Giải đáp phụng vụ: Lễ bổn mạng giáo xứ được mừng thế nào trong mùa Giáng
Sinh?
Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo
Binh Chúa Kitô (LC), giáo sư phụng vụ và thần học Bí tích, Giám đốc Viện
Sacerdos tại Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.
Hỏi: Một thành viên Hội đồng giáo xứ, khi thảo luận với vị giám đốc phụng vụ của giáo phận
chúng con,
đã gợi ý với con rằng
lễ bổn mạng của giáo xứ chúng con, thánh Tôma thành Canterbury, phải được tổ chức trong năm
nay như một lễ trọng, thay
cho ngày mà lễ này trùng ngày, đó
là Chúa nhật Thánh Gia Thất. Giáo xứ hiện được kết hợp dưới một tên
mới, chung cho cả hai nhà
thờ, mặc
dù cả hai đều giữ lại tên thánh bổn mạng khi được cung hiến. Con không thể
thực sự thấy rằng việc không cử hành lễ Thánh Gia Thất là vì mục đích cử hành trọng thể lễ bổn mạng của một trong
hai nhà thờ vào ngày Chúa nhật. Xin cha giúp ý kiến. -
R. D., Cornwall on Hudson, New York, Hoa Kỳ.
Đáp: Có một vài điều cần xem xét ở đây.
Trước hết, ngày lễ thánh Tôma thành Canterbury (29-12) là một lễ trọng riêng trong Hội Thánh, theo Quy luật tổng quát về Năm phụng vụ và Lịch chung
Rôma.
Như thế, lễ này là ưu tiên hơn lễ Thánh Gia Thất trong bất
cứ năm nào, mà trong
đó ngày 29-12 rơi
vào ngày Chúa nhật, và phải được cử hành trong nhà thờ đó.
Mặc dù hiện nay giáo xứ đã được nối kết với một giáo xứ khác dưới một tên mới, nhưng lễ trọng vẫn được áp dụng cho nhà thờ thánh Tôma, chứ không cho nhà thờ kia.
Tôi tin rằng sự giải thích này là rõ ràng theo Bộ
Giáo luật hiện hành (Điều 1218) và Nghi thức cung hiến một nhà thờ (số 4) và
Sách Lễ Nghi Giám mục, số 865:
"Mỗi nhà thờ phải mang một tước hiệu riêng, và
một khi đã cung hiến, không thể thay đổi tước hiệu nữa" (Bản dịch Việt ngữ
của các Linh Mục: Nguyễn Văn Phương, Phan Tấn Thành, Vũ Văn Thiện, Mai Ðức
Vinh). Tước hiệu được ban cho nhà thờ vào lúc cung hiến nhà thờ, với sắc lệnh
của Giám mục.
Để làm rõ thêm các quy chế này và giải quyết một số
tình huống mục vụ mới, Thánh Bộ Phụng Tự và Kỷ luật Bí Tích đã ban hành một
thông báo, "Omnis ecclesia titulum" vào ngày 10-2-1999, "Liên
quan đến việc đặt tên thánh bổn mạng cho các giáo phận và giáo xứ". Liên
quan đến điểm trên, tài liệu viết:
"5. Một khi tước hiệu đã được đặt trong việc
cung hiến một nhà thờ, tước hiệu này không thể được thay đổi (Giáo luật điều
1218), trừ khi, vì các lý do nghiêm trọng, nó được cho phép rõ ràng bởi một đặc
miễn của Tòa Thánh.
"6. Tuy nhiên, nếu một tước hiệu đã được chỉ
định như một phần của việc làm phép nhà thờ, theo Ordo Benedictionis Ecclesiae
(nghi thức làm phép nhà thờ), nó có thể được thay đổi bởi Giám mục giáo phận
(xem điều luật 381, 1) vì một lý do nghiêm trọng, và với tất cả các yếu tố được
xem xét hợp lệ.”
Trong một số trường hợp, quy luật của lịch chung
tiên liệu việc chuyển lễ bổn mạng của một nhà thờ vào ngày Chúa nhật kế tiếp.
Mời đọc:
“58. Để phục vụ lợi ích
mục vụ cho giáo dân, trong các Chúa nhật Thường niên, được phép mừng các lễ nào
gặp trong tuần mà được giáo dân sùng mộ, miễn là những lễ ấy cao hơn chính ngày
Chúa nhật theo bảng ghi thứ tự ưu tiên. Có thể mừng các lễ ấy trong mọi thánh lễ
có đông giáo dân tham dự.” (bản dịch Việt ngữ của Ủy Ban Phụng tự, Hội Đồng
Giám Mục Việt Nam)
Tuy nhiên, xin lưu ý rằng ở đây chúng ta nói về “Chúa nhật mùa Thường niên”, và do đó khả năng này không thể xuất hiện trong tuần bát
nhật Giáng
sinh.
Về quan điểm kỹ thuật, lễ này không được chuyển sang Chúa nhật (như xảy ra ở một số quốc gia
cho lễ Hiển Linh, lễ Mình
Thánh Chúa,
v.v.), nhưng được cử hành đúng ngày. Do đó, Các Giờ Kinh Phụng Vụ được cử hành
vào đúng ngày lễ của thánh
nhân, và Các Giờ Kinh Phụng Vụ của ngày Chúa nhật tương ứng vào ngày lễ thánh nhân vẫn được duy trì.
Về trường hợp xây nhà thờ mới, có nhiều khả năng
được tiên liệu trong tài liệu “Omnis Ecclesiae Titulum”:
"11. Khi một giáo xứ mới được xây dựng thay cho
một số giáo xứ hủy bỏ, giáo xứ mới có thể có nhà thờ riêng, vốn giữ lại tước
hiệu hiện tại, trừ khi đó là một tòa nhà mới xây. Hơn nữa, các nhà thờ của các
giáo xứ hủy bỏ, bất cứ khi nào các giáo xứ này được coi là 'đồng giáo xứ'
(co-parish), vẫn giữ các tước hiệu riêng của họ.
"12. Nếu một số giáo xứ được kết hợp với nhau
để thành một giáo xứ mới, thì vì lý do mục vụ, được phép thiết lập một tước
hiệu mới khác với tước hiệu của nhà thờ giáo xứ."
Tùy chọn thứ hai này là sự lựa chọn đã được
thực hiện trong trường hợp cụ thể này. Bởi vì lễ trọng
gắn liền với nhà thờ, nên
dường như tước hiệu
của giáo xứ mới không cấu
thành lễ trọng cho nhà thờ không có tước hiệu này.
Thật vậy, mặc dù theo truyền thống, tên của giáo xứ trùng với tên của nhà
thờ, Giáo luật
không có quy định cụ thể nào yêu cầu hoặc quy định một tên của giáo xứ. Do đó, trong một
số trường hợp hợp nhất, giáo xứ đã nhận được một tên dân sự dựa vào địa phương (ví dụ, giáo xứ Phú Nhơn) và không phải tên của một vị thánh, hoặc tên thánh bổn mạng của bất cứ nhà thờ nào mà
giáo xứ thuộc về.
Khi giáo xứ và nhà thờ có tên khác nhau, có nhiều lý do tốt để nói cho chính xác, thậm chí có khi phải trả giá bằng một số
vụng về và sai trái, chẳng hạn sử dụng tên “Giáo xứ thánh Têrêsa thành Lisieux tại Nhà thờ thánh Têrêsa thành
Avila”, và “Giáo xứ thánh
Têrêsa thành Lisieux tại nhà thờ thánh Gioan Thánh Giá.”
Trong trường hợp như vậy, lễ thánh Têrêsa thành Avila (15-10) và lễ thánh Gioan Thánh Giá (14-12)
sẽ được mừng trọng thể trong
các nhà thờ tương ứng của các
ngài.
Lễ thánh Têrêsa thành Avila có thể được mừng trọng thể vào Chúa nhật gần đó; còn lễ thánh Gioan Thánh giá là không được mừng trọng thể,
vì lễ này đúng vào
Mùa Vọng. Thật vậy, lễ này sẽ
không mừng trọng thể ngay cả
khi lễ là đúng vào ngày Chúa nhật, bởi vì các Chúa nhật Mùa Vọng là ưu tiên hơn bất cứ lễ trọng
riêng nào.
Lễ nhớ thánh Têrêsa thành Lisieux (ngày 1-10), khi không được kết nối với
bất kỳ nhà thờ nào, sẽ không phải là lễ trọng hay lễ kính trong giáo xứ. Tuy nhiên, giáo xứ có thể sử
dụng các quy luật phụng
vụ tổng quát, vốn cho
phép đưa thêm
một số yếu tố trọng thể vào
một lễ mừng, vì
lý do mục vụ, thí dụ,
hát bài Vinh Danh Thiên
Chúa (Gloria) vào ngày này.
Cuối cùng, bạn đọc R. D. cần cảm tạ Chúa,
vì Chúa
đã cung cấp cho mình các tín hữu luôn
nhiệt tình về đức
tin và phụng vụ. (Zenit.org
26-11-2019)
Nguyễn Trọng Đa
https://zenit.org/articles/patronal-feast-during-christmas-season/