Sống  Thánh Giữa  Đời

Nguyên Tác : INTRODUCTION À LA VIE DÉVOTE

                        Thánh PHANXICÔ Ð? SAN

Giám Mục Tiến Sĩ Hội Thánh

                   Bản Dịch : Lm.Ph.HOÀNG MINH TUẤN

Dòng Chúa Cứu Thế

Trân Trọng Kính Dâng

Đức Trinh Nữ Maria Hồng Phúc.

Mẹ Đã Thân Hành Hiện Ra Tại Mễ Du
Để Dẫn Dắt Chúng Con Trên Đường Thánh Thiện

 

Imprimi Potest                       Imprimatur

      Dalat, Die 31.5.1965            Saigon, Die 01.6.1965

  Fr.X Trần Tử Nhân, CSsR      Fr.X Trần Thanh Khâm

         Sup. Provincialis                    Vic. Generalis

 

 

Kiểm Duyệt Và Giấy Phép Số 3982 BTT-BC-3-XB
Ngày 14.9.1965

 

 

 

 

LỜI NGUYỆN DÂNG HIẾN

 

Lạy Chúa Giêsu Dịu Hiền, Chúa Của Con, Đấng Cứu Chuộc Và Là Thiên Chúa Con. Giờ Đây, Quỳ Trước Uy Linh Chúa, Con Kính Dâng Sách Này Mong Làm Vinh Danh Chúa. Xin Hãy Gieo Vào Các Câu Nói Trong Sách Một Sức Thiêng Mạnh Mẽ, Để Các Linh Hồn Con Có Ý Viết Tặng Sách Này Được Lãnh Ơn Soi Sáng Như Lòng Ước Nguyện, Đặc Biệt Là Ơn Soi Sáng Để Họ Khẩn Cầu Chúa Cho Con Được Tràn Đầy Tình Chúa Thương Xót Vô Biên. Được Như Vậy, Kiếp Sau Muôn Đời Con Sẽ Không Bị Lên Án Và Hổ Thẹn Vì Kiếp Này Đã Hướng Đường Thánh Thiện Cho Người Khác. Ngược Lại Con Sẽ Mãi Mãi Cùng Họ Vang Ca Khúc Khải Hoàn, Những Lời Chúc Tụng Sau Đây - Thốt Lên Tự Đáy Lòng, Để Chứng Thực Con Hằng Trung Tín Giữa Mọi Biến Đổi Của Cuộc Sống Tạm Bợ Này :

Hoan Hô Giêsu ! Hoan Hô Giêsu !

Vâng, Lạy Chúa, Xin Hãy Sống Và Quản Trị Cõi Lòng Chúng Con Đến Muôn Đời Muôn Kiếp.

Amen.

 

Lời Tựa Của Tác Giả

Bạn Thân Mến,

Xin Bạn Đọc Lời Tựa Này Để Bạn Được Vui Lòng, Và Cũng Để Tôi Được Toại Nguyện.

Chuyện Cũ Mà Mới

Gly-Xê-Ra Là Cô Bán Hoa. Cô Khéo Biết Xếp Và Phối Hợp Các Thứ Hoa, Khéo Tới Mức Cùng Một Thứ Hoa, Cô Có Thể Làm Thành Một Loạt Các Bó Hoa Khác Nhau, Khiến Hoạ Sĩ Pô-Xia Phải Đầu Hàng, Dù Muốn Họa Lại Các Vẻ Đẹp Muôn Sắc Ấy, Vì Ông Không Thể Chế Nước Sơn Ra Nhiều Màu Như Nàng Gly-Xê-Ra Đã Sắp Xếp Cho Các Bó Hoa.

Chúa Thánh Thần Cũng Thế, Khi Ngài Dùng Miệng Lưỡi Và Ngòi Bút Các Tôi Tớ Để Dạy Dỗ Đường Nên Thánh, Ngài Xếp Đặt Thành Nhiều Kiểu. Vì Vậy, Đạo Lý Luôn Luôn Vẫn Là Một, Mà Cách Diễn Giải Lại Khác Nhau, Do Nhiều Kiểu Soạn Thảo Khác Nhau.

Đã Hẳn Tôi Chỉ Có Thể Và Chỉ Muốn Viết Trong Cuốn Sách Này Những Gì Các Bậc Tiền Bối Đã Viết. Bạn Đọc Thân Mến, Ở Đây Tôi Cũng Sẽ Trình Bày Với Bạn Những Bó Hoa Như Họ, Song Vì Cách Xếp Đặt Khác, Chắc Chắn Bó Hoa Của Tôi Sẽ Khác Bó Hoa Của Họ.

Cuốn Sách Đường Thánh Đức Dành Cho Người Sống Ở Thế Gian

Từ Trước Đến Nay, Các Vị Bàn Về Đời Sống Thánh Thiện Hầu Hết Đều Nhằm Dạy Người Ta Xa Lánh Cuộc Sống Thế Tục^[1][1]. Hay Ít Ra, Họ Dạy Một Thứ Đạo Đức Cuối Cùng Sẽ Dẫn Đến Chỗ Xa Lánh Thế Gian. Chủ Ý Tôi Là Muốn Chỉ Bảo Cho Những Ai Sống Nơi Thành Thị, Tại Gia Đình, Trong Triều Vua^[2][2]. Những Người Này Vì Hoàn Cảnh Bó Buộc Phải Sống Bề Ngoài Như Mọi Người. Song Nhiều Khi Họ Cứ Viện Cớ Sống Thánh Đức Là Điều Không Thể Làm Nổi, Nên Không Còn Nghĩ Đến Chuyện Ra Công Tập Sống Nữa. Họ Tự Nhủ : Cũng Như Không Con Vật Nào Dám Nếm Hạt Cỏ Gọi Là “cành Lá Vạn Tuế Chúa Ki-Tô”[3][3], Thì Không Ai Mong Giật Được Cành Vạn Tuế Của Đời Thánh Đức, Đang Khi Phải Sống Giữa Giằng Co Của Các Việc Thế Gian.

Riêng Tôi, Tôi Sẽ Cho Họ Thấy : Như Con Hầu Trai Sống Giữa Biển Mà Không Bị Ngộp Ngạt Nước Biển ; Và Như Ở Phía Bắc Đảo Sê-Li-Đoan (Các Hòn Đảo Ở Địa Trung Hải) Có Những Dòng Nước Ngọt Ngay Giữa Biển Mặn ; Và Có Những Loại Bướm Đêm Bay Giữa Ngọn Lửa Mà Không Cháy Cánh, Thì Một Linh Hồn Mạnh Mẽ Và Trung Tín Cũng Có Thể Sống Giữa Đời Mà Không Bị Hơi Hám Của Đời; Có Thể Tìm Được Những Nguồn Đạo Đức Dịu Ngọt Giữa Những Làn Nước Chua Chát Của Thế Gian Này ; Và Bay Giữa Các Ngọn Lửa Dục Vọng Trần Tục Mà Không Cháy Bộ Cánh Là Nguyện Ước Sống Thánh Thiện.

Đã Hẳn Điều Ấy Khó. Chính Vì Thế, Tôi Mong Nhiều Người Sẽ Đem Tất Cả Sự Chuyên Cần Lo Lắng Vào Việc Ấy Cách Hăng Hái Hơn Trước. Cũng Như Tôi, Dù Hèn Kém, Cũng Cố Gắng Đem Cuốn Sách Này Góp Phần Giúp Những Ai Có Lòng Đại Độ Lo Việc Rất Xứng Đáng Ấy.

Lai Lịch Cuốn Sách Này

Cuốn Sách Này Ra Mắt Công Chúng Không Do Quyết Định Hay Do Khuynh Hướng Tự Nhiên. Số Là Cách Đây Ít Lâu, Một Linh Hồn Đáng Trọng Và Nhân Đức, Nhờ Ơn Chúa Ban Có Ước Muốn Sống Thánh Thiện Nên Đã Ngỏ Ý Xin Tôi Giúp Cách Riêng. Vì Trách Nhiệm Đối Với Người Ấy, Và Cũng Đã Từ Lâu Xét Thấy Họ Có Tâm Trạng Và Đủ Điều Kiện Để Tiến Trên Đường Thánh Thiện, Nên Tôi Đã Ra Công Chỉ Bảo Rất Cẩn Thận.

Sau Khi Dẫn Dắt Họ Tập Luyện Đúng Theo Nguyện Vọng Và Địa Vị Của Họ, Tôi Đã Gửi Những Tài Liệu Dẫn Dắt Đó Cho Họ Để Họ Dùng Khi Cần. Sau Đó Họ Đã Đưa Cho Một Vị Tu Hành Tài Cao Đức Cả Xem Qua. Vị Này Cho Rằng Các Bài Đó Có Thể Làm Ích Cho Nhiều Người Khác, Nên Đã Khuyên Tôi Đem In. Ngài Đã Thuyết Phục Tôi Cách Dễ Dàng : Vì Tình Bạn Của Ngài Có Ảnh Hưởng Nhiều Nơi Tôi, Và Tôi Cũng Tín Nhiệm Nhiều Vào Lời Phê Phán Của Ngài.

Để Cho Ích Lợi Hơn Và Hay Hơn, Tôi Đã Duyệt Lại Và Sắp Đặt Thứ Tự. Đây Đó Có Thêm Đôi Điều Chỉ Bảo Hợp Với Chủ Đích Mới. Được Soạn Thảo Giữa Bao Bận Bịu, Chắc Cuốn Sách Này Không Được Hoàn Bị. Ít Ra, Bạn Sẽ Tìm Thấy Ở Đây Một Loạt Các Lời Chỉ Giáo Đáng Tin Cậy Được Giải Thích Rõ Ràng Và Dễ Hiểu. Đó Là Điều Tôi Mong Ước Làm. Còn Việc Chải Chuốt Văn Chương, Tôi Chẳng Chú Ý Đến, Vì Quá Bận Nhiều Công Vụ Cần.

Tên “Philôtê” Dùng Trong Sách Là Tên Tượng Trưng

Lấy Cái Tên Tôi Đã Viết Trước Đây Cho Một Linh Hồn Để Làm Ích Cho Nhiều Linh Hồn Khác, Nên Trong Kiểu Văn Đối Thoại, Tôi Sẽ Gọi Chung Tất Cả Những Linh Hồn Nào Muốn Sống Đạo Đức Là “Philôtê”, Nghĩa Là “người Yêu Chúa” (Bất Kể Họ Là Người Nam Hay Người Nữ).

Phân Chia Cuốn Sách

Đặt Trước Mắt Hình Ảnh Một Linh Hồn Đầy Nguyện Ước Sống Thánh Thiện, Đầy Mong Muốn Mến Yêu Thiên Chúa, Tôi Chia Cuốn Sách Ra Làm Năm Phần :

TRONG PHẦN NHẤT, Với Đôi Lời Răn Bảo Và Vài Thực Hành, Tôi Mong Muốn Đổi Cái Ước Muốn Bình Thường Của Philôtê Thành Một Quyết Định. Cái Quyết Định Này Philôtê Chỉ Có Được Sau Khi Xưng Tội Chung, Bằng Cách Tuyên Ngôn Quyết Liệt Sau Khi Rước Chúa Vào Lòng Và Dâng Mình Cho Ngài. Từ Đó Linh Hồn Sung Sướng Bước Vào Sống Trong Tình Yêu Ngài.

Để Giúp Tiến Bước, Tôi Sẽ Chỉ Cho Philôtê Hai Phương Thế Lớn, Nhờ Đó Sẽ Được Kết Hợp Mỗi Ngày Một Hơn Với Đấng Chí Tôn: Đó Là Lãnh Bí Tích, Qua Đó Chúa Đến Cùng Ta ; Và Việc Nguyện Ngắm, Nhờ Nó Chúa Kéo Ta Đến Cùng Ngài. Đó Là Tất Cả PHẦN THỨ HAI.

TRONG PHẦN THỨ BA, Tôi Sẽ Chỉ Cho Thấy Phải Tập Nhiều Nhân Đức Đặc Biệt Thích Hợp Để Làm Cho Hồn Tiến Bộ. Tôi Không Nói Dài Dòng Lôi Thôi, Trừ Một Ít Chỉ Bảo Riêng Mà Hồn Có Lẽ Không Thể Tự Mình Tìm Ra Hay Tìm Được Ở Chỗ Nào Khác.

PHẦN THỨ TƯ Sẽ Cho Biết Ít Nhiều Cạm Bẫy Của Địch Thù, Và Chỉ Cách Luột Thoát Và Vượt Qua.

Cuối Cùng Trong PHẦN THỨ NĂM, Đem Philôtê Ra Nơi Riêng Một Mình Để Nghỉ Ngơi Lấy Sức, Hầu Sau Đó, Trở Lại Chốn Cũ Cách Vui Sướng Hơn Mà Tiến Bước Trong Đời Sống Thánh Đức.

 

Một Vấn Nạn

Thời Nay Kỳ Lạ Lắm !

Tôi Biết Trước Nhiều Người Sẽ Nói : Việc Dẫn Dắt Riêng Cho Linh Hồn Đi Trên Đường Thánh Thiện Là Một Công Việc Dành Cho Các Tu Sĩ Và Những Người Thánh Đức Làm. Việc Ấy Đòi Nhiều Giờ Giấc, Một Giám Mục Coi Sóc Địa Phận Lớn Như Tôi Không Thể Nào Có Được. Việc Ấy Lại Làm Xao Lãng Trí Khôn Mà Đáng Lý Ngài Phải Đem Dùng Vào Những Việc Quan Trọng.

Bạn Đọc Thân Mến, Cùng Với Thánh Cả Đơ-Ni-Siô (Denys) Tôi Xin Nói Với Bạn Câu Này : Bổn Phận Chính Của Giám Mục Là Làm Cho Các Linh Hồn Nên Hoàn Thiện. Phẩm Chức Của Các Ngài Cao Trọng Nhất Trong Nhân Loại, Như Phẩm Trật Thần Sốt Mến Giữa Các Thiên Thần, Thành Ra Giờ Giấc Các Ngài Chẳng Dùng Vào Đâu Xứng Đáng Cho Bằng Dùng Vào Việc Ấy. Các Đấng Giám Mục Và Các Đấng Giáo Phụ Ngày Xưa Ít Nhất Cũng Tận Tụy Yêu Mến Chức Vụ Các Ngài Như Chúng Tôi, Ấy Thế Mà Các Ngài Đâu Có Xao Lãng Việc Dẫn Dắt Riêng Những Linh Hồn Đến Xin Giúp Đỡ, Như Ta Thấy Rõ Qua Các Thư Của Các Ngài !

Trong Điều Này, Các Ngài Bắt Chước Các Thánh Tông Đồ, Dù Bận Lo Mùa Gặt Chung Toàn Thế Giới, Vẫn Hái Gặt Riêng Vài Bông Lúa Tươi Đẹp Hơn, Với Tình Thương Mến Đặc Biệt. Ai Mà Chẳng Biết Ti-Mô-Tê, Ti-Tô, Phi-Lê-Môn, Ô-Nê-Di-Mô, Thánh Nữ Tê-Cla, Ap-Pi-A, Là Con Cái Yêu Dấu Của Thánh Cả Phao-Lô, Cũng Như Thánh Mác-Cô Và Thánh Nữ Pê-Trô-Ni-La Là Con Thánh Phê-Rô? Theo Chứng Tường Tận Của Ba-Rô-Ni-Ô Và Ca-Lô-Ni-Ô, Thánh Pê-Trô-Ni-La Không Là Con Đẻ Song Là Con Thiêng Liêng Của Thánh Phê-Rô. Còn Thánh Gioan Đã Chẳng Viết Một Trong Số Thánh Thư Của Mình Cho Bà Ê-Lét-Ta Sao ?[4][4]

Cái Sướng Cái Khổ Trong Việc Dẫn Đàng Thiêng Liêng

Phải Thú Thực, Dẫn Dắt Riêng Các Linh Hồn Là Một Cực Khổ. Song Một Thứ Khổ Làm Cho Sảng Khoái Tâm Hồn. Đó Là Cái Khổ Của Thợ Gặt Lúa Và Hái Nho ; Lúc Bận Bịu Nhất, Tuy Đôi Vai Gánh Lúa Vàng Nặng Trĩu Song Lại Là Lúc Thích Chí Hơn Khi Nào Hết ! Đó Là Một Công Việc Ban Nghỉ Ngơi Và Làm Cho Tâm Hồn Thêm Hăng Hái, Do Hương Vị Ngọt Ngào Mà Những Ai Tra Tay Làm Đều Nếm Được, Cũng Như Nhục Quế Mang Lại Hương Thơm Cho Người Ả-Rập Đeo Nó Trong Mình[5][5]. Người Ta Thường Kể Khi Hổ Mẹ Thấy Một Trong Số Các Hổ Con Mà Người Đi Săn Đã Bẫy Được, Để Lại Cho Nó Vì Thương Tình, Nó Liền Ngoạm Lấy, Dầu Hổ Con Đã Lớn, Nó Cũng Không Thấy Mệt Hơn, Lại Có Vẻ Nhẹ Nhàng Hơn Khi Nó Chạy Tiếp Cứu Hổ Con Trong Hang : Đó Là Tình Thương Tự Nhiên Của Bản Năng Đã Biến Gánh Nặng Thành Nhẹ.

Lòng Một Người Cha Hẳn Còn Hơn Thế. Tấm Lòng Ấy Vui Sướng Nhận Lo Cho Một Linh Hồn Mà Ngài Nhận Thấy Có Ước Muốn Nên Trọn Lành, Ngài Mang Lấy Trong Lòng Như Người Mẹ Mang Con, Không Cảm Thấy Nhọc Nhằn Vì Gánh Nặng Yêu Đương Ấy.

Đã Hẳn Phải Có Một Tấm Lòng Người Cha Thật. Vì Thế, Các Thánh Tông Đồ Và Các Người Làm Việc Tông Đồ Không Những Gọi Môn Đệ Mình Là Con Cái Mà Còn Gọi Cách Âu Yếm Là “con Nhỏ”.

Việc Chỉ Dạy Cho Người Khác Giúp Ích Cho Chính Mình

Tóm Lại, Bạn Đọc Thân Mến, Tôi Bàn Về Đời Sống Thánh Đức, Dẫu Tôi Chẳng Mấy Thánh Thiện. Không Phải Tôi Không Ước Muốn Nên Thánh, Trái Lại, Chính Cái Ước Muốn Ấy Giúp Tôi Can Đảm Chỉ Bảo Cho Bạn. Nhà Văn Hào Kia Có Nói : “Đọc Là Phương Thế Tốt Để Thu Thập Kiến Thức, Song Nghe Là Phương Thế Tốt Hơn, Còn Dạy Là Phương Thế Tốt Nhất”. Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Viết Cho Nàng Flo-Ren-Ti-Na Đạo Đức Rằng : “Thường Thấy : Người Thi Hành Nghĩa Vụ Phân Phát Là Người Được Lãnh Nhận Trước Hết, Và Người Dạy Dỗ Là Kẻ Được Học Biết Thêm”.

Đại Đế A-Lịch-Sơn Truyền Cho Một Mình Chàng A-Pê-Lê Được Họa Chân Dung Nàng Công-Pát-Pê Sủng Ái Của Nhà Vua. Vì Phải Luôn Ngắm Nàng Lâu Giờ Nên A-Pê-Lê Càng Họa Nét Mặt Của Nàng Lên Khung Vải Bao Nhiêu, Thì Càng Ghi Sâu Tình Nàng Vào Lòng Bấy Nhiêu. Sau Đó Chàng Mê Say Nàng, Đến Nỗi Khi A-Lịch-Sơn Nhận Thấy, Đã Phải Đem Lòng Thương Hại Gả Nàng Cho Chàng. Vua Đành Hy Sinh Tình Yêu Người Mà Vua Yêu Nhất Đời. Văn Hào Pli-Nô Viết Về Chuyện Ấy : “Với Nghĩa Cử Ấy, Hoàng Đế Đã Tỏ Ra Có Đại Dũng Bằng Khi Phải Chiến Thắng Một Trận Lớn”.

Bạn Thân Mến, Tôi Nghĩ Rằng, Khi Đặt Tôi Làm Giám Mục, Thiên Chúa Muốn Tôi Họa Trong Lòng Người Ta Không Những Các Nhân Đức Thông Thường, Mà Cả Sự Thánh Thiện Người Hằng Mến Chuộng. Tôi Sẵn Lòng Lo Việc Ấy Mà Chu Toàn Bổn Phận. Nhưng Đồng Thời Cũng Mong Rằng : Khi Ghi Khắc Vào Lòng Kẻ Khác, Lòng Tôi May Ra Cũng Đắm Say Các Sự Đó. Khi Đấng Chí Tôn Thấy Tôi Si Mê, Hẳn Người Sẽ Gả Nó Làm Bạn Trăm Năm Đời Đời Cho Tôi.

Nàng Rê-Bê-Ca Xinh Đẹp Và Trong Trắng, Vì Cho Lạc Đà Của I-Sa-Ac Uống Nước Mà Được Chọn Làm Vợ, Và Được Ông Tặng Hoa Tai, Vòng Vàng (Sách Sáng Thế 24, 10-27). Phần Tôi, Khi Dẫn Các Chiên Của Chúa Tới Nguồn Nước Cứu Rỗi Của Đời Thánh Thiện, Tôi Cũng Dám Trông Mong Ở Lòng Nhân Hậu Vô Lượng Của Chúa Sẽ Cho Linh Hồn Tôi Thành Bạn Trăm Năm Của Ngài, Đeo Vào Tai Tôi Những Lời Vàng Óng Của Tình Ngài, Trao Vào Tay Tôi Sức Mạnh Để Đem Lời Ấy Ra Thực Hành. Cốt Yếu Của Sự Nên Thánh Là Ở Nơi Hai Điều Ấy.

Cầu Nguyện Và Thần Phục

Đấy Là Điều Tôi Nài Xin Đấng Chí Tôn Ban Cho Tôi Và Tất Cả Các Con Cái Của Hội Thánh Người.

Tôi Cũng Xin Đệ Lên Hội Thánh Tất Cả Những Sách Vở, Lời Nói, Ý Muốn, Tư Tưởng Và Hoạt Động Của Tôi Cho Đến Muôn Đời.

 

Viết Tại Annecy.

Lễ Thánh Ma-Đa-Lê-Na

Năm 1608.

 

 

 

 

PHẦN THỨ NHẤT

-----------------------------------------------------------------------------

  

Gồm Những Chỉ Dẫn Và Thực Hành Cần Thiết Để Dẫn Linh Hồn Từ Ý Muốn Sống Thánh Thiện Đầu Tiên Đạt Đến Quyết Định Vào Hẳn Cuộc Sống Đó

CHƯƠNG I

PHÁC HỌA ĐỜI SỐNG THÁNH THIỆN

HILÔTÊ Rất Thân Mến, Con Ước Muốn Sống Thánh Thiện : Vì Con Là Người Kitô Hữu, Con Biết Đó Là Nhân Đức Rất Đẹp Lòng Đấng Chí Tôn.

Song Thường Thấy : Có Những Lỗi Nho Nhỏ Mà Ta Sơ Xuất Từ Lúc Đầu Của Một Công Việc Gì, Càng Ngày Càng Chồng Chất Nhiều Thêm, Cuối Cùng Thành Ra Như Không Còn Có Thể Sửa Chữa Được Nữa, Chính Vì Thế, Nên Tiên Vàn, Con Phải Biết Rõ Sống Thánh Đức Là Gì. Có Một Cái Thật, Thì Bên Cạnh Cũng Có Biết Bao Cái Giả, Nếu Con Không Biết Cái Nào Thật, Con Có Thể Lầm Mà Đeo Đuổi Cái Lệch Lạc Nhảm Nhí.

Trên Các Bức Họa Của Chàng A-Rê-Liô Toàn Vẽ Những Bộ Mặt Giống Như Gương Mặt Những Người Phụ Nữ Chàng Yêu. Đây Cũng Vậy, Mỗi Người Phác Họa Đời Thánh Đức Theo Sở Thích Và Tưởng Tượng Của Mình. Kẻ Ăn Chay, Sẽ Tự Coi Mình Là Người Đạo Đức Lắm, Cứ Ăn Chay Thì Dù Lòng Đầy Giận Ghét Cũng Không Sao ; Miệng Họ Không Dám Nhấm Rượu, Ngay Đến Nước Uống Cũng Không, Vì Có Ý Kiêng, Song Họ Không Ngần Ngại Nhúng Miệng Trong Máu Người Đồng Loại Lúc Gièm Pha, Vu Khống. Người Khác Cho Mình Đạo Đức, Vì Mỗi Ngày Đọc Không Biết Bao Nhiêu Kinh Kệ, Dù Sau Đó, Họ Thốt Ra Bao Lời Căm Giận, Kiêu Ngạo, Hoặc Thóa Mạ Tôi Tớ, Hàng Xóm. Có Những Kẻ Sẵn Lòng Rút Tiền Túi Bố Thí Người Nghèo Đói, Song Không Thể Rút Từ Lòng Mình Đức Hiền Hòa Để Tha Thứ Cho Kẻ Thù. Người Khác Tha Thứ Cho Kẻ Địch, Nhưng Chỉ Chịu Trả Nợ Khi Bị Tòa Án Bắt Buộc. Những Hạng Người Đó Thường Được Dân Chúng Coi Là Người Đạo Đức, Nhưng Thực Ra Không Đạo Đức Gì.

Thuộc Hạ Của Vua Sao-Lê Lùng Bắt Đavít Tại Tư Thất. Mi-Kôn (Vợ Đavít) Khôn Khéo Đặt Một Pho Tượng Trong Giường Rồi Phủ Áo Đavít Lên, Làm Cho Những Kẻ Kia Tưởng Đavít Ngủ Vì Ốm Nặng. Đây Cũng Vậy, Nhiều Người Che Mình Bên Ngoài Bằng Đôi Việc Đạo Đức, Và Người Đời Tin Họ Là Những Người Đạo Đức Chân Chính. Thực Ra, Đó Chỉ Là Những Pho Tượng, Những Hình Nộm Khoác Áo Đạo Đức.

 Hỡi Philôtê, Đời Thánh Đức Chân Thật Đòi Phải Có Lòng Mến Chúa. Có Thể Nói, Nó Không Là Gì Khác Ngoài Lòng Mến Chúa Thật Tình. Song Không Phải Bất Kỳ Mến Chúa Thế Nào : Nếu Lòng Mến Làm Hồn Ta Nên Đẹp, Nó Gọi Là Ơn Thánh Sủng, Khiến Ta Đẹp Lòng Thiên Chúa ; Nếu Nó Giúp Ta Sức Mạnh Làm Điều Lành, Đây Là Đức Bác Ái ; Khi Nó Đạt Tới Chỗ Hoàn Toàn, Lúc Nó Giúp Ta Không Những Làm Điều Lành Mà Còn Làm Cách Cẩn Thận, Siêng Năng Và Nhanh Chóng, Lúc Ấy Mới Gọi Là Đạo Đức Thánh Thiện. Đà Điểu Không Bao Giờ Bay, Gà Thì Bay Nặng Nề, Bay Thấp Và Thỉnh Thoảng Mới Bay, Còn Chim Đại Bàng, Chim Câu, Chim Én, Thường Quen Bay, Bay Nhanh Và Bay Rất Cao. Đây Cũng Vậy, Người Tội Lỗi Không Bay Lên Thiên Chúa, Chỉ Chạy Trên Đất Và Vì Những Việc Trần Tục. Người Lương Thiện Mà Chưa Đạt Tới Bậc Thánh Đức, Bay Trong Chúa Do Các Việc Lành Họ Làm Song Họa Hiếm, Chậm Chạp Và Nặng Nề. Người Thánh Thiện Bay Trong Chúa Thường Xuyên, Nhanh Nhẹn, Và Rất Cao. Nói Tắt, Lòng Đạo Đức Thánh Thiện Là Chính Cái Đặc Tính Nhanh Nhẹn, Hăng Hái Thiêng Liêng Nhờ Đó Đức Mến Hoạt Động Nơi Ta, Hoặc Nhờ Đức Ấy Ta Hành Động Mau Mắn Và Tận Tình. Nếu Đức Mến Có Phận Sự Giúp Ta Thực Hành Mọi Nơi Mọi Luật Chúa Truyền, Lòng Đạo Đức Lại Có Phận Sự Giúp Ta Thực Hành Các Luật Ấy Cách Chuyên Cần Và Mau Mắn. Do Đó, Ai Không Tuân Giữ Tất Cả Các Giới Răn Thiên Chúa, Không Thể Coi Là Tốt Hay Đạo Đức, Tuy Vậy Ngoài Lòng Mến Còn Cần Sự Hăng Hái, Mau Mắn Khi Thi Hành Các Việc Đức Mến Ấy Nữa.

Vì Căn Bản Của Đời Thánh Đức Là Một Trình Độ Đức Mến Cao Sâu, Cho Nên Nó Giúp Ta Không Những Tuân Giữ  Cách Cẩn Thận, Tích Cực, Chuyên Cần Mọi Giới Răn Thiên Chúa, Mà Còn Thúc Đẩy Ta Mau Mắn Và Vui Thích Làm Càng Nhiều Việc Lành Càng Hay, Dù Là Những Việc Không Bó Buộc Mà Chỉ Khuyên, Hay Do Ơn Soi Sáng Giục Lòng. Như Người Vừa Khỏi Bệnh Chỉ Có Thể Chậm Chạp Lê Được Đôi Bước Đi Cần Thiết, Người Tội Lỗi Vừa Được Khỏi Tội Cũng Vậy, Chỉ Kéo Lê Cách Nặng Nề Chậm Chạp Những Bước Thiên Chúa Truyền Phải Đi Thôi, Cho Đến Khi Họ Đạt Được Lòng Đạo Đức. Còn Người Mạnh Khỏe, Không Những Đi Mà Còn Chạy Nhảy Trong Đường Giới Răn Chúa, Hơn Nữa Họ Chạy Vào Trong Các Nẻo Đường Các Lời Khuyên Và Các Soi Sáng Bởi Trời. Sau Cùng, Đức Mến Và Lòng Đạo Đức Chỉ Khác Nhau Như Ngọn Lửa Với Lửa : Đức Mến Ví Như Lửa Thiêng, Đến Khi Nó Bùng Sáng Lên, Đó Là Lòng Đạo Đức. Lòng Đạo Đức Không Thêm Gì Vào Lửa Đức Mến Ngoài Cái Bùng Sáng Làm Cho Đức Mến Thành Mau Mắn, Linh Động Và Chuyên Cần Không Những Trong Việc Giữ Điều Răn Chúa, Còn Cả Trong Việc Thực Hành Các Điều Khuyên Và Các Ơn Soi Sáng Bởi Trời.

CHƯƠNG 2

ĐẶC TÍNH VÀ TUYỆT HẢO
CỦA LÒNG ĐẠO ĐỨC

Những Kẻ Muốn Làm Dân Do-Thái Nản Chí Không Dám Đến Đất Hứa, Thường Nói Với Họ : Đấy Là Một Xứ Giết Người ! Nghĩa Là Khí Ở Đấy Độc, Khiến Không Ai Sống Lâu Được, Hơn Nữa Người Bản Xứ Là Những Người Khổng Lồ Dữ Tợn, Họ Ăn Thịt Người Như Ăn Châu Chấu. Philôtê Thân Mến, Thế Gian Cũng Bôi Nhọ Đời Sống Đạo Đức Nhiều Chừng Nào Hay Chừng Ấy, Khi Tả Người Đạo Đức Mặt Mũi Nhăn Nhó, Âu Sầu. Họ Phao Rằng, Lòng Đạo Đức Gây Ra Những Tính Chán Đời Khó Chịu. Nhưng Giô-Duệ Và Ca-Lép Cãi Lại : Không Những Đất Hứa Tốt Và Đẹp (Dân Số 14, 7) Mà Chiếm Cứ Đất Này Còn Là Điều Dễ Dàng Nhẹ Nhõm Nữa. Đây Cũng Vậy, Chúa Thánh Thần Nhờ Miệng Các Thánh Và Chính Chúa Chúng Ta Từ Miệng Ngài Đã Quả Quyết : Đời Đạo Đức Là Đời Êm Đềm Hạnh Phúc Và Đáng Quý Mến.

Thế Gian Chỉ Thấy Người Đạo Đức Ăn Chay, Cầu Nguyện, Chịu Đựng Sỉ Nhục, Giúp Đỡ Bệnh Nhân, Bố Thí Kẻ Nghèo, Thức Đêm, Kìm Hãm Nóng Giận, Đè Nén Tình Dục, Gạt Bỏ Mọi Thú Vui Giác Quan (Bất Chính), Làm Các Việc Này Việc Nọ Mà Tự Bản Chất Những Điều Đó Cay Đắng Và Nặng Nhọc. Điều Mà Thế Gian Không Thấy Là Lòng Đạo Đức Làm Cho Tất Cả Những Việc Kia Trở Nên Êm Ái Ngọt Ngào Và Dễ Làm. Con Hãy Xem Chú Ong Trên Hoa Bách-Lý Hương : Mật Hoa Đắng, Nhưng Khi Hút Vào, Chú Ong Biến Thành Mật Ngọt, Vì Trời Đã Phú Cho Cái Khả Năng Ấy. Hỡi Người Thế Gian ! Các Tâm Hồn Thánh Đức Nếm Nhiều Cay Đắng Trong Việc Hãm Mình Phạt Xác, Nhưng Khi Làm, Họ Đã Đổi Thành Ngọt Ngào Êm Dịu. Lửa Hồng, Bánh

Con Ong Hút Chất Hoa Đắng, Song Chế Thành Mật Ngọt. Lòng Đạo Đức Cũng Biến Đổi Các Hãm Mình, Ăn Chay, Cầu Nguyện Thành Ngọt Ngào.

(Phần 1, Chương 2).

Xe Gai Nhọn, Gươm Đao, Đối Với Các Thánh Tử Đạo Đã Trở Thành Hoa Thơm Hương Ngát, Vì Các Đấng Là Người Thánh Thiện. Nếu Sự Thánh Đức Có Thể Đưa Lại Bao Vị Ngọt Ngào Cho Các Cực Hình Độc Dữ Và Ngay Cả Sự Chết, Nó Sẽ Đem Đến Những Gì Cho Chính Các Việc Nhân Đức ? Đường Làm Dịu Ngọt Các Hoa Quả Còn Xanh, Làm Tan Chất Sống Sít Nguy Hại Của Quả Đã Chín, Thì Lòng Đạo Đức Chính Là Đường Linh Thiêng Làm Tiêu Chất Đắng Của Hãm Mình Khổ Hạnh Và Hủy Chất Độc Nơi Những Cơn An Ủi. Nó Khiến Người Nghèo Quên Buồn Tủi, Người Giàu Hết Ham Hố, Kẻ Bị Áp Bức Hết Âu Sầu, Ai Được Chiều Đãi Mất Ngạo Mạn, Người Cô Độc Bớt Quạnh Hiu, Kẻ Sống Giữa Hội Hè Đàng Điếm Biết Rời Bỏ. Nó Là Lửa Tiết Trời Đông, Là Sương Lành Thời Nóng Bức. Nó Biết Hưởng Sung Túc Cũng Như Cam Nỗi Nghèo Hèn. Nó Làm Cho Danh Giá Và Tủi Hổ Hữu Ích Như Nhau. Nó Giúp Ta Lãnh Nhận Vui Thú Hay Đau Khổ Với Tấm Lòng Luôn Luôn Bình Tĩnh, Và Thấm Nhuần Lòng Ta Chất Ngọt Ngào Kỳ Diệu.

Con Hãy Xem Cái Thang Của Ông Gia-Cóp (Đó Là Bức Họa Chân Dung Đời Thánh Đức). Hai Đầu Thang Với Các Bậc Nối Liền Ở Giữa : Chỉ Sự Nguyện Ngắm Hầu Xin Cho Được Lòng Mến Chúa, Và Các Bí Tích Ban Lòng Mến Ấy. Các Bậc Thang : Chỉ Các Trình Độ Khác Nhau Của Đức Mến : Người Ta Trèo Từ Nhân Đức Này Tới Nhân Đức Khác. Hoặc Bằng Hành Động, Người Ta Đi Xuống Để Cứu Giúp Hay Nâng Đỡ Người Đồng Loại Hoặc Nhờ Chiêm Vọng, Trèo Lên Cho Tới Sự Kết Hợp Với Thiên Chúa Trong Tình Yêu. Con Hãy Xem Những Người Đang Đứng Trên Thang: Đó Là Những Người Lòng Trí Như Thiên Thần Hay Nói Cách Khác, Những Thiên Thần Có Xác Người Thế ; Họ Không Còn Trẻ Song Hình Như Vẫn Còn Trẻ Vì Đầy Sinh Lực Và Nhanh Nhẹn Tinh Thần ; Họ Có Cánh Để Bay Và Bay Tới Thiên Chúa Bởi Nguyện Ngắm, Nhưng Cũng Có Chân Để Bước Đi Với Người Thế Gian Bằng Những Câu Chuyện Đạo Đức Duyên Dáng. Gương Mặt Họ Tươi Đẹp Vì Bất Cứ Việc Gì Xảy Đến, Họ Nhận Lấy Cách Ngoan Ngoãn Dịu Dàng. Chân Tay Và Đầu Để Trần, Bởi Tư Tưởng, Tâm Tình Và Hành Động Họ Chẳng Muốn Gì Hơn Là Làm Đẹp Lòng Thiên Chúa. Thân Hình Họ Che Đậy, Nhưng Với Chiếc Áo Đẹp Và Nhẹ Nhàng, Vì Họ Sống Giũa Thế Gian Và Dùng Các Của Thế Gian Song Dùng Một Cách Hoàn Toàn Trong Sạch Và Ngay Thẳng, Chỉ Dùng Sơ Qua Những Cái Cần Cho Đời Sống.

Những Người Đạo Đức Thật Là Như Thế, Philôtê Thân Mến, Con Hãy Tin Tôi, Lòng Đạo Đức Là Sự Ngọt Ngào Hơn Mọi Sự Ngọt Ngào, Là Vua Mọi Nhân Đức, Là Hoàn Thiện Của Đức Mến. Nếu Đức Mến Là Sữa, Lòng Đạo Đức Là Kem Của Sữa ; Nếu Đức Mến Là Cây, Lòng Đạo Đức Là Hoa Quả, Nếu Đức Mến Là Ngọc Quí, Lòng Đạo Đức Là Ánh Sáng Ngời, Nếu Đức Mến Là Thuốc Thơm Quý Giá, Lòng Đạo Đức Là Chính Hương Thơm Và Hương Thơm Ngọt Ngào Tạo Cho Người Sức Mạnh Và Khiến Các Thiên Thần Hoan Lạc.

 

CHƯƠNG 3

ĐỜI THÁNH ĐỨC THÍCH HỢP VỚI
MỌI BẬC SỐNG VÀ MỌI CHỨC NGHIỆP

 

Lúc Tạo Dựng, Thiên Chúa Truyền Cho Thảo Mộc Theo Giống Loại Của Mình Mà Sinh Hoa Kết Quả. Ngài Cũng Truyền Như Thế Cho Người Giáo Hữu, Tựa Hồ Các Thảo Mộc Sống Trong Hội Thánh, Phải Trổ Sinh Hoa Quả Thánh Đức Mỗi Người Theo Địa Vị Và Ơn Kêu Gọi Mình. Mỗi Hạng Người Sống Đời Đạo Đức Một Cách Khác Nhau. Người Quyền Quý Khác Thợ Thủ Công, Tôi Tớ Khác Ông Hoàng, Người Quả Phụ, Cô Thanh Nữ Khác Người Có Chồng… Không Những Thế, Còn Phải Thích Nghi Đời Đạo Đức Theo Sức Lực, Công Ăn Việc Làm Và Bổn Phận Từng Người. Thử Hỏi Philôtê, Vị Giám Mục Có Được Sống Ẩn Dật Như Các Vị Khổ Tu Sác-Trơ (Char-Treux) Không ? Nếu Người Có Vợ Có Chồng Không Muốn Thu Góp Của Cải Như Các Vị Khổ Tu Ca-Pu-Xi-Nô ? Nếu Thợ Thủ Công Ở Nhà Thờ Suốt Ngày Như Các Tu Sĩ, Còn Người Tu Hành Lại Luôn Bận Gặp Gỡ Giao Tiếp Để Giúp Đỡ Người Ta Như Vị Giám Mục ? Như Thế Đời Thánh Đức Chẳng Hóa Làm Trò Cười, Gây Lộn Xộn, Còn Ai Chịu Nổi Nữa ! Vậy Mà Cái Tệ Ấy Thường Vẫn Xảy Ra, Và Thế Gian Vì Không Biết Phân Biệt Hay Không Muốn Phân Biệt Đời Đạo Đức Chân Thật Khỏi Cái Tính Lố Lăng Của Những Kẻ Tưởng Mình Đạo Đức, Nên Sẽ Phàn Nàn Và Chê Trách Đời Sống Đạo Đức. Kỳ Thật Đời Thánh Đức Không Bao Giờ Dung Túng Những Sự Hỗn Độn Như Thế.

Không ! Hỡi Philôtê, Đời Đạo Đức Chân Chính Không Làm Hư Hỏng Cái Gì Bao Giờ. Trái Lại, Nó Làm Hoàn Bị Mọi Sự. Vì Nếu Đời Đạo Đức Đi Ngược Với Bậc Sống Chính Đáng, Đời Đạo Đức Ấy Chắc Là Giả Hiệu. A-Ri-Tốt Nói : “Con Ong Hút Mật Hoa Mà Không Làm Hại Hoa, Hoa Vẫn Toàn Vẹn Tươi Tốt”. Lòng Đạo Đức Còn Đi Xa Hơn Thế, Nó Không Làm Hư Hỏng Bậc Sống Hay Công Việc Gì Cả, Trái Lại Nó Còn Tô Điểm Cho Thêm Tốt Đẹp. Các Hạt Ngọc Nhúng Vào Mật Ong, Trở Nên Sáng Bóng Hơn Tùy Theo Màu Sắc Từng Hạt. Đây Cũng Thế, Mỗi Người Trở Nên Đáng Yêu Đáng Mến Hơn Trong Bậc Mình, Khi Sống Bậc Mình Cách Đạo Đức Hoàn Toàn : Lúc Ấy, Việc Lo Gia Đình Sẽ Nên Êm Đềm, Tình Phu Thê Sẽ Thành Thật Hơn, Việc Làm Tôi Vua Chúa Sẽ Trung Thực Hơn, Và Tất Cả Mọi Công Việc Khác Đều Trở Thành Ngọt Ngào Đáng Mến Hơn.

Muốn Gạt Bỏ Đời Sống Đạo Đức Ra Ngoài Hàng Ngũ Quân Đội, Ngoài Xưởng Thợ Thủ Công, Ngoài Triều Vua, Ngoài Tư Thất Người Kết Bạn, Đó Là Một Sai Lầm, Hơn Nữa Một Lạc Thuyết. Đã Đành, Lối Sống Đạo Đức Chuyên Nguyện Ngắm Của Dòng Tu, Của Bậc Tu Hành, Chỉ Có Thể Thực Hành Ở Trong Các Ơn Kêu Gọi Đặc Biệt Ấy. Cũng Vì Thế, Ngoài Mấy Kiểu Sống Thánh Đức Ấy, Còn Có Nhiều Cách Rất Thích Hợp Cho Người Sống Ngoài Đời Nên Thánh Thiện. Các Vị Như Ông A-Bra-Ham, I-Sa-Ác, Gia-Cóp, Đa-Vít, Gióp, Tô-Bia, Sa-Ra, Rê-Bê-Ca Và Giu-Đi-Ta Trong Cựu Ước Minh Chứng Điều Đó. Còn Trong Tân Ước, Thánh Giu-Se, Ly-Đi-A Và Thánh Crê-Pi-Nô Là Những Đấng Sống Thánh Thiện Trong Công Việc Lo Cửa Hàng ; Thánh Anna, Thánh Mat-Ta, Thánh Mô-Ni-Ca, A-Ki-La, Pri-Xi-La, Trong Bậc Đôi Bạn ; Cor-Nê-Li-Ô, Thánh Xê-Ba-Xi-A-Nô, Thánh Mao-Ri-Xiô, Trong Trại Lính ; Con-Tan-Ti-Nô, Hê-Lê-Na, Thánh Lu-Y, Chân Phúc A-Mê-Đê, Thánh E-Đu-A-Đô, Trên Ngai Vàng[6][6]. Có Những Người Không Nên Thánh Thiện Được Ở Nơi Tĩnh Mạc, - Là Nơi Rất Đáng Ước Ao Để Đạt Tới Hoàn Thiện -, Song Lại Sống Thánh Được Giữa Nơi Đô Hội – Là Nơi Rất Bất Lợi Cho Việc Tiến Đức. Thánh Grê-Gô-Riô Nói : “Khi Còn Trong Đô Thị, Ông Lót Đã Giữ Mình Thanh Tịnh Như Vậy, Thế Mà Ra Nơi Tĩnh Mạc Lại Sa Ngã Trong Điều Ô Uế”[7][7]. Bất Cứ Ở Đâu, Ta Có Thể Và Phải Ước Ao Sống Hoàn Thiện.

                        

CHƯƠNG 4

CẦN NGƯỜI HƯỚNG DẪN ĐỂ BƯỚC VÀO
VÀ TIẾN BỘ TRONG ĐỜI ĐẠO ĐỨC.

Khi Con Ông Tôbia Được Cha Sai Sang Xứ Ragiê, Chàng Nói : “Con Không Biết Đường.” Cha Đáp : “Con Hãy Tìm Người Chỉ Đường Cho.” (Tôb 5, 2-4). Tôi Cũng Nói Như Vậy Với Con, Hỡi Philôtê ! Nếu Con Muốn Yên Trí Bước Trên Đường Thánh Đức, Con Hãy Tìm Người Tử Tế Chỉ Bảo, Dẫn Dắt Con. Đây Là Một Lời Căn Dặn Hết Sức Quan Trọng. Nhà Đạo Đức A-Vi-La Nói: “Dù Bạn Tìm Gì Đi Nữa, Không Bao Giờ Bạn Sẽ Tìm Thấy Ý Thiên Chúa Cách Chắc Chắn Nếu Không Nhờ Con Đường Vâng Phục Khiêm Nhường Ấy, Con Đường Đã Được Các Đấng Đạo Đức Từ Xưa Vẫn Giới Thiệu Và Thực Hành”. Khi Thấy Bà Ca-Ta-Ri-Na Thành Cor-Đu (Cordoue) Làm Nhiều Việc Hãm Mình Khổ Hạnh Lớn Lao, Mẹ Thánh Tê-Rê-Xa Cũng Muốn Bắt Chước Dù Nghịch Ý Vị Giải Tội. Đang Khi Bị Cám Dỗ Không Vâng Lời Ngài Về Điều Này, Chúa Nói Với Người : “Hỡi Con, Con Đang Đi Trên Con Đường Vững Chắc Đấy. Con Có Thấy Những Hãm Mình Phạt Xác Bà Làm Không ? Song Cha Thấy Việc Con Phải Vâng Lời Còn Trọng Hơn.” Vì Thế, Thánh Nữ Đã Mến Nhân Đức Này, Đến Nỗi Ngoài Đức Vâng Lời Đối Với Bề Trên, Người Còn Hết Lòng Tuân Phục Một Vị Tài Đức, Và Buộc Mình Làm Theo Sự Hướng Dẫn Và Dạy Bảo Của Vị Này. Do Đó, Người Nhận Được Biết Bao An Ủi Trong Lòng.

Cho Nên, Trước Và Sau Thánh Nữ, Bao Linh Hồn Lành Thánh, Vì Muốn Hoàn Toàn Tùng Phục Thiên Chúa Hơn, Đã Đem Ý Muốn Phục Tùng Ý Muốn Của Các (Vị Linh Hướng) Tôi Tá Chúa. Đó Là Điều Thánh Ca-Ta-Ri-Na Thành Siê-Na Ca Ngợi Không Cùng Trong Cuốn Tên Là “ĐÀM THOẠI” Của Người. Thánh Ê-Li-Sa-Bét, Là Bà Hoàng Hậu Rất Đạo Đức, Vâng Phục Hoàn Toàn Tấn Sĩ Con-Rad. Và Đây, Mọt Trong Những Lời Khuyên Mà Thánh Cả Lu-Y Căn Dặn Con Mình Trước Khi Từ Trần ; “Con Hãy Siêng Năng Xưng Tội, Hãy Chọn Một Vị Giải Tội Có Tài Năng Và Kinh Nghiệm Để Dạy Bảo Chắc Chắn Cho Con Làm Những Việc Cần Thiết Cho Đời Con”. Thánh Kinh Nói : “Người Bạn Trung Tín Là Môt Liều Thuốc Sống Và Trường Sinh, Ai Kính Sợ Chúa Sẽ Tìm Được” (Huấn Ca 6, 14). Như Con Đã Rõ, Các Lời Thánh Ấy Nói Về Sống Trường Sinh, Mà Muốn Được Phải Có Một Người Bạn Trung Tín Dùng Lời Chỉ Dẫn Khuyên Bảo Mà Dẫn Lối. Nhờ Đó, Ta Khỏi Rơi Vào Cạm Bẫy Và Mưu Chước Ma Quỷ. Ngài Sẽ Như Kho Tàng Khôn Ngoan Đối Với Các Nỗi Lo Âu, Buồn Tủi Và Sa Ngã Của Ta. Ngài Sẽ Là Thuốc Để Xoa Dịu Và An Ủi Lòng Ta Trong Các Bệnh Tật Thiêng Liêng. Ngài Sẽ Giữ Gìn Ta Khỏi Điều Ác Và Làm Cho Việc Lành Nên Tốt Hơn. Giả Sử Có Yếu Đuối Sa Ngã, Ngài Sẽ Ngăn Ngừa Để Nó Khỏi Làm Ta Chết, Vì Ngài Sẽ Nâng Ta Chỗi Dậy.

Nhưng Ai Tìm Được Người Bạn Ấy ? Đấng Khôn Ngoan Trả Lời : Những Ai Kính Sợ Thiên Chúa, Nghĩa Là Người Khiêm Nhường, Hết Lòng Muốn Tiến Trên Đường Thiêng Liêng. Hỡi Philôtê, Vì Con Cần Phải Có Một Người Hướng Dẫn Tốt Trong Cuộc Hành Trình Đạo Đức, Hãy Tha Thiết Cầu Xin Chúa Ban Cho Con Một Người Như Ngài Mong Muốn. Và Con Đừng Ngờ Vực. Nếu Phải Sai Một Thiên Thần Từ Trời - Như Ngài Đã Sai Xuống Cho Con Ông Tô-Bia, - Ngài Cũng Sẽ Ban Cho, Một Đấng Vừa Tốt Lành Vừa Trung Hậu.

Mà Thật, Vị Đó Phải Là Một Thiên Thần Đối Với Con. Nghĩa Là Khi Con Tìm Được, Đừng Coi Vị Đó Như Người Thường, Đừng Nương Tựa Vào Ngài Hoặc Vào Sự Thông Thái Nhân Loại Của Ngài, Song Vào Thiên Chúa Đấng Sẽ Hộ Vực Con, Và Qua Ngài Làm Môi Giới, Sẽ Nói Với Con, Đặt Vào Lòng Và Miệng Ngài Những Gì Cần Cho Hạnh Phúc Con. Nên Con Phải Nghe Lời Ngài Như Một Thiên Thần Từ Trời Xuống Dẫn Lối. Hãy Bàn Hỏi Ngài Với Lòng Cởi Mở Chân Thật, Ngay Thẳng, Và Trung Thành Hết Sức, Bày Tỏ Rõ Ràng Cái Tốt Cũng Như Cái Xấu, Không Che Đậy Giấu Giếm Úp Mở. Nhờ Thế, Cái Tốt Nơi Con Sẽ Được Xem Xét Và Củng Cố Chắc Chắn Hơn ; Cái Xấu Sẽ Được Sửa Chữa Và Bồi Đắp. Con Sẽ Được Thảnh Thơi Nhẹ Nhõm Và Thêm Mạnh Mẽ Trong Các Buồn Khổ, Được Từ Tốn Và Chừng Mực Trong Các Yên Ủi. Hãy Hết Lòng Tín Nhiệm Nơi Ngài, Đi Đôi Với Một Niềm Tôn Kính Thánh Thiện, Làm Sao Cho Tôn Kính Không Giảm Tín Nhiệm Và Tín Nhiệm Không Cản Trở Tôn Kính. Hãy Tín Nhiệm Ngài Như Người Con Gái Tôn Trọng Cha, Người Con Trai Tín Nhiệm Mẹ. Tóm Tắt, Cái Tình Thân Hữu Ấy Phải Mãnh Liệt Và Êm Đẹp, Thánh Thiện Rất Mực, Siêu Phàm Và Thiêng Liêng Hoàn Toàn.

Để Được Thế, Trong Muôn Ngàn Người, Con Hãy Chọn Lấy Một, Như Lời A-Vi-La Nói. Còn Tôi Nói : Một Trong Ức Vạn Người, Vì Những Vị Có Khả Năng Trong Chức Vụ Ấy Thì Hiếm Hơn Người Ta Tưởng. Phải Là Người Đầy Lòng Mến, Rất Thông Thái Và Khôn Ngoan. Nếu Một Trong Ba Cái Đó Thiếu Đi, Sẽ Có Nguy Hiểm. Song Tôi Nói Lại, Con Hãy Cầu Xin Chúa Ban Vị Ấy Cho Con. Khi Đã Được, Hãy Chúc Tụng Chúa Chí Tôn, Hãy Bền Chí Và Đừng Tìm Ai Khác Nữa. Con Hãy Bước Đi Trong Đơn Sơ, Khiêm Nhường Và Tin Cậy, Chắc Chắn Con Sẽ Có Một Cuộc Hành Trình Rất Hoan Lạc.

 

CHƯƠNG 5

TRƯỚC HẾT PHẢI THANH TẨY LINH HỒN

Bạn Thánh Tình Nói : “Hoa Đã Chớm Nở Trên Thôn, Giờ Xén Cành Tỉa Lá Đã Đến” (Diệu Ca 2, 12). Hỡi Philôtê, Những Hoa Của Hồn Ta Là Gì Nếu Chẳng Phải Các Ý Định Tốt Lành ? Vừa Khi Nó Chớm Nở, Chính Là Lúc Phải Cầm Dao Cắt Tỉa Những Công Việc Chết Và Thừa Khỏi Lương Tâm Ta. Để Cưới Được Chồng Do-Thái, Con Gái Ngoại Bang Phải Cởi Bỏ Áo Lưu Đày, Cắt Móng Tay Và Xén Tóc. Hồn Mong Được Phúc Làm Bạn Trăm Năm Với Con Thiên Chúa Cũng Phải Cởi Bỏ Con Người Cũ, Mặc Người Mới Đoạn Tuyệt Với Tội Lỗi. Rồi Cắt Và Xén Mọi Thứ Trở Ngại Lầm Lạc Xa Đàng Mến Chúa. Tẩy Rửa Mọi Khí Chất Tội Lụy Tức Là Bắt Đầu Khỏe Mạnh[8][8]. Thánh Phaolô Được Tẩy Rửa Hết Ngay Một Lúc, Cũng Như Thánh Cartarina Thành Giê-Nơ (Gênes), Thánh Mađalêna, Thánh Pêlagia Và Vài Vị Khác. Nhưng Kiểu Thanh Tẩy Ấy Lạ Lùng Và Phi Thường Trong Đời Ơn Thánh, Giống Như Người Chết Sống Lại Trong Đời Tự Nhiên Vậy. Thành Ra Ta Không Nên Trông Mong. Sự Thanh Tẩy Và Lành Bệnh Bình Thường Của Xác Hoặc Của Tinh Thần, Chỉ Xảy Ra Từ Từ, Bước Một, Tuần Tự, Có Lúc Tân Toan, Có Lúc Thảnh Thơi.

Các Thiên Thần Trên Thang Ông Giacóp Có Cánh Song Không Bay, Mà Lại Lên Xuống Từng Bậc Một. Linh Hồn Từ Tội Lỗi Bước Lên Đời Thánh Đức Cũng Ví Như Bình Minh, Không Xoá Tan Ánh Sáng Ngay Một Lúc, Song Từ Từ. Châm Ngôn Có Câu : Lành Bệnh Càng Chậm Càng Chắc. Bệnh Tâm Hồn Cũng Như Bệnh Thể Xác, Nó Đến Nhanh Như Ngựa Phi Nước Đại Mà Nó Rút Đi Thì Lại Chậm Từng Bước Một. Vậy Hỡi Philôtê, Con Hãy Can Đảm Và Kiên Nhẫn Trong Công Cuộc Này. Than Ôi ! Đáng Thương Cho Bao Linh Hồn Khi Thấy Mình Mắc Nhiều Khiếm Khuyết, Mà Sau Mới Chỉ Vài Lần Tập Sống Đạo Đức Đã Vội Bắt Đầu Lo Lắng, Mất Bình An Và Ngã Lòng, Xiêu Theo Cám Dỗ, Vứt Bỏ Tất Cả Mà Lùi Bước. Ngược Lại Cũng Nguy Hiểm Không Kém: Đó Là Khi Linh Hồn Tưởng Mình Được Thanh Tẩy Khỏi Mọi Khiếm Khuyết Ngay Ngày Đầu Của Việc Luyện Tẩy, Tự Coi Mình Là Hoàn Toàn Trước Khi Khởi Sự, Ra Sức Bay Trước Khi Có Cánh! Hỡi Philôtê, Những Hồn Đó Sống Trong Hiểm Họa Lớn Lao Ngã Bệnh Lại Vì Đã Quá Sớm Rời Khỏi Tay Y Sĩ ! Tiên Tri Nói : Đừng Chỗi Dậy Trước Ánh Sáng, Hãy Chỗi Dậy Sau Khi Đã Ngồi Lên (Thánh Vịnh 126, 3) (?). Chính Người Thực Hành Bài Học Đó, Khi Người Đã Tẩy Rửa Sạch Sẽ, Lại Nguyện Xin Được Tẩy Rửa Nữa.

Công Việc Thanh Tẩy Linh Hồn Chỉ Có Thể Và Chỉ Chấm Dứt Với Sự Chết. Vậy Ta Đừng Bối Rối Lo Âu Về Các Khuyết Điểm Của Ta, Vì Hoàn Thiện Là Ở Chỗ Chiến Đấu Với Những Cái Đó. Mà Chiến Đấu Sao Nếu Không Nhìn Thấy Chúng Và Thắng Sao Được Nếu Không Bắt Gặp ? Cái Thắng Của Ta Không Phải Là Không Cảm Thấy Chúng Nữa, Song Là Không Ưng Theo[9][9].

Khi Bị Chúng Quấy Rầy, Không Phải Là Đã Ưng Theo Rồi Đâu. Để Tập Luyện Đức Khiêm Nhường, Đôi Khi Chúa Để Ta Mắc Thương Tích Trong Trận Giặc Thiêng Ấy. Tuy Vậy Ta Chưa Thua Trận Đâu, Trừ Phi Ta Đã Mất Sự Sống Hay Mất Can Đảm Trước. Mà Các Khiếm Khuyết Và Các Tội Nhẹ Không Làm Mất Sự Sống Thiêng Liêng, Tội Trọng Mới Làm Mất. Vậy, Ta Đừng Để Chúng Làm Ta Mất Can Đảm. Đavít Cầu Xin : “Lạy Chúa, Xin Giải Cứu Con Khỏi Sự Nhát Đảm Và Ngã Lòng”. Trong Trận Giặc Ấy, Ta Luôn Thắng Trận Miễn Là Ta Muốn Chiến Đấu : Đó Chẳng Phải Là Một Lợi Thế Cho Ta Sao ?

 

CHƯƠNG 6

ĐỢT THANH TẨY ĐẦU TIÊN :
TẨY TRỪ TỘI TRỌNG

Việc Thanh Tẩy Đầu Tiên Là Tẩy Trừ Tội. Phương Thế Để Làm : Bí Tích Giải Tội. Con Hãy Tìm Vị Giải Tội Nào Xứng Đáng Nhất. Hãy Dùng Một Cuốn Sách Nhỏ Nào Soạn Riêng Để Giúp Xét Mình Xưng Tội Như Của Grơ-Na-Đê, Bru-Nô, A-Ri-A-Xơ, Ô-Giê (Auger). Con Đọc Cẩn Thận Và Ghi Từng Điểm Mình Đã Lỗi Phạm, Kể Từ Ngày Có Trí Khôn Cho Đến Bây Giờ. Nếu Con Không Chắc Nhớ Được Hết, Hãy Lấy Giấy Ghi Điều Đã Xét Được. Khi Đã Xét Kỹ Các Tội Của Lương Tâm, Con Hãy Đem Lòng Thống Hối Và Đau Đớn Hết Sức Từ Bỏ Các Tội Ấy. Đồng Thời Con Hãy Suy Bốn Điều Sau :

Bởi Tội, Con Đã : 1) Mất Ơn Nghĩa Chúa ; 2) Bỏ Mất Thiên-Đàng ; 3) Lãnh Lấy Phần Phạt Đời Đời Trong Hỏa Ngục ; 4) Và Từ Bỏ Tình Yêu Đời Đời Của Thiên Chúa. Chắc Philôtê Đã Rõ, Ở Đây Tôi Nói Về Việc Xưng Tội Chung Trót Cả Cuộc Đời. Đã Đành Tôi Cũng Cho Rằng Nó Không Tuyệt Đối Cần Thiết, Song Nó Vô Cùng Ích Lợi Cho Con Trong Giai Đoạn Đầu Tiên Này, Vì Thế Tôi Tha Thiết Khuyên Con Cố Gắng Làm. Thường Thấy Những Người Sống Tầm Thường Xưng Tội Một Cách Rất Khiếm Khuyết, Vì Người Ta Không Dọn Mình Hay Dọn Rất Ít Hoặc Không Có Lòng Thống Hối Cần Thiết. Nhiều Khi Người Ta Còn Đi Xưng Tội Mà Ngấm Ngầm Vẫn Giữ Ý Muốn Cứ Tái Phạm, Bởi Không Muốn Tránh Dịp Tội, Hoặc Không Dùng Những Phương Thế Cần Để Cải Thiện Đời Sống. Trong Các Trường Hợp Đó Cần Phải Xưng Tội Chung Lại Để Cho Tâm Hồn Được Yên Tâm. Nhưng, Ngoài Ra, Xưng Tội Chung Còn Cho Ta Hiểu Mình, Gây Cho Ta Một Sự Xấu Hổ Hữu Ích Về Đời Quá Khứ, Cho Ta Khâm Phục Lòng Thương Xót Thiên Chúa Đã Chờ Đợi Ta Với Bao Nhẫn Nại. Nó Làm Tâm Hồn Yên Tĩnh, Trí Khôn Thảnh Thơi, Thúc Giục Ta Tạo Những Quyết Định Tốt Cho Cha Linh Hướng Có Dịp Ban Những Chỉ Dẫn Thích Hợp Với Tình Cảnh Ta Hơn, Và Cởi Mở Lòng Ta Thêm Tín Nhiệm Để Bày Tỏ Tâm Trạng Ra Hơn Trong Các Lần Sau Này.

Bàn Đến Việc Canh Tân Toàn Diện Cõi Lòng Và Cuộc Ăn Năn Trở Lại Của Linh Hồn Về Với Chúa Nhờ Cuộc Sống Thánh Đức, Hỡi Philôtê, Tôi Trộm Nghĩ Tôi Có Lý Mà Khuyên Con Việc Xưng Tội Chung Ấy.

 

CHƯƠNG 7

THỨ HAI : PHẢI TẨY TRỪ LÒNG
QUYẾN LUYẾN TỘI LỖI

Hết Mọi Người Do-Thái Đều Ra Khỏi Đất Ai-Cập, Nhưng Không Phải Mọi Người Đều Ra Khỏi Đó Mà Không Còn Quyến Luyến Gì. Cho Nên Giữa Sa Mạc, Bao Người Trong Họ Đã Luyến Tiếc Hành Tỏi Và Thịt Của Ai-Cập. Đây Cũng Vậy, Có Những Người Sám Hối Đã Thoát Ra Khỏi Đời Tội Lỗi, Song Chưa Bỏ Lòng Quyến Luyến Tội. Nghĩa Là Họ Dốc Lòng Không Phạm Tội Nữa, Song Họ Chỉ Miễn Cưỡng Phải Bỏ, Phải Lánh Những Sự Yêu Chiều Khốn Nạn Về Tội. Lòng Họ Từ Bỏ Tội Và Xa Lánh, Tuy Vậy Biết Bao Lần Họ Thường Vẫn Chưa Hết Quay Nhìn Về Đó, Như Vợ Ông Lót Quay Nhìn Về Thành Sôđôma. Họ Kiêng Tội Như Người Bệnh Kiêng Dưa, Vì Thầy Thuốc Cấm Nếu Ăn Thì Chết. Song Họ Cực Khổ Vì Phải Kiêng. Họ Nói Đến Món Đó Và Dò Hỏi Xem Có Thể Ăn Được Chăng. Cùng Lắm Họ Muốn Ngửi Thấy Mùi Món Ăn Đó, Và Họ Coi Những Kẻ Được Ăn Là Có Phúc. Những Người Sám Hối Nhu Nhược Và Hèn Yếu Cũng Thế, Họ Tránh Tội Một Ít Lâu Mà Trong Lòng Tiếc Xót. Họ Mong Được Phạm Tội Mà Không Bị Sa Hỏa Ngục. Họ Nói Về Tội Cách Khoái Trá Và Coi Kẻ Được Phạm Tội Là Người Sung Sướng. Một Người Có Ý Định Báo Thù, Khi Vào Tòa Xưng Tội Đã Hẳn Là Phải Bỏ Ý Định Kia. Nhưng Sau Đó, Người Ta Sẽ Thấy Hắn Giữa Đám Bạn Bè, Đang Vui Thú Nói Đến Vụ Cãi Cọ Của Mình : Hắn Cho Biết Nếu Không Sợ Chúa Thì Ắt Đã Làm Cái Này Cái Nọ, Và Luật Chúa Nhất Là Cái Luật Bắt Phải Tha Thứ Khó Quá, Chớ Gì Chúa Cho Phép Người Ta Trả Thù. Đó ! Ai Chẳng Thấy Là Lòng Người Đó Còn Vương Vấn Trong Tội, Tuy Đã Bỏ Tội Rồi. Người Đó Đã Ra Khỏi Ai-Cập, Song Lòng Vẫn Còn Thèm Muốn Ở Lại Ăn Những Hành, Tỏi Thường Quen Ăn. Giống Như Thiếu Phụ Kia, Tuy Ghét Các Tình Yêu Ngang Trái, Song Vẫn Thích Được Tìm Kiếm Và Được Ve Vãn Tán Tỉnh.

Hỡi Philôtê, Con Muốn Bắt Đầu Cuộc Sống Thánh Đức, Không Những Con Phải Từ Bỏ Tội, Song Còn Phải Cắt Tỉa Khỏi Lòng Con Mọi Vương Vấn Tội. Vì Ngoài Nguy Hiểm Tái Phạm, Những Quyến Luyến Khốn Nạn Đó Còn Làm Tinh Thần Con Kiệt Quệ Và Nặng Nề Đến Nỗi Không Còn Sức Làm Các Việc Lành Cách Nhanh Chóng, Cần Mẫn, Siêng Năng Là Điều Cốt Yếu Của Đời Thánh Đức. Những Linh Hồn Đã Ra Khỏi Tình Trạng Tội, Song Còn Giữ Các Yêu Chiều Và Nhớ Nhung Mơ Tưởng Ấy Thì Theo Tôi Tưởng, Giống Như Cô Gái Xanh Xao Vàng Vọt, Tuy Trong Người Không Có Bệnh : Ăn Không Thấy Ngon, Ngủ Không Thấy Yên, Cười Không Thấy Vui, Cô Nàng Lê Lết Hơn Là Mạnh Bước Trên Đời. Các Linh Hồn Kia Cũng Vậy, Họ Làm Việc Lành Cách Chán Nản Nhọc Mệt, Đến Nỗi Họ Làm Cho Các Việc Tốt Lành Kia, Đã Ít Ỏi Và Nhỏ Mọn, Lại Mất Hết Vẻ Tốt Đẹp.

 

CHƯƠNG 8

CÁCH THI HÀNH ĐỢT THANH TẨY THỨ NHÌ

Để Thành Công Trong Việc Thanh Tẩy Lần Thứ Nhì Này, Cách Tốt Nhất Là Ghê Sợ Mãnh Liệt Và Sâu Đậm Cái Tai Họa Lớn Lao Mà Tội Gây Nên Cho Ta. Sự Ghê Sợ Ấy Tạo Trong Ta Lòng Thống Hối Sâu Xa Và Mạnh Mẽ. Một Chút Lòng Thống Hối, Miễn Là Chân Thành Và Nhất Là Ghép Chung Với Quyền Lực Bí Tích, Đã Có Sức Tẩy Rửa Ta Khỏi Tội, Thì Lòng Thống Hối Lớn Lao Và Mạnh Mẽ, Sẽ Còn Tẩy Rửa Khỏi Cả Những Vương Vấn Với Tội Lỗi Nữa. Một Cơn Giận Ghét Hay Hờn Dỗi Nho Nhỏ Làm Ta Ác Cảm Kẻ Ta Ghét Và Lánh Mặt Họ, Nhưng Nếu Là Một Hận Thù Khốc Liệt, Không Những Ta Lánh Mặt Và Căm Ghét Kẻ Thù, Còn Gớm Ghét Và Không Thể Ngồi Nghe Bà Con Bạn Hữu Thân Thuộc Với Kẻ Ấy Trò Truyện ; Ta Ghét Lây Cả Hình Ảnh, Các Đồ Vật Thuộc Về Kẻ Ấy. Đây Cũng Thế, Khi Người Sám Hối Đem Lòng Thống Hối Nhỏ, Song Chân Thành Mà Ghét Tội, Người Đó Thật Đã Quyết Định Không Phạm Tội Nữa, Nhưng Nếu Có Lòng Thống Hối Mạnh Mẽ, Mãnh Liệt Thì Không Những Họ Ghét Tội, Mà Còn Ghét Cả Mọi Yêu Chiều, Mọi Dính Líu Với Tội. Vậy Philôtê, Con Phải Giục Lòng Thống Hối Ăn Năn Mạnh Mẽ Hết Sức, Hầu Nó Lan Rộng Tới Mọi Dây Mơ Rễ Má Của Tội Lỗi. Như Mađalêna, Một Khi Ăn Năn Trở Lại Là Mất Hẳn Cái Thú Phạm Tội Và Thích Lạc Thú Thường Có Xưa, Thành Ra Cô Không Bao Giờ Nghĩ Đến Nó Nữa. Còn Đavít Tuyên Ngôn Không Những Ghét Tội, Song Cả Mọi Đường Lối Ngõ Ngách Của Tội (Thánh Vịnh 118.104).

Linh Hồn Được Tươi Trẻ Là Ở Tại Điều Này, Sự Tươi Trẻ Đã Được Chính Vị Tiên Tri Ấy So Sánh Với Việc Đổi Lông Của Chim Phượng Hoàng (Thánh Vịnh 103.5).

Để Có Lòng Chê Ghét Và Thống Hối Ấy Con Phải Chăm Chỉ Suy Ngắm Những Bài Sau Đây. Nếu Làm Cho Cẩn Thận Thì Nhờ Ơn Chúa, Các Bài Ấy Sẽ Giúp Con Nhổ Hết Gốc Rễ Tội Và Yêu Chiều Tội Khỏi Lòng Con. Chính Vì Ý Ấy Mà Tôi Đã Soạn Ra. Con Sẽ Suy Ngắm Từng Bài Một Như Đã Chỉ Rõ, Mỗi Ngày Một Bài. Nếu Có Thể, Con Hãy Làm Vào Buổi Sáng Là Lúc Thuận Tiện Nhất Cho Việc Tinh Thần. Và Con Sẽ Nghiền Đi Ngẫm Lại Suốt Cả Ngày. Nếu Con Chưa Biết Suy Ngắm Con Hãy Xem Cách Làm Nói Ở Phần Thứ Hai Cuốn Sách Này.

 

CHƯƠNG 9

BÀI SUY NGẮM THỨ NHẤT :
VỀ SỰ SÁNG TẠO

Chuẩn Bị : (Xem Phương Pháp Ở Phần 2, Chương 2)

• Con Hãy Nhớ Mình Trước Mặt Chúa.
• Nài Xin Ngài Soi Sáng Lòng Trí Con.

 

Suy Niệm :

1) Con Hãy Suy : Đã Bao Nhiêu Năm Trước Đây, Con Chưa Có Trên Đời. Con Còn Trong Hư Vô. Hỡi Linh Hồn Tôi, Lúc Đó Ta Ở Đâu ? Thế Giới Đã Có Lâu Đời Rồi, Còn Ta Chẳng Thấy Tăm Tích Gì.

2) Từ Hư Vô Đó, Thiên Chúa Đã Tạo Thành Ra Con Như Bây Giờ. Không Phải Ngài Cần Đến Con, Song Chính Chỉ Vì Lòng Nhân Hậu Thôi.

3) Hãy Suy Đến Bản Thể Mà Thiên Chúa Ban Cho Con : Đó Là Vật Đầu Tiên Trong Thế Giới Hữu Hình Có Thể Sống Đời Đời Và Có Thể Kết Hiệp Hoàn Toàn Với Thiên Chúa Chí Tôn.

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng.

1) Con Hãy Hạ Mình Sâu Thẳm Trước Mặt Thiên Chúa Và Hết Tình Nói Như Tác Giả Thánh Vịnh : “Ôi ! Lạy Chúa, Trước Mặt Chúa Con Chỉ Là Hư Không (Thánh Vịnh 38, 6), Sao Chúa Đã Nhớ Đến Con Để Tạo Dựng Nên Con ?” Than Ôi, Hỡi Hồn Tôi, Trước Kia Ngươi Đang Chìm Trong Vực Hư Vô Ấy, Và Đáng Lẽ Vẫn Còn Ở Đó Nếu Thiên Chúa Đã Không Đem Ra. Ở Đó, Ngươi Sẽ Làm Gì ?

2) Con Hãy Tạ Ơn Chúa : Lạy Đấng Tạo Thành Cao Cả Và Nhân Hậu Của Con, Con Mang Ơn Chúa Biết Chừng Nào, Vì Đã Kéo Con Ra Khỏi Hư Không, Để Ban Cho Con Có Như Bây Giờ. Con Sẽ Làm Gì Để Chúc Tụng Danh Thánh Chúa Xứng Đáng Và Tạ Ơn Lượng Nhân Hậu Vô Biên Của Chúa ?

3) Con Hãy Đau Đớn Tủi Ho : Song, Thương Thay, Lạy Đấng Tạo Thành, Thay Vì Kết Hiệp Với Chúa Bởi Yêu Mến Và Phụng Sự, Con Đã Đâm Ngỗ Nghịch Bởi Các Tính Đam Mê Trái Luật, Làm Con Lìa Xa Chúa Để Chạy Theo Tội Lỗi, Không Còn Kính Tôn Lòng Nhân Hậu Chúa, Coi Như Chúa Không Phải Là Đấng Tạo Dựng Nên Con.

4) Con Hãy Hạ Mình Xuống Trước Mặt Chúa : Hỡi Hồn Tôi ! Hãy Nhớ Rằng : Chúa Là Thiên Chúa Ngươi, Chính Ngài Tạo Dựng Nên Ngươi Chứ Không Phải Ngươi Tự Dựng Nên Mình. Lạy Chúa, Con Là Vật Do Chúa Làm Nên.

5) Từ Nay Con Không Còn Muốn Tự Mãn Nơi Con Vì Con Chỉ Là Hư Không. Hỡi Bụi Tro, Mày Hãnh Diện Cái Gì ? (Huấn Ca : 10, 9). Hơn Thế, Hỡi Hư Không, Mày Tự Tôn Vì Đâu?. Và Để Hạ Mình Xuống, Tôi Quyết Định Sẽ Làm Việc Này… Việc Nọ… Chịu Đựng Những Sỉ Nhục Này… Khinh Chê Nọ Kia… Tôi Muốn Cải Thiện Đời Sống, Từ Nay Đi Theo Đấng Tạo Thành, Và Lấy Làm Vinh Dự Trong Địa Vị Làm Người Mà Ngài Đã Ban Cho ; Dùng Nó Hoàn Toàn Chỉ Để Vâng Phục Ý Muốn Ngài, Nhờ Các Phương Thế Tôi Sẽ Học Biết Nhất Là Nơi Vị Linh Hướng.

 

Kết Luận :

1) Hãy Tạ Ơn Chúa. Hỡi Hồn Tôi, Hãy Chúc Tụng Chúa, Và Từ Đáy Lòng Ta Hãy Ca Tụng Thánh Danh Ngài. Vì Lòng Từ Ái Ngài Đã Đem Ta Khỏi Hư Vô, Và Lòng Lân Tuất Ngài Đã Tạo Dựng Ta.

2) Hãy Hiến Dâng. Lạy Chúa, Con Xin Hết Lòng Dâng Chúa Bản Thể Chúa Ban Cho Con, Con Xin Cung Hiến Chúa.

 3) Hãy Cầu Nguyện. Lạy Chúa, Xin Cho Các Tâm Tình Và Quyết Định Ấy Mạnh Mẽ Nơi Con. Lạy Thánh Nữ Đồng Trinh, Xin Hãy Gửi Gấm Những Điều Ấy Nơi Lòng Thương Xót Của Con Mẹ, Cùng Với Tất Cả Những Người Con Muốn Cầu Xin Cho. V.V…

Đọc Kinh Lạy Cha, Kính Mừng…

Sau Lúc Nguyện Ngắm, Đang Khi Dạo Chơi Giải Trí Một Chút, Con Hãy Hái Một Bó Hoa Thiêng Liêng Đạo Đức Từ Các Điều Con Đã Suy Niệm, Để Hưởng Hương Thơm Suốt Cả Ngày.

                               Biết Bao Trìu Mến Trong Cái Nhìn Xuống Đứa Con Thơ Mẹ Đang Ẵm Trong Lòng ; Còn Hơn Bà Mẹ, Thiên Chúa Đã Ấp Ủ Ta Từ Muôn Thuở Trong Tình Ngài, Và Đã Sắm Dọn Cho Ta Bao Ơn Huệ Hồn Xác.

                               (Phần 1, Chương 9-11).

 

 

CHƯƠNG 10

BÀI SUY NGẮM 2 :  VÌ MỤC ĐÍCH NÀO
TA ĐƯỢC DỰNG NÊN ?

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Nhớ Mình Ở Trước Mặt Chúa .
• Xin Ngài Soi Sáng Lòng Trí Con.

 

Suy Niệm :

1) Thiên Chúa Cho Con Sống Trên Đời Không Phải Ngài Cần Đến Con. Thật Ra, Con Vô Dụng Đối Với Ngài. Song Là Để Thi Thố Lòng Nhân Hậu Của Ngài Nơi Con, Khi Ban Cho Con Ơn Sủng Và Vinh Quang Ngài. Để Được Thế, Ngài Đã Ban Cho Con Trí Khôn Để Biết Ngài, Trí Nhớ Để Nghĩ Đến Ngài, Ý Muốn Để Yêu Ngài, Óc Tưởng Tượng Để Hình Dung Lại Các Ân Huệ Ngài Ban, Mắt Để Nhìn Vẻ Kỳ Diệu Của Các Công Việc Ngài Làm, Miệng Lưỡi Để Ca Ngợi Ngài, Và Các Quan Năng Khác Cũng Như Vậy…

2) Được Tạo Dựng Và Sinh Ra Trên Cõi Đời Vì Ý Ấy, Mọi Hành Động Ngược Với Ý Ấy Phải Loại Trừ Và Xa Tránh. Còn Các Hành Động Không Giúp Ích Gì Cho Mục Đích Ấy Thời Phải Ghét Bỏ Như Vô Dụng Và Dư Thừa.

3) Con Hãy Suy Đến Sự Bất Chính Của Thế Gian Không Biết Nghĩ Đến Điều Đó, Nhưng Sống Như Họ Tưởng Mình Được Tạo Dựng Nên Để Xây Nhà, Trồng Cây, Vơ Vét Của Và Chơi Bời.

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng.

1) Con Hãy Đau Đớn Tủi Hổ Trách Hồn Con Đã Sống Khốn Nạn Bấy Lâu Nay Mà Không Bao Giờ Hoặc Ít Nghĩ Đến Các Điều Ấy. Con Hãy Nói : Than Ôi, Lạy Chúa, Con Nghĩ Gì Khi Con Không Nghĩ Về Chúa ! Con Nhớ Gì Khi Con Không Nhớ Đến Chúa ? Con Yêu Gì Khi Con Không Yêu Chúa ? Thương Thay ! Đáng Lẽ Con Phải Nuôi Mình Bằng Chân Lý, Thế Mà Lòng Con Lại Đầy Những Chuyện Phù Vân. Con Đã Phụng Sự Thế Gian Là Cái Được Dựng Nên Cốt Để Phụng Sự Con.

2) Con Hãy Ghét Đời Dĩ Vãng : Ta Từ Bỏ Chúng Bay, Hỡi Các Ý Tưởng Hư Không Và Suy Tính Vô Ích. Ta Từ Bỏ Chúng Bay, Hỡi Các Nhớ Nhung Đáng Ghét Và Viển Vông. Ta Từ Bỏ Các Ngươi, Hỡi Các Tình Bạn Bè Bất Trung Bất Nghĩa, Các Săn Đón Giúp Đỡ Hư Đốn, Khốn Nạn, Những Ân Huệ Đen Bạc, Những Yêu Chuộng Tai Hại.

3) Con Hãy Trở Lại Cùng Chúa : Còn Chúa, Lạy Thiên Chúa, Lạy Đấng Cứu Thế, Từ Nay Chúa Là Đích Độc Nhất Của Tư Tưởng Con, Không Bao Giờ Con Còn Để Trí Suy Nghĩ Những Điều Làm Mất Lòng Chúa. Mọi Ngày Trong Cuộc Đời Con, Trí Nhớ Con Sẽ Đầy Những Hình Ảnh Cao Cả Của Lòng Nhân Hậu Chúa, Đấng Đã Đối Xử Với Con Cách Êm Ái Dường Ấy. Chúa Sẽ Là Vui Sướng Của Lòng Con, Là Ngọt Ngào Của Tình Ái Con.

Phải, Những Thú Chơi Bời Này Nọ… Mà Xưa Con Ham Chuộng, Những Công Việc Này Nọ… Mà Xưa Con Đã Đem Hết Ngày Giờ Để Làm, Những Luyến Ái Này Nọ... Đã Chiếm Hết Lòng Con, Từ Nay Con Ghê Tởm Chúng, Chống Lại Chúng, Con Sẽ Dùng Phương Thế Này… Phương Thế Kia…

 

Kết Luận :

1) Con Hãy Tạ Ơn Chúa : Đấng Tạo Dựng Con Cho Một Cứu Cánh Tuyệt Hảo Chừng Ấy. Lạy Chúa, Chúa Đã Tạo Nên Con Cho Chúa, Hầu Con Được Đời Đời Hưởng Vinh Quang Vô Bến Bờ Của Chúa. Khi Nào Con Sẽ Xứng Đáng Sự Đó, Và Bao Giờ Con Sẽ Chúc Tụng Chúa Như Con Phải Làm ?

2) Dâng Hiến : Lạy Chúa Tạo Thành Đáng Mến, Con Dâng Chúa Mọi Tâm Tình Và Quyết Định Ấy, Với Tất Cả Tâm Hồn Và Trái Tim Con.

3) Cầu Nguyện : Lạy Chúa, Con Nài Xin Chúa Nhận Các Nguyện Vọng Và Cam Kết Làm Đẹp Lòng Chúa Của Con Và Xin Chúc Lành Cho Con, Hầu Nó Có Thể Chu Toàn Các Điều Ấy Bởi Công Nghiệp Máu Con Chúa Đã Đổ Ra Trên Thập Giá.

Hãy Kết Một Bó Hoa Thiêng Liêng

 

 

CHƯƠNG 11

BÀI SUY NGẮM 3 :  CÁC ƠN HUỆ CỦA THIÊN CHÚA

 

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Đặt Mình Trước Mặt Thiên Chúa.
• Con Hãy Xin Ngài Soi Sáng Lòng Trí Con.

 

Suy Niệm :

1) Con Hãy Suy Đến Bao Ơn Phần Xác Chúa Đã Ban : Nào Thân Xác, Những Phương Tiện Để Nuôi Dưỡng Nó, Nào Sức Khỏe, Những Niềm Vui Vẻ Thảnh Thơi Cho Thân Xác, Những Bạn Hữu, Những Trợ Giúp … Nhưng Suy Như Thế Là Để So Với Bao Người Khác Khá Giả Hơn Con, Song Không Được Những Ân Huệ Ấy. Người Thì Bị Tàn Tật Hay Không Có Sức Khỏe, Người Thì Sống Chìm Ngập Trong Các Tủi Nhục, Khinh Chê Và Ố Danh, Kẻ Khác Lại Gặp Cảnh Nghèo Túng. Còn Con, Thiên Chúa Không Muốn Để Con Khốn Nạn Đến Thế.

2) Hãy Suy Đến Các Ân Huệ Tinh Thần. Trên Đời, Biết Bao Kẻ Ngớ Ngẩn, Điên Khùng Mất Trí. Còn Con, Sao Không Trong Số Các Kẻ Ấy ? Thiên Chúa Đã Biệt Đãi Con. Biết Bao Kẻ Đã Lớn Lên Trong Thô Kệch, Trong Dốt Nát Ngu Muội. Còn Con, Chúa Quan Phòng Đã Để Con Được Nuôi Nấng Trong Cảnh Thanh Lịch Và Xứng Vị Con Người.

3) Hãy Suy Đến Ơn Thiêng Liêng. Philôtê ! Con Là Con Hội Thánh, Chúa Đã Dạy Con Biết Ngài Ngay Hồi Thơ Ấu. Bao Lần Ngài Đã Ban Bí Tích Cho Con ? Bao Lần Đã Thúc Giục Soi Sáng Trong Lòng Và Răn Trách Để Con Sửa Mình ? Bao Lần Đã Tha Thứ Tội Con Và Cứu Con Thoát Các Dịp Hư Mất Mà Con Mắc Phải ? Còn Các Năm Qua, Phải Chăng Là Thời Gian Tiện Lợi Cho Hồn Con Tiến Tới Hoàn Thiện ? Con Hãy Xem Kỹ Lại Từng Điểm, Con Sẽ Thấy Thiên Chúa Đối Xử Với Con Hiền Từ Và Đáng Mến Biết Bao.

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng.

1) Con Hãy Khâm Phục Lòng Nhân Hậu Chúa : Ôi ! Chúa Đối Xử Với Con Nhân Hậu Chừng Nào. Ngài Tốt Lành Biết Bao ! Lòng Chúa Giàu Tình Thương Xót Và Rộng Lượng Nhân Từ! Hỡi Hồn Tôi, Hãy Muôn Đời Ca Tụng Bao Ơn Huệ Ngài Đã Ban Cho Ta.

2) Con Hãy Kinh Ngạc Vì Tính Vô Ơn Của Con : Nhưng Lạy Chúa, Con Là Gì Mà Chúa Nhớ Đến Con. Con Bất Xứng Biết Chừng Nào ! Thay Thảy, Con Đã Chà Đạp Các Ơn Huệ Chúa, Đã Khinh Mạn Các Ơn Chúa Bởi Lạm Dụng Và Khinh Dể Đức Nhân Hậu Chúa. Tình Đen Bạc Của Con Sâu Thẳm Vô Cùng Đối Với Ơn Huệ Và Phúc Lành Mênh Mông Không Bến Bờ Của Chúa.

3) Con Hãy Giục Lòng Biết Ơn. Thôi, Hỡi Hồn Tôi, Đừng Còn Bất Trung, Bội Ơn Bạc Nghĩa Với Đấng Đại Ân Nhân Ấy Nữa. Sao Hồn Tôi Từ Đây Lại Không Suy Phục Chúa, Đấng Đã Làm Bao Lạ Lùng Nơi Tôi Và Ban Bao Ơn Cho Tôi ?

4) Hỡi Philôtê, Vậy Con Hãy Khử Trừ Khỏi Thân Xác Con Khoái Lạc Này… Nọ… Hãy Dùng Nó Phụng Sự Thiên Chúa Là Đấng Đã Làm Bao Ơn Lành Cho Nó. Hãy Đem Hết Tâm Hồn Học Biết Chúa Nhờ Những Việc Dành Riêng Cho Nó. Con Hãy Cẩn Thận Dùng Các Phương Thế Hội Thánh Ban Để Cứu Con Và Giúp Con Yêu Mến Chúa. Nhất Định Tôi Sẽ Trung Thành Nguyện Ngắm Và Lãnh Bí Tích, Tôi Sẽ Nghe Lời Chúa, Sẽ Thi Hành Các Điều Chúa Soi Sáng Và Khuyên Nhủ.

Kết Luận :

1) Con Hãy Cám Ơn Chúa Đã Ban Cho Con Được Hiểu Biết Bổn Phận Con Hiện Thời ; Và Các Ơn Huệ Đã Lãnh Được Từ Trước.

2) Hãy Dâng Ngài Lòng Con Với Tất Cả Các Quyết Định.

3) Hãy Xin Ngài Ban Sức Cho Con Biết Thi Hành Trung Tín, Nhờ Công Nghiệp Sự Chết Của Con Ngài. Hãy Xin Đức Mẹ Và Các Thánh Bầu Cử Cho. Đọc Kinh Lạy Cha. V.V…

Con Hãy Làm Bó Hoa Thiêng Liêng.

 

 

CHƯƠNG 12

 BÀI SUY NGẮM 4 :  SUY VỀ TỘI LỖI

 

Chuẩn Bị : 

• Con Hãy Đặt Mình Trước Mặt Chúa.
• Hãy Nài Xin Ngài Soi Sáng Lòng Trí Con.

Suy Niệm :

1) Hãy Suy : Con Bắt Đầu Phạm Tội Từ Bao Năm Và Từ Đó Số Tội Đã Tăng Lên Bao Nhiêu Trong Lòng Con. Mỗi Ngày Con Đã Làm Các Tội Ấy Thêm Nhiều Mà Chống Nghịch Chúa, Chống Chính Mình, Chống Đồng Loại, Bởi Việc Làm, Lời Nói, Ước Ao Và Tưởng Nghĩ.

2) Hãy Suy Đến Các Xu Hướng Xấu Của Con Và Con Đã Chiều Theo Bao Lâu ? Với Hai Điểm Trên, Con Sẽ Thấy Tội Con Nhiều Hơn Tóc Trên Đầu, Cát Dưới Biển (Thánh Vịnh 39.13).

3) Con Hãy Xét Riêng Tội Bội Bạc Với Chúa Là Một Tội Chung, Trong Bất Cứ Tội Nào Ta Cũng Thấy Nó Và Làm Các Tội Ấy Thành To Tát Hơn. Con Hãy Xem Chúa Đã Ban Cho Con Bao Ơn Lành, Mà Con Đã Lạm Dụng Để Chống Lại Đấng Đã Ban. Cách Riêng, Biết Bao Ơn Soi Sáng Con Đã Khinh Chê, Bao Ơn Thúc Giục Ngay Lành Con Đã Để Hư Phí ! … Và Trên Hết, Đã Bao Lần Con Lãnh Nhận Bí Tích, Nhưng Các Ơn Ích Bởi Đó Bây Giờ Đâu ? Các Đồ Trang Sức Quý Giá Bạn Tình Yêu Dấu Của Con Đã Trang Điểm Cho Con Bây Giờ Thế Nào ? Tất Cả Đã Bị Vùi Dập Dưới Lớp Tội Tình ! Con Đã Dọn Mình Thế Nào Để Lãnh Bí Tích ? Con Hãy Nghĩ Đến Sự Bội Bạc Này : Chúa Đã Theo Đuổi Con Bao Lần Để Cứu Con, Mà Con Vẫn Luôn Chạy Trốn Ngài Để Đến Chỗ Hư Mất.

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng :

1) Con Hãy Xấu Hổ Trong Cảnh Khốn Cùng Của Con. Ôi Lạy Chúa ! Làm Sao Con Dám Ra Trước Mặt Chúa ? Thương Ôi ! Con Chỉ Là Một Đồ Nhơ Bẩn Trên Thế Gian, Đống Bùn Hôi Tanh Những Bội Bạc Và Tội Lỗi. Làm Sao Tôi Có Thể Bất Nghĩa Đến Thế, Đến Nỗi Không Trừ Một Giác Quan Nào, Một Quan Năng Nào Trong Linh Hồn Mà Tôi Không Làm Hư, Làm Bẩn, Không Phạm Đến ; Và Không Bỏ Qua Ngày Nào Mà Không Gây Ra Những Điều Xấu Như Thế ? Phải Chăng Đó Là Cách Đối Đáp Ơn Đấng Tạo Dựng Nên Tôi, Và Đền Đáp Máu Đấng Cứu Chuộc Tôi?

2) Con Hãy Xin Tha Thứ. Và Hãy Phục Dưới Chân Chúa Như Đứa Con Phung Phá, Như Mađalêna, Như Người Đàn Bà Đã Làm Nhơ Nghĩa Phu Thê Bởi Bao Ngoại Tình. Ôi Lạy Chúa, Xin Thương Xót Kẻ Tội Lỗi Này. Hỡi Nguồn Mạch Tình Thương Xót, Xin Thương Đến Đứa Khốn Nạn Này !

3) Con Hãy Dốc Lòng Sống Tử Tế Hơn. Ôi Lạy Chúa, Nhờ Ơn Chúa, Không Bao Giờ Con Buông Mình Theo Tội Lỗi, Vâng Không Bao Giờ Nữa !

Khốn Thay, Con Đã Yêu Thích Tội Quá Nhiều, Giờ Đây Con Chê Ghét Nó, Và Con Ôm Lấy Chúa. Ôi Cha Đầy Thương Xót, Con Muốn Sống Và Chết Trong Lòng Cha.

 4) Để Xóa Các Tội Quá Khứ, Tôi Sẽ Xưng Tội Cách Can Đảm, Không Để Sót Tội Nào Trong Hồn.

5) Tôi Sẽ Nỗ Lực Nhổ Hết Mọi Gốc Rễ Tội Lỗi Khỏi Lòng Tôi, Đặc Biệt Về Tội Này… Tội Kia… Là Điều Làm Tôi Ngần Ngại Buồn Phiền Hơn Cả.

6) Để Thi Hành, Tôi Sẽ Luôn Luôn Dùng Các Phương Thế Người Ta Chỉ Bảo Cho, Và Không Bao Giờ Lấy Làm Đủ Để Sửa Chữa Những Lỗi Lầm Lớn Lao Chừng Ấy.

Kết Luận :

1) Con Hãy Cảm Ơn Chúa Vì Đã Chờ Đợi Con Đến Bây Giờ, Và Đã Cho Con Những Tâm Tình Tốt Lành Ấy.

2) Hãy Dâng Hiến Lòng Con Cho Ngài Để Thi Hành Các Điều Đó.

3) Hãy Xin Ngài Ban Con Sức Mạnh, V.V…

 

CHƯƠNG 13

BÀI SUY NGẮM 5 :  SUY VỀ SỰ CHẾT ^[10][10]

 

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Đặt Mình Trước Mặt Chúa.
• Hãy Xin Ngài Ban Ơn.
• Hãy Tưởng Tượng Mình Đang Ốm Nặng Trên Giường Hòng Chết, Không Hy Vọng Sống.

 

Suy Niệm :

1) Con Hãy Suy Bất Ưng Một Ngày Kia Con Chết, Hỡi Hồn Tôi ! Một Ngày Kia Ta Sẽ Lìa Khỏi Xác Này. Khi Nào, Mùa Đông Hay Mùa Hạ ? Ở Thành Thị Hay Thôn Quê ? Ngày Hay Đêm ? Bất Ngờ Hay Báo Trước ? Vì Bệnh Hay Vì Tai Nạn ? Có Kịp Xưng Tội Hay Không ? Có Được Cha Giải Tội Hay Cha Linh Hướng Giúp Đỡ ? Đáng Tiếc Chúng Ta Không Được Biết Gì Trước Về Các Điều Ấy. Điều Chắc Chắn Là Ta Sẽ Chết, Và Thường Sớm Hơn Lúc Ta Tưởng.

2) Con Hãy Suy : Lúc Đó, Trần Gian Đối Với Con Là Hết, Không Còn Gì Nữa, Nó Quay Cuồng Nháo Nhào Trước Mắt Con : Phải, Vì Lúc Đó Những Khoái Lạc, Những Cái Vô Ích, Những Cái Vui Sướng Phàm Tục, Những Yêu Chuộng Phù Phiếm Sẽ Hiện Ra Như Những Bóng Chập Chờn, Như Mây Khói. Ôi ! Đồ Vô Phúc, Tôi Đã Xúc Phạm Đến Thiên Chúa Vì Những Cái Vô Lối Hão Huyền Như Thế Ư ? Lúc Ấy Con Sẽ Thấy : Mình Đã Bỏ Chúa Để Đổi Lấy Hư Vô. Trái Lại, Đời Đạo Đức Và Các Việc Lành Lúc Đó Đáng Ước Ao Và Êm Ái : Mà Tại Sao Tôi Lại Không Theo Con Đường Tốt Đẹp Đó ! Các Tội Trước Kia Coi Như Nhỏ Mọn, Bấy Giờ Sẽ Hiện Ra Lớn Như Núi Non, Còn Lòng Đạo Đức Của Ta Thì Nhỏ Bé !

3) Con Hãy Suy Đến Cuộc Giã Từ Bi Đát Và Nặng Nề Của Hồn Con Với Trần Gian Này. Giã Từ Của Cải, Những Sự Phù Vân Và Các Bạn Bè Vô Ích, Các Khoái Lạc, Các Giải Trí Tiêu Khiển, Bà Con, Bạn Hữu, Láng Giềng, Vợ Chồng, Con Cái, Nói Tóm, Tất Cả Mọi Sự Đời Này, Và Cuối Cùng, Giã Từ Thân Xác Mà Linh Hồn Sẽ Bỏ Lại, Nhợt Nhạt, Bạc Nhược, Rã Rời, Hì Hợm, Và Thối Tha Đã Bắt Đầu Xông Ra.

4) Con Hãy Suy : Người Ta Sẽ Lo Đem Cái Xác Ấy Đi Chôn Dưới Đất Cho Mau. Rồi Sau Đó, Thế Gian Sẽ Chẳng Còn Nghĩ Đến Con Và Nhớ Đến Con Nữa ; Cũng Như Xưa Con Chẳng Mấy Khi Nghĩ Đến Người Khác. Người Ta Sẽ Nói : Xin Chúa Ban Bằng An Cho Linh Hồn Ấy. Thế Là Xong! Ôi Thần Chết ! Mi Không Nể Nang Ai Và Cũng Không Thương Ai Cả !

5) Con Hãy Suy : Khi Ra Khỏi Xác, Hồn Sẽ Đi Về Bên Hữu Hay Bên Tả. Hồn Con, Hỡi Ôi Sẽ Đi Phía Nào ? Sẽ Đi Đường Nào? Thưa : Đi Đường Mà Nó Vẫn Đi Từ Trần Gian Này Vậy ! Cây Nghiêng Bên Nào, Sẽ Đổ Về Bên Nấy !

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng.

1) Con Hãy Cầu Xin Chúa Và Phó Mình Trong Tay Người. Ôi Lạy Chúa, Hãy Che Chở Con Trong Ngày Ghê Sợ Đó. Hãy Làm Cho Giờ Phút Ấy Nên Hạnh Phúc Và Có Lợi Cho Con. Và Tốt Hơn, Chớ Gì Các Giờ Phút Khác Trót Đời Con Chỉ Toàn Buồn Bã Và Thống Khổ.

2) Hãy Khinh Chê Thế Gian. Hỡi Thế Gian, Vì Ta Không Biết Rõ Giờ Phút Này, Nên Ta Không Muốn Ràng Buộc Với Mày. Hỡi Các Bạn Thân Mến, Hỡi Các Người Thân Thiết Của Tôi, Từ Nay Tôi Yêu Quý Các Người Với Mối Tình Bạn Thánh Thiện, Mối Tình Có Thể Tồn Tại Đời Đời. Vì Ràng Buộc Nhau Làm Gì, Nếu Sau Này Phải Từ Bỏ Cắt Đứt ?

3) Tôi Muốn Dọn Mình Đến Giờ Đó, Và Lo Lắng Sửa Soạn Để Bước Qua Giờ Đó Cách May Mắn. Với Tất Cả Sức Lực, Tôi Muốn Chắc Chắn Về Tình Trạng Lương Tâm, Muốn Chỉnh Đốn Lại Những Lỗi Lầm Sơ Suất Này … Nọ …

 

Kết Luận :

Con Hãy Cám Ơn Chúa Về Các Dốc Lòng Người Ban Cho Con. Hãy Dâng Chúng Lên Trước Sự Uy Linh Ngài. Một Lần Nữa, Hãy Xin Ngài Cho Cái Chết Của Con Là Cái Chết Hạnh Phúc Vì Công Nghiệp Sự Chết Con Ngài. Hãy Nài Xin Thánh Nữ Đồng Trinh Và Các Thánh Hộ Giúp Cho. Đọc Kinh Lạy Cha, Kính Mừng …

Con Hãy Làm Một Bó Hoa Mộc Dược Thiêng Liêng.

                              F

CHƯƠNG 14

BÀI SUY NGẮM 6 : CUỘC PHÁN XÉT

 

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Nhớ Mình Trước Mặt Chúa.
• Hãy Xin Ngài Soi Sáng Trí Lòng Con.

 

Suy Niệm :

1) Thời Kỳ Chúa Định Để Chấm Dứt Lịch Sử Trần Gian Đã Đến. Rồi Sau Bao Nhiêu Điềm Kinh Khủng Làm Con Người Héo Hắt Vì Hãi Hùng, Lửa Như Từ Trời Trút Xuống Đốt Cháy Ra Tro Tất Cả Mặt Đất, Không Trừ Một Vật Gì.

2) Sau Trận Bão Lửa Sấm Sét Đó, Tất Cả Mọi Người Sẽ Từ Đất Sống Lại Và Theo Lệnh Tổng Lãnh Thiên Thần Mà Ra Đứng Trước Cánh Đồng Gio-Da-Phat. Nhưng, Than Ôi, Họ Khác Nhau Chừng Nào, Người Thì Có Xác Vinh Hiển Chói Sáng, Kẻ Khác Thân Xác Lại Hì Hợm, Xấu Xa Ghê Tởm.

3) Con Hãy Suy Đến Oai Nghi Của Đấng Thẩm Phán Tối Cao Khi Ngài Hiện Ra Chung Quanh Có Thần Thánh Chầu, Trước Mặt Ngài Sừng Sững Cây Thánh Giá Chói Sáng Hơn Mặt Trời, Là Biểu Hiệu Khoan Hồng Cho Kẻ Lành Và Nghiêm Khắc Cho Kẻ Dữ.

4) Với Một Lệnh Nghiêm Khắc Được Thi Hành, Vị Thẩm Phán Phân Kẻ Lành Ra Khỏi Kẻ Dữ : Kẻ Lành Bên Phải Ngài, Kẻ Dữ Bên Trái. Đây Là Sự Chia Rẽ Đời Đời, Không Bao Giờ Hai Phe Đó Lại Sẽ Tụ Họp Nhau Lại Nữa.

5) Khi Đã Phân Chia Hai Bên, Sổ Lương Tâm Của Mọi Người Đều Mở Ra, Người Ta Thật Rõ Sự Tai Ác Của Kẻ Dữ, Lòng Khinh Thị Họ Đối Với Thiên Chúa. Còn Bên Kia, Lòng Thống Hối Ăn Năn Của Kẻ Lành, Các Hậu Quả Của Ơn Sủng Thiên Chúa Đã Ban Cho Họ. Không Gì Còn Che Giấu. Lạy Chúa ! Tủi Hổ Biết Bao Cho Kẻ Dữ ! An Ủi Chừng Nào Cho Kẻ Lành !

6) Con Hãy Suy Đến Án Lệnh Cuối Cùng Cho Kẻ Dữ “Cút Đi, Hỡi Đồ Vô Phúc ! Hãy Xéo Vào Lửa Đời Đời Đã Dọn Cho Ma Quỉ Và Các Bầy Tôi Của Nó” (Mt 25, 41). Con Hãy Cân Nhắc Các Lời Ghê Sợ Ấy : Chúa Phán : “ Cút Đi”. Đó Là Câu Chúa Từ Bỏ Đời Đời Những Kẻ Khốn Nạn Ấy, Đuổi Họ Vĩnh Viển Khỏi Gia Đình Ngài. Ngài Gọi Họ Là “Đồ Vô Phúc”, Ôi Hỡi Hồn Tôi ! Lời Chúc Dữ Ghê Sợ. Lời Chúc Dữ Bao Gồm Mọi Sự Khốn Nạn ! Lời Chúc Dữ Không Vớt Vát Lại Được, Sẽ Kéo Dài Muôn Đời Muôn Kiếp ! Ngài Nói Tiếp : “Hãy Xéo Vào Lửa Đời Đời”. Ôi Hồn Tôi, Hãy Xem Cuộc Đời Đời Vô Tận Ấy ! Ôi Hỡi Hình Khổ Muôn Đời Muôn Kiếp, Chúng Bay Thật Đáng Hãi Hùng !

7) Ngược Lại, Con Hãy Suy Đến Bản Án Của Kẻ Lành : Vị Thẩm Phán Gọi : “Hãy Đến” (Ôi Thật Là Lời Êm Ái Của Ơn Cứu Rỗi Mà Chúa Dùng Để Kéo Ta Đến Ngài Và Đem Ta Vào Trong Lòng Nhân Hậu Ngài), “hỡi Các Kẻ Được Cha Ta Chúc Phúc !”. Ôi Chúc Lành Thân Yêu Gồm Mọi Chúc Lành ! “Các Con Hãy Thừa Hưởng Nước Cha Đã Sắm Dọn Cho Các Con Từ Buổi Tạo Thành Vũ Trụ” (Mt 25, 34). Lạy Chúa ! Ơn Huệ Thật Lớn Lao, Vì Nước Ấy Không Bao Giờ Cùng Tận.

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng :

1) Hỡi Hồn Tôi, Hãy Run Sợ Khi Nghĩ Đến Sự Ấy ! Lạy Chúa ! Ai Có Thể Làm Con Vững Tâm Về Ngày Đó, Ngày Mà Các Cột Trụ Bầu Trời Cũng Sẽ Rung Chuyển Vì Sợ Hãi ?

2) Con Hãy Ghét Tội Con, Tội Là Điều Độc Nhất Có Thể Làm Con Hư Mất Trong Ngày Đáng Hãi Hùng.

3) Ôi ! Tôi Muốn Tự Xét Xử Tôi Bây Giờ Để Khỏi Bị Phán Xét. Tôi Muốn Khảo Sát Lương Tâm Và Lên Án Tôi, Cáo Tội Và Tự Sửa, Hầu Vị Thẩm Phán Không Lên Án Tôi Trong Ngày Kinh Hoàng. Vậy Tôi Sẽ Xưng Tội, Tôi Sẽ Lãnh Những Lời Dạy Bảo Cần Thiết. V.V…

 

Kết Luận.

1) Con Hãy Cám Ơn Chúa Đã Cho Con Phương Thế Để Vững Tâm Về Ngày Đó, Và Cho Thời Giờ Ăn Năn Thống Hối.

2) Con Hãy Dâng Ngài Lòng Con Để Ăn Năn Thống Hối.

3) Hãy Xin Ngài Ban Ơn Để Làm Việc Ấy Cho Nên. Đọc Kinh Lạy Cha, Kính Mừng…

Hãy Làm Bó Hoa Thiêng.

 

CHƯƠNG 15

BÀI SUY NGẮM 7 : HỎA NGỤC

 

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Nhớ Mình Trước Mặt Thiên Chúa.
• Hãy Hạ Mình Và Xin Ngài Phù Giúp.
• Hãy Tưởng Tượng Một Thành Phố Tối Tăm, Khói Lửa Sinh Diêm Nóng Cháy Và Nhựa Hôi Khét Bốc Mù Mịt, Một Đám Dân Cư Không Lối Thoát.

Suy Niệm :

1) Các Kẻ Trầm Luân Phải Ở Trong Vực Hỏa Ngục Như Trong Thành Phố Bất Hạnh Kia, Ngũ Quan Và Tứ Chi Họ Chịu Những Hình Khổ Không Tả Được. Vì Họ Đã Dùng Chúng Để Phạm Tội, Nên Họ Sẽ Phải Chịu Trong Tứ Chi Và Ngũ Quan Những Hình Phạt Do Tội Gây Nên. Mắt Họ, Vì Đã Ngó Nhìn Bậy, Sẽ Phải Nhìn Những Hình Hài Ghê Tởm Của Bọn Quỷ Và Của Hỏa Ngục. Tai Họ, Vì Đã Vui Thích Các Điều Tà Vạy, Sẽ Luôn Mãi Chỉ Nghe Những Khóc Lóc, Than Van Và Tuyệt Vọng. Các Phần Thân Thể Khác Cũng Thế !...

2) Ngoài Những Hình Khổ Ấy, Có Một Cái Lớn Lao Hơn : Họ Mất Vinh Quang Của Thiên Chúa Đời Đời Họ Không Bao Giờ Được Thấy.

Nếu Ab-Xa-Lôm Chỉ Vì Không Thấy Mặt Khả Ái Của Đavít Cha Mình, Mà Cho Là Cay Cực Hơn Cả Lưu Đày Thì Ôi Lạy Chúa ! Muôn Kiếp Không Được Nhìn Mặt Hiền Từ Và Êm Ái Của Chúa Sẽ Đáng Hận Tiếc Chừng Nào Nữa ?

3) Con Hãy Suy Đến Sự Lâu Dài Đời Đời Của Các Hình Khổ. Chính Cái Đó Làm Cho Hỏa Ngục Không Chịu Nổi. Than Ôi! Ngay Một Con Chấy Trong Tai, Sự Nóng Bức Của Một Cơn Sốt Nhẹ, Còn Làm Cho Đêm Ngắn Hóa Dài Và Khó Chịu, Thì Đêm Dài Của Đời Đời Với Bao Nhiêu Cực Hình Kia Sẽ Kinh Khủng Chừng Nào ? Do Cái Lâu Đời Đời Đó Mà Phát Sinh Sự Tuyệt Vọng Đời Đời, Lộng Ngôn Và Cuồng Điên Vô Hạn.

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Biết Ơn :

1) Con Hãy Lấy Lời Này Của Ông Gióp Để Làm Cho Tâm Hồn Lo Sợ Kinh Khiếp : “Hỡi Hồn Tôi, Ngươi Có Thể Sống Đời Đời Giữa Những Nóng Bỏng Lâu Dài Và Lửa Thiêu Đốt Ấy Được Không ?”[11][11]. Ngươi Có Muốn Mất Chúa Muôn Kiếp Không ?

2) Con Hãy Thú Nhận ; Mình Đã Đáng Chịu Sự Đó, Và Nhiều Lần Rồi ! Từ Nay, Tôi Cương Quyết Chọn Con Đường Ngược Lại. Tại Sao Tôi Lại Lao Đầu Xuống Vực Thẳm ?

3) Tôi Sẽ Cố Gắng Nầy… Nọ… Để Tránh Tội, Là Điều Làm Tôi Phải Chết Đời Đời Như Thế.

Con Hãy Tạ Ơn, Hãy Dâng, Hãy Cầu Nguyện ! 

 

CHƯƠNG 16

BÀI SUY NGẮM 8 : THIÊN ĐÀNG

 

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Đặt Mình Trước Mặt Chúa.
• Hãy Cầu Khẩn Ngài.

Suy Niệm :

1) Con Hãy Tưởng Tượng Một Đêm Trăng Thanh Gió Mát Và Ngước Mắt Lên Thấy Bầu Trời Điểm Muôn Nghìn Sao Lấp Lánh : Thật Thú Vị ! Hẳn Là Đẹp ! Bây Giờ, Con Đem Cái Đẹp Ấy Hợp Với Cái Đẹp Của Một Ngày Đẹp, Làm Sao Để Ánh Mặt Trời Không Làm Mất Trăng Kia. Rồi Con Nói : Tất Cả Vẻ Mỹ Lệ Hợp Lại Ấy Chưa Thấm Gì So Với Vẻ Tuyệt Mỹ Của Thiên Đàng. Ôi, Nơi Đáng Mến Và Đáng Ước Ao ! Thành Thánh Ấy Cao Quí Biết Bao.

2) Con Hãy Nghĩ Đến Sự Sang Trọng, Vẻ Mỹ Lệ Và Số Đông Muôn Triệu Các Người Ở Chốn Hạnh Phúc Ấy. Muôn Vàn Thiên Thần Kêrubim Và Xêraphim, Ức Triệu Các Thánh Tông Đồ, Tử Đạo, Đồng Trinh, Các Thánh Hiển Tu Và Các Thánh Nữ. Một Đoàn Thể Đông Không Thể Đếm Được ! Ôi ! Đoàn Hội Ấy Hạnh Phúc Biết Bao ! Người Kém Nhất Cũng Đẹp Đẽ Hơn Tất Cả Vũ Trụ. Còn Nói Gì Khi Thấy Tất Cả Các Vị Ấy Nữa ? Kìa, Lạy Chúa, Các Đấng Ấy Hạnh Phúc Biết Chừng Nào ! Luôn Hát Lên Bài Ca Êm Ái Của Tình Yêu Muôn Thuở. Luôn Hưởng Hoan Lạc Không Suy Khuyết. Các Đấng Là Nguồn Vui Khôn Tả Cho Nhau. Các Đấng Sống Trong An Ủi Tràn Trề Giữa Đoàn Hội Hạnh Phúc Và Không Thể Chia Lìa Đó.

3) Sau Cùng Con Hãy Suy : Họ Được Phúc Hưởng Thiên Chúa, Đấng Thi Ân Cho Họ, Được Nhìn Thấy Ngài Đời Đời. Bởi Đó, Ngài Tuôn Tràn Vào Lòng Họ Nguồn Phúc Lạc Vô Tận. Hạnh Phúc Biết Bao Được Kết Hợp Đời Đời Với Chúa Mình. Các Đấng Ở Đó, Như Bầy Chim Vui Vẻ Bay, Hót Mãi Trong Không Khí Tràn Đầy Thiên Chúa Hằng Vây Bọc Họ Tứ Bề Với Muôn Ngàn Khoái Lạc Không Thể Tưởng Tượng Được. Ở Đây, Mỗi Người Đua Nhau Ca Ngợi Chúc Khen Đấng Tạo Hóa Không Bao Giờ Chán : “Chúc Tụng Chúa Muôn Đời, Hỡi Đấng Tạo Thành Và Cứu Thế Hiền Dịu Và Cao Cả, Chúa Nhân Hậu Với Chúng Con Và Ban Rộng Rãi Vinh Hiển Của Chúa Cho Chúng Con Biết Bao”! Đáp Lại, Thiên Chúa Chúc Phúc Muôn Đời Cho Các Thánh : “Hỡi Các Tạo Vật Thân Mến Của Cha, Chúc Phúc Muôn Đời Cho Các Con, Các Con Là Những Kẻ Phụng Sự Cha Và Sẽ Ca Ngợi Cha Muôn Đời Với Tình Yêu Lớn Lao Và Trường Củu”.

 

Tâm Tình Cảm Mến Và Dốc Lòng :

1) Con Hãy Ngưỡng Mộ Và Ca Ngợi Quê Hương Thiên Đình. Hỡi Giêrusalem Thân Mến, Ngươi Đẹp Chừng Nào ! Hạnh Phúc Thay Các Đấng Sống Trong Ngươi !

2) Con Hãy Chê Trách Lòng Con Thiếu Can Đảm, Từ Trước Đến Nay Đã Bao Lần Quay Đi Khỏi Con Đường Dẫn Đến Nơi Ở Vinh Quang Ấy. Tại Sao Tôi Đã Đi Xa Cái Hạnh Phúc Cao Cả Ấy Của Tôi ? À Phải Rồi, Quân Khốn Nạn, Chỉ Vì Những Lạc Thú Mong Manh Đượm Cay Đắng Kia Mà Đã Bao Lần Tôi Bỏ Những Khoái Lạc Đời Đời, Vô Hạn. Cái Gì Xui Tôi Khinh Rẻ Các Của Đáng Ước Ao Kia Để Đổi Lấy Những Thèm Muốn Vô Lối Và Bỉ Ổi Như Thế !

3) Tuy Vậy, Con Hãy Ước Mong Tha Thiết Được Tới Nơi Ở Êm Đềm Chừng Ấy. Ôi, Lạy Chúa Nhân Hậu Và Cao Cả, Xin Hãy Vui Lòng Sửa Bước Con Đi Cho Ngay Với Đường Lối Chúa. Không, Không Bao Giờ Tôi Sẽ Quay Lui. Hỡi Hồn Tôi ! Nào Ta Hãy Đến Nơi Nghỉ Ngơi Đời Đời, Hãy Tiến Tới Đất Hồng Phúc Đã Hứa Cho Ta. Ta Còn Màng Chi Mảnh Đất Ai-Cập Này Nữa.

4) Tôi Sẽ Thôi Làm Những Việc Này… Việc Kia… Làm Tôi Sai Đường Ngay Hay Ngưng Trệ Dọc Đường.

5) Tôi Sẽ Làm Việc Này Việc Khác… Có Thể Dẫn Tôi Tới Đó.

Con Hãy Tạ Ơn, Hãy Dâng, Hãy Cầu Nguyện.

 

CHƯƠNG 17

BÀI SUY NGẮM 9 : CHỌN THIÊN ĐÀNG

 

Chuẩn Bị :

• Con Hãy Nhớ Mình Ở Trước Mặt Chúa.
• Con Hãy Khiêm Nhường Trước Mặt Ngài, Và Cầu Xin Ngài Soi Sáng.

 

Suy Niệm :

Con Hãy Tưởng Mình Đang Ở Ngoài Cánh Đồng Một Mình Với Thiên Thần Bản Mệnh Như Tôbia Xưa Trên Đường Đi Ragiê. Thiên Thần Cho Nhìn Thấy : Trên Cao, Thiên Đàng Mở Rộng, Với Mọi Sự Vui Sướng Đã Miêu Tả Trong Bài Nguyện Ngắm Về Thiên Đàng. Rồi Nhìn Xuống Dưới, Người Cho Con Thấy Hỏa Ngục Mở Toang Với Những Khổ Hình Đã Tả Trong Bài Suy Ngắm Về Hỏa Ngục. Nhờ Trí Tưởng Tượng, Con Đặt Mình Trong Cánh Đồng Ấy, Xong Rồi, Quỳ Trước Mặt Thiên Thần :

1) Con Hãy Xét Con Đang Ở Giữa Thiên Đàng Và Hỏa Ngục Thực Sự, Cả Hai Đều Mở Để Đón Con, Tùy Con Chọn.

2) Con Hãy Nghĩ Rằng Sự Chọn Lựa Ấy Ở Đời Này Kéo Dài Đến Đời Sau Muôn Kiếp.

3) Con Cũng Hãy Xét Rằng Dù Cả Hai Mở Đón Con, Song Tùy Con Chọn, Thiên Chúa Luôn Sẵn Sàng Ban Cho Con Hoặc Hỏa Ngục Bởi Sự Công Bình Ngài, Hoặc Thiên Đàng Bởi Lòng Thương Xót Ngài. Nhưng Ngài Vẫn Vô Cùng Mong Muốn Con Chọn Thiên Đàng. Thiên Thần Con Cũng Hết Sức Thúc Giục Con. Người Lấy Từ Tay Chúa Đem Đến Cho Con Muôn Nghìn Ơn, Và Trợ Giúp Để Giúp Con Chiếm Thiên Đàng.

4) Từ Trời Cao, Chúa Giêsu Kitô Nhìn Con Với Lòng Từ Ái Và Dịu Dàng Mời Con : “Hãy Đến, Hỡi Hồn Thân Yêu, Đến Nơi Nghỉ Đời Đời, Đến Giữa Lòng Nhân Lành Ta, Tấm Lòng Đã Dọn Cho Con Những Khoái Lạc Muôn Đời Bởi Tình Yêu Vô Hạn”. Con Hãy Lấy Mắt Linh Hồn Mà Xem Đức Trinh Nữ Đang Mời Gọi Con Với Hết Tình Mẹ : “Con Ơi, Hãy Can Đảm, Đừng Khinh Chê Các Ước Ao Của Con Mẹ, Và Bao Lời Than Thở Của Mẹ Vì Cũng Như Ngài, Mẹ Mong Ước Phần Rỗi Đời Đời Cho Con”. Con Hãy Xem Các Thánh Đang Khuyên Nhủ Và Ức Triệu Linh Hồn Thánh Thiện Đang Dịu Dàng Kêu Mời Con, Chỉ Mong Sao Một Ngày Kia Tâm Hồn Con Hợp Với Tâm Hồn Họ Mà Ca Ngợi Thiên Chúa Muôn Đời. Các Vị Cam Đoan Với Con : Đường Lên Thiên Cung Không Khó Như Thế Gian Tưởng. “Hỡi Các Bạn Rất Thân Mến, Hãy Mạnh Bước Lên ! Ai Biết Suy Về Con Đường Đạo Đức Chúng Tôi Đã Dùng Để Lên Trời, Sẽ Thấy Chúng Tôi Được Đến Chốn Hoan Lạc Này Qua Những Vui Sướng Ngọt Ngào Hơn Các Khoái Lạc Thế Gian Vô Chừng”.

 

Việc Lựa Chọn.

1) Hỡi Hỏa Ngục ! Ta Ghớm Ghét Mi Bây Giờ Và Mãi Mãi, Ta Ghét Các Cực Hình Và Các Đau Đớn Của Mi. Ta Gớm Ghét Cuộc Đời Bất Hạnh Và Vô Phúc Của Mi, Nhất Là Những Nguyền Rủa Và Lộng Ngôn Mà Đời Đời Mi Phỉ Nhổ Chống Thiên Chúa Ta. Và Hướng Lòng Trí Về Ngươi, Hỡi Thiên Đàng Mỹ Lệ, Vinh Quang Đời Đời, Phúc Lạc Muôn Kiếp, Với Một Quyết Định Không Bao Giờ Đổi Thay, Tôi Chọn Nơi Ở Và Chỗ Nghỉ Ngơi Trong Nhà Thánh Và Tươi Đẹp Của Ngươi, Trong Nhà Tạm Thánh Và Đáng Ước Ao Của Ngươi. Lạy Thiên Chúa Con, Con Chúc Tụng Lòng Lân Tuất Chúa, Và Con Nhận Quà Chúa Đã Vui Lòng Ban Cho Con. Ôi Giêsu ! Đấng Cứu Chuộc Con ! Con Nhận Lấy Tình Thương Của Chúa Và Con Bằng Lòng Nhận Nơi Ở Mà Chúa Đã Sắm Dọn Cho Con Trong Giêrusalem Hồng Phúc Ấy, Không Ngoài Mục Đích Vì Yêu Và Muốn Chúc Tụng Chúa Muôn Đời.

 2) Con Hãy Nhận Những Ơn Huệ Đức Trinh Nữ Và Các Thánh Ban Cho. Hãy Hứa Cùng Các Đấng Con Sẽ Đến Cùng Các Đấng. Hãy Giơ Tay Cho Thiên Thần Bản Mệnh Con Để Người Dẫn Con Tới Đó. Hãy Khuyến Khích Hồn Con Chọn Lựa Như Vậy.

 

CHƯƠNG 18

BÀI SUY NGẮM 10 :  LINH HỒN CHỌN ĐỜI SỐNG

THÁNH ĐỨC

 

Chuẩn Bị.

• Con Hãy Đặt Mình Trước Mặt Thiên Chúa.
• Hãy Hạ Mình Trước Tôn Nhan Ngài. Xin Ngài Hộ Giúp.

 

Suy Niệm.

1) Một Lần Nữa, Con Hãy Tưởng Mình Lại Ở Giữa Cánh Đồng Một Mình Với Thiên Thần Bản Mệnh. Bên Trái, Con Thấy Ma Quỉ Ngồi Trên Ngai Cao Lớn, Có Nhiều Thần Dữ Quây Quần. Chung Quanh, Một Đám Người Ăn Chơi Thói Đời, Ngả Mũ Tỏ Dấu Chấp Nhận, Và Mỗi Người Tôn Kính Ma Quỉ Bằng Một Thứ Tội. Con Hãy Xem Thái Độ Của Những Quần Thần Khốn Nạn Của Vua Đáng Ghét Đó : Đứa Thì Điên Vì Căm Hờn, Ganh Tị Và Giận Dữ, Tàn Sát Nhau. Kẻ Lại Bơ Phờ Vì Suy Tính Và Hối Hả Vơ Vét Của. Kẻ Khác, Chăm Chú Ăn Chơi Không Trừ Một Thú Vui Nào, Mà Toàn Là Những Cái Vô Ích Và Phù Phiếm. Có Những Kẻ Xấu Xa Tồi Tệ, Hư Thối Trong Những Tình Dục Đê Tiện. Con Hãy Xem: Tất Cả Họ Đều Không Được Nghỉ Ngơi, Không Trật Tự Không Chút Dè Giữ. Hãy Xem Chúng Khinh Bỉ Nhau, Chỉ Yêu Giả Dối Bên Ngoài. Con Đã Thấy Một Nước Đầy Gian Khổ, Dưới Ách Tàn Bạo Của Tên Vua Khốn Khiếp : Thật Là Một Cảnh Đáng Thương !

2) Bên Phải, Con Thấy Chúa Giêsu Bị Đóng Đinh. Với Một Tình Thương Bao La, Ngài Cầu Nguyện Cho Những Kẻ Khốn Nạn Theo Ma Quỉ Đó, Hầu Họ Thoát Ách Bạo Tàn. Ngài Kêu Gọi Họ Đến Cùng Ngài. Con Hãy Xem Đoàn Thể Đông Đảo Những Người Đạo Đức Quây Quanh Chúa Với Các Thiên Thần Họ. Con Hãy Chiêm Ngắm Vẻ Đẹp Của Nước Lành Thánh Đạo Đức Ấy. Đẹp Mắt Biết Bao : Đoàn Thể Các Người Đồng Trinh Nam Và Nữ Trong Trắng Hơn Hoa Hụê, Đoàn Thể Các Quả Phụ Sống Hãm Mình Và Khiêm Nhường ! Hãy Xem Đạo Binh Muôn Ngàn Người Êm Ái Sống Bên Nhau Với Lòng Tôn Trọng Nhau Do Đức Bác Ái Lớn Lao Ban Cho : Con Hãy Xem Những Người Đạo Đức Đó Khéo Biết Hoà Hợp Việc Lo Nhà Cửa Bên Ngoài Với Việc Bên Trong, Tình Nghĩa Vợ Chồng Với Tình Yêu Bạn Tình Thiên Quốc. Con Hãy Nhìn Chung, Con Sẽ Thấy Họ Tất Cả Đều Có Phong Độ Thánh Thiện, Dịu Dàng, Khả Ái. Họ Nghe Theo Chúa Chúng Ta, Và Đều Muốn Đặt Ngài Ngự Giữa Lòng Mình. Họ Vui Vẻ, Song Niềm Vui Êm Đẹp, Bác Ái Và Trật Tự. Họ Yêu Thương Nhau, Song Với Tình Yêu Thánh Và Rất Trong Sạch. Trong Nhóm Đạo Đức Ấy Người Đau Khổ Không Cực Phiền Lắm Và Không Mất Sự Bằng Yên. Tóm Lại, Con Hãy Xem Cặp Mắt Chúa Cứu Thế Đang An Ủi Họ, Và Tất Cả Họ Đều Khát Vọng Người.

3) Từ Đây Con Đã Bỏ Satan Và Bè Lũ Đê Tiện Khốn Nạn Của Nó Bởi Những Tâm Tình Tốt Mà Con Có, Tuy Thế, Con Chưa Tới Vua Giêsu, Chưa Được Gia Nhập Đoàn Thể Hạnh Phúc Và Thánh Thiện Của Các Người Đạo Đức, Như Thế Con Còn Đang Ở Giữa Hai Bên.

4) Đúc Thánh Nữ Đồng Trinh, Với Thánh Cả Giuse, Thánh Lu-Y, Thánh Monica Và Muôn Nghìn Thánh Khác Trong Hàng Ngũ Các Người Sống Ở Đời Mời Gọi Và Khích Lệ Con.

5) Vua Bị Đóng Đinh Gọi Đích Danh Con : “Hỡi Con, Hỡi Người Yêu Dấu Của Ta, Con Hãy Đến Để Ta Đội Triều Thiên Cho” (Diệu Ca 4, 8).

 

Việc Chọn Lựa.

1) Hỡi Thế Gian ! Hỡi Bè Lũ Ghê Tởm ! Không Bao Giờ Mày Sẽ Thấy Ta Theo Dưới Lá Cờ Mày. Ta Đã Bỏ Những Tội Ác, Những Phù Hoa Của Mày Cho Đến Muôn Đời Rồi. Hỡi Vua Kiêu Ngạo, Vua Khốn Nạn, Hỡi Thần Địa Ngục ! Ta Từ Bỏ Mày Với Những Xa Hoa Phù Phiếm ! Ta Ghét Mày Và Các Công Việc Mày !

2) Con Quay Về Chúa, Lạy Giêsu Nhân Từ, Vua Phúc Lạc Và Vinh Hiển Đời Đời, Con Ôm Lấy Chúa Với Tất Cả Sức Lực Tâm Hồn Con. Con Thờ Lạy Chúa Hết Lòng. Con Chọn Chúa Là Vua Con Bây Giờ Và Mãi Mãi Với Lòng Trung Nghĩa Không Lay Chuyển. Con Dâng Lên Chúa Sự Trọng Kính, Con Phục Tòng Các Thánh Luật Và Mệnh Lệnh Chúa.

3) Lạy Thánh Đồng Trinh, Nữ Chủ Con, Con Chọn Người Làm Đấng Hướng Dẫn. Con Đến Đứng Dưới Bóng Cờ Người. Con Dâng Lên Người Niềm Tôn Trọng Và Kính Ái Đặc Biệt.

Hỡi Thiên Thần Tôi ! Hãy Giới Thiệu Tôi Với Đoàn Thể Thánh Ấy. Đừng Bỏ Tôi Cho Đến Khi Tôi Được Ở Giữa Đoàn Người Hạnh Phúc Ấy, Và Cùng Họ Tôi Sẽ Nói Lên Mãi Để Làm Chứng Việc Lựa Chọn Này : “Vạn Tuế Giêsu ! Vạn Tuế Giêsu !”.

                         

CHƯƠNG 19

CÁCH XƯNG TỘI CHUNG

Philôtê Thân Mến, Trên Đây Là Những Bài Suy Ngắm Cần Thiết Để Theo Đuổi Mục Đích Ta. Khi Con Đã Làm Xong, Hãy Can Đảm Đi Xưng Tội Chung Với Tinh Thần Khiêm Nhường. Song, Con Đừng Xao Xuyến Hay Sợ Hãi Gì Cả.

Vết Chích Của Bọ Cạp Rất Độc, Nhưng Dầu Rút Ra Từ Mình Nó Lại Là Thuốc Chữa Chích Nọc Của Nó. Tội Thật Đáng Ghét Khi Ta Phạm, Nhưng Khi Ăn Năn Và Xưng Tội, Nó Lại Thành Đáng Trọng Và Bổ Cứu. Lòng Thống Hối Và Xưng Tội Tươi Đẹp Và Thơm Tho Đến Nỗi Nó Tẩy Xoá Sự Xấu Xa Và Phá Tan Uế Khí Của Tội Lỗi. Ông Ximong “hủi” Nói : “Mađalêna Là Người Tội Lỗi”. Nhưng Chúa Chúng Ta Đáp : “Không Phải”. Rồi Người Chỉ Nói Đến Dầu Thơm Mà Nàng Đã Đổ Ra Xức Cho Chúa Và Nói Đến Lòng Mến Tha Thiết Của Nàng. Đó Philôtê, Nếu Ta Thật Khiêm Nhường, Thì Tội Làm Ta Đau Lòng Vô Cùng Vì Xúc Phạm Đến Thiên Chúa, Nhưng Xưng Tội Ra Là Một Điều Êm Ái Dễ Chịu, Vì Thiên Chúa Được Tôn Kính. Kể Bệnh Đang Hành Khổ Ta Cho Bác Sĩ Nghe Chắc Sẽ Làm Ta Được Nhẹ Nhõm Chứ ! Khi Con Đến Trước Cha Giải Tội, Hãy Tưởng Tượng Con Đang Ở Trên Núi Calvariô, Dưới Chân Giêsu Bị Đóng Đinh. Từ Thân Ngài Máu Châu Báu Chảy Ra Để Rửa Con Khỏi Tội. Nơi Toà Cáo Giải Dù Không Phải Chính Máu Đấng Cứu Thế, Ít Ra Là Công Nghiệp Máu Ngài Đã Đổ Ra, Tưới Rửa Tràn Trề Các Người Thống Hối. Con Hãy Mở Lòng Để Nhờ Phép Giải Tội, Khử Trừ Mọi Tội Nơi Con. Tội Ra Chừng Nào Công Nghiệp Quý Báu Của Cuộc Tử Nạn Chúa Sẽ Vào Chừng Nấy Để Lòng Con Ứa Tràn Phúc Lộc.

Con Hãy Xưng Cách Hết Sức Đơn Sơ, Giản Dị. Hãy Làm Cho Lương Tâm Con Lần Này Được Vui Thỏa Hẳn Đi. (Xem Lại Chương 6 Trên Về Xưng Tội Chung). Xưng Xong, Hãy Nghe Lời Căn Dặn Và Truyền Bảo Của Vị Đầy Tớ Chúa. Hãy Nói Trong Lòng : “Lạy Chúa, Xin Hãy Phán, Vì Tôi Tớ Chúa Đang Nghe”. (1 Vua 3.9). Phải, Hỡi Philôtê, Con Nghe Chúa, Vì Ngài Đã Phán Với Các Vị Đại Diện Ngài : “Ai Nghe Anh Em Là Nghe Ta” (Lc 10,16). Sau Đó, Con Hãy Cầm Bản Tuyên Ngôn Sau Đây, Để Kết Thúc Việc Thống Hối. Song Con Phải Suy Gẫm Và Tâm Niệm Nó Trước Đã. Hãy Đọc Cẩn Thận Với Tất Cả Tâm Tình Thống Hối Của Con.

 

CHƯƠNG 20

BẢN TUYÊN NGÔN CHÂN CHÍNH ĐỂ GHI

TẠC LÒNG QUYẾT TÂM PHỤNG SỰ THIÊN CHÚA

VÀ KẾT THÚC VIỆC THỐNG HỐI.

Tôi Là X… Trước Mặt Thiên Chúa Đời Đời Và Cả Triều Thần Thánh Thiên Quốc, Sau Khi Suy Xét Lòng Thương Xót Hải Hà Của Thiên Chúa Nhân Hậu Đối Với Tôi, Thụ Sinh Bất Xứng Và Nhỏ Hèn, Mà Ngài Đã Tạo Từ Hư Vô, Gìn Giữ, Nâng Đỡ Và Giải Cứu Khỏi Bao Nguy Hiểm Và Ban Cho Ơn Lành. Nhưng Hơn Hết, Khi Đã Suy Về Lòng Hiền Từ Và Khoan Dung Vô Lượng Của Chúa Đã Chịu Đựng Tôi Khi Tôi Phạm Tội, Đã Soi Sáng Cho Tôi Luôn Luôn Cách Rất Khả Ái Khi Giục Tôi Ăn Năn Sửa Mình Và Đã Chờ Đợi Tôi Lâu Dường Ấy Để Tôi Thống Hối Và Chừa Cải Cho Đến Bây Giờ Tôi Được Ngần Này Tuổi Mặc Dầu Bao Bạc Bẽo, Bất Nghĩa Và Bội Tín Mà Tôi Đã Dại Dột Xúc Phạm Tới Ngài Khi Trì Hoãn Việc Trở Lại Và Khinh Thị Ơn Thánh Của Ngài. Và Xét Rằng Ngày Chịu Phép Rửa Tội, Tôi Được Hồng Phúc Dâng Mình Cho Thiên Chúa Để Làm Con Ngài, Song Tôi Bội Tín Với Lời Tuyên Thệ (Mà Người Ta Đã Nhân Danh Tôi Nói Dùm Lúc Đó) Đã Bao Lần Tôi Xúc Phạm, Làm Điếm Nhục Tâm Trí Tôi Cách Khốn Nạn Và Đáng Ghét Bởi Chủ Tâm Dùng Nó Nghịch Cùng Thiên Chúa Oai Nghi. Và Giờ Đây, Tôi Nghĩ Lại, Và Sấp Mình Trước Tòa Công Lý Của Thiên Chúa, Tôi Nhận Mình, Tôi Cáo Và Xưng Mình Đã Đích Thân Can Tội Phạm Thượng Nghịch Oai Linh Chúa, Đã Đắc Tội Về Cuộc Thương Khó Và Cái Chết Của Chúa Giêsu Kitô Bởi Các Tội Tôi Đã Phạm Mà Vì Đó Người Đã Chịu Cực Hình Thập Giá Và Đã Phải Chết. Thành Ra, Tôi Đáng Phải Hư Mất Và Trầm Luân Đời Đời.

Nhưng, Hướng Mắt Về Tòa Thương Xót Vô Cùng Của Chính Đấng Thiên Chúa Đời Đời Ấy, Và Sau Khi Hết Lòng, Hết Sức Gớm Ghét Các Tội Lỗi Của Đời Quá Khứ, Tôi Khiêm Nhường Khẩn Cầu Ơn Thánh, Sự Tha Tội Và Lòng Thương Xót, Xin Xá Giải Hoàn Toàn Các Tội Lỗi Tôi Vì Công Nghiệp Cuộc Thương Khó Và Sự Chết Của Cũng Một Chúa Và Đấng Cứu Chuộc Linh Hồn Tôi. Cậy Vào Cuộc Tử Nạn Ấy Làm Nền Tảng Hy Vọng Độc Nhất, Một Lần Nữa, Tôi Tuyên Thệ Lại Lòng Trung Tín Mà Tôi Đã Tuyên Hứa Với Thiên Chúa Nơi Giếng Rửa Tội : Từ Bỏ Ma Quỷ, Thế Gian Và Xác Thịt, Chê Ghét Các Xúi Giục Khốn Nạn, Các Phù Vân Và Dục Vọng Của Chúng Suốt Cả Đời Hiện Tại Và Cho Đến Đời Đời. Một Khi Ăn Năn Trở Lại Với Thiên Chúa Nhân Hậu Và Hay Thương, Tôi Ao Ước, Dự Định Và Nhất Quyết Cách Dứt Khoát Sẽ Phụng Sự Và Yêu Mến Thiên Chúa Bây Giờ Và Mãi Mãi. Vì Ý Ấy, Tôi Tận Hiến Cho Ngài Trí Khôn Tôi Với Các Quan Năng, Linh Hồn, Với Các Năng Lực, Trái Tim Với Các Tâm Tình, Thân Xác Với Các Ngũ Quan. Tôi Tuyên Bố Không Bao Giờ Còn Lạm Dụng Một Phần Mình Nào Trong Tôi Để Chống Nghịch Thánh Ý Và Oai Nghi Siêu Việt Của Người. Tôi Tế Hiến Mình Làm Của Lễ Thiêng Liêng Cho Đấng Chí Tôn Hầu Từ Nay Thành Tạo Vật Trung Nghĩa, Vâng Phục Và Trung Thành Luôn Mãi Không Hối Tiếc Và Rút Lại Bao Giờ Nữa.

Song, Than Ôi ! Nếu Bởi Kẻ Thù Xúi Giục Hay Vì Yếu Đuối Của Bản Tính Con Người, Tôi Sẽ Còn Phạm Một Điểm Nào Trong Các Điều Quyết Định Và Tận Hiến Kia, Thì Ngay Bây Giờ, Tôi Tuyên Ngôn Và Quyết Định Rằng : Nhờ Ơn Chúa Thánh Thần, Tôi Sẽ Chỗi Dậy Ngay Khi Tôi Vừa Nhận Thấy Sự Ấy, Và Ăn Năn Trở Lại Cùng Chúa Đầy Xót Thương Không Chút Trì Hoãn, Chậm Trễ. Đó Là Ý Định Và Dốc Quyết Không Sai Chạy Và Không Thu Hồi Lại. Các Điều Đó, Tôi Chấp Nhận Và Chuẩn Y Không Dè Sẻn Hay Miễn Chuẩn Trước Nhan Thánh Thiên Chúa Và Trước Sự Chứng Kiến Của Hội Thánh Khải Hoàn Và Hội Thánh Giao Tranh, Mẹ Tôi, Đấng Nghe Lời Tuyên Ngôn Của Tôi, Qua Vị Đại Diện Của Người, Và Nhận Lấy Lời Tôi Trong Việc Này.

Lạy Thiên Chúa Hằng Hữu, Toàn Năng Và Vô Cùng Nhân Hậu, Cha, Con Và Thánh Thần, Xin Củng Cố Nơi Con Quyết Định Ấy, Và Nhận Lấy Việc Hiến Tế Đời Con Đây Như Hương Thơm Ngọt Ngào. Chúa Đã Vui Lòng Ban Cho Con Ơn Soi Sáng Và Ý Định Để Làm, Xin Cũng Hãy Cho Con Sức Mạnh Và Ơn Cần Để Hoàn Thành Việc Ấy. Lạy Chúa, Là Thiên Chúa Con, Thiên Chúa Của Lòng Con, Thiên Chúa Của Linh Hồn Con, Của Trí Khôn Con, Con Nhận Biết Chúa, Và Thờ Lạy Chúa Bây Giờ Và Mãi Muôn Đời. Vạn Tuế Chúa Giêsu !

 

CHƯƠNG 21

KẾT THÚC VIỆC THANH TẨY ĐẦU TIÊN ẤY

Tuyên Ngôn Xong, Con Hãy Lưu Tâm, Hãy Mở Tai Của Lòng Con, Để Nghe Lời Tha Tội Mà Chúa Cứu Thế Của Hồn Con, Ngự Trên Ngai Thương Xót Sẽ Phán Từ Trời Cao Trước Mặt Các Thần Thánh, Đồng Thời Với Lời Xá Giải Của Linh Mục Nhân Danh Ngài Ban Cho Con Dưới Đất. Thành Ra, Cả Đoàn Thể Các Đấng Hiển Phúc Kia Vui Mừng Vì Hạnh Phúc Con, Sẽ Ca Lên Bài Ca Thiêng Với Niềm Hoan Lạc Khôn Tả, Và Tất Cả Các Đấng Sẽ Áp Má Hôn Bình An Và Thân Tình Với Lòng Con Đã Được Nghĩa Lại Và Thánh Hóa Lại.

Ôi ! Hỡi Philôtê, Đó Là Một Giao Kèo Lạ Lùng ! Qua Việc Đó, Con Đã Làm Giao Ước Hồng Phúc Với Chúa Chí Tôn. Vì Khi Dâng Trót Mình Cho Ngài, Con Đã Được Chính Ngài Và Được Cả Con Nữa Mà Sống Đời Đời. Còn Một Việc Nữa : Con Hãy Hân Hoan Tự Tay Ký Bản Tuyên Ngôn Của Con. Sau Đó, Con Đến Bàn Thờ, Ở Đó Thiên Chúa Cũng Ký Và Niêm Ấn Sự Xá Giải Con Và Lời Hứa Ban Cho Con Thiên Đàng : Nhờ Phép Bí Tích, Chính Ngài Tự Làm Như Con Ấn Thánh Áp Trên Lòng Con Đã Được Đổi Mới (Diệu Ca 8, 6). Philôtê, Như Thế Hồn Con Được Tẩy Sạch Mọi Tội Và Mọi Vương Vấn Với Tội. Song Các Quyến Luyến Ấy Dễ Tái Phát Trong Hồn Vì Yếu Đuối Và Dục Vọng Ta. Nó Có Thể Bị Cầm Hãm, Song Không Thể Chết Hẳn Bao Lâu Ta Còn Sống Dưới Thế, Nên Tôi Sẽ Nêu Ra Ít Lời Căn Dặn. Nếu Con Thực Hành, Chúng Sẽ Giúp Con Lánh Khỏi Tội Trọng Và Lòng Vương Vấn Nó, Hầu Không Bao Giờ Nó Còn Chỗ Trong Lòng Con. Hơn Thế Các Căn Dặn Ấy Còn Giúp Thanh Tẩy Thêm Hoàn Toàn, Nên Trước Khi Đề Cập, Tôi Muốn Nói Đôi Lời Về Sự Trong Sạch Hoàn Toàn Hơn Ấy Mà Tôi Muốn Dẫn Con Tới.

                         

CHƯƠNG 22

PHẢI THANH TẨY CÁC VẤN VƯƠNG TỘI NHẸ

Trời Càng Sáng, Ta Càng Nhìn Rõ Hơn Những Vết Bẩn Trên Mặt Ta Trong Gương. Cũng Vậy, Ánh Sáng Bên Trong Của Chúa Thánh Thần Càng Soi Sáng Lương Tâm, Ta Càng Thấy Rõ Tường Tận Những Tội, Những Hướng Chiều, Những Khiếm Khuyết Có Thể Ngăn Cản Ta Đạt Tới Đạo Đức Chân Chính. Cũng Ánh Sáng Soi Thấy Những Vết Nhơ, Những Tính Xấu, Sẽ Nung Nấu Lòng Ta Nóng Cháy Ước Muốn Tẩy Rửa, Luyện Lọc Ta Khỏi Những Cái Đó.

Philôtê Thân Mến, Con Sẽ Nhận Thấy Rằng : Không Kể Các Tội Trọng Và Các Quyến Luyến Mà Con Đã Được Sạch Nhờ Những Việc Đạo Đức Tôi Đan Cử Trên Kia, Hồn Con Còn Nhiều Hướng Chiều Quyến Luyến Tội Nhẹ. Tôi Không Nói : Con Sẽ Tìm Thấy Tội Nhẹ, Song Những Vương Vấn Và Hướng Chiều Về Chúng. Hai Cái Đó Khác Nhau Hẳn. Chúng Ta Không Thể Sạch Mọi Tội Nhẹ, Hay Ít Ra, Không Thể Giữ Mình Sạch Tội Nhẹ Lâu Dài. Trái Lại, Chúng Ta Rất Có Thể Không Chút Quyến Luyến Tội Nhẹ Nào. Đã Hẳn, Vui Miệng Nói Dối Một Hai Lần Trong Điều Nhỏ Mọn Là Một Chuyện, Còn Thích Thú Nói Dối Và Yêu Chiều Cái Tội Nói Dối Là Một Chuyện Khác.

Tôi Nói : Phải Tẩy Rửa Hồn Khỏi Mọi Quyến Luyến Tội Nhẹ, Nghĩa Là Không Được Cố Tình Nuôi Ý Muốn Tiếp Tục Và Trì Trễ Trong Bất Cứ Tội Nhẹ Nào. Vì Thật Là Quá Đớn Hèn Nếu Cố Ý Giữ Trong Lương Tâm Điều Làm Phật Lòng Thiên Chúa Như Thế, Chẳng Khác Gì Cố Ý Làm Mất Lòng Chúa Vậy. Tội Nhẹ, Dù Nhỏ Mọn Mấy Cũng Làm Mất Lòng Thiên Chúa, Tuy Không Đến Nỗi Vì Đó Ngài Phạt Ta Trầm Luân Đời Đời. Nếu Tội Nhẹ Làm Phật Lòng Ngài, Thì Ý Muốn Và Lòng Quyến Luyến Tội Nhẹ Chẳng Khác Gì Chủ Tâm Muốn Làm Mất Lòng Đấng Chí Tôn. Làm Sao Một Linh Hồn Nề Nếp Đạo Hạnh Lại Có Thể Có Ý Muốn Không Những Làm Phật Lòng Thiên Chúa, Lại Còn Thích Làm Phật Lòng Ngài ?

Hỡi Philôtê, Những Sự Vương Vấn Kia Trực Tiếp Chống Nghịch Lòng Đạo Đức, Cũng Như Các Quyến Luyến Tội Trọng Nghịch Đức Mến Vậy. Chúng Làm Hao Mòn Sức Lực Tinh Thần, Ngăn Cản Những Yêu Ủi Của Chúa, Mở Cửa Cho Cám Dỗ. Dù Chúng Không Làm Cho Hồn Chết Chúng Cũng Làm Hồn Đau Ốm Khốn Cực. Đấng Khôn Ngoan Nói : “Ruồi Chết Làm Hư Sự Dịu Ngọt Của Dầu Thơm” (Sách Giảng Viên 10, 1)[12][12], Có Ý Nói : Nếu Con Ruồi Không Đậu Vào Trong Dầu Thơm, Song Ăn Qua Một Chút Khi Đang Bay, Chỉ Làm Hư Cái Phần Nhỏ Mọn Chúng Ăn, Tất Cả Phần Còn Lại Vẫn Nguyên Vẹn. Nhưng Khi Chúng Chết Đuối Trong Dầu Thơm, Chúng Làm Mất Giá Trị Và Làm Người Ta Chê Bỏ. Các Tội Nhẹ Cũng Vậy, Chúng Đến Trong Hồn Đạo Đức, Nhưng Chỉ Phớt Qua Không Lâu, Không Làm Hại Hồn Gì Lắm, Nhưng Nếu Cũng Các Tội Ấy Nằm Lỳ Trong Hồn Vì Ta Yêu Chiều Chúng, Chúng Sẽ Làm Hồn Mất Sự Dịu Ngọt Của Dầu Thơm, Nghĩa Là Mất Lòng Đạo Đức.

Nhện Không Giết Ong, Song Làm Hư Mật Ong, Bởi Làm Rối Các Tổ Ong Với Màng Nhện Của Nó. Nếu Nhện Lại Ở Lì Đó, Ong Sẽ Không Ở Được Nữa. Tội Nhẹ Cũng Vậy, Nó Không Giết Hồn, Song Nó Làm Hư Lòng Đạo Đức, Và Bởi Những Tập Quán Và Những Hướng Chiều Xấu, Nó Làm Trở Ngại Các Quan Năng Linh Hồn Đến Nỗi Hồn Không Còn Thi Hành Đức Mến Cách Mau Mắn, Là Cốt Yếu Của Sự Thánh Đức. Song Đó Là Nói Về Trường Hợp Mà Tội Nhẹ Ở Lại Trong Lương Tâm Bởi Ta Yêu Chiều Nó. Đã Hẳn, Philôtê ! Nói Dối Trong Điều Mọn Không Là Gì, Cũng Như Cẩu Thả Trong Lời Ăn Tiếng Nói, Trong Hành Động, Trong Việc Nhìn Ngó, Trong Cách Ăn Mặc, Trong Câu Chuyện Đùa Giỡn, Trong Các Cuộc Chơi, Khi Khiêu Vũ, Miễn Là Thoạt Khi Những Con Nhện Thiêng Liêng Ấy Vừa Lọt Vào Lương Tâm, Ta Đánh Đuổi Chúng Ngay, Như Ong Đuổi Nhện Vậy. Nhưng Nếu Ta Cho Phép Chúng Ở Lại Trong Lòng, Và Hơn Thế, Ta Thích Giữ Chúng Lại Và Làm Nhiều Thêm, Chẳng Bao Lâu Ta Sẽ Thấy Mật Ong Của Ta Hư Hỏng, Và Tổ Ong Của Lương Tâm Bít Nghẽn Và Hoang Tàn. Tôi Nói Lại : Một Linh Hồn Đại Độ Mà Ưa Làm Phật Lòng Chúa, Và Hơn Nữa Còn Muốn Cái Mà Mình Biết Sẽ Làm Chúa Khó Chịu Thì Hình Dáng Linh Hồn Đó Sẽ Ra Sao ?

 

CHƯƠNG 23

PHẢI TẨY TRỪ LÒNG YÊU CHIỀU
CÁC CÁI VÔ ÍCH VÀ NGUY HIỂM

Những Cuộc Chơi, Khiêu Vũ, Tiệc Tùng, Thú Vui Phù Phiếm, Tuồng Kịch Tự Bản Chất Không Tốt Không Xấu, Tốt Hay Xấu Tùy Cách Mình Dùng. Đã Hẳn Những Cái Đó Luôn Luôn Nguy Hiểm. Thích Thú, Hướng Chiều Về Đó Lại Còn Nguy Hiểm Hơn. Vậy Philôtê, Nếu Các Cuộc Chơi, Khiêu Vũ, Trang Điểm, Dự Tiệc, Xem Các Vở Kịch Tử Tế, Là Điều Có Thể Làm Được, Thì Hướng Chiều Yêu Thích Những Cái Đó Là Nghịch Lại Đời Thánh Đức, Rất Tai Hại Và Nguy Hiểm. Không Phải Ta Làm Điều Xấu, Song Yêu Chiều Các Cái Đó Mới Xấu. Gieo Trong Vườn Lòng Ta Những Tính Yêu Thích Phù Phiếm Và Mạnh Mẽ Như Thế Hẳn Là Tai Hại. Nó Sẽ Choán Chỗ Các Tâm Tình Tốt Và Cản Không Cho Nhựa Sống Của Hồn Ta Triển Nở Thành Các Xu Hướng Tốt Đẹp.

Các Người Do Thái Biệt Hiến Xưa[13][13] Kiêng Cữ Không Dùng Những Chất Làm Say Sưa, Mà Còn Cả Nho Và Nước Nho Chua. Không Phải Nho Và Nước Nho Chua Làm Say Nhưng Vì Uống Nước Nho Đưa Đến Thèm Muốn Ăn Nho Và Ăn Nho Thì Có Thể Bị Cám Dỗ Thèm Uống Rượu Nho. Tôi Không Nói : Ta Không Được Dùng Các Sự Nguy Hiểm Đó, Song Chỉ Nói : Ta Không Thể Ưa Chuộng Các Cái Đó Mà Lại Không Làm Phương Hại Đến Sinh Hoạt Đạo Đức. Con Hươu, Khi Quá Béo Mập Thường Lủi Vào Bụi Rậm, Vì Biết Rằng Quá Nhiều Mỡ Thành Nặng Nề Không Còn Nhanh Nhẹn Chạy Nhảy Khi Chẳng May Bị Thú Dữ Săn Đuổi. Lòng Con Người Chất Đầy Những Mến Chuộng Vô Ích, Thừa Thãi Và Nguy Hiểm, Hẳn Không Thể Nhanh Nhẹn, Dễ Dàng Chạy Theo Chúa Là Đích Của Đời Thánh Đức. Trẻ Con Thích Chạy Bắt Bướm, Không Ai Coi Đó Là Điều Xấu Vì Chúng Là Trẻ Con. Song Chẳng Phải Là Một Trò Cười Hoặc Hơn Nữa Còn Đáng Thương Hại Khi Thấy Những Người Trưởng Thành Ân Cần Sốt Sắng Và Vui Thích Đuổi Theo Những Chuyện Lăng Nhăng Bất Xứng Như Tôi Đã Kể. Theo Đuổi Những Cái Đó, Không Những Vô Ích, Còn Mang Theo Cái Nguy Hiểm Làm Ta Đi Sai Bậy, Làm Ta Buông Tuồng Bừa Bãi.

Philôtê Thân Mến, Chình Vì Thế, Nên Tôi Nói Con Phải Tẩy Trừ Những Quyến Luyến Ấy Đi. Dù Những Hành Động Ấy Không Trái Nghịch Với Đời Đạo Đức, Lòng Quyến Luyến Trái Lại Luôn Luôn Phương Hại Đời Thánh Đức Ấy.

 

CHƯƠNG 24

PHẢI TẨY TRỪ XU HƯỚNG XẤU

Philôtê, Ta Còn Có Đôi Xu Hướng Tự Nhiên, Dù Chẳng Phải Là Tội Nặng Hay Tội Nhẹ, Vì Không Bắt Nguồn Từ Tội Nào Của Ta, Nhưng Gọi Là Những Khiếm Khuyết ; Đang Khi Những Hành Động Do Đó Phát Sinh Gọi Là Tật Xấu Và Sai Lỗi. Ví Dụ Như Thánh Giê-Rô-Ni-Mô Kể Rằng : Thánh Nữ Paola Hay Có Xu Hương Buồn Bã Và Ân Hận. Đến Nỗi Trước Cái Chết Của Chồng Con, Người Hầu Như Liều Mình Muốn Chết Theo Vì Sầu Muộn. Đó Là Một Khiếm Khuyết, Không Là Tội, Vì Không Cố Tình Muốn. Có Những Người Bẩm Tính Nhẹ Dạ, Người Khác Lại Sỗ Sàng Cộc Cằn, Kẻ Khác Cứng Cỏi Không Muốn Nghe Ai. Có Người Dễ Nóng Tính, Kẻ Lại Hay Giận Dữ, Người Khác Nghiêng Về Tình Ái. Tựu Trung Hầu Như Không Ai Không Có Một Vài Khiếm Khuyết Như Vậy.

Cho Đi Khiếm Khuyết Đó Là Do Bẩm Tính Tự Nhiên, Ta Vẫn Có Thể Sửa Và Giảm Bớt Được Bằng Cách Tập Những Nhân Đức Đối Nghịch Lại, Và Cũng Có Thể Trừ Khử Tuyệt Nọc. Và Tôi Xin Nói Ngay : Cần Thiết Phải Bắt Tay Làm Việc Ấy. Người Ta Đã Có Thể Làm Cho Hạnh Đào Chát Nên Ngọt, Nhờ Đâm Gốc Cây Cho Mủ Chảy Ra. Tại Sao Ta Không Thể Làm Các Xu Hướng Nguy Hại Thoát Ra Khỏi Ta Để Ta Nên Tốt Hơn ? Chẳng Có Tính Tình Tự Nhiên Nào Tốt Đến Nỗi Không Bị Các Thói Hư Làm Ra Xấu. Cũng Chẳng Có Tính Tự Nhiên Nào Chai Lì Đến Nỗi Không Thể Trước Là Nhờ Ơn Chúa, Sau Là Nhờ Khéo Léo Và Chuyên Cần Mà Sửa Trị Được.

Sau Đây Tôi Nêu Ra Những Chỉ Dẫn Và Những Việc Tập Luyện Giúp Con Tẩy Trừ Hồn Con Khỏi Mọi Quyến Luyến Nguy Hiểm, Những Khiếm Khuyết Và Tất Cả Mọi Vương Vấn Với Tội Nhẹ. Như Thế, Con Sẽ Luyện Lương Tâm Thêm Vững Vàng Để Chống Lại Mọi Tội Trọng. Xin Chúa Ban Cho Con Ơn Thực Hành Các Điều Ấy Nên !

 

PHẦN THỨ HAI

-------------------------------------------------------------------------------

 

Gồm Những Chỉ Dẫn Về Nguyện Ngắm Và Các Bí Tích, Để Giúp Linh Hồn Lên Cùng Chúa.

 

 

CHƯƠNG 1

NGUYỆN NGẮM CẦN THIẾT

 

1) Vì Nguyện Ngắm Đem Ánh Sáng Thiên Chúa Soi Cho Trí Ta, Đem Ý Muốn Ta Hâm Nóng Trong Lửa Tình Mến Trên Trời, Nên Không Gì Tẩy Trừ Trí Khôn Ta Khỏi Các Ngu Muội Và Ý Muốn Ta Khỏi Các Luyến Ái Hư Hỏng Cho Bằng. Đó Là Nước Phúc Lành Đem Tưới Nhuần Nhã Cho Các Cây Nguyện Ước Tốt Được Xanh Tươi Và Nẩy Hoa, Rửa Hồn Ta Sạch Các Khiếm Khuyết, Giải Khát Hồn Ta Khỏi Thèm Khát Dục Vọng.

2) Nhưng Hơn Cả, Tôi Khuyên Con Dùng Sự Suy Ngắm (Trong Trí) Nhất Là Suy Ngắm Về Đời Sống Và Cuộc Tử Nạn Của Chúa Chúng Ta. Nhờ Suy Ngắm Thường Xuyên Mà Nhìn Lên Chúa, Linh Hồn Sẽ Tràn Ngập Bởi Ngài Và Con Sẽ Học Cách Sống Của Ngài, Luyện Các Hành Động Con Theo Gương Ngài. Ngài Là Ánh Sáng Thế Gian : Vậy Ta Phải Được Soi Sáng Trong Ngài, Bởi Ngài Và Vì Ngài. Suy Ngắm Là Cây Ước Nguyện Mà Ta Phải Núp Bóng Để Được Mát Mẻ, Là Suối Nước Gia-Cóp Để Rửa Sạch Các Nhơ Bẩn Ta. Trẻ Con Nhờ Nghe Mẹ Nói Và Nhờ Bập Bẹ Với Mẹ Mà Dần Dần Nói Được Tiếng Mẹ. Còn Ta, Nhờ Nguyện Ngắm Mà Ở Gần Chúa Cứu Thế; Nhờ Chú Ý Suy Các Lời Nói Hành Động Và Tâm Tình Ngài, Ta Sẽ Nhờ Ơn Ngài Giúp Mà Biết Nói, Biết Làm Và Biết Muốn Như Ngài. Phải, Hỡi Philôtê, Hãy Tin Tôi, Ta Chỉ Có Thể Tới Chúa Cha Qua Cửa Đó. Như Chiếc Gương Sẽ Không Thể Cho Ta Nhìn Thấy Mình Ta Nếu Sau Lưng Nó Không Trát Lớp Thiếc Hay Chì, Đây Cũng Vậy Ta Không Thể Nhìn Ngắm Được Thần Tính Chúa Ở Trần Gian Này, Nếu Thần Tính Ấy Không Được Ghép Liền Với Nhân Tính Cực Thánh Của Đấng Cứu Thế. Đời Sống Ngài, Cái Chết Của Ngài Là Đối Tượng Cân Xứng, Êm Ái, Ngọt Ngào Và Hữu Ích Nhất Mà Ta Có Thể Chọn Để Suy Ngắm Thường Nhật. Không Phải Vô Lý Mà Chúa Cứu Thế Đã Tự Gọi Mình Là Bánh Bởi Trời Xuống. Như Bánh Thường Ăn Kèm Với Các Món Thịt, Thì Chúa Cứu Chuộc Là Đấng Ta Chiêm Ngắm, Xét Suy Và Tìm Tòi Trong Các Lần Nguyện Ngắm Và Hành Động. Đời Sống Và Sự Chết Của Ngài Đã Được Các Tác Giả Đạo Đức Xếp Đặt Phân Phối Thành Nhiều Điểm Để Giúp Suy Ngắm. Tôi Giới Thiệu Cho Con Vài Tác Giả : Thánh Bo-Na-Ven-Tu-Ra, Bel-Li-Ta-Ni, Bru-Nô, Ca-Pi-Lia, Grơ-Nát-Đê, Đuy-Pông.

3) Mỗi Ngày, Trước Khi Điểm Tâm, Con Hãy Lấy Một Giờ Làm Việc Ấy, Vào Lúc Sáng Sớm Nếu Có Thể Được, Vì Tâm Trí Chưa Bận Rộn, Còn Thảnh Thơi Sau Một Đêm Nghỉ Ngơi. Con Đừng Làm Quá Một Giờ, Nếu Cha Linh Hướng Con Không Bảo Rõ Ràng[14][14].

4) Nếu Có Thể, Con Nên Suy Ngắm Trong Nhà Thờ, Và Nếu Con Tìm Thấy Ở Đó Đủ Yên Tĩnh, Thì Thật Là Một Điều Rất Tiện Và Thích Hợp, Vì Chắc Không Ai, Dù Cha Mẹ, Vợ Chồng Hay Ai Khác Lại Có Thể Ngăn Cấm Con Ở Lại Một Giờ Trong Nhà Thờ. Trong Nhà Con Là Chỗ Nhiều Công Việc Và Bận Bịu, Con Không

 

 

Nguyện Ngắm Đem Ánh Sáng Thiên Chúa Soi Cho  Trí Ta, Đem Ý Muốn Ta Hâm Nóng Trong Lửa  Tình Mến Trên Trời.                                                (Phần 2, Chương 1).

 

Thể Chắc Có Một Giờ Hoàn Toàn Yên Ổn Như Thế.

5) Hãy Khởi Sự Nguyện Ngắm Trong Trí Hoặc Đọc Kinh Ngoài Miệng Bằng Việc Nhớ Chúa Trước Mặt. Con Hãy Giữ Trọn Vẹn Luật Đó Đừng Bỏ Lần Nào, Chẳng Bao Lâu Con Sẽ Thấy Nó Hữu Ích.

6) Nếu Con Nghe Tôi, Thì Hãy Đọc Kinh Lạy Cha, Kính Mừng Và Tin Kính[15][15]. Phải Đọc Cách Chú Ý Hết Sức Và Đưa Tâm Tình Mình Theo Sát Nghĩa Của Kinh Đó. Đừng Đọc Hấp Tấp, Để Được Nhiều, Song Ra Sức Chuyên Cần Đọc Tử Tế Cái Con Đọc Trong Lòng. Vì Một Kinh Lạy Cha Đọc Hết Tâm Hồn Còn Hơn Đọc Nhiều Mà Vô Ý Tứ, Lấy Lệ.

7) Lần Chuỗi Là Một Cách Cầu Nguyện Rất Hữu Ích Miễn Là Con Biết Lần Cho Đúng.[16][16] Muốn Thế, Con Hãy Dùng Quyển Sách Nhỏ Nào Dạy Cách Lần Hạt. Đọc Kinh Cầu Chúa Giêsu, Đức Mẹ Hay Các Thánh Cũng Tốt, Hoặc Những Kinh Đọc Khác Chép Trong Sách Kinh Đã Được Giáo Quyền Phê Chuẩn. Nếu Con Được Ơn Suy Ngắm Bằng Trí, Con Phải Dành Cho Sự Suy Ngắm Này Địa Vị Chính Trên Việc Đọc Kinh Bằng Miệng. Như Vậy, Giả Sử Sau Khi Nguyện Ngắm Như Thế, Công Việc Hay Lý Do Nào Khác Làm Con Bận Không Thể Đọc Kinh Thêm Nữa, Con Đừng Lấy Làm Lo Ngại. Theo Tôi, Đọc Trước Hay Sau Việc Suy Ngắm Một Kinh Lạy Cha, Kinh Kính Mừng Và Kinh Tin Kính Là Đủ.

8) Nếu, Đang Đọc Kinh, Con Cảm Thấy Lòng Mình Được Lôi Kéo Vào Sự Nguyện Ngắm Trong Trí, Con Đừng Bỏ Qua. Nhưng Hãy Để Trí Con Nhẹ Nhàng Chuyển Sang Sự Nguyện Ngắm Ấy. Đừng Lo Lắng Vì Chưa Đọc Hết Các Kinh Con Dự Định. Vì Nguyện Ngắm Bằng Trí Mà Con Đã Làm Thay, Đẹp Lòng Chúa Hơn Và Ích Lợi Cho Linh Hồn Con Hơn.

Tôi Không Nói Về Kinh Hội Thánh, Nếu Con Có Bó Buộc Phải Đọc, Trong Trường Hợp Này Con Phải Đọc Cho Đủ Bổn Phận.

9) Nếu Có Khi Nào Qua Một Buổi Sáng Mà Không Nguyện Ngắm Bằng Trí Được Vì Bận Nhiều Việc Hay Vì Lý Do Nào Khác (Đã Hẳn Con Phải Phòng Ngừa Trước Được Chừng Nào Hay Chừng Ấy), Thì Con Hãy Bổ Khuyết Cái Thiếu Xót Đó Sau Bữa Trưa, Ở Một Giờ Nào Cách Xa Bữa Cơm Ấy. Vì Nguyện Ngắm Sau Bữa Cơm, Mà Cơm Chưa Tiêu Chắc Sẽ Dễ Buồn Ngủ Lắm Và Sức Khoẻ Sẽ Bị Tổn Hại.

Nếu Cả Ngày Không Nguyện Ngắm Được, Phải Bù Sự Thiếu Sót Ấy Bằng Cách Dâng Nhiều Lời Nguyện Tắt, Và Bởi Đọc Sách Đạo Đức Nào Đó, Với Vài Việc Đền Tội Để Ngăn Cản Những Hậu Quả Của Sự Mất Mát Kia. Rồi Thêm Vào Đó, Con Hãy Mạnh Mẽ Dốc Quyết Ngày Mai Sẽ Làm Đều Đặn Hơn.

 

CHƯƠNG 2

PHƯƠNG PHÁP GIÚP SUY NGẮM.

VIỆC CHUẨN BỊ

TRƯỚC HẾT : NHỚ MÌNH TRƯỚC MẶT CHÚA

Có Khi Con Chưa Biết Làm Thế Nào Để Suy Ngắm, Phải Không Philôtê ?^[17][17] Buồn Thay, Đó Là Điều Mà Ở Thời Đại Ta Ít Người Biết. Vì Vậy, Tôi Sẽ Trình Bày Một Phương Pháp Đơn Sơ Và Vắn Tắt Giúp Suy Ngắm, Cho Đến Khi Nhờ Đọc Các Sách Hay Về Điều Đó Và Nhờ Thực Hành Nhiều Con Sẽ Am Hiểu Rộng Rãi Hơn. Tôi Nói Trước Hết Về Việc “chuẩn Bị”, Gồm Hai Điểm : Điểm Nhất Là Đặt Mình Trước Mặt Thiên Chúa, Điểm Hai Là Cầu Khẩn Ngài Hộ Giúp.

Để Biết Mình Đang Ở Trước Mặt Thiên Chúa, Tôi Đề Nghị Bốn Phương Thế Chính, Con Có Thể Dùng Lúc Buổi Đầu.

Phương Thế Thứ Nhất Là Suy Tưởng Mạnh Mẽ Và Chăm Chú Đến Sự Hiện Diện Phổ Biến Của Thiên Chúa, Nghĩa Là Thiên Chúa Ở Khắp Mọi Nơi Và Trong Mọi Sự. Không Có Chỗ Nào, Vật Nào Ở Trần Gian Này Mà Ngài Không Có Mặt Ở Đó Thật. Thành Ra, Như Chim Bay Đâu Cũng Gặp Không Khí, Thì Ta Đi Đâu, Ở Đâu, Ta Vẫn Thấy Ngài Có Mặt Ở Đó. Ai Cũng Biết Chân Lý Ấy, Song Không Chú Ý Mà Sống. Người Mù Dù Không Nhìn Thấy Vua, Song Khi Được Biết Có Vua Ở Trước Mặt, Họ Sẽ Thủ Lễ. Nhưng Thường Thì Vì Không Nhìn Thấy Vua, Họ Cũng Dễ Dàng Quên Vua Có Mặt. Mà Khi Dễ Quên Sự Có Mặt, Càng Dễ Quên Tôn Kính Và Giữ Lễ Hơn Nữa. Buồn Thay ! Phi-Lô-Tê, Chúng Ta Không Thấy Thiên Chúa Hiện Diện Với Ta, Và Dù Đức Tin Dạy Ta Là Ngài Có Mặt, Thì Vì Ta Không Thấy Bằng Mắt, Ta Thường Quên Và Ăn Ở Như Thể Thiên Chúa Ở Rất Xa Ta. Và Tuy Biết Ngài Có Mặt Trong Mọi Vật Mà Chỉ Vì Không Nghĩ Tới, Thì Ta Ra Như Không Biết Vậy. Vì Thế, Thoạt Đầu Suy Ngắm, Phải Giục Linh Hồn Chú Ý Suy Nghĩ Đến Sự Có Mặt Của Thiên Chúa. Đó Là Cảm Nghĩ Của Đa-Vít Trong Câu Thánh Vịnh Này : “Lạy Chúa, Nếu Con Lên Trời, Chúa Ở Đó, Nếu Con Xuống Âm Ngục, Chúa Cũng Ở Đó” (Thánh Vịnh 138, 8). Và Ta Cũng Dùng Lời Của Gia-Cóp, Khi Ông Thấy Thang Lạ : “Ôi, Nơi Này Đáng Kính Sợ ! Thiên Chúa Ngự Ở Đây Mà Tôi Không Biết” (Sách Sáng Thế 28, 17). Ông Muốn Nói Là Ông Không Nghĩ Đến, Vì Hẳn Ông Không Thể Không Biết Rằng Thiên Chúa Ở Trong Mọi Sự Và Mọi Nơi. Vậy Khi Suy Ngắm Con Phải Hết Lòng Và Nói Với Lòng Rằng : “Hỡi Lòng Tôi, Hỡi Lòng Tôi, Thiên Chúa Thật Ở Nơi Đây”.

Phương Thế Thứ Hai Giúp Đặt Mình Trước Mặt Thiên Chúa, Là Không Chỉ Nghĩ Chúa Đang Ở Nơi Ta Đang Ở Song Cách Đặc Biệt Ngài Ngự Trong Lòng Con, Ở Thẳm Sâu Trong Trí Con. Bởi Vì Có Mặt Đó, Ngài Ban Cho Nó Sức Sống Và Sức Sinh Hoạt. Cho Nên Ngài Ở Đó Như Tim Của Tim Con , Trí Của Trí Con. Như Hồn Ở Khắp Cả Thân Thể, Có Mặt Ở Tất Cả Mọi Phần Thân Thể Song Ở Trong Tim Một Cách Đặc Biệt, Thiên Chúa Cũng Vậy, Ngài Có Mặt Trong Mọi Sự, Song Ngự Cách Đặc Biệt Trong Lòng Ta. Vì Vậy Đa-Vít Gọi Chúa : “Thiên Chúa Của Lòng Tôi”, Và Thánh Phaolô Nói : “Ta Sống, Ta Cử Động, Ta Ở Trong Thiên Chúa” (Công Vụ 17, 28). Khi Suy Niệm Chân Lý Ấy Con Hãy Giục Lòng Tôn Kính Mạnh Mẽ Vì Thiên Chúa Đang Hiện Diện Trong Lòng Con Cách Thân Mật Như Thế.

Phương Thế Thứ Ba Là Chiêm Ngắm Chúa Cứu Thế, Đấng Từ Trời Nhìn Xuống Mọi Người Thế Gian, Cách Riêng Các Kitô Hữu Là Con Cái Ngài, Và Cách Đặc Biệt Những Kẻ Đang Cầu Nguyện. Ngài Lưu Ý Đến Những Hành Động Và Cử Chỉ Của Họ. Đây Không Là Tưởng Tượng, Song Là Chân Lý. Vì Dù Ta Không Thấy Ngài, Song Từ Trên Đó Ngài Nhìn Ta. Thánh Tê-Pha-Nô Thấy Ngài Như Thế Lúc Ông Chịu Tử Đạo. Do Đó, Ta Có Thể Nói Cùng Với Vị Hôn Thê Của Chúa : “Kìa Ngài Đang Nấp Sau Tường, Nhìn Qua Cửa Sổ, Ngó Qua Song Đào” (Diệu Ca 2, 9).

Phương Thế Thứ Tư Là Dùng Trí Tưởng Tượng Hình Dung Chúa Cứu Thế Mặc Xác Phàm Như Đang Ở Bên Ta, Theo Cách Ta Thường Hình Dung Các Bạn Hữu Ta Khi Nói : “Tôi Hình Dung Thấy Người Này… Người Kia Đang Làm Cái Này Cái Nọ, Tôi Hình Như Thấy Họ…” Hoặc Điều Gì Giống Vậy. Song Nếu Có Thánh Thể Trên Bàn Thờ, Thì Sự Hiện Diện Lại Là Thực Sự, Chứ Không Phải Chỉ Nhờ Tưởng Tượng. Vì Hình Bánh Có Thể Ví Như Tấm Màn Sau Đó Chúa Thật Có Mặt, Nhìn Ngó Ta, Dù Ta Không Thấy Ngài Trong Dáng Thật Của Ngài.

Vậy Con Hãy Dùng Một Trong Bốn Phương Thế Ấy Để Đặt Hồn Con Trước Mặt Chúa Trước Khi Suy Ngắm. Đừng Dùng Tất Cả Một Lượt, Nhưng Mỗi Lần Một Cái Thôi. Dùng Cách Vắn Tắt Và Đơn Sơ.

 

CHƯƠNG 3

ĐIỂM THỨ HAI
CỦA VIỆC CHUẨN BỊ LÀ : CẦU KHẨN

Con Sẽ Làm Việc Cầu Khẩn Như Sau : Khi Đã Thấy Mình Ở Trước Mặt Chúa, Hồn Con Phủ Phục Trong Niềm Tôn Kính Sâu Xa, Nhận Mình Rất Bất Xứng Trước Mặt Đấng Chí Tôn. Tuy Vậy, Biết Rằng Chính Đấng Nhân Lành Đã Muốn Vậy, Hồn Xin Ngài Ơn Phụng Sự Và Thờ Lạy Ngài Cho Nên Trong Buổi Suy Ngắm Này. Nếu Con Muốn, Con Có Thể Dùng Vài Lời Vắn Tắt Song Sốt Sắng Nóng Nảy, Như Những Lời Này Của Đa-Vít : “Lạy Chúa, Xin Đừng Loại Con Khỏi Mặt Chúa ! Đừng Cất Thánh Thần Chúa Khỏi Con” (Thánh Vịnh 50, 13). “Hãy Giãi Ánh Sáng Nhan Thánh Chúa Trên Tôi Tá Chúa Và Con Sẽ Chiêm Ngắm Các Kỳ Công Chúa ! Hãy Ban Cho Con Trí Hiểu Biết Và Con Sẽ Suy Ngắm Luật Chúa Và Tuân Giữ Hết Lòng” (Thánh Vịnh 118, 135). “Con Là Nữ Tỳ Chúa, Xin Ban Cho Con Thánh Thần”, Và Những Lời Giống Như Vậy. Điều Này Sẽ Còn Giúp Ích Cho Con Nếu Con Kêu Cầu Cả Thiên Thần Con Và Các Người Thánh Mà Con Thấy Có Mặt Trong Mầu Nhiệm Mà Con Suy Ngắm. Như Trong Mầu Nhiệm Tử Nạn Của Chúa Giêsu, Con Có Thể Kêu Cầu Đến Đức Mẹ, Thánh Gio-An, Bà Ma-Đa-Lê-Na, Những Người Lành Thánh, Ngõ Hầu Những Cảm Nghĩ Và Những Tâm Tình Bên Trong Mà Các Vị Đã Nhận Được Trong Mầu Nhiệm Đó, Sẽ Thông Sang Con. Lúc Suy Ngắm Đến Cái Chết Của Con, Con Có Thể Kêu Cầu Thiên Thần Bản Mệnh (Hộ Thủ) Đang Có Mặt, Hầu Người Soi Cho Con Những Điều Thích Hợp Mà Suy Ngắm. Các Mầu Nhiệm Khác, Con Cũng Hãy Làm Như Vậy.

 

CHƯƠNG 4

ĐIỂM THỨ BA CỦA VIỆC CHUẨN BỊ LÀ :
TRÌNH BÀY MẦU NHIỆM

Sau Hai Điểm Thường Có Trong Việc Nguyện Ngắm, Đến Điểm Thứ Ba, Điểm Này Không Luôn Thường Giống Nhau Trong Tất Cả Mọi Việc Suy Ngắm. Có Người Gọi Là : Dựng Lại Một Cảnh Trí, Người Khác Gọi : Bài Học Trong Lòng. Đó Chẳng Qua Là Đem Trình Bày Trước Trí Tưởng Tượng Cái Cảnh Tượng Của Mầu Nhiệm Mà Ta Muốn Suy Ngắm, Như Thể Mầu Nhiệm Đó Xảy Ra Thực Sự Ngay Trước Mắt. Ví Dụ, Con Muốn Suy Ngắm Chúa Bị Treo Trên Thập Giá, Con Tưởng Tượng Đang Đứng Ở Núi Sọ, Con Thấy Tất Cả Mọi Việc Xảy Ra, Mọi Lời Người Ta Nói. Hoặc Ngược Lại, Song Cũng Như Nhau, Con Hình Dung Thấy Việc Đóng Đinh Chúa Theo Như Các Sử Gia Phúc Âm Đã Tả Như Xảy Ra Ngay Tại Chỗ Con Đang Ở. Con Cũng Làm Như Vậy Khi Con Suy Ngắm Về Sự Chết (Xem Bài Suy Ngắm Đó Mà Tôi Đã Dọn), Về Hỏa Ngục Và Các Mầu Nhiệm Giống Vậy, Là Những Mầu Nhiệm Có Những Yếu Tố Hữu Hình Và Cảm Giác. Còn Những Mầu Nhiệm Khác Liên Quan Đến Các Điều Vô Hình Như : Sự Cao Cả Của Thiên Chúa, Tốt Đẹp Của Các Nhân Đức, Về Cứu Cánh Của Đời Sống Ta, Không Thể Dùng Trí Tưởng Tượng Như Trên Được. Đã Hẳn, Có Thể Dùng Vài So Sánh Và Tỉ Dụ Để Giúp Suy Niệm, Song Không Phải Luôn Dễ Tìm Ra. Tôi Muốn Đề Nghị Với Con Phương Thế Đơn Sơ, Làm Sao Cho Trí Con Khỏi Quá Bận Bịu Tìm Tòi Sáng Chế. Nhờ Cách Tưởng Tượng Đó, Ta Đưa Trí Khôn Vào Khung Cảnh Của Mầu Nhiệm Ta Muốn Suy Ngắm Để Nó Khỏi Lang Bạt Đi Nơi Khác, Giống Như Nhốt Chim Vào Lồng, Cột Chim Ưng Vào Dây Để Nó Đậu Trên Nắm Tay Mình.

Có Người Sẽ Nói Với Con Rằng : Trong Việc Trình Bày Mầu Nhiệm Tốt Hơn Nên Dùng Một Ý Tưởng Đơn Thuần Của Đức Tin, Hoặc Một Ý Nghĩ Gì Hoàn Toàn Trong Trí Và Thiêng Liêng, Hoặc Nghĩ Rằng Những Sự Kia Xảy Ra Ngay Trong Trí Khôn. Nhưng Việc Này Quá Tinh Vi Đối Với Người Mới Khởi Sự. Philôtê, Tôi Khuyên Con Cứ Ở Dưới Thung Lũng Thấp Tôi Đang Chỉ Cho, Đợi Đến Khi Thiên Chúa Nâng Lên Cao Hơn Hẵng Hay.

                         

CHƯƠNG 5

PHẦN THỨ HAI CỦA VIỆC NGUYỆN NGẮM

CÁC ĐIỀU SUY NIỆM

Sau Việc Của Trí Tưởng Tượng, Đến Việc Của Trí Hiểu, Gọi Là Suy Ngắm. Suy Một Hay Nhiều Điều Nhằm Kích Thích Tâm Tình Ta Yêu Mến Chúa, Yêu Quý Các Sự Trên Trời. Như Thế Suy Ngắm Khác Học Hành, Khác Các Cảm Nghĩ Hay Suy Tư Thông Thường, Vì Các Sự Suy Nghĩ Thông Thường Không Nhắm Luyện Nhân Đức Hay Mến Chúa, Nhưng Nhắm Mục Đích Khác Như Để Nên Thông Thái, Để Viết Sách Hay Tranh Luận. Vậy Khi Đã Đưa Trí Khôn Vào Khung Cảnh Của Điều Con Muốn Suy Ngắm (Như Đã Bàn Trên : Hoặc Bởi Tượng Tưởng Nếu Vấn Đề Ấy Hữu Hình Hoặc Bởi Trình Bày Ra Nếu Vấn Đề Ấy Vô Hình), Con Bắt Đầu Suy Nghĩ Trên Đó (Con Hãy Xem Cách Thức Ở Các Bài Suy Ngắm Tôi Đã Soạn Cho Con). Khi Trí Con Thấy Cảm Hứng, Ánh Sáng Và Ích Lợi Đủ Về Một Ý Tưởng Nào Trong Số Các Ý Tưởng Đó, Con Hãy Dừng Lại, Đừng Nghĩ Tiếp, Như Con Ong Không Bay Đi Khi Nào Hoa Còn Có Mật Để Hút. Nếu Con Không Gặp Cảm Hứng Về Điểm Gì Cả Thì Sau Gắng Sức Thử Vô Hiệu, Con Hãy Chuyển Sang Ý Khác. Trong Công Việc Này, Con Cứ Đơn Sơ Thảnh Thơi Mà Làm, Không Hấp Tấp.

 

CHƯƠNG 6

PHẦN BA CỦA VIỆC NGUYỆN NGẮM :

CÁC TÂM TÌNH CẢM MẾN VÀ ĐIỀU DỐC LÒNG

Việc Suy Niệm Phát Sinh Những Tâm Tình Tốt Trong Ý Chí Tức Là Phạm Vi Cảm Tính Của Linh Hồn. Đó Là Những Tâm Tình Mến Chúa Yêu Người, Mong Ước Thiên Đàng, Mong Được Vinh Quang, Lòng Nhiệt Thành Cứu Các Linh Hồn, Bắt Chước Gương Mẫu Chúa Giêsu, Lòng Thông Cảm Các Đau Khổ Chúa, Sự Khâm Phục, Lòng Hoan Hỷ, Sợ Mất Ơn Nghĩa Của Chúa, Sợ Phán Xét Và Hỏa Ngục, Ghét Tội, Trông Cậy Vào Lòng Từ Bi Thương Xót Thiên Chúa, Tủi Hổ Về Đời Sống Xấu Xa Quá Khứ V.V… Trong Những Tâm Tình Đó, Tâm Hồn Ta Phải Cởi Mở, Thổ Lộ Sâu Rộng Chừng Nào Hay Chừng Nấy. Nếu Con Thấy Cần Giúp Con Trong Việc Đó, Hãy Mở Cuốn Sách Suy Ngắm Của Cha An-Nê Ca-Pi-Lia, Tập Nhất : Con Đọc Lời Tựa Ở Đó Ngài Trình Bày Cách Diễn Tả Các Tâm Tình. Trong Cuốn Sách Bàn Về Nguyện Ngắm Của Cha A-Ria Còn Trình Bày Sâu Rộng Hơn Nữa Về Điểm Ấy.

Nhưng Philôtê, Không Nên Dừng Lại Trên Các Tâm Tình Chung Ấy Mà Không Biến Chúng Thành Những Dốc Lòng Riêng Biệt Để Cải Hóa, Sửa Đổi Đời Sống. Tỷ Dụ : Lời Thứ Nhất Của Chúa Giêsu Phán Trên Thập Giá Sẽ Gây Trong Tâm Hồn Con Tâm Tình Mạnh Mẽ Muốn Bắt Chước Chúa Tha Thứ Cho Kẻ Nghịch Của Con Và Yêu Họ. Song, Tâm Tình Ấy Chưa Ăn Thua Nếu Con Không Thêm Một Dốc Lòng Riêng Biệt Như : Từ Này Tôi Sẽ Không Bao Giờ Tức Bực Vì Những Lời Nói Khó Chịu Của Người Nầy Người Nọ… Láng Giềng Hay Đầy Tớ Đối Với Tôi ; Hoặc Vì Sự Khinh Bỉ Mà Người Này Người Nọ Làm Cho Tôi ! Trái Lại Tôi Sẽ Nói Hoặc Sẽ Làm Việc Này Việc Nọ… Để Gây Thiện Cảm…

Hỡi Philôtê, Với Phương Thế Này, Con Sẽ Sửa Mình Mau Chóng, Còn Nếu Chỉ Nhờ Các Tâm Tình, Việc Sửa Mình Sẽ Khó Khăn Và Lâu Dài.[18][18]

 

CHƯƠNG 7

PHẦN KẾT LUẬN VÀ BÓ HOA THIÊNG LIÊNG

Cuối Cùng, Phải Kết Thúc Nguyện Ngắm Bằng Ba Việc, Mà Ta Phải Làm Với Tất Cả Lòng Khiêm Nhường. Việc Nhất : Tạ Ơn. Tạ Ơn Thiên Chúa Về Các Tâm Tình Và Các Dốc Lòng Ngài Ban Cho Ta, Tạ Ơn Lòng Từ Bi Nhân Hậu Ngài Mà Ta Nhận Thấy Biểu Lộ Trong Mầu Nhiệm Vừa Suy. Việc Hai : Dâng Hiến. Dâng Lên Ngài Chính Đức Từ Bi Nhân Hậu Của Ngài, Cái Chết, Máu Và Nhân Đức Của Con Ngài, Đồng Thời Cũng Dâng Cả Các Tâm Tình Và Dốc Lòng Của Ta. Việc Thứ Ba : Khẩn Cầu. Khẩn Khoản Nài Xin Thiên Chúa Thông Ban Cho Ta Các Ơn Sủng Và Nhân Đức Của Con Ngài, Và Chúc Lành Cho Các Tâm Tình Và Quyết Định Của Ta Ngõ Hầu Ta Trung Thành Đem Ra Thực Hành. Rồi Ta Hãy Cầu Nguyện Cho Hội Thánh, Cho Các Đấng Chăn Chiên, Cha Mẹ, Bà Con, Bạn Hữu Và Những Người Khác Nữa… Nhờ Lời Chuyển Cầu Của Đức Mẹ, Các Thiên Thần Và Các Thánh. Sau Hết, Xin Nhắc Lại : Phải Đọc Kinh Lạy Cha, Kính Mừng Là Kinh Cần Thiết Và Chung Của Các Tín Hữu.

MỘT ĐIỂM CUỐI CÙNG. Thêm Vào Tất Cả Các Điều Ấy: Phải Hái Một Bó Hoa Thiêng Liêng. Đi Thăm Vườn Hoa Đẹp, Không Bao Giờ Ra Tay Không, Mà Không Cầm Vài Bông Để Thơm Hương Suốt Cả Ngày. Tâm Trí Ta Cũng Vậy, Trong Suy Ngắm Đã Rảo Trên Mầu Nhiệm Thì Cũng Phải Chọn Lấy Một Hay Hai Điểm Ta Thích Hơn Cả Hay Có Thể Giúp Ta Tiến Bộ Hơn Để Trong Ngày Ta Nhớ Đến Và Thưởng Thức Hương Thơm Thiêng Liêng. Ta Làm Việc Này Ngay Lúc Cuối Buổi Suy Ngắm, Lúc Còn Ở Đó Hay Đã Rảo Bước Một Mình Thời Gian Sau Đó.

CHƯƠNG 8

ĐÔI LỜI DẶN HỮU ÍCH VỀ VIỆC SUY NGẮM

1) Phi-Lô-Tê, Điều Cần Nhất Là Sau Lúc Suy Ngắm Con Giữ Những Dốc Lòng, Quyết Định Đã Chọn, Để Thực Hành Kỹ Lưỡng Trong Ngày. Đó Là Hoa Quả Lớn Nhất Của Suy Ngắm, Nếu Không, Suy Ngắm Sẽ Ra Vô Ích, Nếu Không Phải Là Hại Nữa. Tại Vì Các Nhân Đức Ta Suy Ngắm Mà Không Thực Hành Sẽ Thổi Phồng Trí Khôn Và Lòng Can Đảm, Hiến Cho Ta Ảo Tưởng Ta Đã Sống Như Ta Dốc Lòng Và Quyết Định. Vẫn Biết, Nếu Ta Dốc Lòng Mạnh Mẽ Và Chắc Chắn, Các Điều Ấy Rất Có Thể Thực Hiện. Nhưng Trái Lại Chúng Sẽ Thành Vô Ích Và Nguy Hiểm Nếu Không Được Đem Ra Thực Hành. Vậy Bằng Bất Cứ Phương Tiện Nào Ta Cũng Phải Gắng Sức Đem Ra Thực Hành. Ví Dụ : Nếu Tôi Đã Dốc Lòng Gây Thiện Cảm Với Những Kẻ Đã Xúc Phạm Đến Tôi, Ngày Hôm Đó Tôi Sẽ Tìm Gặp Họ Để Chào Hỏi Họ Tử Tế. Nếu Tôi Không Thể Gặp, Ít Nhất Tôi Cũng Sẽ Nói Tốt Về Họ Và Cầu Cho Họ.

2) Sau Buổi Suy Ngắm Ấy, Con Hãy Ý Tứ Đừng Quá Khuấy Động Tâm Hồn Con : Con Sẽ Đánh Tung Tóe Hết Dầu Thơm Con Đã Hứng Lấy Lúc Suy Ngắm. Tôi Muốn Nói : Con Phải Giữ Chút Ít Yên Lặng Nếu Có Thể Được Và Để Lòng Con Nhẹ Nhàng Chuyển Từ Nguyện Ngắm Sang Công Ăn Việc Làm, Để Vẫn Luôn Ấp Ủ Các Tâm Tình Và Các Tâm Trạng Con Được Lâu Chừng Nào Càng Hay. Người Đựng Thứ Dầu Thơm Quý Giá Trong Một Chiếc Bình Sứ Đẹp Thì Hẳn Khi Bưng Về Nhà Họ Sẽ Đi Từng Bước Nhẹ Không Quay Ngang Quay Ngửa, Và Lúc Thì Nhìn Phía Trước Sợ Vấp Đá Hay Hụt Bước, Lúc Thì Nhìn Cái Bình Xem Có Nghiêng Không. Con Cũng Phải Làm Như Thế Sau Lúc Suy Ngắm. Đừng Vui Đùa Ngay, Song Nhìn Thẳng Trước Mặt Cách Bình Thản. Nếu Phải Gặp Ai Và Phải Tiếp Chuyện, Không Cần Tìm Cách Né Tránh. Con Cứ Tự Nhiên Vào Truyện Nhưng Với Một Cung Cách Thế Nào Để Con Còn Có Thể Nhìn Vào Lòng Con Nữa Hầu Dầu Thơm Của Việc Nguyện Ngắm Thánh Thiện Sóng Sánh Ra Ít Chừng Nào Hay Chừng Nấy.

3) Con Còn Phải Tập Quen Chuyển Từ Nguyện Ngắm Sang Công Ăn Việc Làm Mà Bậc Sống Và Nghề Nghiệp Con Đòi Hỏi, Dù Các Việc Đó Có Vẻ Khác Xa Với Các Tâm Tình Con Có Trong Nguyện Ngắm. Tôi Có Ý Nói : Một Trạng Sư Phải Biết Chuyển Từ Nguyện Ngắm Sang Việc Biện Hộ; Người Buôn Bán Sang Việc Thương Mại; Người Vợ Sang Bổn Phận Phu Thê Và Các Bận Rộn Của Gia Đình; Chuyển Một Cách Êm Ái Và Bình Tĩnh Thế Nào Để Tinh Thần Không Bị Xáo Trộn. Vì Cả Hai Việc Đều Là Theo Ý Chúa Cả, Nên Việc Chuyển Tiếp Từ Việc Này Sang Việc Kia Phải Thấm Tinh Thần Khiêm Tốn Và Đạo Đức.

4) Đôi Khi, Thoạt Sau Ngay Phần Chuẩn Bị Suy Ngắm, Con Đã Thấy Tâm Tình Con Xúc Cảm Trong Chúa Rồi. Hỡi Phi-Lô-Tê, Lúc Đó Con Cứ Để Lòng Con Theo Đà Tự Nhiên Ấy Không Cần Đi Sát Phương Pháp Tôi Đã Chỉ. Vì Bình Thường, Suy Niệm Phải Đi Trước Các Tâm Tình Và Dốc Lòng, Song Nếu Chúa Thánh Thần Kích Động Tâm Tình Con Trước Khi Suy Niệm, Con Không Nên Cố Tìm Cách Mà Suy Niệm Nữa, Vì Vai Trò Suy Niệm Là Cốt Để Kích Thích Tâm Tình. Tóm Lại, Khi Nào Tâm Tình Đến, Phải Đón Lấy Và Nhường Chỗ Cho Chúng, Dù Chúng Đến Trước Hay Sau Những Suy Niệm. Khi Tôi Xếp Đặt Các Tâm Tình Sau Việc Suy Niệm Là Vì Muốn Phân Biệt Rõ Ràng Các Thành Phần Của Việc Nguyện Ngắm. Nói Tóm Theo Luật Chung, Không Bao Giờ Kềm Hãm Các Tâm Tình ; Ngay Cả Về Ba Việc Kết Thúc Buổi Nguyện Ngắm Là : Tạ Ơn, Dâng Hiến Và Cầu Nguyện Đều Là Các Tâm Tình Có Thể Làm Ngay Đang Lúc Suy Niệm Không Nên Kềm Hãm, Dù Sau Đó, Lúc Kết Thúc Buổi Suy Niệm, Ta Phải Lập Lại. Về Điều Dốc Lòng, Chỉ Làm Sau Các Tâm Tình Và Cuối Buổi Nguyện Ngắm, Trước Khi Kết Thúc. Vì Phải Đem Trí Chọn Lựa Trong Số Những Điều Cụ Thể Và Quen Thuộc, Nên Có Nguy Cơ Chúng Làm Ta Chia Trí Nếu Ta Làm Đang Lúc Tâm Sự Với Chúa.

5) Trong Việc Bộc Lộ Tâm Tình Và Dốc Lòng, Nên Dùng Kiểu Đối Thoại : Nói Với Chúa, Hoặc Với Thiên Thần Hoặc Với Các Nhân Vật Có Mặt Trong Các Mầu Nhiệm Ta Suy, Với Các Thánh Và Với Chính Mình, Với Lòng Mình, Với Kẻ Tội Lỗi, Và

Không Chỉ Khi Quỳ Mới Cầu Nguyện, Song Cầu Nguyện Trong Mọi Nơi Mọi Lúc : Làm Việc, Ăn Uống, Vui Chơi, Ngủ Nghỉ V.V…

                                                  (Phần 2, Chương 12-13)

Ngay Các Thọ Tạo Vô Tri Giác Như Ta Thấy Đa-Vít Nói Trong Các Thánh Vịnh, Và Các Thánh Nói Trong Lúc Các Ngài Suy Ngắm Và Cầu Nguyện[19][19].

CHƯƠNG 9

 

SỰ KHÔ KHAN LÚC NGUYỆN NGẮM

 

Phi-Lô-Tê, Nếu Con Thấy Khô Khan Lạt Lẽo Lúc Suy Ngắm, Xin Con Đừng Nao Núng. Đôi Lần Con Hãy Mở Miệng Đọc Kinh Ra Tiếng, Hãy Than Vãn Với Chúa, Hãy Thú Nhận Sự Bất Xứng Của Con, Xin Ngài Giúp. Con Hãy Hôn Ảnh Ngài Nếu Có. Hãy Nói Với Ngài Các Lời Của Ông Gia-Cóp : “Con Sẽ Không Buông Chúa Ra Nếu Chúa Chưa Chúc Lành Cho” (Sách Sáng Thế 32, 26). Hoặc Lời Của Bà Goá Thành Ca-Na-An : “Phải, Lạy Chúa Con Là Con Chó, Song Chó Trong Nhà Đuợc Ăn Các Mẩu Bánh Vụn Vứt Từ Bàn Chủ Xuống” (Mt 15, 27).

Lần Khác, Con Cầm Lấy Sách Và Đọc Kỹ Cho Đến Khi Tâm Trí Đuợc Thức Tỉnh Và Hồi Phục Trong Con[20][20]. Đôi Khi, Hãy Kích Thích Tâm Hồn Bằng Vài Cử Chỉ Tôn Kính Bề Ngoài : Ví Dụ Quỳ Sấp Xuống Đất Hai Tay Chéo Trước Ngực Hôn Thánh Giá V.V … Đã Hẳn Chỉ Nên Làm Nơi Không Ai Thấy Con. Sau Những Việc Đó Nếu Con Vẫn Không Thấy Sự Yên Ủi, Cũng Đừng Nao Lòng, Dù Khô Khan Đến Mấy Đi Nữa. Song Hãy Tiếp Tục Giữ Điệu Bộ Đạo Đức Trước Mặt Chúa. Biết Bao Cận Thần Suốt Năm Chầu Trực Cung Vua, Trăm Ngàn Lần Mà Không Hy Vọng Đuợc Hầu Chuyện Vua, Song Đuợc Vua Thấy Và Chu Toàn Phận Sự Đối Với Vua Thế Là Đủ ! Vậy Hỡi Phi-Lô-Tê Thân Mến, Ta Cũng Đi Nguyện Ngắm Hoàn Toàn Chỉ Để Trọn Bổn Phận Và Chứng Tỏ Lòng Trung Tín Của Ta.

Nếu Đẹp Ý Ngài, Đấng Chí Tôn Khấng Chuyện Vãn Với Ta Bằng Các Ơn Soi Sáng, Ơn Yên Ủi Bên Trong, Đã Hẳn Đó Là Vạn Phúc Và Vui Sướng Vô Cùng Cho Ta. Song Nếu Ngài Không Ưng Ban Ơn Huệ Ấy, Để Mặc Ta Đó Không Thèm Nói Chuyện, Ngay Cả Như Không Nhìn Thấy Ta Và Như Ta Không Có Mặt Trước Dung Nhan Ngài Ta Cũng Không Được Đi Ra[21][21]. Trái Lại, Ta Phải Ở Đó Trước Đấng Từ Bi Đại Hậu Ấy Với Bộ Điệu Bình An Và Tôn Kính. Như Thế Chắc Chắn Ngài Sẽ Thấu Lòng Trung Kiên Ta Và Để Ý Đến Sự Chuyên Cần Và Bền Đỗ Của Ta. Một Lần Nào Đó Ta Lại Đến Trước Mặt Ngài, Ngài Sẽ Ban Ơn Huệ, Sẽ Nói Chuyện Với Ta Qua Các Ơn Yên Ủi, Cho Ta Nếm Sự Ngọt Ngào Của Nguyện Ngắm. Nhưng Nếu Ngài Không Ban Ơn Thế, Hỡi Philôtê, Ta Cũng Hãy Đinh Ninh Rằng : Được Gần Ngài Và Túc Trực Trước Mặt Ngài, Quả Là Một Hạnh Phúc Lớn Lao Rồi !

CHƯƠNG 10

CÁC VIỆC ĐẠO ĐỨC BUỔI SÁNG^[22][22]

 

Ngoài Việc Suy Ngắm Trong Tâm Trí Và Có Quy Củ Ấy, Và Các Kinh Con Phải Đọc Mỗi Ngày Một Lần, Còn Có Năm Thứ Nguyện Ngắm Khác Ngắn Hơn. Chúng Giống Như Đồ Tô Điểm Hoặc Những Chồi Non Nảy Ra Từ Việc Suy Ngắm Kia. Trong Số Đó, Việc Thứ Nhất Làm Vào Buổi Sáng Được Coi Như Việc Chuẩn Bị Chung Cho Mọi Công Việc Trong Ngày. Con Hãy Làm Như Sau:

1) Con Tạ Ơn Chúa, Thẳm Sâu Thờ Lạy Chúa Vì Đã Gìn Giữ Con Đêm Qua. Nếu Ban Đêm Đã Phạm Tội Gì, Hãy Xin Ngài Tha Thứ.

2) Con Hãy Suy : Con Được Sống Ngày Hôm Nay Là Để Nỗ Lực Chiếm Lấy Ngày Sau Đời Đời. Con Hãy Quyết Định Sẽ Sống Ngày Hôm Nay Cho Nên, Theo Ý Đó.

3) Con Hãy Dự Đoán Những Công Việc, Những Cuộc Giao Tiếp, Những Dịp Con Có Thể Gặp Trong Ngày Hôm Nay Để Phụng Sự Chúa ; Và Những Cám Dỗ Có Thể Xảy Đến Làm Con Xúc Phạm Tới Ngài, Bởi Giận Dữ, Bởi Khoe Khoang Hay Bất Cứ Sự Sai Lỗi Nào Khác. Rồi Con Hãy Cương Quyết Sẵn Sàng Dùng Các Phương Thế Con Sẽ Tìm Được Để Phụng Sự Chúa Và Tiến Bộ Trong Đàng Thánh Đức. Ngược Lại, Con Hãy Sửa Soạn Để Tránh, Để Đánh Và Để Thắng Những Gì Xảy Đến Nghịch Với Phần Rỗi Con Và Vinh Quang Thiên Chúa. Quyết Định Chưa Đủ. Phải Dự Liệu Các Phương Thế Giúp Thi Hành Các Quyết Định Ấy Cho Kỳ Được. Ví Dụ : Nếu Tôi Biết Trước Sẽ Phải Giao Dịch Với Một Người Nóng Tính, Mau Tức Giận, Không Những Tôi Quyết Định Không Làm Gì Xúc Phạm Đến Họ, Còn Dọn Những Câu Êm Ái Tử Tế Để Rào Đón Trước, Hoặc Tôi Nhờ Vài Người Ở Đó Để Giúp Họ Bớt Nóng Nẩy. Nếu Tôi Dự Định Đi Thăm Một Bệnh Nhân, Tôi Sẽ Xếp Đặt Giờ Và Dọn Đôi Lời Yên Ủi, Đôi Điều Trợ Giúp. Các Công Việc Khác Cũng Vậy …

4) Sau Đó, Con Hạ Mình Trước Mặt Chúa, Nhận Biết Tự Sức Chẳng Thể Làm Được Việc Gì Hoặc Làm Lành Hay Lánh Dữ Như Đã Suy Tính. Con Hãy Có Cảm Tưởng Như Đang Cầm Trái Tim Trong Tay Con Dâng Lên Đấng Chí Tôn Cùng Với Các Quyết Định Tốt Của Con, Xin Ngài Che Chở Và Ban Sức Mạnh Để Làm Tôi Ngài Cho Nên. Con Hãy Thầm Thĩ Những Lời Sau Khi Dâng : “Lạy Chúa, Đây Tấm Lòng Nghèo Nàn Hèn Hạ, Đã Có Được Nhiều Ý Tưởng Tốt Nhờ Lượng Nhân Từ Chúa. Song Than Ôi ! Vì Quá Yếu Đuối, Hèn Hạ, Làm Sao Nó Có Thể Thực Hành Điều Thiện Nó Mong Muốn, Nếu Chúa Không Chúc Lành Trên Trời Cho Nó. Lạy Cha Rất Nhân Ái, Xin Cha Chúc Lành Theo Ý Ấy, Vì Công Nghiệp Cuộc Tử Nạn Của Con Cha, Mà Để Làm Vinh Danh Ngài, Con Dâng Hiến Ngày Hôm Nay Và Trót Cả Cuộc Đời”. Con Hãy Kêu Cầu Đức Mẹ, Thiên Thần Của Con, Các Thánh, Hầu Các Đấng Cũng Trợ Giúp Con Theo Ý Nguyện.

Các Việc Đạo Đức Nói Trên Đây Phải Làm Cách Vắn Tắt, Gọn Gàng Trước Khi Con Ra Khỏi Phòng Nếu Có Thể Được. Nhờ Các Việc Trên Đây, Mọi Sự Con Làm Trong Ngày Sẽ Đượm Nhuần Chúc Lành Của Thiên Chúa. Phi-Lô-Tê, Xin Con Đừng Bỏ Việc Này Bao Giờ.

 

CHƯƠNG 11

VIỆC ĐẠO ĐỨC BUỔI CHIỀU. VIỆC XÉT MÌNH

 

1) Như Buổi Sáng Trước Khi Ăn Cơm, Con Dùng Bữa Thiêng Liêng Bằng Nguyện Ngắm, Thì Trước Cơm Chiều, Con Cũng Phải Có Một Bữa Nhỏ, Ít Nhất Là Lót Lòng Thiêng Liêng. Vậy, Trước Giờ Cơm Chiều, Con Dành Vài Phút Rảnh Rỗi, Đến Quỳ Trước Mặt Chúa, Thu Hết Tâm Trí Bên Chúa Giêsu Kitô Chịu Đóng Đinh (Mà Con Hình Dung Ra Trong Tâm Trí Nhờ Thoáng Nghĩ Về Đó). Hãy Nhen Lại Trong Lòng Lửa Hồng Của Buổi Suy Ngắm Ban Sáng Nhờ Vài Ba Tâm Tình Khát Vọng, Hạ Mình Và Tưởng Nhớ Đầy Yêu Mến Dâng Lên Đấng Cứu Chuộc Của Hồn Con ; Hoặc Nhờ Bởi Lặp Lại Đôi Điểm Con Thấy Thấm Thía Hơn Cả Trong Buổi Suy Ngắm Ban Sáng ; Hoặc Dùng Đề Tài Gì Mới Mẻ Mà Kích Thích Tâm Hồn Tùy Ý.

2) Còn Việc Xét Mình Phải Làm Trước Khi Ngủ, Ai Cũng Biết Phải Làm Thế Nào Rồi. Xin Nhắc Sơ Qua :

A/ Cám Ơn Chúa Vì Đã Gìn Giữ Ta Ban Ngày.

B/ Xét Xem Ta Đã Ăn Ở Thế Nào Suốt Cả Ngày. Muốn Cho Dễ Hơn, Hãy Nhớ Lại Mình Đã Ở Đâu, Với Ai Và Làm Việc Gì.

C/ Nếu Thấy Đã Làm Đôi Việc Lành, Hãy Tạ Ơn Chúa. Trái Lại, Nếu Đã Làm Điều Xấu Trong Tư Tưởng, Lời Nói, Việc Làm, Hãy Xin Chúa Chí Tôn Thứ Tha Đồng Thời Dốc Lòng Sẽ Xưng Tội Ngay Khi Có Dịp Và Sẽ Sửa Mình Cẩn Thận.

D/ Sau Đó Ta Ký Thác Cho Chúa Quan Phòng Thân Xác, Linh Hồn, Hội Thánh, Cha Mẹ, Bà Con, Bạn Hữu. Xin Đức Mẹ, Thiên Thần Và Các Thánh Trông Nom Và Gìn Giữ Ta. Rồi Với Phép Lành Của Chúa, Ta Đi Ngủ Theo Ý Chúa Muốn.

Không Bao Giờ Bỏ Việc Đạo Đức Nầy, Cũng Như Việc Ban Sáng, Vì Nhờ Việc Ban Sáng Ta Mở Cửa Linh Hồn Đón Mặt Trời Công Chính, Thì Nhờ Việc Ban Tối Ta Đóng Cửa Ngăn Bóng Tối Của Hỏa Ngục.

         

CHƯƠNG 12

VIỆC TĨNH TÂM, CẦM TRÍ

 

Phi-Lô-Tê Thân Mến, Chính Ở Điểm Này, Tôi Mong Con Hết Tình Nghe Theo Lời Tôi Khuyên. Vì Điểm Này Là Một Trong Những Phương Thế Chắc Chắn Nhất Giúp Con Tiến Bộ Trong Đàng Thiêng Liêng. Ban Ngày Con Hãy Đưa Tâm Trí Con Nhớ Đến Chúa Ở Trước Mặt [23][23] Nhiều Chừng Nào Hay Chừng Nấy Theo Một Trong Bốn Cách Tôi Đã Chỉ. Con So Sánh Việc Chúa Làm Với Việc Con Làm : Con Sẽ Thấy Đôi Mắt Ngài Nhìn Về Phía Con, Luôn Đăm Đăm Nhìn Con Với Tình Yêu Khôn Tả ! Con Sẽ Nói : “Lạy Chúa, Tại Sao Con Không Luôn Nhìn Chúa Như Chúa Luôn Nhìn Con ? Lạy Chúa, Tại Sao Chúa Nghĩ Đến Con Luôn Thế, Và Sao, Con Ít Nghĩ Đến Chúa Như Vậy ? Hỡi Hồn Tôi, Ta Ở Đâu ? Chỗ Thật Của Ta Là Nơi Thiên Chúa ! Mà Kỳ Thực Ta Đang Ở Đâu ?

Như Chim Có Tổ Ẩn Mình, Hươu Nai Có Bụi Bờ Làm Chốn Nương Náu, Và Tìm Bóng Mát Khi Nóng Nực, Thì Hỡi Phi-Lô-Tê, Mỗi Ngày Lòng Ta Cũng Phải Tìm Chọn Một Chỗ Nào Đó, Hoặc Trên Núi Sọ, Hoặc Trong Các Thương Tích Của Chúa, Hay Nơi Nào Khác Gần Ngài, Để Nương Náu, Trong Bất Cứ Trường Hợp Nào. Ở Đó Ta Trút Gánh Nặng Để Nghỉ Ngơi Xa Các Công Việc Bên Ngoài Như Ở Trong Một Đồn Ải Để Chống Lại Các Cám Dỗ. Phúc Cho Hồn Có Thể Thành Thật Nói Với Chúa : “Chúa Là Nơi Con Ẩn Náu, Là Thành Lũy Vững Vàng, Là Mái Nhà Che Con Khỏi Gió Mưa, Là Bóng Mát Giữ Con Khỏi Nóng Bức”.

Phi-Lô-Tê Con Gắng Đến Ẩn Dật Nhiều Lần Như Thế Trong Chốn Cô Tịch Của Lòng Con, Đang Khi Phần Xác Con Phải Lo Ăn Nói Và Lo Chuyện Đời. Chốn Cô Tịch Tinh Thần Ấy Không Thể Nào Bị Quấy Phá Dù Người Quanh Con Có Đông Đảo Mấy Vì Họ Không Ở Quanh Lòng Con, Mà Ở Quanh Thân Xác Con Thôi, Nhưng Với Điều Kiện Là Lòng Con Ở Một Mình Trước Mặt Chúa. Đây Là Việc Thánh Vương Đa-Vít Vẫn Làm Giữa Công Việc Bề Bộn Bên Ngoài Như Người Đã Chứng Tỏ Qua Nhiều Đoạn Thánh Vịnh Của Người, Chẳng Hạn : “Lạy Chúa, Con Luôn Ở Với Chúa. Con Luôn Thấy Chúa Trước Mặt Con. Con Đưa Mắt Lên Nhìn Chúa Đấng Ngự Trên Trời ! Mắt Con Luôn Nhìn Vào Chúa” (Thánh Vịnh 62, 23-122, 1-24, 15).

Ngay Khi Tiếp Chuyện, Thường Nó Không Nghiêm Trọng Đến Nỗi Ta Không Thể Thỉnh Thoảng Đưa Tâm Trí Ra Khỏi Đó Để Vào Nơi Tĩnh Mịch Thánh Thiện Kia.

Cha Mẹ Thánh Ca-Ta-Ri-Na Thành Xiê-Na Không Cho Người Có Nơi, Có Giờ Thuận Tiện Để Cầu Nguyện Và Suy Ngắm, Chúa Thương Soi Sáng Cho Người Làm Một Nhà Nguyện Nhỏ Trong Lòng Để Người Có Thể Dùng Trí Mà Vào Trong Đó Dù Đang Bận Việc Bên Ngoài, Để Hưởng Sự Tĩnh Mịch Thánh Thiện Ấy. Và Từ Đó, Khi Trần Gian Bách Hại Người, Người Vẫn Không Thấy Khó Chịu Phiền Cực Vì Thánh Nữ Cho Biết Người Lui Vào Phòng Trong Lòng, Ở Đó Người Được Yên Ủi Bởi Bạn Tình Chí Thánh. Cho Nên Thánh Nữ Hằng Khuyên Con Cái Thiêng Liêng Của Người Làm Một Chiếc Phòng Trong Lòng Và Ở Trong Đó.

Con Hãy Đưa Trí Con Thỉnh Thoảng Lui Vào Trong Lòng Con, Ở Đó Cách Xa Người Đời, Con Có Thể Tính Chuyện Hồn Con Trong Thân Mật Với Thiên Chúa, Ngõ Hầu Nói Được Như Vua Đa-Vít Rằng : “Con Tỉnh Thức, Giống Như Bồ Nông Nơi Hoang Vắng. Con Giống Chim Cú Nơi Căn Lều Tàn Hoang, Và Như Chim Sẻ Cô Đơn Trên Nóc Nhà” (Thánh Vịnh 101. 8).

Theo Nghĩa Đen, Những Lời Đó Cho Thấy Vị Đại Đế Đó Dùng Đôi Thì Giờ Để Sống Tĩnh Mịch, Chiêm Ngắm Các Sự Thiêng Liêng. Ngoài Ra, Theo Nghĩa Bí Nhiệm, Ta Còn Thấy Ám Chỉ Ba Nơi Tĩnh Mịch Tuyệt Hảo, Như Ba Chòi Tu Rừng Trong Đó Ta Có Thể Sống Cô Tịch, Bắt Chước Chúa Cứu Chuộc Ở Trên Núi Ăn Chay, Giống Như Chim Bồ Nông Nơi Hoang Địa, Lấy Máu Mình Nuôi Đàn Con Nhỏ Cho Hồi Sức Lại ; Và Trong Lúc Giáng Sinh Ở Chuồng Bò Lừa Vắng Vẻ, Ngài Như Chim Cú Trong Căn Lều Tàn Hoang, Khóc Than Tội Lỗi Ta ; Và Ngày Thăng Thiên Ngài Như Chim Sẻ Bay Lên Trời, Như Lên Nóc Nhà Thế Gian. Vậy Ta Hãy Dùng Ba Nơi Đó Mà Ẩn Mình Giữa Các Xôn Xao Của Công Ăn Việc Làm. Chân Phúc En-Dê-A (Elzéar) Bá Tước Thành A-Ri-Măng, Miền Prô-Văng-Xơ Đã Lâu Ngày Xa Vắng Đen-Phim, Người Vợ Đạo Hạnh Và Hiền Đức. Nàng Sai Người Đến Thăm Nom Sức Khỏe Của Chồng. Bá Tước Trả Lời : “Em Thân Mến, Anh Vẫn Luôn Mạnh. Nếu Em Muốn Gặp Anh, Hãy Tìm Trong Cạnh Nương Long Của Chúa Giêsu Hiền Dịu, Vì Anh Ở Trong Đó Và Em Sẽ Tìm Thấy Anh. Tìm Anh Nơi Khác Là Tìm Luống Công”. Thật Xứng Một Hiệp Sĩ Công Giáo !

 

CHƯƠNG 13

CÁC KHÁT VỌNG, LỜI NGUYỆN TẮT
VÀ Ý TƯỞNG LÀNH THÁNH

 

Ta Ẩn Mình Nơi Chúa Vì Ta Khát Khao Ngài, Và Khao Khát Ngài Là Để Đến Ẩn Mình Trong Ngài. Nên Lòng Khát Vọng Về Chúa Và Sự Tĩnh Tâm Thiêng Liêng Nâng Đỡ Nhau, Cả Hai Đều Do Những Ý Tưởng Lành Thánh Phát Sinh Ra.

Vậy, Phi-Lô-Tê, Con Hãy Luôn Khát Vọng Về Chúa Nhờ Đem Lòng Tưởng Nhớ Vắn Tắt Nhưng Sốt Nóng : Con Hãy Chiêm Ngưỡng Vẻ Mỹ Lệ Của Ngài ; Kêu Cầu Ngài Trợ Giúp ; Con Hãy Dùng Trí Khôn Đến Sấp Mình Dưới Chân Thập Giá, Thờ Lạy Lòng Nhân Hậu Chúa ; Hãy Hỏi Ngài Về Vấn Đề Phần Rỗi Con ; Dâng Cho Ngài Hồn Con Mỗi Ngày Trăm Ngàn Lần ; Chiêm Ngắm Vẻ Hiền Từ Của Chúa: Đưa Tay Cho Chúa Nắm Lấy Để Dẫn Dắt Con Như Con Trẻ Đưa Cho Cha Nó; Hãy Đặt Ngài Trên Ngực Con Như Bó Hoa Thơm, Hãy Trồng Ngài Trong Hồn Con Như Ngọn Cờ…

Con Hãy Để Lòng Làm Muôn Ngàn Tâm Tình Giống Như Vậy, Hầu Tăng Thêm Lửa Mến Chúa Nơi Con Và Thúc Giục Con Yêu Mến Say Mê Trong Êm Ái Người Bạn Tình Chí Thánh Ấy. Đó Là Ta Dâng Lên Những Lời Nguyện Tắt Mà Thánh Cả Au-Gu-Ti-Nô Đã Khuyên Bà Pro-Ba Đạo Đức Rất Kỹ Lưỡng. Phi-Lô-Tê, Nếu Tâm Trí Ta Tập Quen Tiếp Xúc Tư Riêng Và Thân Mật Với Chúa, Nó Sẽ Được Thấm Nhuần Các Đức Hoàn Thiện Của Ngài. Việc Đạo Đức Này Không Có Gì Khó. Nó Có Thể Đi Đôi Với Mọi Công Việc Và Hoạt Động Của Ta Mà Không Phá Rối. Vì Khi Ta Tĩnh Tâm Lại Hoặc Khi Lòng Trào Dâng Các Khát Vọng Nói Trên, Thì Đó Chỉ Là Những Việc Làm Vắn Tắt, Ngắn Gọn, Không Cản Trở Ta Thi Hành Phận Sự Chút Nào Cả ; Trái Lại Nó Còn Giúp Thêm Là Đàng Khác. Người Lữ Hành, Uống Vài Hớp Rượu Cho Tinh Thần Phấn Chấn Và Cho Cổ Dịu Mát, Dù Có Phải Dừng Chân Đôi Phút Vì Đó, Thì Không Phải Là Chấm Dứt Hành Trình ; Trái Lại Lấy Sức Thêm Mà Đi Nốt Đoạn Đường Cách Nhanh Chóng Và Dễ Dàng Hơn : Ông Dừng Lại Là Để Đi Mau Hơn.

Có Nhiều Người Thu Thập Rất Nhiều Lời Than Thở Ngoài Miệng. Những Lời Ấy Rất Hữu Ích. Song Theo Ý Tôi Con Không Nên Gò Ép Mình Theo Một Công Thức Nào Cả, Tốt Hơn Con Thầm Thĩ Trong Lòng Hay Nói Ra Ngoài Miệng Những Lời Do Tình Mến Thúc Đẩy Con Ngay Lúc Ấy, Tình Mến Sẽ Gợi Lên Dồi Dào Theo Lòng Con Sở Nguyện. Đã Hẳn Có Những Lời Có Hiệu Lực Đặc Biệt Làm Cho Lòng Ta Vui Thỏa, Tỷ Dụ : Những Lời Than Thở Rải Rác Rất Nhiều Trong Các Thánh Vịnh Của Đa-Vít, Những Lời Kêu Cầu Danh Chúa Giêsu, Và Những Câu Thắm Thiết Trong Sách Diệu Ca. Những Thánh Ca Cũng Thế, Miễn Là Phải Để Tâm Mà Hát.

Sau Nữa, Như Trong Ái Tình Nhân Loại, Tâm Tư Người Đang Yêu Tự Nhiên Luôn Hướng Về Người Yêu, Lòng Dạt Dào Thương Mến Miệng Ca Tụng Người Yêu Không Ngớt. Nếu Xa Cách, Họ Không Quên Bộc Lộ Yêu Đương Qua Thư Từ, Gặp Thân Cây Nào Cũng Khắc Tên Người Yêu Vào ; Thì Những Người Yêu Mến Chúa Cũng Không Ngừng Nhớ Tưởng Đến Ngài, Hồi Hộp Khát Khao Ngài Và Nói Về Ngài. Nếu Có Thể Được, Họ Muốn Khắc Tên Cực Trọng Chúa Giêsu Trên Ngực Mọi Người. Mọi Vật Đều Gợi Họ Nhớ Đến Ngài. Không Tạo Vật Nào Không Tán Dương Đấng Chí Ái Trước Mặt Họ. Thánh Au-Gu-Ti-Nô Lặp Lại Lời Thánh An-Tôn : “Muôn Vật Trên Đời Nói Cho Họ Tiếng Nói Lặng Lẽ Nhưng Dễ Hiểu Về Tình Yêu Họ. Mọi Sự Đều Thúc Giục Họ Có Những Ý Nghĩ Tốt Lành Từ Đó Phát Sinh Bao Luyến Nhớ Và Khát Khao Chúa”.

Đây Vài Ví Dụ : Thánh Grê-Go-Ri-Ô, Giám Mục Thành Na-Di-Ăng Có Kể Lại Cho Các Bổn Đạo Ngài Chuyện Này: Một Hôm Đang Dạo Chơi Trên Bờ Biển, Ngắm Các Làn Sóng Sô Nhau Đổ Lên Bãi Cát, Rồi Để Lại Những Vỏ Sò, Vỏ Hến, Cọng Cỏ, Ốc Con Và Những Vật Linh Tinh Như Thế Mà Biển Thải Ra Hay Nói Thô Hơn, Mửa Lên Bờ. Rồi Những Đợt Sóng Biển Khác Lại Hớp Đi Một Phần Những Vật Đó Đang Khi Các Tảng Đá Quanh Đó Vẫn Trơ Trơ Trước Sức Sóng Đập Dữ Dội. Xem Cảnh Đó, Ngài Có Ý Tưởng Đẹp Này: Những Kẻ Hèn Yếu Như Vỏ Sò, Hến, Cọng Cỏ, Để Mình Bị Lôi Cuốn Lúc Này Vào Cơn Buồn, Lúc Khác Vào Niềm Yên Ủi, Theo Các May Rủi Của Đợt Sóng ; Còn Người Can Đảm Luôn Vững Vàng Như Tảng Đá Không Lay Chuyển Ngay Cả Trước Bão Tố. Nghĩ Thế Ngài Nói Lên Những Lời Than Thở Của Đa-Vít Rằng : “Lạy Chúa, Xin Cứu Con, Sóng Nước Tràn Ngập Tâm Hồn Con. Lạy Chúa, Cứu Con Khỏi Vực Sâu Đáy Nước ! Con Bị Ngập Trong Sóng Nước, Dông Bão Đã Nhận Chìm Con” (Thánh Vịnh 68, 2-3, 5, 3). Chính Lúc Đó, Ngài Đang Buồn Vì Ma-Xi-Mô Uy Hiếp Tòa Giám Mục Của Ngài.

Tỷ Dụ Khác : Thánh Fun-Giăng-Xiô, Giám Mục Thành Ru-Pê (Ruspê) Đến Dự Buổi Diễn Giảng Do Vua Théo-Đô-Ric, Vua Dân Gôth, Nói Trong Đại Hội Hàng Quý Tộc La-Mã. Nhìn Thấy Vẻ Sang Trọng Uy Nghiêm Của Các Lãnh Chúa Đang An Tọa Theo Cấp Bậc, Ngài Đã Thốt Lên : “Ôi Lạy Chúa, Thành Đô Giê-Ru-Sa-Lem Trên Trời Hẳn Phải Huy Hoàng Biết Bao ! Ở Trần Gian Những Kẻ Ham Chuộng Hư Hèn Còn Uy Nghi Sáng Chói Như Thế Thì Đời Sau, Những Người Chiêm Vọng Sự Chân Thật Sẽ Vinh Hiển Đến Thế Nào !”.

Người Ta Còn Kể : Thánh An-Xen-Mô, Tổng Giám Mục Thành Căn-Tóc-Bê-Ry Mà Xứ Sở Chúng Ta Có Cái Vinh Dự Làm Nơi Sinh Trưởng Của Ngài[24][24] Là Vị Rất Nổi Tiếng Về Khoa Thực Hành Các Ý Tưởng Tốt Lành Này. Một Hôm, Thánh Giám Mục Cưỡi Ngựa Đi Đường, Bỗng Có Chú Thỏ Con Bị Chó Săn Đuổi, Chạy Lại Nấp Vào Dưới Bụng Ngựa, Để Náu Thân Tránh Nguy Đang Đe Dọa. Bầy Chó Vây Quanh Sủa Ầm Ỹ, Mà Không Dám Xấn Vào Nơi Trú Ẩn Bất Khả Xâm Phạm Của Con Mồi, Thật Là Một Cảnh Hy Hữu Làm Phì Cười Tất Cả Đoàn Tùng Hành. Đang Khi Đó, Thánh An-Xen-Mô Sa Nước Mắt Và Nói : “Các Người Cười Hả ! Con Vật Khốn Nạn Nó Không Cười. Tôi Nghĩ Đến Các Thù Địch Của Linh Hồn Đang Đuổi Bắt Và Lôi Kéo Nó Qua Mọi Đường Lối Của Tội Lỗi, Đang Rình Nó Tại Khe Đá Sự Chết Để Chộp Lấy Và Cấu Xé. Còn Linh Hồn Ấy Run Sợ Tìm Khắp Nơi Một Bàn Tay Cứu Giúp Và Nơi Trú Ẩn. Nếu Nó Không Tìm Thấy, Kẻ Thù Sẽ Cười Khoái Trá Lắm”. Nói Đoạn, Thánh Nhân Tiếp Tục Vừa Đi Vừa Thở Dài.

Vua Con-Tan-Ti-Nô Cả Viết Thư Cho Thánh An-Tôn Với Lời Lẽ Rất Cung Kính, Đến Nỗi Các Tu Sĩ Quanh Người Đều Bỡ Ngỡ Hết Sức. Thánh Nhân Nói Với Họ : “Anh Em Ngưỡng Mộ Một Vị Vua Viết Thơ Cho Người Dân Ư ? Thế Thì Ta Càng Phải Ngưỡng Mộ Thiên Chúa Hằng Hữu Đã Viết Luật Ngài Cho Người Phàm Hay Chết, Đặc Biệt Hơn Nữa Lại Đã Đến Nói Tận Miệng Cho Họ Bởi Con Của Ngài”. Thánh Phan-Xi-Cô Khó Khăn Khi Thấy Cừu Non Giữa Đàn Dê Thì Người Nói Với Bạn : “Hãy Xem Con Cừu Non Này Hiền Lành Biết Bao Giữa Bầy Dê ! Chúa Chúng Ta Cũng Sống Hiền Lành Và Khiêm Nhường Như Thế Giữa Các Người Biệt Phái !”. Lần Khác, Thấy Một Chiên Con Đang Bị Con Heo Dữ Ăn Thịt, Người Vừa Khóc Vừa Nói : “Hỡi Chiên Nhỏ Bé, Ngươi Diễn Lại Thảm Cảnh Chúa Cứu Chuộc Ta Chịu Chết”.

Và Nhân Vật Lừng Danh Thời Đại Ta, Phan-Xi-Cô Bóc-Gya, Lúc Còn Là Công Tước Xứ Gan-Đi, Đi Săn Bắn Mà Có Nhiều Ý Tưởng Đạo Đức. Người Có Kể Lại : “Tôi Lấy Làm Lạ Tại Sao Chim Ưng Lại Về Đậu Trên Nắm Tay, Chịu Để Bị Bắt Và Cột Vào Chiếc Sào, Còn Con Người Lại Cứng Cổ Không Nghe Lời Thiên Chúa ?” Thánh Cả Ba-Di-Liô Nói : “Hoa Hồng Giữa Bụi Gai Trách Mắng Nhân Loại Như Sau: Hỡi Các Người Hay Chết ! Các Vui Thú Nhất Ở Trần Gian Cũng Pha Màu Buồn Bã. Không Có Gì Tinh Túy Cả : Hối Tiếc Luôn Gắn Liền Với Hoan Lạc, Góa Bụa Đi Theo Hôn Nhân, Lo Lắng Pha Trộn Với Phong Phú, Nhàm Chán Theo Sau Khoái Lạc, Và Bệnh Tật Đi Kèm Sức Khỏe”. Thánh Nhân Tiếp : “Hồng Là Loại Hoa Đẹp, Song Nó Làm Tôi Buồn Khi Nhớ Đến Vì Tội Tôi Mà Trái Đất Đã Phải Trổ Sinh Gai Góc”. Một Tâm Hồn Thánh Thiện Đã Thốt Nên Lời Này Khi Ngắm Dòng Suối Phản Chiếu Khung Trời Lấp Lánh Sao Đêm Trong Sáng : “Lạy Chúa, Các Vì Sao Kia Sẽ Ở Dưới Chân Con Ngày Chúa Cho Con Vào Sống Nơi Thiên Cung Của Chúa. Như Sao Trời In Hình Dưới Đất, Thì Các Người Dưới Đất Được In Hình Trên Trời Trong Nguồn Suối Tình Yêu Thiên Chúa”.

Một Linh Hồn Khác Nhìn Thấy Dòng Sông Chảy Suy Rằng : “Linh Hồn Tôi Sẽ Không Yên Nghỉ Bao Lâu Chưa Tìm Về Trùng Dương Thiên Chúa Là Ngọn Nguồn”. Còn Thánh Phan-Xi-Cô Quỳ Bên Dòng Suối Để Cầu Nguyện, Nhìn Thấy Vẻ Đẹp Của Dòng Suối Chảy, Người Ngất Trí Nói Lên Nhiều Lần : “Ơn Chúa Tôi Cũng Chảy Nhẹ Nhàng, Dịu Dàng Như Dòng Suối Nhỏ Này” – Một Người Khác Khi Nhìn Cây Trổ Hoa, Than Thở : “Tại Sao Chỉ Mình Tôi Không Đâm Bông Trong Vườn Hội Thánh ?”. Người Khác Thấy Gà Con Chạy Núp Cánh Mẹ Thì Cầu Rằng : “Ôi Lạy Chúa, Xin Cho Con Ẩn Náu Dưới Bóng Cánh Chúa” – Còn Có Người Khi Thấy Hoa Hướng Dương Thì Kêu Xin : “Lạy Chúa Bao Giờ Hồn Con Mới Hướng Theo Sức Hấp Dẫn Của Lòng Nhân Lành Chúa ?” – Và Lúc Nhìn Hoa Tử-La-Lan Đẹp Tươi Trong Vườn, Song Không Hương Thơm Lại Nói : “Các Ý Nghĩ Của Tôi Cũng Giống Vậy – Nó Rất Đẹp Song Không Gây Hiệu Quả Gì !”.

Đó, Hỡi Phi-Lô-Tê, Con Đã Thấy Cách Rút Những Ý Tưởng Tốt Và Các Khát Vọng Thánh Thiện Ra Từ Những Cái Ta Gặp Trong Đời Sống Tạm Này. Khốn Cho Ai Xoay Các Tạo Vật Khỏi Thiên Chúa Để Hướng Về Tội. Phúc Cho Kẻ Hướng Tạo Vật Đến Chúc Vinh Đấng Tạo Thành, Và Lợi Dụng Nét Phù Du Của Chúng Để Làm Vinh Dự Cho Chân Lý. Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Nói : “Tôi Tập Thói Quen Dùng Sự Vật Để Làm Ích Thiêng Liêng Cho Tôi”. Con Hãy Đọc Hàng Chữ Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Ghi Tạc Trên Mộ Của Thánh Pao-La : Con Sẽ Phải Thán Phục, Vì Ghi Lại Nhiều Ý Tưởng Và Lời Than Thở Thánh Thiện Mà Thánh Nữ Đã Thốt Ra Trong Mọi Hoàn Cảnh Của Cuộc Đời.

Căn Bản Việc Sống Thánh Đức Là Ở Tại Việc Tĩnh Tâm Thiêng Liêng Và Dâng Lời Nguyện Tắt. Mình Nó Có Thể Thay Thế Hết Nếu Các Loại Nguyện Ngắm Khác Thiếu Đi. Không Có Nó, Hầu Như Không Có Phương Thế Nào Bù Lại. Không Nó, Không Thể Sống Đời Chiêm Vọng, Và Ngay Cả Đời Hoạt Động Cũng Hỏng Đứt. Không Nó, Nghĩ Ngợi Sẽ Là Ngồi Không, Làm Việc Sẽ Là Vướng Mắc, Vì Thế, Tôi Xin Con Hết Lòng Làm Việc Đạo Đức Ấy Không Bao Giờ Bỏ.[25][25]

CHƯƠNG 14

THÁNH LỄ VÀ CÁCH DỰ

Tôi Chưa Nói Cho Con Về Mặt Trời Của Các Việc Đạo Đức[26][26] : Đó Là Phép Tế Lễ Cực Thánh, Cực Cao Cả Trên Bàn Thờ. Đó Là Trung Tâm Của Kitô Giáo, Quả Tim Của Đời Thánh Đức, Linh Hồn Của Lòng Đạo Đức, Mầu Nhiệm Siêu Phàm Bao Trùm Bể Mênh Mông Của Tình Thương Thiên Chúa. Bởi Thánh Lễ, Thiên Chúa Đoái Đến Ta Mà Thương Ban Cách Rộng Rãi Đại Lượng Muôn Ngàn Ơn Phúc. Kết Hợp Với Tế Lễ Thánh Ấy Mà Nguyện Ngắm Thì Sinh Hậu Quả Lạ Lùng : Linh Hồn Nhờ Thánh Lễ Ấy Được Chứa Chan Các Ơn Phúc Trên Trời, Như Được Tựa Vào Đấng Chí Ái, Đấng Làm Cho Hồn Nên Thơm Tho Và Dịu Ngọt Thiêng Liêng, Đến Nỗi Hồn Giống Như Làn Khói Thơm Của Mộc Dược, Như Làn Trầm Hương Và Mọi Thứ Hương Hoa Đã Tả Trong Sách Diệu Ca.

Vậy Con Hãy Cố Gắng Hết Sức Để Đến Dự Thánh Lễ Hằng Ngày, Hiệp Cùng Linh Mục Dâng Hiến Tế Của Đấng Cứu Chuộc Lên Chúa Cha, Cho Con Và Cả Hội Thánh Được Nhờ. Như Lời Thánh Gio-An Kim Khẩu Nói : Có Muôn Vàn Thiên Thần Luôn Chầu Chực Tại Đó Để Tôn Kính Mầu Nhiệm Ấy, Ta Cũng Hãy Đến Dự Với Cùng Một Ý Nguyện, Chắc Chắn Ta Sẽ Lãnh Được Nhiều Ảnh Hưởng Hữu Ích Nhờ Chung Hiệp Với Các Ngài. Các Đoàn Thể Của Hội Thánh Khải Hoàn Trên Trời Và Của Hội Thánh Giao Chinh Dưới Đất Kết Hiệp Với Chúa Kitô Trong Công Việc Thánh Đó, Hầu Cùng Với Người, Trong Người Và Nhờ Người Chiếm Lấy Lòng Chúa Cha Và Mang Đến Cho Ta Lòng Thương Xót Của Ngài. Hạnh Phúc Biết Bao Cho Linh Hồn Được Đem Các Tâm Tình Của Mình Góp Phần Vào Của Quý Báu Và Đáng Ước Ao Chừng Ấy!

Nếu Vì Bó Buộc Hoặc Ngăn Trở, Con Không Thể Đến Dự Cuộc Hành Lễ Rất Cao Cả Đó, Ít Nhất Cũng Phải Đem Lòng Đến Đó Để Tham Dự Cách Thiêng Liêng. Lúc Nào Đó Trong Buổi Sáng, Con Hãy Đem Trí Đến Nhà Thờ Vì Không Thể Đến Thật, Hãy Hợp Ý Với Các Tín Hữu Mà Dâng Lễ Cách Thiêng Liêng Ngay Tại Nhà Con, Y Như Con Làm Thật Nếu Con Đang Có Mặt Tại Chỗ Hành Lễ Trong Nhà Thờ.

Muốn Tham Dự Thánh Lễ Hoặc Thực Sự Hoặc Cách Thiêng Cho Đúng Cách Thì Phải Làm Như Sau : [27][27]

1/ Từ Đầu Cho Tới Lúc Chủ Tế Lên Bàn Thờ : Con Hãy Dọn Mình Cùng Với Ngài, Tức Là : Đặt Mình Trước Mặt Thiên Chúa, Nhận Biết Sự Bất Xứng Của Con Và Xin Chúa Tha Các Lỗi Mình.

2/ Từ Khi Chủ Tế Lên Bàn Thờ Cho Đến Phúc Âm : Con Hãy Suy Chúa Giêsu Đến Sống Trong Thế Gian Này. Con Hãy Suy Cách Đơn Giản Và Đại Khái Vậy.

3/ Từ Phúc Âm Cho Đến Hết Kinh Tin Kính : Con Hãy Suy Về Các Lời Giảng Dạy Của Chúa Cứu Thế ; Hãy Tuyên Ngôn Muốn Sống Và Chết Trong Đức Tin Và Vâng Phục Hội Thánh Công Giáo.

Mặt Trời Của Các Việc Đạo Đức : Đó Là Phép Tế Lễ Cực Thánh Trên Bàn Thờ. Đó Là Trung Tâm Của Kitô Giáo, Quả Tim Của Đời Thánh Đức, Linh Hồn Của Lòng Đạo Đức, Mầu Nhiệm Siêu Phàm Bao Trùm Bể Mênh Mông Của Tình Thương Thiên Chúa.

                                (Phần 2, Chương 14)

4/ Từ Kinh Tin Kính Cho Tới Kinh Lạy Cha : Hãy Chú Tâm Đến Các Mầu Nhiệm Chúa Đã Truyền Dạy, Và Kết Hiệp Với Cuộc Thương Khó Và Chịu Chết Của Chúa Cứu Chuộc. Các Việc Ấy Hiện Nay Và Thực Sự Đang Được Tái Hiện Trong Hiến Tế Này. Cùng Với Chủ Tế Và Với Toàn Thể Giáo Dân, Con Dâng Hiến Tế Ấy Lên Chúa Cha, Để Chúc Vinh Ngài Và Để Con Được Cứu Rỗi.

5/ Từ Kinh Lạy Cha Cho Tới Rước Lễ : Con Hãy Gắng Giục Lòng Mong Mỏi Được Kết Hợp Khắn Khít Với Chúa Cứu Thế Trong Tình Mến Muôn Đời.

6/ Từ Rước Lễ Đến Cuối Lễ : Hãy Tạ Ơn Đấng Chí Tôn Vì Ngài Đã Giáng Thế, Đã Sống, Đã Chịu Thương Khó Và Đã Chết. Tạ Ơn Ngài Đã Tỏ Lòng Yêu Thương Ta Trong Tế Lễ Này. Hãy Xin Ngài, Vì Thánh Lễ Này, Tỏ Lòng Khoan Nhân Luôn Mãi Với Ta, Với Bà Con, Bạn Hữu Và Cả Hội Thánh. Và Với Lời Khiêm Nhường, Con Hãy Sốt Sắng Lãnh Phép Lành Chúa Ban Cho Qua Tay Vị Đại Diện Ngài.

Nhưng Nếu Trong Buổi Lễ, Con Muốn Suy Ngắm Về Các Mầu Nhiệm Mà Con Có Ý Đặt Theo Thứ Tự Mỗi Ngày, [28][28] Thì Con Không Cần Phải Làm Theo Cách Phân Chia Như Trên. Chỉ Cần Lúc Đầu Con Có Ý Muốn Thờ Lạy, Và Dâng Thánh Lễ Bởi Việc Suy Ngắm Và Cầu Nguyện Của Con. Vì Trong Việc Suy Ngắm Có Chất Chứa Cách Rõ Rệt Hay Tiềm Tàng Tất Cả Những Việc Đã Phân Ra Trên Kia.

 

CHƯƠNG 15

VIỆC ĐẠO ĐỨC CHUNG VÀ CÔNG KHAI^[29][29]

 

          Ngoài Những Việc Nói Trên, Ngày Lễ Trọng Và Chúa Nhật, Phải Dự Buổi Kinh Hội Thánh Và Nhất Là Kinh Chiều, Tùy Con Thấy Tiện. Đó Là Những Ngày Cung Hiến Cho Thiên Chúa Nên Phải Dâng Lên Ngài Nhiều Việc Làm Vinh Dự Và Vẻ Vang Cho Ngài Hơn Ngày Thường. Làm Như Thế Con Sẽ Cảm Thấy Tràn Trề Sốt Sắng Và An Ủi Như Thánh Au-Gu-Ti-Nô Kể Lại Trong Cuốn “Tự Thuật” (Confessions) : Lúc Người Mới Trở Lại, Được Nghe Hát Kinh Hội Thánh, Lòng Người Chứa Chan Ngọt Ngào, Mắt Người Ứa Lệ Vì Sốt Sắng. Điều Sau Đây Tôi Xin Nói Chung Một Lần Là : Trong Những Công Việc Tế Tự Công Khai Của Hội Thánh, Luôn Có Ơn Ích Và Yên Ủi Hơn Những Việc Đạo Đức Tư Riêng. Thiên Chúa Đã Muốn Xếp Đặt Như Thế : Thông Hiệp Với Nhau Thì Vẫn Hơn Tư Riêng.

Con Cũng Nên Gia Nhập Các Hội Đoàn Trong Giáo Xứ Con Ở, Cách Riêng Hội Đoàn Có Các Hoạt Động Hữu Ích Và Xây Dựng Hơn Cả. Như Thế Con Sẽ Dâng Cho Chúa Lòng Tuân Phục Rất Đẹp Ý Ngài, Và Càng Đáng Quí Là Vì Các Hội Đoàn Không Phải Là Chuyện Bắt Buộc, Tuy Được Hội Thánh Khuyên Vào. Để Chứng Tỏ Mong Ước Thấy Nhiều Người Gia Nhập, Hội Thánh Đã Ban Cho Các Hội Đoàn Ấy Nhiều Ơn Tứ Và Đặc Ân. Đàng Khác, Góp Công Góp Sức Với Nhau Để Mưu Ích Lẫn Nhau Và Cho Người Khác, Đó Chẳng Là Điều Bác Ái Lắm Sao ? Dù Tự Mình Cũng Có Thể Làm Được Các Việc Đạo Đức Tốt Lành Như Khi Làm Chung Trong Hội Đoàn, Có Khi Làm Riêng Còn Thích Thú Hơn ; Nhưng Thiên Chúa Được Hiển Vinh Hơn Khi Ta Hợp Nhất Và Chung Sức Với Anh Chị Em Khác Để Làm Việc Thiện.

Về Các Kinh Nguyện Và Việc Đạo Đức Công Cộng Khác Cũng Vậy, Khi Làm, Ta Hãy Góp Phần Gương Sáng Của Ta Để Mưu Phần Ích Cho Đồng Loại, Và Đem Hết Tình Để Mưu Vinh Hiển Cho Thiên Chúa Và Giúp Cho Các Ý Chỉ Chung Được Thành Tựu.

CHƯƠNG 16

LÒNG TÔN K          ÍNH VÀ CẦU KHẨN CÁC THÁNH

 

Nhiều Khi Chúa Ban Ơn Soi Sáng Cho Ta Qua Trung Gian Các Thiên Thần, Ta Cũng Phải Qua Trung Gian Đó Mà Dâng Lên Ngài Những Tâm Tình Của Ta. Các Linh Hồn Thánh Thiện Đã Qua Đời, Nay Ở Trên Thiên Đàng Với Các Thiên Thần Như Lời Chúa Giêsu Dạy, Cũng Ngang Hàng Và Giống Như Thiên Thần, Các Vị Ấy Cầu Nguyện Để Bầu Cử Cho Ta Trước Tòa Thiên Chúa.

Phi-Lô-Tê Thân Mến, Ta Hãy Hợp Lòng Với Các Thiên Thần Và Các Linh Hồn Phúc Lộc Ấy. Như Chim Họa Mi Nhỏ Tập Hót Với Các Họa Mi Lớn, Đây Cũng Vậy, Nhờ Hiệp Lòng Với Các Thánh, Ta Học Biết Cầu Nguyện Và Ngợi Khen Thiên Chúa Hơn. Đa-Vít Nói “Tôi Ca Hát Trước Mặt Các Thiên Thần” (Thánh Vịnh 137, 1).

Con Hãy Tôn Sùng, Kính Trọng Đức Trinh Nữ Hiển Vinh Maria Với Tình Mến Đặc Biệt. Người Là Mẹ Của Chúa Chúng Ta, Cho Nên Người Là Bà Của Ta. Hãy Chạy Đến Người, Và Như Các Cháu Nhỏ, Ta Hãy Xán Lăn Vào Lòng Người Với Lòng Đầy Trông Cậy. Mọi Nơi, Mọi Dịp Ta Hãy Kêu Đến Người Mẹ Hiền Ấy, Kêu Cầu Tình Từ Mẫu Người… Hãy Bắt Chước Các Nhân Đức Của Người. Hãy Ăn Ở Như Một Người Con Hiếu Nghĩa…

Con Hãy Sống Thân Mật Với Các Thiên Thần. Hãy Luôn Nhớ Tưởng Đến Các Đấng Đang Hiện Diện Cách Vô Hình Trong Đời Con. Nhất Là Hãy Yêu Mến, Tôn Kính Thiên Thần Coi Sóc Địa Phận Con Ở, Các Thiên Thần Của Các Người Sống Bên Con Và Cách Riêng Thiên Thần Của Con. Hãy Cầu Khấn Các Đấng Luôn; Hãy Ngợi Khen Các Đấng. Hãy Xin Các Đấng Giúp Đỡ, Trợ Sức Con Trong Các Việc Thiêng Liêng Hay Thế Tạm, Ngõ Hầu Các Đấng Sẽ Hợp Ý Cầu Nguyện Cho Con.

Cha Pi-E Fáp-Rơ (Favre) Là Linh Mục, Và Giảng Viên Cũng Như Giáo Sư Thần Học Đầu Tiên Của Dòng Tên, Và Bạn Trước Nhất Của Thánh I-Nha-Xi-Ô Lập Dòng, Một Hôm Đã Từ Nước Đức Trở Về. Bên Đức, Ngài Đã Làm Những Việc Lớn Lao, Làm Vinh Danh Chúa Giêsu. Khi Đi Qua Địa Phận Này, Nơi Ngài Sinh Trưởng, Ngài Đã Kể Lại Rằng : Ngài Đi Qua Nhiều Miền Lạc Đạo, Ngài Đều Được Nhiều Yên Ủi Vì Mỗi Khi Đặt Chân Lên Giáo Xứ Nào, Ngài Chào Kính Các Thiên Thần Bảo Hộ Của Xứ Ấy. Ngài Nhận Thấy Rõ Ràng Các Đấng Đã Phù Hộ Ngài Tránh Cạm Bẫy Của Các Người Lạc Đạo ; Các Đấng Còn Làm Cho Nhiều Linh Hồn Trở Nên Hiền Lành Và Dễ Nghe Theo Đạo Lý Cứu Rỗi Ngài Rao Giảng. Ngài Kể Câu Chuyện Này Với Cung Giọng Tha Thiết Khiến Một Thiếu Nữ, Nghe Chuyện Ấy Từ Hồi Còn Trẻ, Mới Đem Kể Lại Cách Đây Bốn Năm, Tức Là Sáu Mươi Năm Trời, Mà Vẫn Còn Xúc Cảm. Năm Ngoái Tôi Được Hân Hạnh Hiến Thánh Một Bàn Thờ Tại Nơi Sinh Trưởng Của Con Người Phúc Lộc Ấy, Tại Làng Nhỏ Vi-La-Rê Giữa Đồi Núi Chập Chùng Hóc Hiểm.

Con Hãy Chọn Vài Đấng Thánh Riêng Dễ Yêu Mến Và Bắt Chước Hơn Cả Và Đem Lòng Cậy Trông Đặc Biệt Vào Sự Chuyển Cầu Của Các Ngài. Còn Ai Hơn Thánh Bổn Mạng (Thánh Quan Thầy) Của Con, Là Đấng Đã Được Chỉ Riêng Cho Con Ngay Từ Lúc Rửa Tội.

 

CHƯƠNG 17

CÁCH NGHE VÀ ĐỌC LỜI CHÚA ^[30][30]

 

Con Hãy Mến Chuộng Lời Thiên Chúa, Được Nghe Trong Câu Chuyện Thân Mật Với Các Bạn Thiêng Liêng, Hoặc Nghe Khi Giảng. Con Hãy Nghe Cách Chú Ý Và Tôn Kính. Con Hãy Lợi Dụng Hết Sức, Đừng Để Rơi Vương Vãi Đi. Con Hãy Hứng Vào Lòng Như Thuốc Thơm Quý Giá, Bắt Chước Đức Trinh Nữ Maria, Đã Giữ Cẩn Thận Trong Lòng Mọi Lời Người Ta Khen Lao Về Con Của Người. Con Hãy Nhớ Rằng : Chúa Nhận Lời Ta Cầu Nguyện Chừng Nào Là Tùy Theo Ta Nhận Lãnh Lời Ngài Phán Trong Các Bài Giảng Chừng Nấy. Con Cũng Hãy Có Bên Tay Một Hai Cuốn Sách Đạo Đức Thật Hay, Như Sách Của Thánh Bo-Na-Ven-Tu-Ra, Của Giéc-Xông (Gerson) Của Đơ-Ni Sác-Trơ (Dennis Le Chartreux) Lu-Y Blô-Điô (Louis Blodius), Grơ-Nát (Grenade) Xi-Tê-La (Stella) A-Ria, Pi-Nê-Lli, Đuy-Pông (Du Pont), A-Vi-La ; Cuốn “Đánh Giặc Thiêng”, Cuốn “Tự Thuật” Của Thánh Au-Gu-Ti-Nô, Các Thư Của Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Và Các Cuốn Giống Vậy[31][31]. Con Hãy Đọc Mỗi Ngày Một Đoạn, Đọc Hết Sức Thành Kính Như Thể Đọc Thư Các Thánh Ấy Từ Trời Gởi Xuống Cho Con Để Chỉ Lối Về Trời Và Giúp Con Can Đảm Tiến Bước. Con Cũng Hãy Đọc Hạnh Tích Các Thánh, Trong Đó Con Sẽ Thấy Phản Ảnh Trung Thực Chân Dung Của Đời Sống Kitô Giáo Như Trong Bức Gương. Và Tùy Theo Bậc Sống Của Con, Con Hãy Noi Theo Cách Hành Động Của Các Đấng Ấy. Đã Hẳn, Nhiều Hành Vi Của Các Đấng Không Thể Bắt Chước Được, Cách Riêng Với Những Người Sống Giữa Đời, Nhưng Hầu Hết Các Hành Động Ấy Ta Đều Có Thể Noi Theo Không Trực Tiếp Thì Gián Tiếp.

Lối Ẩn Tu Của Thánh Phao-Lô, Vị Tu Hành Tiên Khởi : Ta Bắt Chước Bằng Việc Tĩnh Tâm Thiêng Liêng Hay Thật Sự, Sẽ Bàn Sau Cũng Như Đã Nói Ở Trước. Đức Nghèo Khó Tuyệt Mức Của Thánh Phan-Xi-Cô : Ta Noi Theo Bằng Những Việc Thực Hành Đức Khó Nghèo Như Sẽ Nói Đến Sau. Các Nhân Đức Khác Cũng Vậy. Chắc Có Đôi Chuyện Vạch Cho Ta Lối Sống Rõ Ràng Hơn Các Chuyện Khác, Tỉ Dụ Chuyện Thánh Têrêsa Cả, Một Đời Sống Rất Đáng Khâm Phục, Đời Các Cha Dòng Tên Tiên Khởi, Đời Thánh Ca-Rô-Lô Bô-Rô-Mêô, Tổng Giám Mục Thành Mi-La-Nô, Đời Thánh Lu-Y, Thánh Bê-Na-Đô, Những Ký Sự Cuộc Đời Thánh Phan-Xi-Cô, Và Các Chuyện Khác Tương Tự. Có Những Chuyện Làm Ta Khâm Phục Hơn Là Bắt Chước, Như Chuyện Bà Thánh Maria Ai Cập, Thánh Xi-Mong Cột, Hai Thánh Ca-Ta-Ri-Na Thành Xiên-Na Và Giê-Nơ (Gênes), Thánh An-Gê-La Và Các Thánh Khác Như Vậy. Tuy Nhiên Các Chuyện Ấy Cũng Cho Thấy Cái Thú Yêu Mến Chúa Thế Nào.

“Con Hãy Mến Chuộng Lời Thiên Chúa, … Hãy Nghe Cách Chú Ý Và Tôn Kính. Con Hãy Lợi Dụng Hết Sức, Đừng Để Rơi Vương Vãi Đi. Con Hãy Hứng Vào Lòng Như Thuốc Thơm Quý Giá, Bắt Chước Đức Trinh Nữ Maria, Đã Giữ Cẩn Thận Trong Lòng Mọi Lời Người Ta Khen Lao Về Con Của Người”.                (Phần 2, Chương 17)  

 

CHƯƠNG 18

BIẾT LÃNH CÁC ƠN SOI SÁNG THÚC GIỤC

Ta Gọi Ơn Soi Sáng, Tất Cả Những Sự Lôi Kéo, Thúc Đẩy, Những Trách Thầm, Cắn Rứt Trong Lòng, Những Ánh Sáng Và Ý Thức Chúa Gây Nên Trong Ta. Tấm Lòng Thương Yêu Và Lo Lắng Như Người Cha Của Ngài Đã Ân Cần Gửi Đến Cho Hồn Ta Những Chúc Lành Trước Tiên Hầu Nhờ Đó Lay Tỉnh, Kích Thích, Lôi Kéo Ta Đi Đàng Nhân Đức, Kéo Đến Tình Yêu Mến Trên Trời, Có Các Quyết Định Tốt Đẹp, Nói Tóm, Tất Cả Những Gì Đưa Ta Đến Hạnh Phúc Đời Đời. Đó Là Điều Mà Bạn Tình Gọi Là : “gõ Cửa Và Nói Trong Lòng Hôn Thê Của Mình”, Thức Nàng Nếu Nàng Ngủ, Gọi Nàng Nếu Vắng Mặt, Mời Đến Hưởng Mật Ong, Hái Hoa Thơm Quả Ngọt Trong Vườn Ngài, Và Cất Tiếng Hát Du Dương Cho Ngài Nghe…

Cần Phải Làm Ba Việc Này Đối Với Bên Nhà Gái Mới Có Thể Hoàn Thành Cuộc Hôn Nhân : Trước Hết, Dạm Hỏi ; Sau Đó, Nàng Ưa Thích Việc Dạm Hỏi Ấy, Sau Cùng, Nàng Ưng Thuận. Đây Cũng Vậy, Thiên Chúa Muốn Làm Trong Ta, Bởi Ta Và Với Ta Một Hai Việc Mến Yêu Lớn Lao, Thì Trước Tiên Ngài Soi Cho Ta Biết Sự Ấy, Sau Đó Ta Ưa Thích Và Sau Cùng Ta Ưng Theo. Cũng Như Phạm Tội Phải Có Ba Điều : Cám Dỗ, Vui Thích Và Ưng Theo, Thì Cũng Cần Ba Điều Để Thực Hành Nhân Đức : Sự Soi Sáng Thúc Giục (Đối Lại Với Cám Dỗ), Vui Thích Vì Sự Soi Sáng Ấy (Đối Lại Với Vui Thích Điều Cám Dỗ), Và Ưng Theo Sự Soi Sáng (Đối Lại Với Ưng Theo Cám Dỗ).

Dù Sự Soi Sáng Có Kéo Dài Suốt Đời, Ta Cũng Chẳng Làm Vui Lòng Chúa Nếu Ta Không Ưa Thích Sự Đó. Trái Lại, Thiên Chúa Chí Tôn Sẽ Bực Tức, Như Đã Bực Tức Dân Do Thái,  Khi Ngài Ở Cùng Họ Bốn Mươi Năm – Theo Lời Kinh Thánh Kể Lại – Hằng Luôn Kêu Mời Họ Ăn Năn, Nhưng Chẳng Bao Giờ Họ Nghe Theo. Nên Người Đã Thề Nguyền Trong Cơn Thịnh Nộ : Không Bao Giờ, Họ Được Vào Nơi Nghỉ Ngơi Của Người. Chàng Công Tử Kia Đã Lâu Ngày Đeo Đuổi Và Cung Phụng Nàng Tiểu Thơ Cũng Sẽ Rất Uất Ức, Nếu Sau Đó Nàng Lại Không Nhận Lời Cầu Hôn Của Chàng Hằng Mong Ước.

Cái Vui Thích Ta Cảm Thấy Khi Được Soi Sáng Là Con Đường Đưa Tới Vinh Quang Thiên Chúa, Và Bởi Đó, Người Ta Đã Khởi Sự Làm Vui Lòng Đấng Chí Tôn Rồi. Vì Tuy Cái Vui Thích Ấy Chưa Là Ưng Thuận Hoàn Toàn, Song Đã Là Một Tâm Trạng Chuẩn Bị Ưng Thuận. Và Nếu Do Một Soi Sáng Bên Ngoài Ta Ưa Thích Nghe Lời Chúa, Đó Là Điềm Tốt Và Là Điều Hữu Ích, Thì Ưa Thích Về Điều Được Soi Sáng Bên Trong Cũng Là Điều Tốt Và Đẹp Lòng Chúa. Hơn Thế Trong Sách Thánh Đã Ám Chỉ Cái Vui Thích Ấy Lúc Nói Câu Này : “Hồn Tôi Tràn Trề Khoái Lạc Khi Người Yêu Tôi Nói” (Diệu Ca 5, 6)

Công Tử Kia Cũng Vậy, Chắc Rất Hài Lòng Về Nàng Tiểu Thơ Chàng Đang Đeo Đuổi Và Cung Phụng Và Rất Lấy Làm Hân Hạnh, Khi Thấy Nàng Ưa Thích Sự Cung Phụng Ấy.

Cuối Cùng, Chính Sự Ưng Thuận Sẽ Hoàn Thành Việc Nhân Đức. Vì Nếu, Được Soi Sáng Và Ưa Thích Rồi, Ta Lại Từ Chối Ưng Thuận, Ta Sẽ Vô Cùng Bội Bạc Và Xúc Phạm Cả Thể Tới Chúa Chí Tôn, Vì Ở Đây Sự Khinh Thị Xem Ra Lớn Hơn. Điều Đó Đã Xảy Đến Với Hôn Thê Thánh, Dù Tiếng Êm Ái Của Bạn Tình Đã Đánh Động Lòng Nàng Làm Tràn Ngập Khoái Lạc Siêu Phàm, Nhưng Nàng Không Ra Mở Cửa Lại Từ Khước Với Một Lý Do Không Đâu. Như Vậy Chẳng Trách Được Bạn Tình Tức Giận Đã Bỏ Nàng Mà Đi. Cậu Công Tử Kia Cũng Vậy, Tìm Kiếm Khó Nhọc Mãi Mới Được Một Người Yêu Vừa Ý, Đã Đem Hết Sức Đeo Đuổi Và Cung Phụng Nàng, Cuối Cùng Lại Bị Hất Hủi Và Khinh Chê, Chắc Sẽ Càng Uất Hận Hơn Là Nếu Nàng Cứ Từ Chối Lời Dạm Hỏi Trước Kia Đi.

Hỡi Phi-Lô-Tê, Con Hãy Dốc Lòng Vui Nhận Tất Cả Những Soi Sáng Chúa Muốn Ban Cho Con. Hãy Tiếp Đón Các Soi Sáng Ấy Như Sứ Giả Của Thiên Đế Đến Cầu Hôn Với Con. Hãy Bình Tĩnh Nghe Lời Đề Nghị, Hãy Suy Đến Tình Yêu Đã Xui Khiến Ngài Soi Sáng Cho Con, Và Hãy Quý Chuộng Ơn Soi Sáng Thánh Thiện Ấy. Con Hãy Ưng Theo Sự Soi Sáng Ấy, Ưng Thuận Cách Đầy Đủ, Đầy Yêu Và Bền Bỉ. Như Thế, Thiên Chúa, Đấng Con Không Có Thể Làm Ơn Được Sẽ Mắc Ơn Con Rất Nhiều Vì Lòng Quý Mến Của Con. Nhưng Trước Khi Ưng Theo Các Điều Soi Sáng Quan Trọng Và Phi Thường, Để Khỏi Bị Sai Lầm, Con Hãy Bàn Hỏi Vị Linh Hướng Của Con, Để Ngài Xét Soi Sáng Ấy Thật Hay Giả. Thấy Linh Hồn Nào Mau Mắn Ưng Theo Các Soi Sáng Của Chúa, Địch Thù Ta Thường Bày Ra Những Soi Sáng Giả Để Lừa. Nó Sẽ Thất Bại, Nếu Linh Hồn Khiêm Tốn Vâng Lời Vị Linh Hướng.

Sau Ưng Thuận, Còn Phải Lo Lắng Đem Thi Hành Ơn Soi Sáng. Đây Mới Thật Là Hoàn Thành Việc Nhân Đức. Có Ưng Thuận Trong Lòng Mà Không Thực Hiện Cho Thành, Thì Cũng Như Trồng Nho Mà Không Muốn Có Quả.

Thực Hành Cẩn Thận Việc Đạo Đức Buổi Sáng Và Tĩnh Tâm Thiêng Liêng Đã Bàn Trước Kia Sẽ Giúp Cho Việc Vừa Nói Đây Cách Rất Hiệu Nghiệm. Bởi Phương Thế Ấy Ta Chuẩn Bị Để Làm Việc Lành, Không Chỉ Cách Chung, Song Cách Đặc Biệt.

 

CHƯƠNG 19

XƯNG TỘI

 

Chúa Cứu Thế Đã Để Lại Cho Hội Thánh Bí Tích Thống Hối Và Giải Tội, Để Ta Rửa Mình Sạch Mọi Tội Lụy, Khi Ta Bị Hoen Ố. Phi-Lô-Tê, Con Đừng Bao Giờ Để Lòng Con Sống Lâu Trong Tội, Đang Khi Con Có Một Thần Dược Dễ Dàng Ngay Bên Con[32][32]. Linh Hồn Đã Chiều Theo Tội, Phải Nhờm Tởm Về Mình Và Đi Tẩy Rửa Ngay, Vì Tôn Kính Đấng Chí Tôn Hằng Nhìn Thấy Mình. Tại Sao Hồn Ta Phải Chết Đang Khi Ta Có Môn Thuốc Thần Như Thế ? Con Hãy Xưng Tội Cách Khiêm Nhường Và Sốt Sắng Mỗi Tuần, Và Nếu Có Thể Được Mỗi Khi Con Muốn Rước Lễ[33][33], Dù Con Thấy Lương Tâm Không Có Tội Gì Nặng Đáng Trách. Vì Xưng Tội Lúc Ấy Không Chỉ Để Được Tha Tội Nhẹ, Nhưng Còn Để Phép Giải Tội Ban Sức Mạnh Cho Con Từ Sau Tránh Chúng Đi, Ban Ánh Sáng Để Nhìn Rõ Chúng Và Ban Một Ơn Dồi Dào Để Đền Bù Những Tổn Hại Chúng Đã Gây Nên Nơi Con. Con Cũng Tập Được Đức Khiêm Nhường, Vâng Lời, Đơn Sơ Và Đức Mến : Cho Nên Trong Một Việc Xưng Tội Như Thế Con Tập Nhiều Nhân Đức Hơn Trong Các Việc Khác.

Con Phải Luôn Luôn Chê Ghét Tội Mà Con Xưng, Dù Chúng Nhỏ Mọn Và Phải Dốc Lòng Sửa Mình Từ Đó. Nhiều Người Chỉ Xưng Tội Nhẹ Chiếu Lệ Vì Thói Quen, Không Nghĩ Đến Sửa Mình, Suốt Đời Họ Sẽ Cứ Mang Cái Tật Xấu Ấy, Do Đó Mất Nhiều Ích Lợi Thiêng Liêng. Nếu Con Xưng Tội Nói Dối, Dù Nói Dối Không Làm Hại Ai, Hoặc Đã Nói Điều Hư Từ, Hay Quá Vui Chơi, Con Hãy Thống Hối, Và Dốc Lòng Nhất Quyết Sửa Lỗi. Xưng Tội Nặng Hay Nhẹ Mà Không Muốn Sửa Mình, Thật Là Một Lạm Dụng Đáng Trách, Vì Phép Giải Tội Được Lập Nên Để Giúp Sửa Mình.

Con Đừng Cáo Mình Về Những Điều Dư Thừa, Như Nhiều Người Có Thói Quen Làm. Ví Dụ : Con Không Yêu Mến Chúa Đủ – Con Không Cầu Nguyện Sốt Sắng Đủ – Không Yêu Đồng Loại Đủ – Không Lãnh Bí Tích Cách Tôn Kính Như Đáng Phải Làm – Và Các Điều Giống Vậy. Đừng Nói Như Thế, Vì Cha Giải Tội Sẽ Chẳng Hiều Gì Hơn Về Tình Trạng Lương Tâm Con. Các Thánh Trên Thiên Đàng Cũng Như Các Người Lành Dưới Thế Nếu Có Xưng Tội Thì Ai Cũng Sẽ Nói Như Vậy Cả ! Vậy Con Hãy Xem Điểm Riêng Biệt Nào Con Phải Cáo Trong Các Điều Ấy, Và Khi Đã Tìm Ra, Hãy Cáo Mình Về Sự Sai Lỗi Mà Con Đã Phạm, Thế Thôi ! Ví Dụ, Con Cáo Mình Vì Đã Không Yêu Thương Đồng Loại Cho Đủ Thì Hoặc Là Gặp Người Nghèo Khó Con Đã Rất Có Thể Giúp Đỡ Và An Ủi Mà Lại Không Làm. Nên Con Hãy Cáo Mình Về Điểm Riêng Ấy, Hãy Nói : “Con Gặp Người Nghèo Khó Mà Không Giúp Đỡ Khi Con Có Thể Giúp, Vì Con Chểnh Mảng Hay Vì Con Không Thương, Hay Vì Khinh Thị”, Tùy Theo Con Đã Cư Xử Sao Trong Dịp Ấy. Cũng Thế, Con Đừng Cáo Mình Là Không Cầu Nguyện Sốt Sắng Đủ, Nhưng : Nếu Con Đã Cố Tình Chia Trí, Hay Chểnh Mảng Không Tìm Nơi Chốn, Thời Giờ, Thái Độ Cần Thiết Để Có Đủ Cầm Trí Mà Cầu Nguyện, Thì Con Hãy Cáo Mình Thế, Theo Như Con Biết Mình Sai Lỗi. Không Nên Nói Cách Chung Chung Lơ Lửng Chẳng Ăn Thua Gì Với Phép Giải Tội.

Xưng Tội Nhẹ Rồi Vẫn Chưa Đủ, Còn Cái Lý Do Đã Xui Con Phạm Tội Ấy. Ví Dụ Đừng Chỉ Xưng : “Con Đã Nói Dối Không Làm Hại Ai”, Song Nên Thêm : “vì Hư Danh, Để Khen Mình, Hay Chữa Mình, Hoặc Bởi Khoe Khoang Hay Bởi Bướng Bỉnh”. Nếu Con Đã Phạm Tội Đánh Bạc, Hãy Cắt Nghĩa Vì Muốn Ăn Tiền Hay Muốn Vui Chơi Giải Trí. Các Tội Khác Cũng Vậy. Cũng Phải Xưng Việc Con Đã Trì Trễ Lâu Trong Sự Tội. Thường Thường Trì Trễ Lâu Làm Tăng Tội Lên Nhiều, Vì Giữa Một Sự Xấu Thoảng Qua Ít Phút Trong Đầu Với Cũng Sự Xấu Ấy Mà Ta Đắm Mình Trong Đó Suốt Hai, Ba Ngày Hẳn Phải Có Sự Khác Nhau Chớ. Tóm Lại, Con Phải Xưng : Việc Tội, Lý Do Và Thời Gian Phạm Tội. Dù Về Tội Nhẹ, Thường Không Bó Buộc Xưng Tỉ Mỉ Đến Thế, – Ngay Cả Không Có Bó Buộc Phải Xưng Tội Nhẹ Nữa – Song Những Ai Muốn Tẩy Rửa Hồn Mình Để Đạt Tới Thánh Thiện Dễ Dàng Hơn, Đều Phải Cẩn Thận Khai Cho Vị Y Sĩ Thiêng Liêng Biết Căn Bệnh Dù Nhỏ Mấy Mà Mình Muốn Được Khỏi. Đừng Quên Nói Cho Vị Giải Tội Biết Cái Làm Cho Lỗi Phạm Con Ra Nặng, Tỷ Như Cái Gì Làm Con Nổi Giận Hay Ngược Lại Cái Gì Làm Con Chịu Đựng Nổi Tính Xấu Của Ai Đó. Ví Dụ Người Mình Không Ưa, Thì Nói Đùa, Mình Cũng Sẽ Nghĩ Ra Xấu Và Tức Giận. Còn Người Mình Ưa, Dù Có Nói Lời Cay Đắng Hơn, Ta Cũng Chịu Được. Tôi Sẽ Xưng : “Con Đã Oán Giận Một Người, Nghĩ Trái Về Lời Họ Nói Với Con, Không Phải Vì Lời Nói Của Họ Song Vì Con Không Ưa Họ”.

Và Nếu Cần Phải Nói Rõ Hơn, Tôi Tưởng Tốt Hơn Con Cứ Nói, Vì Cáo Mình Cách Thành Thật Như Thế, Ta Không Chỉ Phơi Bày Những Tội Đã Phạm, Song Còn Moi Móc Ra Những Xu Hướng Xấu, Tập Quán, Thói Quen Và Các Mầm Mống Tội Lỗi Khác Nữa. Nhờ Đó Cha Linh Hồn Sẽ Hiểu Rõ Hơn Tâm Hồn Của Người Ngài Phải Săn Sóc, Ngõ Hầu Dùng Những Liều Thuốc Thích Hợp. Tuy Nhiên Luôn Phải Giữ Bí Mật Tên Người Đã Làm Đầu Mối Gây Nên Tội Của Con, Được Chừng Nào Hay Chừng Nấy.

Con Hãy Lưu Tâm Đến Một Số Những Tội Thường Sống Và Ngự Trị Trong Lương Tâm Mà Ta Không Để Ý, Con Hãy Xưng Ra Để Tẩy Đi Cho Sạch. Để Giúp Con Trong Việc Ấy Con Hãy Đọc Kỹ Các Chương 6, 27, 28, 29, 35 Và 36 Của Phần Thứ Ba, Và  Chương 7 Của Phần Thứ Tư.

Con Đừng Dễ Dàng Thay Đổi Cha Giải Tội. Khi Đã Chọn Được Một Vị, Con Hãy Tiếp Tục Giãi Bày Lương Tâm Con Trong Ngày Đã Chỉ Định. Con Hãy Nói Ra Cách Đơn Thật Và Ngay Thẳng Các Tội Đã Phạm. Thỉnh Thoảng, Cứ Mỗi Tháng Chẳng Hạn, Hay Từng Hai Tháng, Con Nói Cho Ngài Về Tình Trạng Các Xu Hướng Của Con, Dù Chúng Không Là Căn Cớ Làm Con Phạm Tội. Ví Dụ : Con Dễ Âu Sầu, Chán Nản ; Hoặc Quá Dễ Dàng Vui Cười, Ham Thu Tích Của Cải, Hay Các Xu Hướng Giống Vậy.

FCHƯƠNG 20

SIÊNG NĂNG RƯỚC LỄ

 

Tương Truyền Rằng : Mi-Tri-Đát (Mithridate), Vua Miền Pông-Tô (Pont) Sau Khi Chế Ra Chất Thuốc Độc Mang Tên Ông, Ông Đã Dùng Nó Mà Luyện Thân Thể Đến Nỗi Sau Này Muốn Uống Thuốc Độc Tự Tử Để Thoát Nhục Làm Nô Lệ Dân La-Mã, Ông Không Sao Chết Được. Chúa Cứu Thế Đã Lập Bí Tích Cao Siêu Thánh Thể, Trong Đó Có Thật Thịt Và Máu Ngài, Hầu Ai Ăn Sẽ Được Sống Đời Đời. Bởi Thế, Ai Luôn Dùng Cách Thành Kính Sẽ Làm Cho Sức Khỏe, Và Sự Sống Linh Hồn Vững Mạnh Đến Nỗi Không Còn Dục Vọng Nào Có Thể Nhiễm Độc Họ Được. Người Ta Không Thể Vừa Nuôi Mình Bằng Thịt Ban Sự Sống Ấy Đồng Thời Lại Sống Với Các Dục Vọng Ban Sự Chết. Giả Sử Người Ta Được Ở Lại Trong Vườn Địa Đàng Và Không Còn Chết Phần Xác Nhờ Sức Của Quả Cây Sự Sống Mà Thiên Chúa Đã Trồng, Thì Đây Họ Cũng Có Thể Khỏi Chết Thiêng Liêng Bởi Mãnh Lực Của Bí Tích Ban Sự Sống Này. Nếu Những Quả Non Mềm Và Dễ Hư Như Mận, Mơ, Dâu, Khi Làm Thành Mứt Đường Hay Mật Còn Có Thể Giữ Lâu Dễ Dàng Suốt Năm, Thì Nào Có Chi Lạ Nếu Hồn Ta, Dù Mỏng Dòn, Yếu Đuối Cũng Được Giữ Khỏi Tội Lỗi Hư Nát, Nhờ Tẩm Đường Và Mật Là Thịt Máu Không Thể Hư Nát Của Con Thiên Chúa !

Hỡi Phi-Lô-Tê, Kitô Hữu Nào Sau Này Bị Trầm Luân Còn Cãi Vào Đâu, Khi Đấng Thẩm Phán Công Minh Cho Họ Biết : Họ Phải Chết Phần Hồn Như Thế Là Tại Họ, Đang Khi Họ Có Mọi Dễ Dàng Để Giữ Mình Sống Và Khỏe Mạnh, Bởi Ăn Thịt Mình Ngài Mà Ngài Đã Trối Lại Cho Họ Được Sống ! Ngài Sẽ Phán : “Quân Khốn Nạn, Tại Sao Các Ngươi Chết, Khi Các Ngươi Có Phép Sử Dụng Hoa Quả Và Thịt Máu Ban Sự Sống ?”.

“Về Việc Rước Lễ Hằng Ngày, Tôi Không Khen, Cũng Không Chê. Còn Tôi Khuyên Mọi Người Rước Lễ Mỗi Ngày Chúa Nhật, Miễn Là Linh Hồn Không Có Quyến Luyến Gì Với Tội”, Những Lời Trên Đây Là Của Thánh Au-Gu-Ti-Nô [34][34]. Cũng Như Ngài, Tôi Không Trách Cũng Không Khen Người Rước Lễ Hằng Ngày. Ai Muốn Biết Phải Xử Sự Thế Nào, Tôi Để Tùy Quyền Cha Linh Hướng Của Họ Xét Đoán. Vì Cần Phải Có Một Tâm Trạng Rất Thanh Cao Để Có Thể Rước Lễ Luôn Như Thế, Do Đó Không Nên Khuyên Chung Hết Mọi Người.

 

 

Như Trẻ Sơ Sinh Sống Nhờ Bú Sũa Mẹ, Hồn Ta Cũng Sống Nhờ Bú Sữa Lời Chúa Và Uống Thần Khí Là Nước Nguồn Sống Từ Lòng Chúa Kitô Chảy Ra (Gioan 7.37-39), Ngõ Hầu Như Chúa Kitô Đã Sống Nhờ Cha Thế Nào, Ta Cũng Sống Nhờ Ngài Như Vậy (Gioan 6.57).     

                                                (Phần 2, Chương 17-21)

Song Nhiều Linh Hồn Lành Thánh Vẫn Có Thể Có Tâm Trạng Thanh Cao Kia, Vậy Cũng Không Nên Dặn Chung Mọi Người Đừng Làm. Cho Nên Phải Tùy Theo Tâm Trạng Mỗi Người Mà Xét. Khuyên Bất Cứ Ai Rước Lễ Luôn Cũng Là Thiếu Khôn Ngoan, Nhất Là Khi Người Đó Lại Theo Lời Chỉ Dạy Của Một Vị Linh Hướng Nào Khả Kính. Thánh Nữ Ca-Ta-Ri-A Thành Xiên-Na Trả Lời Rất Hóm Hỉnh Khi Người Ta Viện Câu Nói Trên Của Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Mà Trách Người Rước Lễ Hằng Ngày : “Ô ! Thánh Au-Gu-Ti-Nô Mà Còn Không Trách, Thì Tôi Cũng Xin Các Người Đừng Trách, Cho Tôi Được Nhờ”.

Nhưng Phi-Lô-Tê, Con Thấy Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Hết Sức Khuyên Giục Người Ta Rước Lễ Mọi Ngày Chúa Nhật. Con Hãy Làm Theo Đó Tùy Sức, Vì Như Tôi Phỏng Đoán Con Không Có Chút Quyến Luyến Tội Trọng Nào, Ngay Cả Tội Nhẹ Nữa. Con Đã Có Tâm Trạng Mà Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Đòi Có, Mà Còn Có Tuyệt Hảo Hơn, Vì Không Những Con Không Có Lòng Yêu Thích Phạm Tội, Còn Không Có Lòng Quyến Luyến Với Tội Nữa. Nếu Cha Linh Hướng Của Con Xét Là Được, Con Có Thể Rước Lễ Nhiều Lần Hơn Là Mỗi Ngày Chúa Nhật Để Con Hưởng Nhiều Ích Lợi.

Nhiều Ngăn Trở Chính Đáng Có Thể Xảy Đến Cho Con, Không Tại Con Song Tại Các Người Sống Bên Con, Do Đó Cha Linh Hướng Khôn Ngoan Có Cớ Bảo Con Rước Lễ Thưa Hơn. Chẳng Hạn Con Sống Dưới Quyền Của Người Nào Đó, Mà Người Này Lại Ít Hiểu Biết Hay Có Tính Kỳ Quặc, Thành Ra Họ Đâm Ra Lo Lắng Sợ Sệt Vì Thấy Con Rước Lễ Luôn. Trong Trường Hợp Ấy, Chi Bằng Ta Nhân Nhượng Theo Tính Yếu Đuối Của Họ Và Chỉ Rước Lễ Hai Tuần Một Lần. Nhưng Đây Phải Là Trường Hợp Con Không Có Cách Nào Vượt Nổi Cái Tính Khó Kia. Về Vấn Đề Này, Ta Không Được Quyết Định Cách Chung, Nhưng Làm Theo Cha Linh Hướng Dạy. Dầu Vậy, Tôi Có Thể Quả Quyết Rằng Ngay Đối Với Kẻ Muốn Sốt Sắng Thờ Phượng Chúa, Vẫn Có Thể Cách Quãng Việc Rước Lễ Ra Đến Mỗi Tháng Một Lần (Mà Không Có Hại).

Nếu Con Khéo Xử, Thì Không Có Mẹ Nào, Vợ Nào, Chồng Nào Hay Cha Nào Ngăn Cản Con Rước Lễ Luôn. Vì Ngày Con Rước Lễ, Con Không Chểnh Mảng Việc Bổn Phận Của Địa Vị Con, Lại Còn Dịu Dàng Và Đằm Thắm Với Họ Hơn. Con Không Bỏ Qua Một Bổn Phận Nào Đối Với Họ, Thì Chẳng Có Lẽ Nào Họ Lại Ngăn Con Làm Việc Đạo Đức Không Phiền Lụy Gì Cho Họ Cả, Trừ Phi Họ Có Tính Quá Quắt Và Phi Lý Lắm. Trong Trường Hợp Này, Như Đã Nói, Vị Linh Hướng Có Khi Sẽ Bảo Con Nên Nhún Nhường.

Tôi Thấy Cần Phải Nói Cho Người Kết Bạn Đôi Lời Sau Đây. Trong Đạo Cũ, Thiên Chúa Cấm Các Chủ Nợ Đòi Nợ Ngày Đại Lễ. Nhưng Ngài Không Bao Giờ Cho Là Xấu Việc Các Con Trả Nợ. Do Đó, Đòi Bạn Đời Phải Trả Nợ Chăn Gối Trong Ngày Mình Rước Lễ Tuy Không Phải Tội Song Cũng Là Điều Không Nên. Nhưng Chính Mình Phải Trả Nợ Chăn Gối Thì Không Là Điều Bất Xứng Mà Còn Có Công Nghiệp. Bởi Thế, Ai Phải Trả Cái Nợ Đó, Không Việc Gì Mà Phải Mất Rước Lễ, Nếu Họ Có Lòng Sốt Sắng Ao Ước Rước. Trong Hội Thánh Sơ Khai, Các Tín Hữu Vẫn Rước Lễ Hằng Ngày, Dù Họ Là Người Có Đôi Bạn Và Được Chúa Ban Cho Nhiều Con Cái. Vì Vậy Tôi Nói : Năng Rước Lễ Không Làm Rầy Rà Cho Cha Mẹ, Vợ Chồng, Miễn Là Linh Hồn Muốn Rước Lễ Phải Sống Khôn Ngoan Và Kín Đáo.

Còn Về Bệnh Tật Phần Xác, Không Có Bệnh Nào Ngăn Trở Việc Hiệp Lễ Ấy Cả, Trừ Phi Đó Là Bệnh Hay Nôn Mửa.

Để Rước Lễ Mỗi Tuần, Cần Phải Không Vướng Mắc Tội Trọng, Hay Luyến Ái Tội Nhẹ Nào Và Có Lòng Khao Khát Rước Chúa. Nhưng Để Rước Lễ Mỗi Ngày, Ngoài Những Điều Trên, Còn Phải Đã Lướt Thắng Hầu Hết Các Xu Hướng Xấu, Và Phải Do Ý Kiến Của Cha Linh Hướng Bảo. [35][35]

 

CHƯƠNG 21

CÁCH DỌN MÌNH RƯỚC LỄ

 

Từ Chiều Hôm Trước, Con Hãy Khởi Sự Dọn Mình Rước Lễ Bằng Nhiều Lời Khao Khát, Ước Vọng Đầy Tình Mến. Con Cũng Đi Nghỉ Khá Sớm Hơn, Để Có Thể Dậy Sớm. Nếu Ban Đêm Có Tỉnh Giấc, Con Hãy Để Lòng Và Miệng Con Trào Lên Đôi Lời Tâm Tình Thơm Hương Như Xức Dầu Thơm Cho Hồn Con Để Đón Bạn Tình. Đang Khi Con Yên Nghỉ, Ngài Vẫn Thức Và Sửa Soạn Để Mang Đến Cho Con Muôn Ngàn Ơn Phúc, Nếu Phần Con Cũng Dọn Dẹp Sẵn Để Nhận Lãnh. Sáng Ngày Con Vui Vẻ Tỉnh Giấc Vì Hạnh Phúc Con Đang Trông Mong. Rồi Vì Đã Xưng Tội, Con Hãy Đầy Lòng Trông Cậy Mạnh Mẽ Song Cũng Rất Khiêm Tốn Mà Đi Ăn Thịt Trời Ban Để Nuôi Con Sống Đời Đời. Sau Khi Con Nói : “Lạy Chúa, Con Không Đáng V.V…” Đừng Lúc Lắc Đầu Hay Nhấp Nháy Môi Để Cầu Nguyện Hay Than Thở, Nhưng Nhẹ Nhàng Mở Miệng Ra Cho Vừa Phải, Hơi Ngẩng Đầu Lên Để Tiện Cho Thầy Cả Thấy Rõ Mà Trao Mình Thánh Chúa.

Với Lòng Tin, Cậy Và Mến Tràn Trề, Con Hãy Rước Lấy Đấng Lòng Con Tin, Trông Cậy Và Kính Mến. Ôi Phi-Lô-Tê, Con Hãy Tưởng Mình Như Con Ong Đã Hút Được Trên Cánh Hoa Sương Trời Và Nước Ngọt Của Đất, Và Đem Về Tổ Khi Đã Biến Hóa Thành Mật. Đây Cũng Thế, Vị Linh Mục Đã Đem Chúa Cứu Thế, Con Thiên Chúa Xuống Trên Bàn Thờ, Như Sương Từ Trời Xuống, Đồng Thời Cũng Là Con Thật Của Đức Trinh Nữ, Như Hoa Nẩy Nở Từ Mảnh Đất Nhân Loại Chúng Ta, Và Ngài Đặt Vào Miệng Con, Vào Trong Con Như Thịt Thơm Ngon. Rước Chúa Đoạn, Con Hãy Giục Lòng Dâng Trọn Niềm Trọng Kính Lên Vua Ơn Cứu Rỗi Ấy [36][36]. Con Tâm Sự Với Ngài Về Các Việc Linh Hồn Con. Hãy Suy Đến Ngài Đang Ở Trong Con Là Để Gây Hạnh Phúc Cho Con. Tóm Tắt, Con Đón Tiếp Ngài Hết Sức Hết Lòng Và Ăn Ở Sao Để Ai Nhìn Vào Các Hành Động Con Đều Biết Chúa Ở Với Con.

Khi Nào Không Được Phúc Rước Lễ Thật Trong Thánh Lễ, Con Cũng Hãy Rước Lễ Thiêng Liêng, Đem Hết Tình Ước Ao Khao Khát Mà Kết Hiệp Mình Với Thịt Máu Ban Sự Sống Của Đấng Cứu Thế.

Ý Nguyện Lớn Nhất Của Con Lúc Rước Lễ Phải Là Làm Con Tiến Bước, Làm Con Mạnh Mẽ Trong Đức Mến Chúa, Đã Hẳn Con Phải Vì Mến Mà Rước Lấy Của Mà Vì Yêu Chúa Đã Ban Cho Con. Không Thể Thấy Chúa Cứu Thế Làm Việc Gì Thương Yêu Và Âu Yếm Hơn Việc Này ; Có Thể Nói : Ngài Đã Hủy Mình Ra Không, Trở Nên Thịt Để Vào Linh Hồn Ta Và Kết Hiệp Chặt Chẽ Với Hồn Và Xác Tín Hữu Ngài.

Nếu Người Đời Hỏi Con Tại Sao Siêng Rước Lễ, Con Trả Lời Là “để Học Yêu Mến Thiên Chúa, Để Khử Trừ Các Khiếm Khuyết, Giải Thoát Mình Khỏi Các Khốn Cực, Yên Ủi Trong Lúc Sầu Khổ, Và Nâng Đỡ Lúc Yếu Đuối”. Con Nói Với Họ : “Hai Hạng Người Cần Siêng Rước Lễ : 1) Các Người Hoàn Thiện : Vì Có Đủ Tâm Trạng Cần Thiết, Nếu Không Đến Cùng Nguồn Suối Sự Thánh Thiện, Đó Là Một Lỗi To. 2) Người Còn Kiếm Khuyết Là Cốt Để Tiến Tới Hoàn Thiện. Kẻ Mạnh Để Đừng Ra Yếu, Và Kẻ Yếu Để Trở Nên Mạnh. Kẻ Ốm Để Được Khỏi, Kẻ Lành Để Đừng Ốm”. Con Nói Thêm : “Về Phần Con, Nhận Thấy Yếu Đuối Và Ốm Đau, Nên Cần Luôn Thông Hiệp Với Đấng Hoàn Thiện Là Sức Mạnh Và Thấy Thuốc Của Con”. Con Còn Nói : “Kẻ Nào Ít Bận Việc Đời, Phải Siêng Rước Lễ, Vì Có Đủ Thuận Tiện ; Còn Ai Bận Nhiều Công Việc, Thì Lại Vì Cần ; Kẻ Phải Làm Lụng Nhiều, Phải Lo Lắng Khó Nhọc Nhiều, Cần Phải Ăn Đồ Thịt Chắc Và Ăn Nhiều Lần”. Sau Hết Con Nói : “Con Rước Thánh Thể Để Học Cách Biết Lãnh Nhận Bí Tích Ấy, Vì Người Ta Thường Không Làm Cho Tử Tế Một Việc Mà Ít Khi Tập Làm”.

Phi-Lô-Tê, Con Hãy Siêng Rước Lễ Khi Có Thể Được, Với Phép Của Cha Linh Hướng Con. Con Có Tin Không : Nơi Núi Rừng Của Xứ Tôi, Mùa Đông Loài Thỏ Trở Nên Trắng, Tại Chúng Chỉ Nhìn Và Ăn Tuyết Thôi[37][37]. Nhờ Luôn Luôn Thờ Lạy Và Ăn Cái Đẹp, Cái Tốt, Và Trong Sạch Trong Bí Tích Thánh Ấy, Con Sẽ Trở Nên Hoàn Toàn Xinh Đẹp, Tốt Lành Và Trong Trắng.

 

PHẦN THỨ BA

-----------------------------------------------------------------------------------

                                             

Gồm Các Lời Chỉ Dẫn Giúp

Thực Hành Nhân Đức.

 

 

CHƯƠNG 1

TẬP NHÂN ĐỨC, PHẢI BIẾT CHỌN LỰA

 

Không Bao Giờ Ong Chúa Ra Ngoài Đồng Mà Không Có Lũ Ong Quân Đi Theo, Thì Đức Mến Cũng Không Bao Giờ Vào Trong Một Linh Hồn Mà Không Kéo Theo Đoàn Các Nhân Đức, Rồi Tập Dượt Chúng, Như Một Viên Tướng Thao Luyện Binh Sĩ Mình. Song Đức Mến Không Bắt Các Nhân Đức Hành Động Đột Ngột, Bằng Nhau Hay Ở Mọi Nơi, Mọi Chỗ Như Nhau. Người Công Chính Như Cây Trồng Bên Dòng Nước, Sinh Hoa Trái Theo Mùa, Vì Đức Mến Tưới Bón Một Linh Hồn Làm Trổ Sinh Các Việc Nhân Đức Mỗi Thứ Mỗi Mùa. Có Câu Cách Ngôn Rằng : “Âm Nhạc Có Đặc Tính Làm Ta Vui Tai, Song Không Hợp Tình Hợp Cảnh Trong Một Đám Tang” (Sách Huấn Ca 22, 6). Nhiều Người Có Lỗi Lớn Này Là Khi Tập Một Nhân Đức Nào Riêng, Thì Cố Quyết Thi Hành Bất Kể Trường Hợp Nào. Họ Muốn Làm Như Những Triết Gia Thời Xưa, Hoặc Luôn Cười Hay Luôn Khóc. Còn Tệ Hơn, Họ Trách Móc Và Phê Bình Những Người Không Luôn Tập Những Nhân Đức Như Họ. Thánh Tông Đồ Phaolô Nói : “Phải Vui Với Kẻ Vui, Khóc Với Kẻ Khóc”, “đức Thương Yêu Thì Kiên Nhẫn, Dịu Dàng”, Khoáng Đạt, Khôn Ngoan, Nhún Nhường (Xem 1Cor 13, 4-5).

Tuy Nhiên, Có Những Nhân Đức Có Thể Dùng Khắp Nơi, Mà Không Nên Hạn Chế Vào Một Nơi Riêng ; Hơn Thế Chúng Còn Phải Đem Các Tính Chất Tốt Thấm Nhuần Các Hoạt Động Của Các Đức Khác. Không Phải Luôn Luôn Ta Có Dịp Tập Đức Dũng Lực, Đại Đảm, Hào Hoa, Nhưng Đức Hiền Từ, Tiết Độ, Lương Thiện Và Khiêm Nhường Là Những Đức Phải Luôn Thấm Nhuần Mọi Hoạt Động Đời Ta. Đã Hẳn, Có Những Đức Khác Còn Tuyệt Hảo Hơn Chúng Song Thường Ta Cần Dùng Đến Chúng Hơn. Đường Ngon Hơn Muối, Song Người Ta Cần Dùng Đến Muối Nhiều Hơn. Vì Thế Luôn Phải Có Sẵn Một Số Vốn Các Thứ Nhân Đức Chung Có Thể Dùng Ngay Ấy, Vì Ta Cần Đến Chúng Hầu Như Mọi Lúc.

Trong Số Các Nhân Đức Đang Tập, Mình Phải Chọn Cái Nào Cho Phù Hợp Với Bổn Phận Hơn, Chứ Không Phải Hợp Sở Thích Hơn. Thánh Paola Thích Hãm Dẹp Xác Thịt Cách Khắc Khổ Để Được Hưởng Các Ngọt Ngào Thiêng Liêng Dễ Hơn, Nhưng Bổn Phận Đòi Người Phải Vâng Lời Bề Trên Hơn. Vì Đó, Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Mới Bảo Là Người Đáng Trách Vì Đi Ngược Ý Của Vị Giám Mục Của Mình Mà Làm Những Việc Phạt Xác Quá Độ. Trái Lại, Các Thánh Tông Đồ, Nhận Sứ Mệnh Rao Truyền Phúc Âm Và Phân Phát Bánh Thiêng (Lời Chúa) Cho Các Linh Hồn Đã Khôn Ngoan Nhận Xét Rằng : Các Ngài Không Được Bỏ Bê Công Việc Thánh Đó Để Thực Hành Một Nhân Đức Khác, Tuy Rất Tốt Lành, Là Lo Cho Kẻ Nghèo (Xem Công Vụ 6, 2 Tiếp). Mỗi Bậc Sống Đều Cần Tập Đôi Nhân Đức Riêng. Nhân Đức Của Vị Giám Mục Không Phải Là Của Nhà Vua, Của Quân Nhân Không Giống Của Người Phụ Nữ Kết Hôn Hay Của Người Cô Quả. Đã Đành, Mỗi Người Phải Có Tất Cả Nhân Đức, Song Không Phải Đều Tập Y Như Nhau. Nhưng Mỗi Người Tập Các Đức Cần Riêng Cho Bậc Sống Chúa Đã Kêu Gọi Mình.

Trong Số Nhân Đức Không Mật Thiết Liên Quan Đến Bổn Phận Riêng Mình, Phải Chọn Các Đức Tuyệt Hảo Nhất, Chứ Không Phải Các Đức Có Hình Dáng Bên Ngoài Nhất. Sao Chổi Thường Có Vẻ Lớn Hơn Các Tinh Tú Và Được Đánh Giá Trọng Hơn. Nhưng Thực Tế, Có Lớn Có Đẹp Đến Đâu Chúng Cũng Không Thể Sánh Bì Các Vì Sao Khác. Chỉ Vì Chúng Gần Ta Hơn, Nên Có Vẻ Lớn Hơn. Có Đôi Nhân Đức Cũng Giống Vậy, Vì Gần Ta, Dễ Nhận Thấy Hơn Và Có Thể Nói Là Vật Chất Hơn, Nên Rất Được Quý Trọng Và Được Người Tầm Thường Ưa Chuộng. Ví Dụ : Người Ta Thích Bố Thí Của Cải Hơn Bố Thí Thiêng Liêng, Thích Áo Nhặm, Ăn Chay, Trần Trụi, Đánh Tội Và Các Hãm Xác Hơn Là Hiền Từ, Nhân Ái, Nết Na Và Các Kềm Chế Linh Hồn, Là Những Đức Tuyệt Hảo Hơn. Vậy Philôtê, Con Hãy Chọn Những Đức Tốt Nhất Chứ Không Phải Được Ưa Chuộng Nhất, Tốt Đẹp Nhất Chứ Không Phải Có Điệu Nhất.

Mỗi Người Cũng Nên Chọn Vài Nhân Đức Riêng Mà Tập, Không Phải Bỏ Các Đức Khác, Song Để Tâm Trí Mình Được Thao Luyện Và Có Quy Củ. Một Thiếu Nữ Xinh Đẹp, Chói Sáng Như Mặt Trời, Trang Điểm Như Một Hoàng Hậu, Đầu Mang Triều Thiêng Lá Ô-Liu, Hiện Ra Cùng Thánh Gioan Giám Mục Thành Ale-Xan-Dria Mà Nói : “Ta Là Trưởng Nữ Của Nhà Vua, Nếu Người Muốn Coi Ta Là Bạn, Ta Sẽ Dẫn Người Đến Trước Mặt Ngài”. Thánh Nhân Nhận Ra Đó Là Lòng Thương Các Kẻ Khó Mà Thiên Chúa Muốn Ngài Có. Sau Đó, Ngài Tập Nhân Đức Này Cách Đặc Biệt Đến Nỗi Mọi Nơi Người Ta Đều Gọi Ngài Là Thánh Gioan Hay Bố Thí. Ơ-Lô-Giơ A-Lê-Xan-Dri-A (Euloge D^’ Alexandrie) Muốn Làm Đôi Việc Gì Cho Chúa, Nhưng Không Đủ Sức Sống Đời Ẩn Tu, Hay Sống Trong Một Dòng Tu Nào Khác, Ông Nghĩ Ra Cách Vời Một Kẻ Phong Hủi Khốn Cực Về Nhà Ông Để Thi Hành Đức Bác Ái Và Hãm Mình Đối Với Người Nầy. Để Làm Việc Ấy Xứng Đáng Hơn, Ông Đã Khấn Tôn Kính, Phụng Sự, Đối Xử Với Người Ấy Như Tôi Đòi Với Chủ Nhân Và Chúa Mình. Xảy Ra Có Một Cơn Cám Dỗ Làm Hai Người Lìa Nhau, Cả Hai Đến Trình Bày Cùng Thánh An-Tôn (Ẩn Tu), Người Bảo Họ : “hai Người Hãy Ý Tứ Đừng Lìa Bỏ Nhau, Vì Cả Hai Sắp Đi Đến Đích Của Đời Mình, Nếu Thiên Thần Không Thấy Hai Người Còn Ở Với Nhau, Hai Người Có Thể Liều Mình Mất Triều Thiên Phần Thưởng”.

Vua Thánh Lu-Y Đi Thăm Nhà Thương Và Tự Tay Hầu Hạ Các Bệnh Nhân Y Như Một Người Làm Công. Thánh Phan-Xi-Cô Yêu Quý Đức Khó Nghèo Mà Người Gọi Là Bà Chủ Mình. Thánh Đa-Minh Quý Việc Rao Giảng Và Dòng Ngài Đã Mang Tên Ấy (Dòng Các Cha Truyền Giảng). Thánh Grê-Gô-Riô Cả Yêu Thích Tiếp Đón Các Lữ Khách Theo Gương Ông A-Bra-Ham Đón Tiếp Chúa Vinh Hiển Dưới Hình Người Lữ Khách. Tô-Bia Thực Hành Đức Bác Ái Bởi Mai Táng Kẻ Chết. Thánh Nữ Ê-Li-Da-Bét, Dù Là Hoàng Hậu Sang Trọng, Song Vẫn Ưa Thích Khinh Ghét Mình. Thánh Ca-Ta-Ri-Na Thành Giê-Nơ Khi Đã Góa Bụa, Đã Hiến Mình Vào Giúp Nhà Thương. Ca-Xi-A-Nô Kể Chuyện Một Thiếu Nữ Đạo Đức, Muốn Tập Luyện Nhân Đức Nhẫn Nại, Đã Chạy Đến Hỏi Ý Kiến Thánh A-Ta-Na-Xia. Thánh Nhân Nhận Lời, Đã Để Cho Nàng Ở Với Một Mụ Góa Nghèo Khó, Có Tính Bẳn Gắt, Giận Dữ, Không Ai Chịu Nổi, Mụ Này Luôn Mắng Nàng Nhờ Đó Nàng Có Dịp Tập Đức Hiền Từ Và Nhún Nhường.

Như Thế, Trong Số Các Tôi Tá Chúa, Có Vị Hiến Mình Giúp Bệnh Nhân, Vị Khác Cứu Vớt Kẻ Nghèo Khó, Vị Lo Dạy Dỗ Các Trẻ Em Biết Đạo Lý Công Giáo, Vị Khác Đi Tìm Những Linh Hồn Hư Hỏng, Xiêu Lạc. Có Vị Đi Trang Hoàng Các Nhà Thờ Và Bàn Thờ, Có Vị Lại Dàn Xếp Cho Người Ta Sống Bình An, Hòa Hảo Với Nhau. Các Vị Bắt Chước Người Thợ Thêu Đặt Trên Tấm Vải Làm Nền Những Lượt Chỉ Lụa Vàng Bạc Khác Nhau Dệt Thành Những Cánh Hoa Sặc Sỡ. Linh Hồn Nào Thực Hành Một Việc Đạo Đức Riêng Biệt Cũng Vậy, Họ Dùng Việc Ấy Như Một Tấm Vải Làm Nền Để Thêu Lên Trên Đó Các Việc Tập Nhân Đức Khác. Như Thế, Các Hành Động, Các Tâm Tình Của Họ Được Liên Kết Hơn Với Việc Thực Hành Chính Kia, Và Làm Nổi Vẻ Đẹp Của Chúng Lên.

“Áo Dạ Thêu Chỉ Vàng,

Mũi Kim Dệt Nổi Vạn Hàng Hoa Xinh”

Khi Ta Bị Một Tính Xấu Nào Làm Lung Lạc, Được Chừng Nào Hay Chừng Nấy Ta Phải Tập Một Nhân Đức Ngược Lại, Và Hướng Các Đức Khác Về Đức Này. Nhờ Phương Pháp Ấy, Ta Sẽ Thắng Địch Thù, Và Đồng Thời Tiến Bộ Trong Các Nhân Đức Khác. Nếu Tôi Bị Tính Kiêu Ngạo Hay Nóng Giận Tấn Công Thì Trong Mọi Sự, Tôi Phải Hướng Chiều, Phải Ngả Về Sự Khiêm Nhường Và Hiền Lành. Còn Các Việc Đạo Đức Khác Như Nguyện Ngắm, Lãnh Bí Tích, Tập Khôn Ngoan, Bền Chí, Tiết Độ Tôi Đem Tất Cả Phục Vụ Công Việc Trên. Như Lợn Rừng, Muốn Mài Nhọn Răng Nanh, Chúng Cọ Chúng Chà Với Các Răng Khác, Thành Ra Các Răng Này Cũng Nhờ Đó Thành Nhọn Sắc. Người Nhân Đức Cũng Vậy, Đã Đem Công Tập Một Nhân Đức Mình Thấy Cần Hơn Cả Để Bảo Vệ Cho Mình, Thì Phải Đem Mài Dũa Nó Bằng Cách Tập Tành Các Đức Khác. Các Đức Này, Khi Mài Dũa Đức Kia, Cũng Được Trở Nên Tuyệt Hảo Và Bóng Láng Hơn. Trường Hợp Ông Gióp Giống Vậy. Ông Tập Cách Riêng Lòng Nhẫn Nại Để Chống Lại Bao Cám Dỗ Mà Ông Đang Mắc Phải, Nhờ Thế Mà Ông Đã Nên Hoàn Thiện Trong Mọi Nhân Đức Khác Nữa. Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Nói : Bởi Tác Động Của Một Đôi Nhân Đức Đã Được Tập Luyện Thuần Thục, Người Ta Có Thể Đạt Tới Đỉnh Tất Cả Các Nhân Đức. Ngài Có Nêu Chuyện Bà Ra-Kháp Làm Tỉ Dụ : Chỉ Vì Bà Này Đã Thực Hành Việc Cho Khách Trú Ngụ Mà Đã Đạt Tới Đỉnh Vinh Quang (Làm Tổ Mẫu Chúa Giêsu). Nhưng Phải Hiểu Đó Là Khi Ta Thực Hành Việc Như Thế Một Cách Tuyệt Hảo, Với Lòng Sốt Sắng Và Đức Bác Ái Lớn Lao.

CHƯƠNG 2

TIẾP CHƯƠNG TRÊN : CHỌN LỰA

CÁC NHÂN ĐỨC

Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Nói Rất Đúng : Những Người Khởi Sự Đi Đàng Thánh Đức Thường Phạm Đôi Lỗi Ban Đầu. Đã Đành Như Thế Cũng Là Đáng Trách, Nếu Đem Đối Chiếu Với Luật Nên Trọn Lành ; Nhưng Xét Theo Một Mặt Khác Các Lỗi Kia Cũng Được Coi Là Phúc Lộc Vì Báo Trước Một Tương Lai Tốt Đẹp Đầy Thánh Đức Mà Chính Chúng Gián Tiếp Chuẩn Bị Đưa Đến. Tỉ Dụ : Sự Sợ Hãi Thấp Hèn Thô Thiển Gây Ra Bối Rối Quá Đáng Trong Những Tâm Hồn Mới Thoát Khỏi Vòng Tội Lỗi, Cũng Có Thể Là Một Đức Tính Nên Có Trong Bước Đầu Ấy : Nó Tiên Báo Chắc Chắn Một Lương Tâm Trong Sạch Sau Này. Nhưng Sợ Hãi Như Thế Đáng Trách Nơi Những Ai Đã Tiến Bộ Nhiều Rồi Vì Trong Lòng Họ Tình Mến Phải Đã Ngự Trị Và Sẽ Dần Dà Xua Đuổi Tính Sợ Hãi Nô Lệ Ấy Đi. Thánh Bê-Na-Đô Thoạt Đầu Có Một Thái Độ Rất Nghiêm Nhặt Và Cứng Rắn Với Những Ai Được Ngài Hướng Dẫn. Ngài Dặn Họ Phải Bỏ Thân Xác Ở Nhà Và Chỉ Đem Linh Hồn Đến Với Ngài Mà Thôi. Khi Nghe Họ Xưng Tội, Ngài Tỏ Ra Ghét Gắt Gao Mọi Thứ Nết Xấu, Dù Nhỏ Mọn Và Ngài Thối Thúc Các Người Tập Đi Đàng Trọn Lành Thái Quá Đến Nỗi Ngài Lại Làm Cho Họ Chùn Bước, Mất Hết Can Đảm Và Đuối Sức Bởi Vì Luôn Luôn Bị Thúc Bách Trèo Leo Con Đường Dốc Dác Khó Khăn Như Thế.

Philôtê Con Có Thấy Không, Lòng Nhiệt Thành Cực Điểm Do Tâm Hồn Trong Sạch Hoàn Toàn Của Thánh Nhân Đã Xui Khiến Ngài Dùng Phương Pháp Cứng Rắn. Lòng Nhiệt Thành Ấy Là Một Đức Lớn, Tuy Vậy Vẫn Đáng Trách. Cho Nên Có Lần Chúa Đã Hiện Ra Sửa Chữa, Và Ban Cho Tâm Hồn Ngài Một Tinh Thần Hiền Từ, Êm Ái Và Dịu Dàng Đáng Mến. Nhờ Vậy Ngài Đã Hoàn Toàn Thay Đổi, Và Ngài Hối Hận Nhiều Vì Quá Nghiêm Ngặt, Gắt Gao. Ngài Trở Nên Niềm Nở Và Nhún Nhường Với Mọi Người Đến Nỗi Ngài Thành Tôi Tớ Mọi Người Để Thu Phục Họ Cho Chúa.

Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Kể Chuyện Thánh Pao-La, Con Thiêng Liêng Ngài Không Những Quá Độ Nhưng Còn Ngoan Cố Trong Các Việc Hãm Xác, Đến Nỗi Không Chịu Tuân Theo Lời Thánh Epi-Phanô Giám Mục Của Người Mà Giảm Bớt Đi. Ngoài Ra Người Còn Quá Tiếc Thương Các Người Thân Thuộc Đã Qua Đời Đến Nỗi Người Rủi Có Thể Bị Chết Theo. Sau Cùng Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Kết Luận : “Chắc Người Ta Sẽ Nói Tôi : Đáng Lẽ Ca Tụng Thánh Nữ Ấy Chứ Sao Lại Trách Móc Và Phê Bình Người. Tôi Xin Chúa Giêsu, Đấng Người Đã Phụng Sự Và Tôi Cũng Mong Muốn Phụng Sự, Chứng Giám Cho Là Tôi Không Nói Thiên Lệch Về Phía Nào Cả, Trái Lại Tôi Chỉ Nêu Ra Cách Trung Thực Những Gì Người Có, Với Tư Cách Tôi Là Một Kitô Hữu Viết Về Một Kitô Hữu Khác. Nói Cách Khác, Tôi Viết Lại Tiểu Sử, Chứ Không Viết Bài Chúc Từ Ca Ngợi. Tôi Không Chối Là Các Thói Xấu Này Nơi Người Có Khi Lại Là Nhân Đức Nơi Kẻ Khác Chưa Biết Chừng”. Ngài Muốn Nói Các Thói Hư, Nết Xấu Nơi Thánh Paola Có Thể Được Coi Là Những Nhân Đức Nơi Một Linh Hồn Kém Hoàn Thiện Hơn.

Thực Thế, Có Những Việc Bị Coi Là Khuyết Điểm Nơi Người Hoàn Thiện, Lại Được Cho Là Hoàn Hảo Nơi Người Còn Kém Cỏi. Ở Một Bệnh Nhân Vừa Khỏi Bệnh, Khi Thấy Chân Tay Mập Béo Ra, Đó Là Dấu Tốt Về Tạng Chất Trong Người Bình Phục Nên Đã Tẩy Các Khí Chất Độc. Nhưng Nếu Hiện Tượng Ấy Thấy Ở Người Khoẻ Lại Là Triệu Chứng Xấu, Vì Tạng Chất Trong Người Họ Không Đủ Sức Tiêu Tan Các Chất Độc Ứ Đọng. Philôtê Thân Mến, Ta Phải Nghĩ Tốt Về Người Mà Ta Thấy Đang Tập Nhân Đức, Tuy Còn Vụng Về, Vì Các Thánh Cũng Đã Trải Qua Con Đường Ấy. Phần Ta, Phải Ra Sức Tập Không Những Cách Trung Thành Song Còn Khôn Ngoan Nữa. Muốn Thế Phải Theo Lời Đấng Khôn Ngoan [38][38] Dạy : “Đừng Căn Cứ Vào Việc Khôn Khéo Riêng Của Ta”, Nhưng Của Những Vị Mà Thiên Chúa Gửi Đến Dẵn Dắt Ta !

Có Những Cái Nhiều Người Cho Là Nhân Đức, Kỳ Thực Không ! Tôi Muốn Nói Với Con Đôi Lời Về Điều Ấy : Đó Là Những Ngất Trí, Xuất Thần Vô Cảm Giác, Kết Hợp Thần Hóa, Linh Hồn Bay Bổng Hay Siêu Hóa, Và Các Điều Kỳ Diệu Giống Như Thế. Có Nhiều Sách Bàn Về Các Điều Ấy, Và Có Tham Vọng Đưa Hồn Đến Bực Chiêm Niệm Thần Bí, Hoàn Toàn Sống Trong Thế Giới Thuần Linh Và Đời Sống Siêu Việt. Chắc Philôtê Đã Thấy Đó Không Phải Là Nhân Đức, Song Phần Thưởng Chúa Ban Cho Nhân Đức. Hay Đúng Hơn Là Những Mối Hoan Lạc Khai Vị Của Đời Sau, Ban Xuống Cho Người Thế Để Gây Nơi Họ Thèm Muốn Tất Cả Bữa Tiệc Trên Thiêng Đàng. Nhưng Không Nên Đòi Những Ân Huệ Ấy, Vì Chúng Không Cần Thiết Để Phụng Sự Và Yêu Mến Chúa. Chỉ Mình Ngài Mới Là Tất Cả Ước Vọng Của Ta. Đàng Khác, Đó Không Thường Là Những Ơn Có Thể Lấy Tài Khéo Hay Tập Tành Mà Đoạt Được, Vì Chúng Là Những Tâm Trạng Thụ Động Hơn Là Hoạt Động, Ta Có Thể Thụ Lãnh Mà Không Thể Tạo Tác Ra Được.

Ta Hãy Chuyên Tập Tành Nên Người Lương Thiện, Đạo Đức ; Những Ông Sốt Sắng, Những Bà Sốt Sắng. Còn Nếu Đẹp Ý Chúa Mà Ngài Muốn Nâng Ta Lên Tới Các Sự Kỳ Diệu Thiên Thần Đó, Lúc Đó Chúng Ta Cũng Có Thể Là Các Thiên Thần Tốt Lành Lắm. Nhưng Đang Khi Chờ Đợi, Ta Hãy Đơn Sơ, Khiêm Nhường Và Sốt Sắng Tập Các Nhân Đức Nhỏ Bé Mà Chúa Muốn Ta Nỗ Lực Thực Hành : Đó Là Đức Nhẫn Nại, Đức Nhân Từ, Hãm Mình Bề Trong, Khiêm Nhường, Vâng Phục, Khó Nghèo, Thanh Khiết, Yêu Thương Đồng Loại, Chịu Đựng Các Khuyết Điểm Của Họ, Cũng Như Sự Cần Mẫn Và Sốt Sắng. Ta Hãy Nhường Những Sự Siêu Việt Kia Cho Các Linh Hồn Cao Cả. Ta Không Đáng Ở Cấp Cao Như Thế Trong Việc Phụng Sự Chúa, Sung Sướng Chán Nếu Ta Được Giúp Việc Ngài Trong Xó Bếp, Nơi Kho Bánh Của Ngài, Được Làm Đầy Tớ, Làm Phu Khuân Vác, Làm Bồi Phòng Của Ngài. Sau Đó Nếu Đẹp Ý Ngài, Ngài Sẽ Đem Ta Làm Tại Văn Phòng Hay Trong Hội Đồng Tư Mật Của Ngài.

Phải, Philôtê, Vì Vua Vinh Hiển Ấy Không Ban Thưởng Tôi Tá Theo Chức Tước Lớn Nhỏ, Song Theo Lòng Mến Và Khiêm Nhường Của Họ Khi Thi Hành Các Chức Vụ Ấy. Sao-Lê Khi Đi Tìm Lừa Cho Cha Lại Được Làm Vua Nước Is-Ra-El. Rê-Bê-Ca Cho Lạc Đà A-Bra-Ham Uống, Đã Được Làm Vợ Của Con Ông. Bà Rút Mót Lúa Đồng Ông Bôat Và Phục Dưới Chân Ông, Được Đưa Tới Gần Ông Và Cưới Làm Vợ. Đã Hẳn Những Tham Vọng Cao Kỳ Đạt Đến Các Sự Phi Thường Như Thế, Thường Dễ Làm Mờ Mắt Ta Trong Ảo Tưởng Giả Trá. Và Đôi Khi Những Kẻ Tưởng Mình Là Thiên Thần Lại Chưa Là Người Lương Thiện Nữa. Kỳ Thực Có Cao Siêu Chăng Thì Chỉ Là Trong Lời Nói Chứ Không Chút Nào Trong Tâm Tình Và Trong Việc Làm Của Họ. Nhưng Ta Không Nên Khinh Hay Chỉ Trích Hàm Hồ. Ta Cứ Ca Tụng Thiên Chúa Vì Sự Cao Siêu Tuyệt Vời Của Kẻ Khác ; Phần Ta Cứ Giữ Mình Trong Con Đường Thấp Kém Hơn, Nhưng Chắc Chắn Hơn, Kém Tuyệt Hảo Hơn Song Ám Hạp Với Nỗi Thiếu Thốn Và Phận Nhỏ Nhoi Của Ta Hơn. Nếu Ta Cứ Sống Khiêm Nhường Và Trung Tín Trong Đó, Thiên Chúa Sẽ Nhấc Ta Lên Những Bậc Cao Cả Lớn Lao.

 

CHƯƠNG 3

ĐỨC KIÊN NHẪN

 

Thánh Phaolô Tồng Đồ Nói : “Anh Em Cần Có Đức Kiên Nhẫn Ngõ Hầu, Khi Đã Thi Hành Ý Chúa, Anh Em Được Hưởng Lời Chúa Hứa” (Thư Cho Hy-Bá 10, 36). Thật Vậy, Chúa Cứu Thế Đã Phán : “Cứ Kiên Nhẫn Đến Cùng Ắt Sẽ Được Cứu Rỗi Linh Hồn Mình”. Philôtê, Hạnh Phúc Của Con Là Cứu Được Linh Hồn Mình. Kiên Nhẫn Càng Hoàn Toàn, Ta Càng Cứũ Hồn Ta Hoàn Toàn. Con Hãy Nhớ Luôn : Chúa Đã Cứu Ta Bởi Kiên Trì Chịu Đau Khổ, Thì Phần Ta Cũng Mưu Phần Rỗi Bằng Chịu Đựng Đau Khổ, Cực Phiền, Các Sỉ Nhục, Trái Ý, Chống Nghịch, Với Tất Cả Sự Hiền Từ Có Thể Có.

Đừng Hạn Định Đức Kiên Nhẫn Con Vào Một Thứ Sỉ Nhục Và Cực Khổ Nào Thôi, Hãy Nới Rộng Ra Tất Cả Mọi Thứ Mà Thiên Chúa Sẽ Gửi Đến Và Cho Phép Xảy Đến Cho Con.

Có Người Chỉ Muốn Chịu Các Cực Khổ Đầy Danh Giá, Như Bị Thương Ngoài Mặt Trận, Bị Tù Binh, Bị Bắt Bớ Vì Đạo, Bị Nghèo Khó Vì Một Cuộc Kiện Tụng Mà Họ Đã Nắm Được Phần Thắng. Những Người Này Không Yêu Đau Khổ, Song Yêu Danh Dự Mà Đau Khổ Mang Lại. Người Nhẫn Nại Thật Chịu Đựng Các Khốn Cực Có Kèm Nhục Nhã Cũng Như Các Khốn Cực Gây Danh Giá. Bị Khinh Bỉ, Quở Trách Và Tố Cáo Bởi Ác Nhân : Vẫn Còn Là Ngọt Ngào Cho Người Can Đảm. Nhưng Bị Quở Mắng, Tố Cáo Và Hành Hạ Bởi Chính Người Tốt Lành, Bạn Hữu, Thân Thuộc Mình Đó Mới Thật Tuyệt Hảo. Thái Độ Hiền Từ Của Thánh Cả Ca-Rô-Lô Bô-Rô-Mêô Khi Chịu Một Vị Giảng Thuyết Nổi Danh, Tu Sĩ Của Một Dòng Rất Nghiêm Nhặt, Từ Trên Tòa Giảng Chê Trách Công Khai, Lâu Dài : Đức Hiền Từ Ấy Mới Đáng Quí Hơn Trăm Nghìn Lần Khác Ngài Bị Người Khác Tấn Công. Ong Chích Thì Buốt Hơn Muỗi Đốt, Các Sự Cực Lòng Và Các Chống Đối Mà Người Tốt Lành Làm Cho Ta Thì Khó Chịu Hơn Các Cái Khác. Thường Lại Thấy Xảy Ra Việc Hai Người Tốt Lành Đối Chọi, Chống Nghịch Nhau Rất Dữ Dội, Trong Một Vấn Đề Mà Cả Hai Cùng Có Thiện Chí, Song Chỉ Vì Bất Đồng Quan Điểm.

Con Hãy Kiên Nhẫn Không Chỉ Cách Chung Chung Về Các Đau Khổ, Mà Còn Về Các Hoàn Cảnh Và Chi Tiết Tùy Thuộc Nữa. Nhiều Người Muốn Chịu Đau Khổ, Miễn Là Đừng Bị Rầy Rà Cơ Cực. Kẻ Nói : “Bị Nghèo Không Hề Gì, Nếu Sự Đó Không Cản Trở Tôi Giúp Bạn Hữu, Giáo Dục Con Cái, Và Sống Cách Tử Tế Như Tôi Mong Muốn”. Kẻ Khác Nói : “Tôi Không Ngại Gì Khác Đâu, Song Chỉ Ngại Người Ta Sẽ Nói Rằng Nghèo Là Lỗi Tại Tôi”. Có Kẻ Vui Lòng Để Người Ta Nói Hành Mình, Chịu Đựng Hết Sức Nhẫn Nại, Miễn Là Đừng Ai Tin Lời Kẻ Dèm Pha Họ. Người Khác Muốn Chịu Đôi Phần Cơ Cực, Song Không Phải Tất Cả. Họ Nói : “Họ Không Khó Chịu Vì Mắc Bệnh, Song Vì Không Có Tiền Để Chạy Chữa, Hoặc Vì Các Người Chung Quanh Họ Phải Liên Lụy”. Nhưng Philôtê, Phần Tôi, Tôi Nói, Đức Kiên Nhẫn Đòi Không Những Chịu Bệnh Tật, Song Còn Bệnh Nào Chúa Muốn, Ở Nơi Chúa Muốn, Ở Giữa Các Người Chúa Muốn, Với Các Phiền Hà Chúa Muốn. Các Khốn Khó Khác Cũng Vậy. Khi Con Mắc Bệnh Hoạn Nào, Hãy Chạy Chữa Thuốc Men Tùy Sức Và Theo Luật Chúa, Nếu Không, Tức Là Con Thử Thách Chúa (Cứ Ỳ Ra Đợi Chúa Làm Phép Lạ Cứu Chữa). Nhưng Làm Hết Sức Rồi, Con Hãy Hết Lòng Nhẫn Nhục Đợi Chờ Hiệu Quả Mà Chúa Bằng Lòng Cho Phép Xảy Ra. Nếu Đẹp Ý Chúa Mà Thuốc Chữa Được Bệnh, Con Hãy Hết Lòng Khiêm Nhường Cám Ơn Chúa. Nếu Trái Lại, Bệnh Vẫn Hoàn Bệnh, Con Hãy Chúc Tụng Ngài Trong Nhẫn Nại.

Tôi Đồng Ý Với Thánh Grê-Gô-Riô : Khi Con Bị Cáo Một Tội Gì Đúng Lý, Con Hãy Hết Sức Hạ Mình Xưng Ra Mình Đáng Bị Lời Cáo Ấy. Nếu Là Vu Cáo, Con Hãy Chữa Mình Cách Từ Tốn, Vì Con Cần Phải Tôn Trọng Sự Thật Và Làm Gương Sáng Cho Đồng Loại. Nhưng Sau Khi Chữa Mình Chính Đáng Như Thế, Người Ta Vẫn Tiếp Tục Cáo Con, Con Đừng Xao Xuyến Và Đừng Tìm Cách Bắt Người Ta Phải Nhận Lời Bào Chữa Của Mình. Như Thế, Sau Khi Chu Toàn Bổn Phận Đối Với Sự Thật, Con Cũng Phải Có Bổn Phận Đối Với Đức Khiêm Nhường Nữa. Làm Như Thế, Con Không Phương Hại Đến Bổn Phận Phải Bảo Vệ Danh Giá Con, Đồng Thời Cũng Không Đánh Mất Lòng Mến Chuộng Sự Bình An, Đức Hiền Từ Trong Lòng Và Đức Khiêm Nhường.

Con Hãy Cố Gắng Ít Than Phiền Về Các Sự Tai Hại Người Ta Làm Cho Con. Vì Chắc Chắn Kẻ Than Phiền Thì Phạm Một Tội Đã Đành, Hơn Thế Lòng Tự Ái Thường Phóng Đại Các Xúc Phạm Ra Cho Lớn Hơn Sự Thật. Nhưng Cách Riêng Con Đừng Than Phiền Với Những Người Mau Nóng Giận Hay Nghĩ Trái. Nếu Cần Than Phiền Với Ai Để Sửa Chữa Sự Xúc Phạm, Hay Để Thư Thái Cho Tâm Trí Con, Thì Chỉ Nên Nói Với Những Tâm Hồn Bình Tĩnh Và Mến Chúa. Nếu Không, Thay Vì Làm Cho Lòng Thư Thái, Sẽ Lại Xao Động Lo Lắng Thêm. Thay Vì Nhổ Gai, Hóa Ra Lại Ấn Vào Sâu Hơn.

Có Nhiều Người, Khi Bị Ốm Đau, Cực Phiền Và Xúc Phạm, Gắng Cầm Mình Không Than Vãn Và Nuông Chiều Xác Thịt. Vì Theo Họ Nghĩ Như Thế Là Tỏ Ra Mình Thiếu Can Đảm Và Đại Độ. Điều Đó Đúng. Nhưng Họ Lại Hết Sức Mong Muốn Và Dùng Mưu Mẹo Để Người Khác Ái Ngại Cho Họ, Thương Hại Họ, Và Quí Chuộng Họ, Không Những Là Người Bị Cực Khổ, Song Còn Là Người Nhẫn Nại Và Can Đảm. Đó Cũng Là Một Sự Nhẫn Nại, Song Nhẫn Nại Giả Hiệu, Chẳng Qua Là Tham Vọng Và Khoe Khoang Tinh Vi Và Lắt Léo. Họ Được Vẻ Vang, Song Đâu Có Phải Vẻ Vang Trong Chúa ! (Roma 4, 2) Người Nhẫn Nại Chân Chính Không Than Về Cái Khổ Của Mình, Không Ước Ao Người Ta Ái Ngại Mình. Họ Nói Về Đó Cách Chân Thành, Đơn Sơ, Không Khóc Lóc, Không Than Vãn, Không Phóng Đại. Nếu Ai Phàn Nàn Hộ Họ Đành Kệ Cho Làm, Trừ Phi Người Ta Phàn Nàn Về Một Sự Khổ Mà Họ Không Có. Lúc Đó, Họ Từ Tốn Nói Là Không Bị Sự Khổ Đó, Và Cứ Bình Tĩnh Sống Trong Sự Thật Và Nhẫn Nại, Ôm Ẵm Cực Khổ Và Không Kêu Trách Gì Cả.

Giữa Những Chống Đối Sẽ Xảy Đến Cho Con Khi Tập Sống Đạo Đức (Chắc Không Thiếu Đâu !), Con Hãy Nhớ Lời Chúa: “Khi Người Đàn Bà Sắp Sinh Thì Đau Đớn Lo Lắng, Nhưng Khi Thấy Con Lọt Lòng Rồi, Liền Quên Hết Đau Vì Một Người Đã Ra Chào Đời”. (Gioan 16, 21). Con Cưu Mang Trong Hồn Con Trẻ Quý Báu Nhất Trần Gian, Đó Là Giêsu Kitô. Trước Khi Ngài Sinh Ra, Chắc Hẳn Con Phải Thấy Đau Đớn. Song Hãy Can Đảm, Vì Một Khi Đau Đớn Qua Đi, Vui Sướng Muôn Đời Sẽ Còn Mãi Trong Con, Vì Đã Sinh Ra Một Người Như Thế Cho Trần Gian. Mà Ngài Chỉ Sinh Ra Cho Con, Nếu Con Đã Hoàn Toàn Nắn Đúc Ngài Trong Lòng Con Và Trong Việc Làm Của Con Bởi Bắt Chước Đời Sống Ngài.

Khi Bệnh Tật, Con Dâng Mọi Đau Đớn, Cực Nhọc Và Mệt Mỏi Để Phụng Sự Chúa, Và Xin Ngài Kết Hiệp Chúng Với Các Cực Hình Ngài Đã Chịu Vì Con. Hãy Vâng Lời Thầy Thuốc, Hãy Dùng Thuốc Men Hay Các Phương Pháp Trị Bệnh Nào Khác Vì Mến Chúa, Lòng Hằng Tưởng Nhớ Đến Mật Đắng Chúa Đã Uống Vì Yêu Ta. Con Hãy Ước Ao Lành Bệnh Để Phục Vụ Chúa. Đừng Từ Chối Chịu Đau Đớn Ngõ Hầu Tuân Theo Ý Ngài ; Và Hãy Sẵn Sàng Chết, Nếu Đó Là Ý Ngài, Để Ca Tụng Và Hưởng Mặt Ngài Đời Đời… Con Hãy Xem : Con Ong Ăn Một Thứ Đồ Đắng Để Có Thể Làm Ra Mật Ngọt. Đây Cũng Vậy, Có Khi Nào Ta Phát Sinh Những Việc Nhân Đức, Hiền Từ Và Kiên Nhẫn Lớn Lao, Hoặc Tiết Ra Thứ Mật Các Nhân Đức Tuyệt Đẹp Cho Bằng Lúc Ta Ăn Bánh Đắng Cay Và Sống Trong Sầu Não ? Và Như Mật Do Hoa Cây Bách Lý Hương Là Thứ Cây Nhỏ Và Đắng Làm Nên, Lại Là Mật Ngọt Nhất, Thì Nhân Đức Tập Luyện Trong Cay Đắng Hèn Hạ, Và Nhuốc Hổ Nhất Lại Là Đức Tuyệt Hảo Không Gì Bằng.

Con Hãy Luôn Luôn Đưa Mắt Tâm Hồn Nhìn Ngắm Chúa Giêsu Kitô Chịu Đóng Đinh, Trần Truồng, Bị Nói Phạm, Vu Khống, Chối Bỏ Và Bị Đè Nặng Dưới Bao Khó Nhọc, Buồn Sầu Và Lao Nhọc. Và Con Hãy Nghĩ Đến Tất Cả Các Nỗi Đau Đớn Của Con, Có Nhiều Mấy, Có To Mấy Cũng Không Tài Nào Sánh Kịp Được, Và Không Bao Giờ Con Sẽ Phải Đau Khổ Vì Ngài Bằng Ngài Đã Đau Khổ Vì Con.

Con Hãy Suy Đến Những Cực Hình Các Đấng Tử Đạo Chịu Xưa, Những Đau Đớn Mà Bao Người Nay Đang Chịu, Nặng Nề Hơn Biết Bao Lần Các Đau Đớn Con Đang Trải Qua, Rồi Con Hãy Nói : “Ôi, Các Lao Nhọc Của Tôi Chỉ Là Yên Ủi, Các Cực Khổ Là Hoa Hồng, So Sánh Với Những Kẻ Không Ai Giúp Đỡ, Cứu Vớt Cho Nhẹ Gánh Đau Thương, Sống Mà Như Chết Liên Lỉ, Giữa Bao Cơn Sầu Khổ Lớn Lao Vô Ngần !”.

 

CHƯƠNG 4

ĐỨC KHIÊM NHƯỜNG BÊN NGOÀI

 

Tiên Tri Ê-Li-Dêu Nói Với Bà Góa Nghèo Khổ : “Hãy Mượn Nhiều Bình Không Rồi Đổ Dầu Vào” (Sử Ký II, Đoạn 4, 3-4). Muốn Nhận Được Ơn Chúa Vào Lòng, Lòng Cần Phải Trống Rỗng Những Hư Vinh Về Chính Mình. Con Chim Vọ Khi Vừa Kêu Vừa Nhìn Các Chim Săn Mồi, Thì Làm Cho Chúng Tê Liệt Không Biết Bởi Một Sức Gì Bí Mật. Vì Vậy Chim Câu Yêu Nó Hơn Hết Các Loài Chim Khác Và Đến Sống Cạnh Nó Để Được Bình An. Khiêm Nhường Cũng Thế ! Nó Đuổi Satan, Gìn Giữ Trong Hồn Ta Ơn Nghĩa Và Ơn Huệ Của Chúa Thánh Thần. Vì Vậy, Các Thánh, Nhất Là Vị Vua Các Thánh Và Mẹ Ngài, Tôn Trọng Và Yêu Quý Đức Này Hơn Tất Cả Mọi Luân Đức[39][39].

Ta Gọi Cái Vinh Quang Mà Người Ta Tự Ban Cho Mình Là Hư Vinh Vì Ta Không Có, Hay Nếu Có Song Không Phải Của Ta, Hoặc Nếu Ta Có Như Là Của Ta Song Không Đáng Ta Tự Phụ. Sự Sang Quý Của Dòng Dõi, Được Kẻ Lớn Mến Chuộng, Được Dân Chúng Ưa Thích, Đó Là Những Cái Ta Không Có, Nhưng Chỉ Có Ở Nơi Các Bậc Tiền Bối Ta, Hoặc Do Sự Kính Nể Của Kẻ Khác. Có Người Hãnh Diện Và Kiêu Căng Vì Cưỡi Ngựa Quý, Vì Có Một Chùm Lông Xù Trên Mũ, Vì Áo Quần Sang Trọng, Nhưng Ai Chẳng Cho Đó Là Ngớ Ngẩn. Nếu Có Vẻ Vang Thì Vẻ Vang Cho Con Ngựa Cho Con Chim, Cho Người Thợ May. Vay Mượn Từ Một Con Ngựa, Một Mớ Lông, Một Tấm Áo, Chút Khen Ngợi Của Người Ta, Chẳng Phải Là Một Cử Chỉ Ti Tiện Sao ? Những Người Khác So Sánh, Đánh Giá Nhau Vì Những Bộ Ria Xoăn, Những Bộ Râu Mượt, Vì Những Lọn Tóc Quăn, Vì Những Bàn Tay Thanh Lịch, Vì Biết Nhảy, Biết Chơi, Biết Hát, Như Thế Chẳng Là Bần Tiện Vì Muốn Đề Cao Mình, Và Làm Tăng Thanh Danh Mình Bởi Những Vật Phù Phiếm, Nhăng Nhít Ấy Sao ? Có Kẻ Vì Có Chút Học Thức Muốn Được Tôn Trọng, Kính Nể, Như Thể Mọi Người Phải Đến Học Hỏi Họ Và Lạy Họ Làm Sư Phụ… Chính Vì Thế, Người Ta Tặng Họ Biệt Hiệu “mô Phạm Rởm”. Còn Kẻ Khác Nữa Thì Vênh Vênh Tự Đắc Khi Thấy Mình Xinh Đẹp Và Tưởng Cả Thế Giới Đều Chạy Theo Tán Tỉnh Mình. Tất Cả Các Cái Đó Là Tầm Phào Lố Bịch Và Vô Lý Quá Chừng. Còn Cái Vẻ Vang Bởi Đó Mà Ra Là Thứ Vẻ Vang Hão Huyền Lố Lăng Và Vô Lối.

Người Đời Nhìn Biết Cái Tốt Thật Như Người Sành Biết Dầu Thơm Chính Hiệu. Người Ta Thử Dầu Thơm Bằng Cách Nhỏ Vài Giọt Vào Nước, Nếu Nó Chìm Xuống Đáy, Thì Đó Là Dầu Hảo Hạng Và Quý. Cũng Vậy, Muốn Biết Một Người Có Thật Khôn Ngoan, Thông Thái, Đại Độ, Cao Thượng Không, Phải Xem Các Đức Ấy Có Mang Dấu Khiêm Nhường, Nhũn Nhặn Và Phục Tùng Không Lúc Ấy Mới Thực Là Đức Chân Chính. Nhưng Nếu Chúng Muốn Vươn Lên, Muốn Cho Mọi Người Thấy, Đó Là Đức Giả Hiệu, Càng Giả Vì Càng Phô Trương Bên Ngoài. Những Hạt Ngọc Trai Nảy Nở Và Nuôi Giữa Gió Và Tiếng Sấm Sét Chỉ Có Vỏ Là Ngọc Còn Bên Trong Rỗng Tuếch. Các Nhân Đức Và Đức Tính Tốt Của Người Ta Cũng Vậy, Nếu Nó Nảy Nở Và Nuôi Dưỡng Trong Kiêu Ngạo, Trong Khoác Lác Và Trong Khoe Khoang Chỉ Có Cái Vỏ Là Nhân Đức Còn Không Có Thực Chất, Không Có Tủy, Không Chắc.

Danh Giá, Cấp Bậc, Chức Quyền Cũng Như Củ Nghệ, Càng Bị Chà Đạp Càng Xinh Tốt, Xum Xuê. Vinh Dự Vì Có Sắc Đẹp Sẽ Tiêu Ma Nếu Ta Đâm Tự Đắc. Sắc Đẹp Muốn Cho Có Duyên Dáng Cần Phải Để Tự Nhiên. Học Lực Sẽ Đem Đến Tủi Hổ, Nếu Nó Làm Ta Đâm Hách Và Biến Thành Thông Thái Rởm. Nếu Ta Ráo Riết Chi Ly Vế Cấp Bậc, Chỗ Ăn Chỗ Ngồi, Chức Tước, Càng Làm Các Cái Đó Thành Đê Tiện Và Đáng Ghét, Ấy Là Chưa Kể Ta Đưa Các Đức Tính Ta Làm Đầu Đề Cho Người Ta Đàm Tiếu, Soi Mói Và Công Kích.

Vì Danh Vọng Chỉ Tốt Đẹp Khi Ta Lãnh Như Một Ơn Hụê, Nếu Ta Đòi Hỏi, Tìm Kiếm Và Chạy Chọt, Nó Sẽ Thành Đáng Ghét. Khi Con Công Xòe Đuôi Để Người Ta Nhìn, Nó Phô Trương Cả Mình Nó Nữa, Làm Cho Người Ta Xem Thấy Cả “cái Xấu” Của Nó. Hoa Chỉ Đẹp Khi Trồng Dưới Đất, Nếu Đem Mân Mê Nó Sẽ Héo Tàn. Cũng Như Hương Cây Ngài-Sâm Ngửi Xa Xa Và Thoảng Qua Thì Thấy Thơm Dễ Chịu, Nhưng Ai Ngửi Gần Và Lâu Sẽ Bị Ngất Xỉu Và Lâm Bệnh[40][40]. Thì Đây, Danh Vọng Ban An Ủi Êm Ái Cho Ai Ngửi Nó Xa Xa Và Thoảng Qua, Không Quá Tha Thiết Vồ Vập Với Nó Lắm. Nhưng Nếu Yêu Thích Và Ước Mơ, Danh Vọng Chỉ Còn Đáng Khinh Chê, Ghét Bỏ Vô Cùng.

Yêu Quý Và Theo Đuổi Nhân Đức, Là Bắt Đầu Làm Ta Nên Người Nhân Đức ; Nhưng Đeo Đuổi Và Yêu Thích Danh Vọng Làm Ta Đáng Khinh, Đáng Trách. Các Tâm Hồn Cao Thượng Không Dây Vào Những Lố Lăng Về Cấp Bậc, Danh Vọng, Khúm Núm Ấy, Họ Có Nhiều Chuyện Khác Phải Làm. Đấy Là Việc Của Bọn Người Ăn Không Ngồi Rỗi. Ai Đã Có Ngọc Trai Không Màng Đến Vỏ Nó Nữa, Người Theo Đàng Nhân Đức Không Hám Danh Vọng. Đã Hẳn, Mỗi Người Có Thể Sống Và Giữ Chức Bậc Mình Mà Không Mất Khiêm Nhường, Miễn Là Sống Cách Tự Nhiên Không Ham Hố. Người Đi Pê-Ru (Pérou) Trở Về, Ngoài Số Vàng Bạc Họ Thu Thập Được, Còn Mang Theo Khỉ Và Vẹt Về Nữa, Vì Chúng Không Đắt Mấy Và Cũng Không Làm Nặng Thuyền. Người Sống Thánh Đức Cũng Không Từ Bỏ Các Chức Bậc Và Danh Giá Họ Có, Với Điều Kiện Đừng Là Những Gánh Nặng Bắt Họ Quá Lo Lắng Và Quan Tâm, Gây Ra Những Xao Xuyến, Những Âu Lo, Tranh Giành Hay Kiện Tụng. Ở Đây, Tôi Có Ý Nói Đến Những Người Có Địa Vị Thuộc Công Ích, Hoặc Đôi Trường Hợp Riêng Khác Có Thể Phát Sinh Hậu Quả Lớn Lao. Ở Hoàn Cảnh Này, Người Nào Phải Giữ Lấy Địa Vị Của Người Nấy Với Khôn Ngoan Dè Dặt, Đi Đôi Với Lòng Bác Ái Và Lịch Thiệp.

 

CHƯƠNG 5

KHIÊM NHƯỜNG BÊN TRONG

 

Nhưng Chắc Philôtê Còn Muốn Tôi Dẫn Con Vào Sâu Hơn Trong Đức Khiêm Nhường, Vì Làm Như Tôi Đã Bàn Trên Kia Thì Xem Có Vẻ Khôn Ngoan Hơn Là Khiêm Nhường. Vậy Bây Giờ Tôi Qua Chặng Khác. Có Nhiều Người Không Muốn, Không Dám Nghĩ Hay Suy Đến Những Ơn Thiên Chúa Đã Ban Riêng Cho Họ, Vì Sợ Nhiễm Tính Chuộng Hư Danh Hay Tính Tự Mãn. Lầm To ! Vì Thánh Tiến Sĩ Thiên Thần (Thánh Tô-Ma A-Qui-Nô) Có Nói: Phương Thế Tốt Để Đạt Tới Lòng Mến Chúa Là Suy Đến Các Ơn Huệ Ngài Ban. Càng Biết Chúng Hơn, Ta Càng Chuộng Hơn. Thường Các Ơn Huệ Đặc Biệt Làm Ta Cảm Kích Hơn Các Ân Huệ Thông Thường, Nên Càng Phải Suy Về Chúng Cẩn Thận Hơn.

Đã Hẳn, Không Gì Cho Mình Cảm Thấy Tủi Hổ Trước Lòng Thương Xót Của Chúa Cho Bằng Nghĩ Đến Muôn Vàn Ơn Huệ Thiên Chúa Đã Ban Cho Ta ; Hoặc Cảm Thấy Tủi Hổ Trước Đức Công Bình Của Ngài Cho Bằng Thấy Mình Đã Phạm Bao Nhiêu Điều Ác. Ta Hãy Suy Đến Những Gì Ngài Đã Làm Cho Ta Và Những Gì Ta Đã Làm Chống Lại Với Ngài. Vậy Như Ta Đã Xét Cặn Kẽ Về Từng Tội, Ta Cũng Hãy Suy Về Từng Ơn Huệ Chúa Ban.

Đừng Sợ Biết Những Ơn Ngài Ban Làm Ta Kiêu Căng, Miễn Ta Lưu Tâm Điểm Này : Cái Gì Tốt Trong Ta Không Phải Do Ta. Ôi ! Lừa Kia Đâu Có Mất Bản Chất Nặng Nề Hôi Hám Chỉ Vì Được Mang Trên Mình Những Vật Quý Giá Và Thơm Tho Của Vua ! Có Gì Tốt Mà Chẳng Là Của Ta Đã Nhận Được Sao ? Nếu Đã Nhận Được Mới Có, Sao Ta Lên Mặt ? (1Cor 4, 7). Trái Lại, Lưu Tâm Suy Đến Các Ơn Đã Nhận Được Giúp Ta Nên Khiêm Nhường, Vì Biết Thì Sinh Biết Ơn.

Nhưng Nếu Nhìn Các Ơn Chúa Đã Ban, Ta Thấy Ngứa Ngáy Muốn Khoe Mình, Phương Thuốc Hay Nhất Là Đem Trí Suy Đến Các Bạc Bẽo, Các Khuyết Điểm, Các Khốn Cực Của Ta. Nếu Suy Các Điều Ta Đã Làm, Khi Chúa Chưa Ở Với Ta, Ta Sẽ Thấy Rõ Điều Ta Làm Được Khi Ngài Ở Cùng Ta Không Phải Là Do Tài Cán Hay Sức Lực Ta. Đã Đành Ta Hưởng, Ta Vui Vì Có Các Sự Đó, Song Ta Chúc Vinh Một Mình Thiên Chúa Vì Ngài Là Tác Giả Các Việc Ấy. Đức Trinh Nữ Maria Đã Nêu Gương Cho Ta : Người Tuyên Xưng : Thiên Chúa Đã Làm Nơi Người Bao Điều Cao Trọng Song Là Để Người Hạ Mình Và Tôn Kính Thiên Chúa, Như Người Nói : “Linh Hồn Tôi Ngợi Khen Chúa… Vì Ngài Đã Thực Hiện Trong Tôi Muôn Điều Trọng Đại”. (Luca 1, 46).

Biết Bao Lần Ta Nói Mình Không Là Gì Cả, Là Khốn Nạn Và Nhơ Nhớp Của Trần Gian, Nhưng Ta Lại Buồn Khi Người Ta Coi Đó Là Thật Và Người Ta Rêu Rao Lên Rằng Ta Hệt Như Ta Nói ; Hoặc Ngược Lại, Ta Giả Bộ Chạy Trốn Cốt Để Người Ta Chạy Theo Tìm Kiếm. Cử Chỉ Bên Ngoài Ta Tỏ Ra Là Người Muốn Rốt Bét Và Ngồi Cuối Bàn, Song Dụng Ý Là Để Được Mời Lên Đầu Bàn Cách Oanh Liệt. Đức Khiêm Nhường Chân Chính Không Giả Bộ, Không Những Chỉ Nói Những Lời Khiêm Nhường, Vì Không Những Nó Muốn Che Giấu Các Đức Khác, Mà Còn Và Nhất Là Muốn Che Giấu Chính Mình. Giả Sử Có Thể Nói Dối, Giả Bộ Hay Làm Gương Xấu Được Thì Nó Sẽ Làm Bộ Kiêu Căng, Tự Đắc Để Che Giấu Kỹ Hơn Và Để Sống Không Ai Biết Đến Mình.

Hỡi Philôtê, Tôi Thiển Nghĩ : Hoặc Ta Đừng Nói Những Lời Khiêm Nhường, Hoặc Có Nói Thì Nói Với Tâm Tình Thành Thật Trong Ngoài Đi Đôi. Chỉ Nên Cúi Mặt Nhìn Xuống Khi Lòng Ta Hạ Xuống Khiêm Nhường. Đừng Giả Vờ Làm Kẻ Rốt Bét Mà Thực Tình Ta Chẳng Muốn. Tôi Cho Đó Là Một Luật Chung, Không Có Luật Trừ. Tuy Nhiên Phép Lịch Sự Đòi Ta Phải Nhường Sự Tốt Đẹp Hơn Cho Người, Dầu Ta Biết Họ Sẽ Từ Chối. Cái Đó Không Phải Là Tráo Trở Hay Khiêm Tốn Giả. Vì Chính Cử Chỉ Kính Nhường Ấy Đã Làm Cho Người Ta Được Danh Dự Phần Nào Rồi, Nếu Ta Không Thể Đem Cho Họ Tất Cả Danh Dự, Ta Không Làm Gì Xấu Khi Hiến Cho Họ Một Phần. Về Đôi Lời Trọng Vọng Hay Tôn Kính, Nếu Xét Đến Cùng Thì Có Vẻ Không Thật, Nhưng Dầu Sao Chúng Cũng Thật Một Phần Nào, Miễn Là Khi Nói Phải Thật Lòng Muốn Tôn Kính Người Mình Nói Với. Dù Những Lời Ấy Có Đi Quá Sự Thật Một Chút, Ta Không Mắc Lỗi, Vì Thói Quen Đòi Phải Làm Thế. Tuy Vậy, Tôi Mong Sao Các Lời Kia Phải Sát Với Tâm Tình Của Ta Được Chừng Nào Hay Chừng Ấy, Để Trong Mọi Sự Và Mọi Nơi Ta Luôn Giữ Lòng Đơn Sơ Và Trong Sáng.

Người Thực Sự Khiêm Nhường Thích Người Khác Nói Mình Khốn Nạn, Không Ra Gì, Không Đáng Giá Gì, Chứ Không Phải Chính Mình Nói Ra. Ít Nhất Khi Biết Người Ta Nói Như Thế Mình Không Phản Đối, Nhưng Vui Lòng Nhận Vì Tin Chắc Người Ta Nói Đúng, Nên Mình Rất Vui Mừng Thấy Người Khác Nghĩ Như Mình.

Có Người Nói : Nên Dành Việc Suy Ngắm Cho Người Hoàn Thiện, Còn Mình Không Xứng Đáng. Người Khác Tuyên Bố: Họ Không Dám Siêng Rước Lễ, Vì Họ Thấy Mình Không Trong Sạch Đủ. Kẻ Lại Nói : Sợ Làm Ô Nhục Cho Đàng Nhân Đức Nếu Họ Dấn Bước Vào, Vì Tự Thấy Khốn Nạn Và Mỏng Dòn Lắm. Kẻ Khác : Từ Khước Không Đem Tài Năng Phụng Sự Chúa Và Đồng Loại, Vì Họ Nghĩ Mình Yếu Đuối, Họ Sợ Đâm Kiêu Ngạo Nếu Họ Được Là Dụng Cụ Để Làm Việc Tốt Lành Nào Đó, Và Đem Ánh Sáng Cho Kẻ Khác, Họ Bị Hao Mòn Đi.

Tất Cả Những Lời Nói Trên Đều Là Xảo Ngôn, Là Thứ Khiêm Nhường, Không Những Giả Hiệu, Song Còn Tai Hại. Vì Qua Những Lời Đó Người Ta Muốn Ngấm Ngầm, Tinh Quái Chê Trách Các Điều Thuộc Về Chúa ; Hoặc Ít Ra Lấy Cớ Khiêm Nhường Để Che Đậy Tính Yêu Thích Ý Kiến Riêng, Tâm Tình Riêng Và Sự Lười Biếng Của Mình. Y-Sa-Ya Tiên Tri Nói Với Vua A-Kháp : “Hãy Xin Chúa Một Điềm Lạ Trên Trời Cao Hay Dưới Vực Sâu”. Nhưng Vua Trả Lời : “Không, Tôi Không Xin, Tôi Không Muốn Thử Thách Chúa” (Ysaia 7, 17). Ôi Con Người Manh Tâm! Ông Ta Ra Vẻ Rất Tôn Trọng Thiên Chúa, Lấy Cớ Khiêm Nhường Để Tự Chước Cho Mình Khỏi Cậy Nhờ Ơn Chúa Giúp. Chúa Đã Rủ Lòng Thương Trách Lỗi Ấy Của Ông. Sao Ông Lại Chẳng Thấy : Một Khi Chúa Muốn Thi Ân Thì Từ Chối Các Ơn Huệ Chúa Muốn Ban Là Kiêu Ngạo, Còn Vâng Lời Và Hết Sức Đáp Lại Các Ước Muốn Của Ngài, Là Khiêm Nhường Ư ? Mà Ước Muốn Của Chúa Là Ta Hãy Nên Hoàn Thiện, Bởi Kết Hiệp Với Ngài, Bắt Chước Ngài Hết Sức.

Người Kiêu Hãnh, Tự Tín Vào Mình, Có Đủ Lý Mà Không Dám Làm Gì Cả. Song Người Khiêm Nhường Càng Can Đảm Khi Thấy Mình Càng Bất Lực, Và Khi Biết Mình Yếu Hèn Chừng Nào, Họ Càng Bạo Dạn Chừng Ấy, Vì Đặt Tất Cả Lòng Trông Cậy Nơi Chúa, Đấng Thích Thi Thố Quyền Phép Vạn Năng Trong Yếu Hèn Của Ta (2 Cr 12.9) Và Dủ Lòng Thương Xót Nỗi Khốn Cực Của Ta. Vậy, Phải Lấy Lòng Khiêm Nhường Và Thánh Thiện Mà Dám Làm Những Gì Các Vị Linh Hướng Ta Xét Thích Hợp Để Giúp Ta Tiến Bộ.

Nghĩ Mình Biết Cái Mà Mình Không Biết, Là Ngu Xuẩn Rõ Ràng ! Làm Bộ Thông Thái Về Cái Mình Biết Rõ Là Mình Không Biết, Là Khoe Khoang Không Thể Chịu Được ! Phần Tôi, Tôi Không Muốn Làm Kẻ Giỏi Vì Cái Tôi Biết, Hay Ngược Lại Cũng Không Muốn Làm Kẻ Vờ Ngu. Khi Đức Bác Ái Đòi, Phải Thông Truyền Cách Thẳng Thắn Và Từ Tốn Cho Người Đồng Loại Không Những Điều Họ Cần Hiểu Biết Mà Ngay Cả Điều Có Ích, Cho Họ Thỏa Lòng. Vì Đức Khiêm Nhường Che Giấu Các Nhân Đức Khác Là Cốt Để Bảo Vệ, Gìn Giữ, Nhưng Khi Đức Bác Ái Đòi Hỏi, Lại Không Ngần Ngại Tỏ Các Nhân Đức Ra Để Làm Chúng Tăng Tiến, Lớn Lên Và Hoàn Hảo. Như Thế, Đức Ấy Giống Như Thứ Cây Nọ Ở Đảo Ty-Lốt[41][41], Cứ Ban Đêm Thì Che Kín Những Cánh Hoa Đỏ Đẹp, Và Chỉ Mở Ra Lúc Hé Bình Minh, Cho Nên Thổ Dân Nói Thứ Hoa Ấy Ngủ Ban Đêm. Đức Khiêm Nhường Cũng Che Kín Mọi Nhân Đức Và Hoàn Thiện Của Ta, Và Chỉ Cho Lộ Ra Vì Bác Ái, Vốn Là Nhân Đức Không Phải Của Người Đời Song Của Trời, Không Phải Thuộc Luân Thường Song Trực Tiếp Thuộc Thiên Chúa, Là Mặt Trời Các Nhân Đức, Thống Trị Trên Các Nhân Đức. Bởi Thế, Khiêm Nhường Mà Làm Hại Cho Bác Ái, Đó Là Khiêm Nhường Giả Trăm Phần Trăm.

Tôi Không Muốn Làm Kẻ Dại, Cũng Không Muốn Làm Người Khôn, Sự Đơn Sơ, Ngay Thẳng Ngăn Tôi Làm Dại. Và Nếu Khoe Khoang Là Trái Với Khiêm Nhường Thì Mánh Lới Giả Bộ, Kiểu Cách Trái Với Đơn Sơ, Ngay Thẳng. Nếu Có Đôi Vị Tôi Tớ Trọng Vọng Của Chúa Đã Giả Bộ Làm Kẻ Dại Để Trở Nên Nhớm Gờm Trước Thế Gian, Ta Chỉ Nên Thán Phục Mà Đừng Bắt Chước. Họ Có Lý Để Làm Cái Kì Dị Ấy. Đó Là Những Chuyện Đặc Biệt Và Phi Thường Của Riêng Các Ngài, Cho Nên Đừng Ai Áp Dụng Cho Mình. Kìa Vua Đa-Vít Nhảy Múa Trước Hòm Bia Bất Chấp Nghi Lễ Thủ Tục Thông Thường, Không Phải Người Muốn Thành Điên Dại, Song Người Đã Làm Những Bộ Điệu Bên Ngoài Ấy Cách Đơn Sơ Không Kiểu Cách Vì Nó Hợp Với Niềm Hân Hoan Tràn Trụa Vô Tả Người Cảm Thấy Trong Lòng. Đã Hẳn, Mi-Kôn, Vợ Người, Có Trách Người Về Cử Chỉ Điên Dại Ấy, Người Không Buồn Vì Đã Ra Như Bần Tiện. Song Người Không Thay Đổi Cách Diễn Tả Chất Phác Chân Thành Niềm Vui Của Mình, Và Đã Tỏ Ra Vui Nhận Chút Nhục Nhã Vì Chúa. Dựa Theo Đó, Tôi Tưởng Nếu Vì Những Hành Động Của Lòng Đạo Đức Chân Thành Và Đơn Thật Của Con Mà Người Ta Coi Con Là Kẻ Hèn Hạ, Đáng Ghét Hay Điên Dại, Đức Khiêm Nhường Sẽ Làm Cho Con Vui Mừng Vì Những Sự Tủi Hổ Có Phúc Đó, Vì Căn Nguyên Tủi Hổ Này Không Do Con Song Do Các Kẻ Làm Cho Con.

CHƯƠNG 6

KHIÊM NHƯỜNG LÀM TA
YÊU QUÍ SỰ HÈN HẠ CỦA MÌNH

Tôi Tiến Thêm Bước Nữa Để Nói Cho Con, Hỡi Philôtê, Là Hãy Yêu Sự Hèn Hạ Của Con Trong Mọi Sự, Mọi Nơi. Chắc Con Sẽ Hỏi : Cái Đó Nghĩa Là Thế Nào ? Theo La Ngữ, Hèn Hạ Có Nghĩa Là Khiêm Nhường Hạ Mình, Và Khiêm Nhường Có Nghĩa Là Hèn Hạ. Khi Đức Mẹ Nói Lên Trong Bài Ca Của Người “vì Chúa Đã Ghé Mắt Nhìn Phận Hèn Hạ Của Nữ Tỳ Chúa, Rồi Đây Muôn Thế Hệ Sẽ Tung Hô Tôi Diễm Phúc”, Đức Mẹ Có Ý Nói : Chúa Đã Vui Lòng Nhìn Đến Sự Hèn Hạ, Ti Tiện Và Thấp Kém Của Người Để Đổ Tràn Những Ơn Sủng Và Đặc Ân. Tuy Vậy, Vẫn Có Khác Nhau Giữa Khiêm Nhường Và Hèn Hạ. Vì Hèn Hạ Là Sự Nhỏ Nhoi, Thấp Kém Và Ti Tiện Có Ở Nơi Ta, Mà Ta Không Nghĩ Đến. Còn Đức Khiêm Nhường Là Sự Hiểu Biết Đích Xác Và Chân Nhận Cái Hèn Hạ Của Mình. Mà Tột Đỉnh Của Khiêm Nhường Không Chỉ Ở Tại Sự Chân Nhận Sự Hèn Hạ, Mà Còn Yêu Nó, Thích Nó, Không Phải Vì Thiếu Can Đảm Và Đại Độ, Song Để Tôn Vinh Thiên Chúa Uy Linh Hơn, Cũng Như Để Quý Trọng Người Đồng Loại Nhiều Hơn So Với Chính Mình.

Đó Là Điều Tôi Muốn Khuyên Con, Và Để Hiểu Rõ Hơn, Con Nên Biết Trong Số Các Sự Khó Ta Phải Chịu, Có Cái Đê Hèn, Song Có Cái Danh Giá. Nhiều Người Chịu Được Sự Khó Danh Giá, Còn Hầu Như Không Ai Muốn Chịu Sự Khó Đê Hèn. Con Hãy Xem Một Thầy Ẩn Tu Đạo Hạnh, Quần Áo Rách Rưới Và Rét Run. Ai Cũng Tôn Trọng Bộ Quần Áo Rách Nát, Và Cảm Thương Sự Đau Đớn Của Vị Ấy. Nhưng Nếu Một Thợ Thủ Công, Một Người Quý Tộc, Một Cô Tiểu Thơ Mà Nghèo Đói Như Thế, Người Ta Khinh Bỉ Chế Nhạo. Chính Ở Đây Sự Nghèo Khó Của Họ Mới Thật Gọi Là Hèn Hạ. Một Tu Sĩ Nhận Lời Quở Trách Nặng Nề Của Bề Trên Cách Cung Kính, Hay Con Cái Nhận Của Cha Mẹ : Ai Cũng Gọi Đó Là Hãm Mình, Vâng Phục Và Khôn Ngoan. Nếu Một Hiệp Sĩ Hay Một Mệnh Phụ Nào Cũng Chịu Như Vậy Bởi Một Người Nào Đó, Thì Dù Có Bởi Lòng Mến Chúa, Người Ta Cũng Cho Đó Là Hèn Nhát Và Ti Tiện. Đây Cũng Là Một Sự Khốn Khó Đê Hèn Nữa. Một Người Bị Ung Nhọt Nơi Cánh Tay, Kẻ Khác Nơi Mặt. Thế Mà Người Trước Chỉ Mắc Bệnh Ấy Thôi ; Còn Người Sau Vừa Bị Bệnh, Vừa Bị Sự Khinh Bỉ, Chê Bỏ Và Tủi Nhục. Cho Nên Tôi Nói : Không Chỉ Yêu Cái Sự Khốn Khó, Đó Là Đức Nhẫn Nại, Mà Còn Quý Chuộng Cả Sự Hèn Hạ, Cái Này Mới Là Đức Khiêm Nhường.

Lại Nữa Có Những Nhân Đức Hèn Hạ Và Nhân Đức Danh Giá. Đức Kiên Nhẫn, Hiền Từ, Đơn Sơ Và Khiêm Nhường Là Các Đức Mà Người Thế Gian Coi Là Ti Tiện, Đê Hèn. Trái Lại, Họ Rất Chuộng Sự Khôn Ngoan, Dũng Cảm Và Hào Hoa. Lại Còn Chuyện Giữa Những Hành Động Của Cùng Một Nhân Đức Mà Hành Động Này Bị Khinh Chê, Còn Hành Động Kia Được Tôn Trọng. Bố Thí Và Tha Thứ Các Xúc Phạm Là Hai Hành Động Của Cùng Một Đức Bác Ái. Mọi Người Đều Quý Mến Cái Trên, Còn Cái Dưới Trước Mặt Thế Gian Thường Bị Khinh Chê. Một Người Danh Giaa Vọng Tộc Hay Một Mệnh Phụ Mà Không Buông Mình Sống Bừa Bãi Theo Nhóm Người Buông Tuồng, Không Ăn Nói, Chơi Bời Nhảy Nhót, Ăn Mặc Kiểu Cách, Sẽ Bị Người Khác Chế Nhạo Và Chỉ Trích, Và Sự Đoan Trang Đạo Hạnh Của Họ Bị Mệnh Danh Là Đạo Đức Rởm Hay Kiêu Kỳ. Yêu Sự Đó, Là Yêu Sự Hèn Hạ.

Đây Một Ví Dụ Khác : Ta Đi Thăm Bệnh Nhân, Nếu Người Ta Đưa Tôi Đến Nơi Khốn Khó Nhất, Đó Là Một Sự Hèn Hạ Cho Tôi Xét Theo Thói Đời, Vì Thế Tôi Yêu Thích Nó. Nếu Người Ta Đem Tôi Đến Những Người Có Chức Tước, Đây Lại Là Một Sự Hèn Hạ Trong Tinh Thần, Vì Đây Không Được Nhân Đức Và Công Nghiệp Bằng Trên Kia, Vậy Tôi Cũng Yêu Quý Sự Hèn Hạ Này. Ngã Giữa Phố, Ngoài Cái Đau Còn Có Cái Xấu Hổ, Phải Yêu Cái Hèn Hạ Ấy. Có Những Lỗi, Trong Đó Không Có Gì Xấu Nhưng Có Sự Hèn Hạ. Đức Khiêm Nhường Không Bắt Ta Phải Cố Ý Làm Các Lỗi Ấy, Nhưng Đòi Ta Đừng Quá Bối Rối Lo Âu Khi Đã Trót Phạm. Tỉ Dụ : Đôi Sự Dại Dột Ngớ Ngẩn, Bất Lịch Sự Và Vô Ý Tứ… Vẫn Phải Tránh Các Cái Đó Vì Lịch Thiệp Và Khôn Ngoan, Song Trót Lỡ Thì Phải Khứng Nhận Sự Hèn Hạ Do Đó Và Phải Vui Lòng Nhận Chịu Để Sống Khiêm Nhường. Còn Hơn Thế Nữa, Nếu Tôi Đã Buông Theo Tính Nóng Giận Hay Bừa Bãi Mà Nói Những Điều Bất Xứng Làm Chúa Và Đồng Loại Bị Xúc Phạm, Tôi Sẽ Hối Hận Hết Sức Và Đau Đớn Cực Lòng Vì Đã Làm, Và Tôi Sẽ Cố Gắng Đền Bù Được Chừng Nào Hay Chừng Nấy. Nhưng Tôi Cũng Không Quên Nhận Sự Hèn Hạ Và Khinh Bỉ Do Đó Đem Đến Cho Tôi. Mà Nếu Có Thể Tách Đôi Hai Sự Ấy Thì Tôi Sẽ Mạnh Mẽ Khu Trừ Tội Còn Giữ Lấy Sự Hèn Hạ Trong Khiêm Nhường.

Dù Ta Yêu Sự Hèn Hạ Phát Sinh Từ Sự Dữ, Vẫn Phải Nhớ Đền Bù Sự Dữ Đã Gây Ra Hèn Hạ Bằng Các Phương Tiện Ám Hạp Và Chính Đáng, Nhất Là Khi Sự Dữ Lại Có Hậu Quả Lớn. Nếu Tôi Có Một Nhọt Bẩn Trên Mặt, Tôi Sẽ Chữa Đi, Song Không Phải Để Người Ta Đừng Để Ý Đến Sự Hèn Hạ Tôi Phải Chịu Do Đó. Nếu Tôi Làm Một Điều Không Xúc Phạm Đến Ai, Tôi Sẽ Không Cần Xin Lỗi, Dù Đó Là Một Sai Lỗi, Miễn Là Nó Không Xảy Ra Thường Xuyên. Tôi Không Nên Xin Lỗi Chỉ Vì Để Có Sự Hèn Hạ Mà Chịu : Điều Này Đức Khiêm Nhường Không Cho Phép. Song Nếu Vì Vô Ý Hay Dại Dột, Tôi Đã Xúc Phạm Hay Làm Gương Xấu Cho Ai, Tôi Sẽ Đền Bù Bằng Xin Lỗi, Nhất Là Sự Xấu Ấy Cứ Kéo Dài Và Đức Bác Ái Buộc Tôi Khu Trừ Đi. Tựu Chung, Có Đôi Khi Đức Bác Ái Đòi Ta Phải Đừng Nhận Sự Hèn Hạ Cho Dù Ích Cho Người Khác, Khi Thanh Danh Ta Cần Cho Họ. Nhưng Trong Trường Hợp Này, Khi Cất Sự Hèn Hạ Khỏi Mắt Người Ta Để Tránh Gương Xấu Cho Họ, Ta Phải Cất Giấu Nó Vào Lòng, Để Họ Được Thấy Gương Sáng Sinh Ích Lợi Cho Họ.

Nhưng Philôtê, Con Muốn Biết Những Sự Nào Hèn Hạ Hơn Cả, Thì Đây : Những Cái Lợi Ích Cho Hồn Ta Và Đẹp Lòng Thiên Chúa Hơn Cả Là Những Cái Ta Phải Chịu Vì Tình Cờ Xảy Đến Hoặc Do Bậc Sống Của Ta, Ta Không Tự Ý Chọn, Nhưng Ta Nhận Từ Tay Chúa Gửi Đến, Mà Chúa Chọn Thì Bao Giờ Cũng Hơn Ta Chọn. Còn Nếu Phải Chọn, Thì Những Hèn Hạ Lớn Hơn Cả Là Tốt Nhất. Gọi Là Lớn Hơn Cả, Những Cái Trái Ngược Với Xu Hướng Ta, Miễn Là Chúng Phù Hợp Cho Chức Bậc Ta. Đây Cần Phải Nói Một Lần Cho Rõ : Cái Tật Chọn Lựa Thường Làm Hư, Giảm Giá Hầu Hết Các Nhân Đức Của Ta.

Ôi, Ai Sẽ Cho Ta Được Nói Như Thánh Vương Đa-Vít : “Tôi Chọn Làm Kẻ Hèn Trước Nhà Chúa, Còn Hơn Ở Lầu Đài Kẻ Có Tội” (Thánh Vịnh 81, 11). Philôtê Thân Mến, Người Đó Chắc Không Ai Ngoài Đấng, Vì Muốn Nâng Ta Lên, Đã Sống Và Chết Trong “tủi Nhục Và Hèn Hạ Trước Mặt Mọi Người Và Cả Toàn Dân”.

Tôi Đã Nói Nhiều Điều Con Thấy Có Vẻ Khó Khăn Cay Cực Khi Thoạt Nghĩ Tới, Song Con Hãy Tin Tôi, Nó Sẽ Êm Ái Ngọt Ngào Hơn Đường Và Mật Và Khi Con Thực Hành.

 

CHƯƠNG 7

CÁCH BẢO VỆ THANH DANH

KHI TẬP ĐỨC KHIÊM NHƯỜNG

 

Người Đời Không Tặng Khen Lao, Danh Dự Và Vinh Quang Cho Ai Chỉ Có Nhân Đức Thường Song Có Nhân Đức Cao Siêu. Vì Khi Khen Lao, Ta Muốn Thuyết Phục Người Khác Cũng Tôn Trọng Sự Ưu Tú Của Một Người Nào. Và Khi Làm Vinh Dự Ai, Ta Quả Quyết Chính Ta Tôn Trọng Người Đó. Còn Vinh Quang, Theo Ý Tôi, Là Cái Ánh Rực Rỡ Của Thanh Danh Phát Ra Từ Các Lời Khen Lao Và Vinh Dự Gom Góp Lại. Nếu Vinh Dự Và Khen Lao Là Ngọc Quý, Thì Vinh Quang Là Tia Sáng Bật Ra Từ Đống Ngọc Ấy. Mà Đức Khiêm Nhường Không Cho Phép Ta Tưởng Mình Vượt Xa Hay Được Quý Chuộng Hơn Kẻ Khác, Cho Nên Cũng Không Cho Phép Ta Tìm Kiếm Khen Lao, Danh Dự Và Vinh Quang Mà Chỉ Ai Ưu Tú Mới Được Hưởng. Tuy Vậy, Đức Khiêm Nhường Cũng Nghe Lời Răn Bảo Của Đấng Khôn Ngoan Dạy : “Phải Chăm Nom Cho Thanh Danh Ta” Vì Giữ Gìn Thanh Danh Tức Là Tôn Trọng Không Phải Vẻ Ưu Tú Kiêu Sa Của Đời Sống Ta, Song Tôn Trọng Nét Lương Thiện Và Vẻ Tinh Khiết Của Nó. Đức Khiêm Nhường Không Cấm Ta Nhìn Nhận Có Sự Ấy Nơi Ta, Tức Cũng Không Cấm Ta Ước Mong Được Danh Thơm Bởi Đó. Đã Hẳn, Khiêm Nhường Sẽ Khinh Bỏ Thanh Danh Nếu Đức Bác Ái Đòi Hỏi, Song Vì Thanh Danh Là Một Trong Những Nền Móng Của Xã Hội Loài Người, Không Nó, Ta Trở Nên Không Những Vô Dụng Mà Còn Có Hại Cho Quần Chúng Vì Gương Xấu Của Ta. Tóm, Đức Bác Ái Đòi Hỏi, Và Khiêm Nhường Cho Phép Ta Ước Mong Và Bảo Vệ Thanh Danh Cách Thận Trọng.

Vả Lại, Như Lá Cây Tự Nó Không Đáng Giá Gì, Nhưng Vừa Giúp Tô Điểm, Vừa Để Che Chở Cho Hoa Quả Khi Còn Non, Thì Thanh Danh Cũng Thế, Tự Nó Không Đáng Thèm Khát Bao Lăm, Tuy Vậy, Cũng Hữu Dụng Lắm, Không Những Để Tô Điểm Đời Ta, Mà Còn Gìn Giữ Các Nhân Đức, Nhất Là Các Nhân Đức Còn Non Yếu. Bị Bó Buộc Phải Giữ Tiếng Tốt Và Phải Sống Xứng Đáng Với Sự Quý Trọng Của Người Ta, Cái Đó Ép Buộc Vừa Mạnh Mẽ Vừa Êm Ái, Chí Can Đảm Của Ta Thêm Nổ Lực Hơn. Philôtê Thân Mến, Ta Hãy Gìn Giữ Nhân Đức Ta Vì Chúng Đẹp Lòng Chúa, Đấng Là Đối Tượng Cao Cả Và Siêu Việt Của Mọi Hành Động Ta. Song Cũng Như Kẻ Muốn Giữ Các Trái Cây Không Những Chỉ Bằng Cách Đem Làm Mứt, Mà Còn Đem Mứt Ấy Để Trong Bình, Ngõ Hầu Giữ Chúng Lâu Dài ; Đây Cũng Thế, Tuy Lòng Mến Chúa Là Yếu Tố Chính Gìn Giữ Các Nhân Đức Ta, Ta Còn Có Thể Dùng Cả Thanh Danh Làm Yếu Tố Thích Hạp, Hữu Ích Để Gìn Giữ Nữa.

Tuy Nhiên Không Nên Quá Hăng Hái, Chi Li, Xét Nét Trong Việc Bảo Vệ Tiếng Tốt, Vì Người Dễ Xúc Động, Dễ Mích Lòng Về Thanh Danh Mình Thì Giống Như Kẻ Hơi Húng Hắng Khó Chịu Là Đã Chạy Tìm Đủ Mọi Thứ Thuốc. Họ Tưởng Như Thế Là Giữ Sức Khỏe, Kỳ Thực Họ Làm Hại. Cho Nên Người Quá Lo Lắng Cho Thanh Danh, Sẽ Đánh Mất Nó Bởi Vì, Quá Dễ Động Lòng, Họ Sẽ Trở Nên Kỳ Quặc Ương Ngạnh, Khó Tính Và Bởi Đó Kích Thích Ác Tâm Của Kẻ Hay Gièm Pha.

Che Giấu Và Coi Khinh Các Nỗi Sỉ Nhục Và Vu Khống Thường Là Phương Thuốc Hiệu Nghiệm Hơn Là Giận Dỗi, Tranh Chấp Và Oán Thù. Coi Khinh Sẽ Làm Chúng Tiêu Tan, Còn Nếu Đâm Tức Giận, Thì Làm Chúng Bùng Lên. Cá Sấu Chỉ Cắn Kẻ Nào Sợ Chúng, Lời Gièm Pha Cũng Chỉ Làm Đau Đớn Kẻ Lo Buồn Vì Nó.

Sự Sợ Hãi Quá Độ Bị Mất Thanh Danh Tỏ Ra Ta Ít Tin Tưởng Vào Nền Tảng Chắc Chắn Của Thanh Danh Ta, Tức Là Một Đời Sống Tốt Lành Chân Thật. Thành Phố Nào Có Cầu Gỗ Bắc Trên Sông, Sẽ Lo Chúng Bị Nước Lũ Cuốn Đi ; Còn Thành Nào Có Cầu Bằng Đá Chỉ Lo Khi Có Đại Lụt Bất Thường. Cũng Vậy, Người Có Căn Bản Đạo Hạnh Chắc Chắn Thường Khinh Những Lời Gièm Pha, Còn Kẻ Thấy Mình Yếu Hèn Lại Sợ Bất Cứ Cái Gì. Đã Hẳn, Philôtê, Ai Muốn Có Tiếng Tốt Trước Mặt Hết Tất Cả Mọi Người, Sẽ Mất ; Ai Muốn Nhờ Những Kẻ Đã Thành Đê Tiện Và Nhơ Nhuốc Vì Xấu Nết Đem Tiếng Tốt Lại Cho, Thì Họ Đáng Mất Danh Dự.

Thanh Danh Ví Như Một Bảng Hiệu, Trỏ Cho Biết Nhân Đức Ở Đâu, Cho Nên Phải Quý Chuộng Nhân Đức Hơn Cả, Bất Cứ Ở Đâu Và Về Sự Gì. Vì Thế, Nếu Ai Nói Con : “đồ Giả Hình” Vì Đã Theo Đường Đạo Đức ; Hoặc Người Ta Coi Con Là Nhát Đảm, Vì Đã Tha Thứ Xúc Phạm, Con Hãy Bất Chấp Tất Cả Những Cái Đó. Vì Không Kể Những Xét Đoán Ấy Là Do Những Kẻ Xuẩn Ngốc, Thì Dù Có Phải Mất Thanh Danh Chăng Nữa, Con Cũng Đừng Vứt Bỏ Nhân Đức Hay Bỏ Con Đường Đạo Đức, Vì Phải Chuộng Quả Hơn Lá, Nghĩa Là Của Cải Bề Trong Và Thiêng Liêng Hơn Mọi Của Cải Bề Ngoài. Phải Chăm Nom Săn Sóc, Nhưng Không Nên Tôn Thờ Thanh Danh. Không Nên Chọc Mắt Người Lành, Thì Cũng Không Nên Đòi Hài Lòng Kẻ Xấu. Râu Tô Điểm Bộ Mặt Người Nam, Và Tóc Trang Điểm Khuôn Mặt Người Nữ, Nếu Người Ta Nhổ Hết Râu Hay Tóc Ấy Tự Gốc, Chắc Rất Khó Mọc Lại, Song Nếu Chỉ Hớt Hay Cạo Nó Đi, Nó Sẽ Mọc Lại Ngay Và Còn Rậm Và Cứng Hơn Trước. Tiếng Tốt Cũng Vậy, Dù Có Bị Cắt Bị Nạo Đi Bởi Miệng Kẻ Dèm Pha, Mà Theo Lời Đa-Vít, Nó Sắc Như Dao Cạo (Thánh Vịnh 61, 4), Cũng Không Nên Lo Lắng, Vì Nó Sẽ Mọc Lại Ngay, Không Những Đẹp Như Xưa Mà Còn Vững Chắc Hơn. Nhưng Nếu Cái Nết Hư, Cái Hèn Nhát, Đời Sống Xấu Xa Của Ta Làm Ta Mất Thanh Danh, Khó Mà Lấy Lại Được Vì Gốc Nó Đã Bị Nhổ. Gốc Đây Là Gì ? Là Sự Tốt Lành Và Liêm Chính. Bao Lâu Nó Còn Trong Ta, Bấy Lâu Còn Có Thể Phát Sinh Lại Danh Dự Mà Nó Có Quyền Có.

Phải Bỏ Những Chuyện Trò Vô Ích, Những Giao Du Vô Dụng, Các Tình Bạn Bè Hão Đi, Nếu Nó Làm Hại Thanh Danh, Vì Thanh Danh Đáng Trọng Hơn Những Vui Thú Hão Huyền Ấy, Còn Nếu Vì Lo Việc Đạo Đức, Để Tiến Bộ Trong Nhân Đức Và Lập Công Nghiệp Đời Sau Mà Người Ta Lẩm Bẩm, Kêu Trách, Vu Oan, Ta Mặc Kệ Cho Tụi Chó Ngao Sủa Mặt Trăng. Nếu Chúng Gây Được Vài Dư Luận Xấu Chống Thanh Danh Ta, Như Thể Là Hớt Tóc Và Cạo Râu Của Thanh Danh Ta, Chầy Kịp Thanh Danh Ta Sẽ Mọc Lại, Và Lưỡi Dao Cạo Của Dèm Pha Lại Giúp Cho Danh Dự Ta Như Dao Kéo Tỉa Nhành Nho, Làm Nho Sinh Nhiều Trái Hơn.

Ta Hãy Luôn Nhìn Ngắm Chúa Giêsu Chịu Đóng Đanh, Ta Hãy Phụng Sự Chúa Với Lòng Trông Cậy Và Đơn Sơ, Song Cách Khôn Ngoan Và Kín Đáo. Ngài Sẽ Là Đấng Bảo Vệ Thanh Danh Ta, Còn Nếu Ngài Cho Phép Nó Bị Cất Đi Là Cố Ý Đền Trả Ta Một Cái Tốt Hơn : Hoặc Cho Ta Được Tiến Bộ Trong Khiêm Nhường, Mà Chỉ Một Ly Nhỏ Còn Quý Hơn Nghìn Lượng Danh Giá. Nếu Người Ta Quở Trách Ta Bất Công, Ta Cứ Bình Tĩnh Đem Sự Thật Đối Lại Vu Khống Ấy, Nếu Nó Còn Tiếp Diễn Ta Cũng Cứ Tiếp Tục Hạ Mình, Trao Phó Thanh Danh Với Cả Linh Hồn Ta Trong Tay Thiên Chúa : Như Thế Còn Bảo Đảm Nào Chắc Hơn Nữa ? Cứ Phụng Sự Chúa “lúc Được Tiếng Tốt Cũng Như Khi Bị Tiếng Xấu”, Theo Gương Thánh Phaolô, Ngõ Hầu Nói Được Như Vua Đa-Vít : “Lạy Chúa, Vì Chúa Con Chịu Đựng Nhuốc Nha Và Tủi Nhục Đã Phủ Đầy Mặt Con” (Thánh Vịnh 68, 8).

Tuy Vậy, Tôi Trừ Ra Một Vài Tội Ác Quá Độc Dữ Và Quá Đê Tiện Đến Nỗi Không Ai Được Phép Bằng Lòng Chịu Vu Vạ Như Thế, Mà Không Tự Bào Chữa Một Cách Chính Đáng. Cũng Trừ Ra Một Đôi Người Mà Thanh Danh Rất Cần Để Mưu Ích Thiêng Liêng Cho Nhiều Người Khác : Trong Trường Hợp Này, Theo Ý Kiến Các Nhà Thần Học, Hãy Bình Tĩnh Bắt Đền Bù Lại Sự Thiệt Hại Mà Danh Giá Đã Phải Chịu.

CHƯƠNG 8

ĐỨC HIỀN TỪ ĐỐI VỚI ĐỒNG LOẠI
PHƯƠNG THẾ CHỮA TÍNH NÓNG

 

Trong Phép Thêm Sức Và Các Lễ Nghi Hiến Thánh Mà Hội Thánh Noi Theo Truyền Thống Các Tông Đồ Để Lại, Có Dùng Một Thứ Dầu Thánh Là Hợp Chất Của Dầu Ô-Liu Trộn Lẫn Với Hương Dược. Nó Tượng Trưng Không Kể Nhiều Điều Khác, Hai Nhân Đức Rất Đáng Quý Chuộng Vẫn Hằng Sáng Chói Nơi Chúa Chúng Ta. Ngài Đã Đặc Biệt Khuyên Dạy Chúng Ta Tập Hai Đức Đó, Như Thể Nhờ Hai Đức Đó Dâng Mình Cách Đặc Biệt Để Phụng Sự Việc Chúa Và Theo Dõi Gương Chúa. Ngài Phán : “Hãy Học Nơi Thầy Lòng Hiền Từ Và Khiêm Nhường” (Mt 11, 29). Đức Khiêm Nhường Làm Ta Hoàn Hảo Đối Với Thiên Chúa, Đức Hiền Từ, Đối Với Đồng Loại. Trong Số Các Chất Dầu Thơm, Hương Dược Luôn Lặn Chìm Xuống Dưới, Nên Nó Chỉ Sự Khiêm Nhường. Còn Dầu Ô-Liu Luôn Nổi Lên Trên, Tiêu Biểu Lòng Hiền Từ, Nhân Hậu, Luôn Vượt Lên Trên Mọi Sự. Nó Vượt Trên Mọi Nhân Đức Như Hoa Của Đức Bác Ái. Đức Bác Ái, Như Lời Thánh Bê-Na-Đô Nói, Chỉ Đạt Mức Hoàn Toàn Khi Nó Không Những Kiên Nhẫn Mà Còn Hiền Từ Và Nhân Hậu Nữa.

Nhưng Philôtê, Con Hãy Lo Sao Cho Dầu Bí Nhiệm Pha Trộn Bằng Hiền Từ Và Khiêm Nhường Ấy Luôn Luôn Ở Trong Lòng Con. Vì Một Trong Các Mánh Khóe Của Kẻ Thù Linh Hồn Là Làm Cho Nhiều Kẻ Mãn Nguyện Với Các Vẻ Bên Ngoài Của Hai Đức Ấy, Mà Không Xét Kỹ Các Tâm Tình Bên Trong Của Họ, Cho Nên Tưởng Mình Khiêm Nhường Và Hiền Lành, Mà Kỳ Thực Không Có Tý Nào Cả. Cái Đó Dễ Nhận Thấy Lắm ; Mặc Dầu Họ Có Những Cử Chỉ Rất Có Vẻ Hiền Từ Và Khiêm Nhường Song Chỉ Cần Môt Câu Nói Nhẹ Trái Ý Họ, Một Sự Sỉ Nhục Cỏn Con Đối Với Họ, Họ Liền Lên Mặt Cách Kiêu Hãnh Không Ngờ. Người Ta Đồn Ai Đã Dùng Thuốc Khử Độc, Gọi Nôm Na Là “mỡ Thánh Phaolô” Dùng[42][42] Thì Dù Rắn Độc Cắn Không Bị Sưng, Miễn Là Thứ Mỡ Ấy Mịn ; Đây Cũng Vậy, Khiêm Nhường Và Hiền Lành Chân Thật, Sẽ Làm Bớt Sưng Bớt Nhức, Mà Các Sỉ Nhục Thường Hay Gây Nên Trong Lòng Ta. Nếu Bị Cắn, Bị Chích Bởi Các Kẻ Dèm Pha Và Địch Thù Mà Ta Đâm Ra Kiêu Kỳ, Lên Mặt Giận Dữ, Đó Là Dấu Khiêm Nhường Và Hiền Lành Của Ta Không Chân Thật, Mà Là Giả Trá Và Có Mã Bên Ngoài Thôi.

Thánh Tổ-Phụ Giuse Dặn Anh Em Mình Khi Cho Họ Từ Ai-Cập Trở Về Quê Cha Mẹ : “Đừng Nóng Nảy Hung Hăng Dọc Đường” (Sách Sáng Thế : 45, 24). Tôi Cũng Dặn Con Như Vậy, Philôtê. Đời Này Chỉ Là Một Cuộc Hành Trình Cực Khổ Về Đời Sau Hạnh Phúc, Ta Đừng Giận Nhau Ở Dọc Đường. Hãy Đi Đường Với Anh Em Và Bạn Hữu Ta Cách Hiền Hòa, Yên Thấm Dễ Thương. Tôi Quả Quyết Hẳn Và Không Có Luật Trừ Rằng : Con Đừng Bao Giờ Nóng Giận, Nếu Có Thể. Đừng Lấy Bất Cứ Cớ Gì Để Cho Phép Con Giận Dữ, Vì Thánh Gia-Cô-Bê Nói Thẳng Không E Dè Rằng : “Tính Nóng Giận Của Người Ta Không Gây Được Sự Công Chính Của Thiên Chúa” (Gc 1, 20). Đã Đành Ta Phải Đánh Đuổi Sự Xấu Và Sửa Trị Các Tính Hư Của Các Kẻ Ta Có Trách Nhiệm Trông Coi, Cách Cương Nghị Và Trung Kiên, Nhưng Cũng Hiền Từ Và Êm Thắm. Không Có Gì Làm Voi Dữ Phải Dịu Tính Bằng Nhìn Thấy Một Con Cừu Non, Và Không Gì Làm Giảm Sức Phá Của Trái Thần Công Bằng Nắm Len. Người Ta Không Chấp Nhận Lời Răn Bảo Nói Lúc Nóng Tính, Dù Có Lý Mấy Đi Nữa, Cho Bằng Lời Sửa Bảo Mà Ta Chỉ Vì Lẽ Phải Mà Nói Ra. Lý Do Là : Lý Trí Ta Tự Nhiên Thích Nghe Theo Lẽ Phải, Song Chỉ Chịu Khuất Phục Tính Nóng Nảy Vì Áp Lực. Cho Nên Khi Lý Trí Mượn Sức Của Cơn Nóng Nảy Mà Nói, Nó Trở Thành Đáng Ghét, Sức Lực Thuyết Phục Chính Đáng Của Nó Đâm Suy Đồi Vì Đã Cậy Vào Bạo Lực Áp Chế.

Vua Chúa Làm Vinh Dự Và Yên Ủi Cho Dân Rất Nhiều Nếu Đến Thăm Dân Với Một Đoàn Tùy Tùng An Hòa. Nhưng Nếu Đến Với Một Đạo Binh, Dù Là Vì Công Ích, Người Dân Vẫn Khó Chịu, Vì Cho Đi Các Vị Có Ra Kỷ Luật Sắt Cho Binh Sĩ Chăng Nữa, Thì Dù Tài Tình Thế Nào Cũng Không Khỏi Lọt Đôi Ba Sự Lộn Xộn, Hà Hiếp, Bạo Lực. Đây Cũng Vậy, Khi Nào Lý Trí Cai Trị, Sửa Chữa, Trách Phạt An Hòa, Thì Dù Có Làm Cách Nghiêm Ngặt Và Thẳng Thắn, Ai Cũng Thích Và Tán Thành. Nhưng Nếu Làm Theo Cơn Nóng Nảy Tức Giận, Mà Theo Lời Thánh Au-Gu-Ti-Nô Nói, Là Đoàn Quân Tháp Tùng, Lúc Ấy Nó Làm Người Ta Sợ Hơn Là Yêu Nó. Và Hậu Quả Trực Tiếp Nhất Là Chính Lòng Nó Bị Chà Đạp Và Ngược Đãi. Thánh Au-Gu-Ti-Nô Viết Cho Pro-Fu-Tu-Rô : “Đóng Cửa Và Không Cho Tức Giận Vào Dù Nó Công Bình Và Hợp Lý, Thì Khôn Hơn Hé Mở Để Nó Chen Chân Vào Dù Chút Ít, Vì Một Khi Lọt Vào Được, Khó Mà Đuổi Ra. Nhất Là Khi Vào Nó Chỉ Là Mầm Non, Chẳng Bao Lâu Nó To Lớn Như Cái Cột Nhà”. Còn Khi Nào Nó Kéo Dài Tới Đêm Và Mặt Trời Lặn Rồi Vẫn Còn Giận, (Đây Là Điều Mà Thánh Tông Đồ Ngăn Cấm, Eph 4, 26), Tức Là Đã Thành Căm Hờn, Lúc Ấy Hầu Như Vô Phương Khu Trừ Nó : Vì Nó Sẽ Vịn Lấy Trăm Ngàn Cớ Giả Dối, Bởi Lẽ Chưa Bao Giờ Người Giận Dữ Cho Sự Giận Dữ Mình Là Vô Lý Cả.

Vậy, Biết Sống Không Nóng Giận Vẫn Tốt Hơn Là Muốn Dùng Nóng Giận Cách Vừa Phải Và Khôn Ngoan. Còn Khi Nào Vì Tính Yếu Đuối, Sơ Sót Mà Ta Bất Chợt Đâm Nóng Giận, Hãy Đàn Áp Nó Ngay Còn Hơn Là Dụ Dự Với Nó. Vì Chỉ Cần Cho Nó Có Thế Đứng, Nó Sẽ Làm Chủ Tình Thế Ngay Như Con Rắn Hễ Đầu Đi Là Đuôi Lọt. Con Sẽ Hỏi : Làm Sao Đẩy Lui Sự Nóng Giận ? Đây Philôtê, Vừa Chợt Cảm Thấy Nổi Cơn Nóng, Tiên Vàn Con Hãy Tập Trung Gấp Mọi Sức Lực, Tuy Không Cần Hấp Tấp Hay Dữ Dằn Song Nhẹ Nhàng Êm Thắm Nhưng Rất Nghiêm Túc. Vì Nhiều Khi Thấy Xảy Ra Trong Các Phiên Họp Của Thượng Nghị Viện Hay Quốc Hội, Người Thơ-Lại La Lên : “Im Lặng !” Kỳ Thực Ông Ta Làm Huyên Náo Hơn Các Kẻ Ông Muốn Bắt Im Lặng. Cho Nên, Nhiều Khi Ta Muốn Đàn Áp Cơn Nóng Giận Cách Hung Bạo, Ta Gây Nhiều Lộn Xộn Trong Lòng Ta Hơn Chính Cơn Nóng Giận Nữa. Một Khi Lòng Đã Xao Xuyến Như Thế, Nó Không Còn Thể Tự Chủ Được.

Sau Cái Cố Gắng Êm Thấm Kia, Con Hãy Thi Hành Điều Thánh Ao-Gu-Ti-Nô, Khi Đã Cao Niên, Dạy Cho Giám Mục Trẻ Tuổi Ao-Xi-Liô : “Con Hãy Làm Như Một Người Có Bổn Phận Phải Làm. Còn Khi Nào Xảy Đến Cho Con Điều Nói Trong Thánh Vịnh : “Mắt Tôi Ngầu Lên Vì Giận Dữ” Lúc Ấy Con Hãy Chạy Đến Kêu Cầu Chúa : “Xin Chúa Thương Xót Con, Lạy Chúa”, Ngõ Hầu Ngài Giang Tay Ra Dẹp Tan Cơn Nóng Giận Của Con. Tôi Có Ý Nói : Con Phải Xin Chúa Giúp Khi Thấy Mình Nóng Giận, Theo Gương Các Thánh Tông Đồ Lúc Bị Dông Bão Làm Thuyền Nghiêng Ngửa Trên Biển Hồ (Tibêriađê), Chúa Sẽ Truyền Khiến Cơn Nóng Giận Ta Phải Hạ Xuống, Và Yên Lặng Sẽ Vãn Hồi. Tôi Lưu Ý Con Điều Này : Nguyện Ngắm Để Chống Trả Cơn Nóng Giận Hiện Thời Đang Dồn Dập Con, Phải Là Nguyện Ngắm Cách Êm Ái Bình Tĩnh Chứ Không Phải Hung Bạo. Đây Là Điều Phải Giữ Khi Dùng Bất Cứ Phương Pháp Nào Chống Lại Cái Tính Xấu Kia.

Dầu Vậy, Khi Con Bất Chợt Thấy Mình Đã Làm Điều Gì Vì Nóng Giận, Hãy Đền Bù Bởi Một Hành Vi Hiền Từ Đối Với Chính Người Con Vừa Tức Giận. Cũng Như Vừa Thoạt Lỡ Nói Dối Ta Vội Chữa Lại Ngay, Đấy Là Một Phương Thế Hiệu Nghiệm Chống Tật Nói Dối, Thì Một Phương Thuốc Tốt Trừ Nóng Giận Là Sửa Chữa Ngay Bởi Một Việc Rất Hiền Từ Ngược Lại, Đúng Như Người Đời Thường Nói : Vết Thương Còn Mới Dễ Chữa Lành !

Hơn Thế, Lúc Tâm Hồn Còn Yên Tĩnh, Không Có Gì Làm Tức Giận, Hãy Cố Thu Tích Rất Nhiều Hiền Từ Và Nhân Hậu Bằng Cách Nói Lời Gì, Hoặc Làm Việc Gì, Nhỏ Hay Lớn, Cách Hết Sức Êm Ái. Con Hãy Nhớ Đến Vị Hôn Thê Trong Sách Diệu Ca : Mật Ngọt Ngào Không Chỉ Ở Trên Đầu Lưỡi Và Trên Môi Nàng Song Còn Dưới Lưỡi Nữa, Nghĩa Là Trong Lòng. Không Chỉ Có Mật Ong, Còn Có Cả Sữa (Diệu Ca 4, 11). Không Phải Chỉ Có Lời Nói Êm Dịu Đối Với Người Đồng Loại Là Đủ Mà Có Cả Tấm Lòng Cũng Dịu Dàng Nữa. Và Không Những Phải Có Sự Dịu Ngọt Của Mật Thơm Tho, Nghĩa Là Sự Khả Ái Trong Khi Tiếp Chuyện Với Khách, Mà Còn Cả Sự Dịu Ngọt Của Sữa Đối Với Những Người Thân Nhân Và Láng Giềng. Nhiều Người Rất Thiếu Sót Trong Điểm Này : Ngoài Đường Họ Như Thiên Thần, Về Nhà Họ Như Quỷ Dữ.

 

CHƯƠNG 9

HIỀN TỪ VỚI CHÍNH MÌNH

 

Một Trong Những Thực Hành Đức Hiền Từ Tốt Nhất : Là Tập Đối Với Chính Mình, Không Bao Giờ Tức Về Mình, Hay Tức Vì Thấy Mình Khuyết Điểm. Dù Lẽ Phải Bảo Rằng, Sau Khi Phạm Lỗi, Ta Phải Buồn Phiền, Thống Hối, Song Vẫn Không Được Bực Tức Cay Chua, Ray Rứt, Hờn Giận Và Nóng Nảy. Nhiều Người Sai Lỗi Lớn Về Điều Này : Họ Tức Mình Vì Đã Tức Giận, Họ Bực Bội Vì Đã Bực Tức, Giận Mình Vì Đã Nóng Giận. Làm Như Thế, Họ Nuôi Lòng Họ Trong Nóng Giận, Dù Sự Nóng Giận Thứ Hai Có Vẻ Là Sửa Phạt Cái Thứ Nhất, Kỳ Thực Nó Làm Mồi Cho Một Cơn Nóng Giận Khác Nữa Sẵn Sàng Có Dịp Là Bùng Dậy. Chưa Kể Những Cơn Nóng Giận, Hờn Dỗi Và Bực Tức Với Chính Mình Ấy Đưa Đến Kiêu Ngạo, Và Bắt Nguồn Từ Cái Tính Tự Ái Cứ Hay Lo Lắng Xao Xuyến Vì Thấy Mình Còn Khiếm Khuyết Nhiều.

Vậy, Phải Có Lòng Buồn Bực Vì Đã Phạm Lỗi, Nhưng Cách Êm Ái, Bình Tĩnh Và Cương Quyết. Khi Ông Chánh Án Cứ Bình Tĩnh Và Chiếu Theo Pháp Lý Mà Tuyên Án Thì Ông Phạt Tội Kẻ Gian Ác Hiệu Nghiệm Hơn Là Khi Ông Nóng Nảy Hung Hăng, Vì Làm Như Thế Ông Không Phạt Theo Lỗi Mà Lại Theo Tính Tình Của Ông. Chúng Ta Cũng Tự Phạt Mình Bởi Tâm Tình Sám Hối Bình Tĩnh Và Đều Đặn Thì Hiệu Nghiệm Hơn Là Bởi Những Thống Hối Cay Đắng, Dồn Dập Và Nóng Nảy. Những Sám Hối Như Thế Đâu Có Phải Là Chiếu Theo Trọng Tính Của Tội, Nhưng Theo Những Khuynh Hướng Tự Nhiên. Tỷ Dụ, Có Những Người Yêu Quý Đức Thanh Khiết Sẽ Bực Tức Cách Cay Đắng Bất Cứ Lỗi Nhỏ Mọn Nào Nghịch Đức Này, Nhưng Họ Lại Tỉnh Bơ Khi Phạm Một Lỗi Gièm Pha Lớn. Hoặc Ngược Lại, Một Kẻ Ghét Sự Gièm Pha Sẽ Âu Sầu Não Nề Vì Tội Gièm Pha Thoáng Qua, Nhưng Coi Thường Một Lỗi Lớn Phạm Đức Thanh Khiết. Về Các Đức Khác, Cũng Vậy. Cách Cư Xử Lộn Xộn Ấy Là Do Họ Không Xét Xử Lương Tâm Theo Lý Trí, Nhưng Theo Tư Dục.

Philôtê Hãy Tin Tôi, Cũng Như Các Lời Khiển Trách Dịu Dàng Và Thật Tình Của Người Cha Có Sức Khiến Đứa Con Sửa Mình Chứ Không Phải Các Lời Sấm Sét Lôi Đình, Thì Khi Hồn Ta Phạm Tội Lỗi Nào, Nếu Ta Trách Móc Cách Êm Ái, Bình Tĩnh, Tỏ Ra Nhiều Thương Hơn Là Tức, Đồng Thời Khuyến Khích Nó Sửa Mình Đền Tội, Tâm Tình Thống Hối Của Nó Sẽ Sâu Đậm Hơn Và Làm Nó Đau Buồn Hơn Là Nếu Ta Bực Bội, Giận Dữ, Ầm Ĩ.

Riêng Tôi, Chẳng Hạn Tôi Ước Ao Chẳng Bao Giờ Mắc Tính Khoe Khoang, Thế Rồi Tôi Đã Sa Ngã Cách Nặng, Dầu Vậy Tôi Cũng Sẽ Không Trách Phạt Hồn Tôi Như Sau : “Sau Bao Lần Dốc Lòng Mà Mày Còn Buông Theo Tính Khoe Khoang, Có Phải Mày Đúng Là Đồ Khốn Nạn, Đáng Ghê Tởm Không ? Hãy Xấu Hổ Mà Chết Đi, Đừng Ngước Mặt Nhìn Trời Nữa, Hỡi Đồ Đui Mù, Vô Liêm Sỉ, Phản Trắc Và Thất Trung Với Chúa Mày”, Và Những Câu Tương Tự… Nhưng Tôi Sẽ Sửa Lỗi Vừa Phải, Với Niềm Thương Cảm : “Đó Thấy Chưa, Hỡi Hồn Tôi, Ta Đã Ngã Sa Trong Tội, Mà Ta Đã Bao Lần Quyết Định Lướt Thắng. Thôi ! Ta Hãy Chỗi Dậy, Hãy Từ Bỏ Nó Cho Đến Mãn Đời. Ta Hãy Kêu Cầu Lòng Thương Xót Của Thiên Chúa, Hãy Trông Cậy Lòng Thương Xót Ấy Sẽ Trợ Giúp Ta Để Từ Này Vững Vàng Hơn. Ta Hãy Hạ Mình Khiêm Nhường. Can Đảm Lên ! Từ Nay Hãy Đề Phòng. Thiên Chúa Sẽ Giúp Ta, Ta Sẽ Khá Hơn”. Sau Khi Đã Trách Lỗi Như Thế, Tôi Sẽ Dốc Lòng Cương Quyết Vững Vàng Không Bao Giờ Còn Tái Phạm, Đồng Thời Dùng Những Phương Tiện Thích Hợp, Kể Cả Lời Chỉ Dạy Của Vị Linh Hướng Tôi.

Tuy Thế, Nếu Ai Tự Cho Mình Không Thể Dễ Cảm Kích Bởi Cách Sửa Lỗi Êm Ái Ấy, Họ Có Thể Tự Trách Mắng Và Rầy La Mạnh Mẽ Và Cứng Cỏi Để Kích Thích Mình Cảm Thấy Tủi Hổ Sâu Sa. Miễn Là Sau Khi Đã Nặng Lời Trách Mắng Và Giận Mình, Họ Giảm Bớt Sự Hung Hãn Và Kết Thúc Niềm Hối Hận Trong Tâm Tình Trông Cậy Êm Ái Và Thánh Thiện Nơi Chúa, Theo Gương Vị Đại-Sám-Hối Kia, Khi Thấy Hồn Mình Ưu Sầu, Đã Tự Khích Lệ Mình Rằng : “Sao Buồn Sầu, Hỡi Hồn Tôi, Tại Sao Xao Xuyến ? Hãy Trông Cậy Chúa Vì Ta Sẽ Còn Chúc Tụng Ngài Là Phần Rỗi Và Thiên Chúa Của Ta”. (Thánh Vịnh 41, 6)

Vậy Con Hãy Êm Ái Nâng Tâm Hồn Con Dậy Khi Nó Ngã, Và Hạ Mình Thẳm Sâu Trước Mặt Thiên Chúa Để Xưng Mình Khốn Nạn Mà Không Ngạc Nhiên Về Sự Sa Ngã Của Mình. Vì Có Chi Lạ Khi Sự Suy Yếu Thì Bạc Nhược, Sự Yếu Đuối Thì Yếu Hèn Và Sự Khốn Cực Thì Khốn Nạn ? Miễn Là Con Hết Sức Chê Ghét Việc Xúc Phạm Đến Chúa, Và Con Lại Đem Hết Can Đảm Và Trông Cậy Lòng Từ Bi Chúa Mà Tiếp Tục Việc Thực Hành Nhân Đức Đang Dở Dang.

 

CHƯƠNG 10

PHẢI LO CÔNG VIỆC CÁCH CHU ĐÁO,

KHÔNG HẤP TẤP VÀ XAO XUYẾN

 

Lo Công Việc Cách Chu Đáo, Cần Mẫn Thì Hoàn Toàn Khác Với Bồn Chồn, Lo Lắng Và Lật Đật. Các Thiên Thần Cẩn Thận Săn Sóc Cho Phần Rỗi Ta, Song Không Vì Thế Mà Các Vị Đâm Bồn Chồn Lo Lắng Lật Đật. Vì Chăm Nom Săn Sóc Là Việc Thuộc Đức Bác Ái Của Các Vị, Còn Sự Bồn Chồn Lo Lắng Và Lật Đật Hoàn Toàn Nghịch Lại Phúc Lạc Của Các Vị. Lý Do Là Chăm Nom Săn Sóc Có Thể Thi Hành Trong Yên Tĩnh Và Bằng An Của Tâm Trí, Mà Sự Bồn Chồn Xao Xuyến Thì Không, Và Sự Lật Đật Lại Không Lắm Nữa.

Philôtê, Con Hãy Cần Mẫn Chu Đáo Trong Mọi Công Việc Con Phải Làm, Vì Thiên Chúa Đã Trao Phó Cho Con,  Ngài Cũng Muốn Con Chăm Nom Hết Sức. Nhưng Nếu Có Thể Được, Đừng Đâm Bồn Chồn Lo Lắng, Và Quá Nóng Nảy. Đừng Hấp Tấp Trong Việc Làm, Vì Bất Kỳ Lật Đật Nào Cũng Làm Rối Trí Suy Nghĩ Và Xét Đoán, Và Công Việc Mà Ta Làm Hối Hả Ngăn Trở Ta Làm Tử Tế.

Khi Chúa Giêsu Trách Thánh Nữ Mát-Ta, Ngài Nói : “Mát-Ta Ơi, Chị Lo Lắng Và Bồn Chồn Về Nhiều Chuyện Quá” (Luca 10, 41). Con Xem, Nếu Nàng Chỉ Lo Việc Một Cách Chuyên Cần Thôi, Thì Đâu Có Đâm Xao Xuyến. Nhưng Vì Nàng Quá Bồn Chồn Lo Lắng Nên Đâm Hối Hả Và Bối Rối, Vì Thế Bị Chúa Trách. Con Sông Từ Từ Chảy Về Trung Châu, Cho Phép Tàu Bè Chở Hàng Hóa Đến. Các Trận Mưa Nhỏ Hạt Song Đều Đều Trên Đồng Ruộng Làm Lúa Má Phì Nhiêu. Nhưng Dòng Thác Hay Nước Lũ Chảy Làm Long Lở Đất Đai Tàu Bè Không Qua Lại Buôn Bán Được. Các Cơn Mưa Ào Ào Và Dông Bão Chỉ Phá Hoại Đồng Ruộng Và Vườn Tược ! Công Việc Làm Cuồng Nhiệt Và Hối Hả Không Bao Giờ Tốt Đẹp Được, Như Câu Ngạn Ngữ Cổ Nói : “Phải Nhanh Nhẹn Cách Từ Tốn”.

Còn Sa-Lô-Môn Cũng Nói : “Kẻ Hấp Tấp Thường Dễ Vấp Ngã”. Khi Ta Làm Tử Tế Là Làm Nhanh Đủ Rồi. Ong Đất Thường Ầm Ĩ Và Lật Đật Hơn Ong Mật, Nhưng Cùng Lắm Chỉ Làm Ra Sáp Chứ Không Ra Mật. Kẻ Hối Hả Lo Lắng Ồn Ào Vừa Không Làm Được Nhiều Vừa Không Làm Tử Tế.

Con Ruồi Làm Ta Bực Mình Không Phải Vì Nó Hung Hăng Song Vì Chúng Nó Nhiều, Cũng Vậy Các Công Việc Lớn Không Làm Nao Núng Bằng Các Việc Nhỏ Song Nhiều. Vậy Con Hãy Đón Nhận Các Công Việc Con Phải Làm Với Tâm Hồn Bình Tĩnh, Và Cứ Tuần Tự Từng Cái Một Mà Làm. Nếu Con Muốn Làm Tất Cả Một Trật Hoặc Cách Lộn Xộn, Con Sẽ Phải Cố Gắng Nhiều, Làm Hao Tổn Tâm Trí, Làm Con Kiệt Quệ, Rồi Cứ Bình Thường, Con Sẽ Ngóc Đầu Lên Không Nổi, Chẳng Làm Gì Nên Trò.

Trong Mọi Việc, Con Hãy Hoàn Toàn Nương Tựa Vào Quan Phòng Của Thiên Chúa, Nhờ Ngài Mọi Ý Định Của Con Sẽ Được Thực Hiện. Còn Phần Con, Hãy Làm Việc Cách Êm Ả, Và Hợp Tác Với Quan Phòng Chúa. Và Con Hãy Tin Tưởng, Nếu Con Hết Tình Tin Cậy Thiên Chúa, Thành Công Mà Con Lượm Được Sẽ Vẫn Là Hữu Ích Hơn Cả Cho Con, Dù Theo Xét Đoán Riêng Của Con Nó Có Vẻ Bề Ngoài Thế Nào Đi Nữa.

Hãy Như Đứa Trẻ, Một Tay Nắm Tay Cha Mình, Tay Kia Hái Dâu Hay Trái Mâm Xôi Dọc Bờ Dậu. Con Cũng Vậy, Một Tay Vun Quén, Quán Xuyến Của Cải Đời Này, Tay Kia Luôn Nắm Tay Cha Trên Trời, Thỉnh Thoảng Quay Nhìn Ngài Xem Ngài Có Ưng Ý Về Việc Nhà Hay Việc Làm Ăn Của Con Không. Đừng Bao Giờ Rời Tay Ngài Và Sự Phù Trợ Của Ngài Cả, Con Tưởng Sẽ Rảnh Tay Hơn Mà Vơ Lấy Được Nhiều Hơn, Song Nếu Ngài Buông Tay Con, Con Sẽ Không Đi Một Bước Mà Không Ngã Chúi Mũi. Philôtê, Tôi Muốn Dặn Con Khi Đang Lo Công Việc Làm Ăn Thường Thường Mà Không Đòi Con Phải Chú Ý Quá Hay Dồn Dập Quá, Con Hãy Nhớ Đến Chúa Hơn Công Việc. Còn Khi Công Việc Quan Trọng Đến Nỗi Cần Con Phải Đem Tất Cả Chú Ý Để Làm[43][43], Thì Thỉnh Thoảng Con Hãy Nhìn Lên Chúa, Như Thủy Thủ Đi Biển Để Lái Con Thuyền Về Bến, Họ Nhìn Lên Trời Hơn Là Nhìn Xuống Nước. Như Thế, Thiên Chúa Sẽ Làm Việc Với Con, Trong Con Và Cho Con, Và Công Việc Sẽ Mang Lại Yên Ủi.

CHƯƠNG 11

SỰ VÂNG PHỤC

 

Chỉ Có Đức Mến Làm Ta Nên Thánh Thiện. Nhưng Đức Vâng Phục, Đức Thanh Tịnh Và Nghèo Khó Lại Là Ba Phương Thế Để Đạt Tới. Vâng Phục Cung Hiến Lòng Ta, Khiết Tịnh Cung Hiến Thân Xác Ta Và Nghèo Khó Cung Hiến Của Cải Ta Cho Tình Mến Chúa Và Để Phụng Sự Ngài. Đó Là Ba Cánh Cửa Thập Giá Thiêng, Nhưng Ba Cánh Đó Phải Xây Trên Cánh Thứ Bốn Là Đức Khiêm Nhường. Tôi Không Nói Về Ba Đức Ấy Như Ba Lời Khấn Dòng Vì Dành Riêng Cho Các Tu Sĩ, Hoặc Như Lời Khấn Tư Riêng, Tuy Nhờ Lời Khấn Các Nhân Đức Được Thêm Nhiều Ơn Và Công Nghiệp. Để Giúp Ta Nên Thánh Thiện, Các Nhân Đức Ấy Không Cần Phải Thành Lời Khấn, Chỉ Cần Thực Hành Các Đức Ấy Là Đủ. Các Lời Khấn, Nhất Là Khấn Công Khai, Đặt Người Ta Trong Bậc Sống Hoàn Thiện.

Nhưng, Để Giúp Con Người Tới Hoàn Thiện, Chỉ Cần Thực Hành Các Nhân Đức Ấy. Vì Giữa Bậc Sống Hoàn Thiện Và Sự Hoàn Thiện Có Sự Khác Biệt Rất Lớn. Ta Thử Nghĩ Xem : Không Phải Tất Cả Mọi Giám Mục Và Tu Sĩ Sống Trong Bậc Hoàn Thiện, Đều Được Nên Hoàn Thiện Cả Đâu, Điều Ấy Đã Quá Rõ Ràng. Vậy Hỡi Philôtê, Ta Gắng Thực Hành Ba Nhân Đức Ấy, Mỗi Người Tùy Theo Bậc Sống Của Mình. Dù Chúng Không Đặt Ta Trong Bậc Sống Hoàn Thiện Đi Nữa, Song Chúng Sẽ Giúp Ta Nên Hoàn Thiện Thực Sự. Vì Thế, Tất Cả Chúng Ta Đều Bó Buộc Phải Tập Ba Đức Ấy, Nhưng Không Phải Mọi Người Đều Tập Cách Giống Nhau.

Có Hai Thứ Vâng Phục, Một Vì Cần Thiết, Hai Vì Tự Ý. Vâng Phục Vì Cần Thiết Là Khi Con Phải Khiêm Nhường Vâng Phục Các Bề Trên Trong Hội Thánh Như Đức Giáo Hoàng Và Đức Giám Mục, Cha Xứ Và Những Ai Được Các Ngài Ủy Quyền Cho. Con Phải Vâng Phục Các Người Cầm Quyền Trong Xã Hội : Đức Vua Và Các Quan Đã Được Ngài Thiết Lập Coi Xứ Sở Con. Con Còn Phải Vâng Phục Các Người Trên Trong Nhà, Nghĩa Là Cha Mẹ, Thầy Giáo, Cô Giáo. Gọi Vâng Phục Ấy Là Cần Thiết Vì Không Ai Được Phép Tự Chuẩn Mình Khỏi Vâng Lời Các Bề Trên Ấy, Là Người Đã Được Thiên Chúa Ban Quyền Truyền Khiến Và Cai Quản Mỗi Người  Tùy Theo Trách Nhiệm Họ Đối Với Ta. Con

 

 

 

Đức Mến Như Chim Đầu Đàn Lôi Kéo Cả Đoàn Các Nhân Đức Khác Theo Sau. Bởi Vậy, Tập Nhân Đức Cũng Phải Biết Lựa Chọn : Tập Một Đức Căn Bản Cần Thiết Cho Chu Đáo, Các Nhân Đức Khác Cũng Được Rèn Luyện Theo.                         (Phần 3, Chương 1)

 

Hãy Tuân Theo Các Mệnh Lệnh Của Họ, Đó Là Điều Bó Buộc.

Song Muốn Nên Hoàn Thiện, Con Hãy Tuân Theo Cả Lời Khuyên Bảo Của Họ, Ngay Cả Nguyện Vọng Và Ý Hướng Của Họ Ngần Nào Tùy Đức Bác Ái Và Đức Khôn Ngoan Cho Phép Con. Hãy Vâng Phục Khi Họ Truyền Cho Con Điều Dễ Chịu, Như Đi Dùng Bữa, Đi Nghỉ Giải Trí. Dù Thấy Vâng Lời Như Thế Có Vẻ Chẳng Nhân Đức Gì Mấy, Ít Ra Trái Lệnh Lúc Ấy Lại Là Một Nết Xấu Hơn. Hãy Vâng Phục Trong Các Điều Không Can Hệ Gì, Như Mặc Áo Này Hay Mặc Áo Nọ, Đi Đường Này Hay Đi Đường Kia, Hát Hay Im Lặng : Vâng Phục Như Thế Cũng Đáng Khuyến Khích Lắm. Vâng Phục Trong Những Điều Khó, Cực Nhọc Và Nhờm Gớm : Đây Là Vâng Phục Trọn Hảo.

Cuối Cùng, Con Hãy Vâng Phục Cách Hiền Từ, Không Cãi Lại, Nhanh Chóng Không Trì Hoãn, Vui Vẻ Không Âu Sầu ; Nhất Là Vì Mến Yêu Đấng Vì Yêu Ta “đã Vâng Phục Cho Đến Chết Trên Thập Giá”, Và Theo Lời Thánh Bê-Na-Đô, Đấng Thà Mất Mạng Sống Hơn Bỏ Vâng Lời.

Để Tập Dễ Dàng Vâng Lời Các Bề Trên, Con Hãy Dễ Dàng Nhún Nhường Chiều Ý Của Bạn Đồng Trang, Nhượng Bộ Các Ý Kiến Họ Trong Những Điều Không Xấu, Không Nên Cãi Cọ Hoặc Bướng Bỉnh. Con Cũng Hãy Cố Nghe Theo Nguyện Vọng Của Các Kẻ Bề Dưới Con, Trong Khuôn Khổ Lẽ Phải, Đừng Có Kiểu Uy Hiếp Họ Khi Họ Vẫn Tỏ Ra Tử Tế Đàng Hoàng.

Thật Là Lầm To Nếu Nghĩ Mình Sẽ Vâng Phục Cách Dễ Dàng Nếu Mình Là Tu Sĩ, Đang Khi Mình Thấy Cực Lòng Khó Chịu Vì Phải Vâng Phục Những Người Mà Thiên Chúa Đang Đặt Làm Bề Trên Ta.

Còn Vâng Phục Tự Ý Là Vâng Phục Ta Muốn Chọn Để Vâng Theo, Không Ai Gán Buộc Cho Ta Cả. Bình Thường, Ít Có Người Trong Chúng Ta Tự Chọn Cho Mình Vị Vua Hay Giám Mục, Cha Mẹ Và Nhiều Khi Ngay Cả Chồng Mình Nữa [44][44]. Song Người Ta Tự Chọn Cho Mình Cha Giải Tội, Cha Linh Hướng Cho Mình. Có Đôi Khi Người Ta Còn Thêm Lời Khấn Vâng Phục Các Ngài Nữa Như Trường Hợp Thánh Tê-Rê-Xa Mẹ, Ngoài Lời Khấn Trọng Thể Vâng Phục Bề Trên Dòng, Người Còn Khấn Riêng Vâng Lời Cha Gra-Xi-A-Nô. Hoặc Có Thể Không Khấn Như Thế Song Tự Buộc Vâng Phục Một Người Nào, Cho Nên Gọi Sự Vâng Phục Ấy Là Tự Ý, Vì Căn Nguyên Nó Là Do Ý Muốn Ta Chọn Lấy.

Phải Vâng Phục Mọi Bề Trên, Tùy Theo Quyền Chức Mỗi Vị Đối Với Ta. Về Các Điều Liên Quan Đến Trật Tự Và Quốc Gia, Phải Vâng Phục Các Vua Chúa. Về Các Điều Thuộc Quản Trị Của Hội Thánh, Phải Vâng Phục Các Vị Có Giáo Chức. Về Các Điều Thuộc Gia Đạo, Phải Vâng Phục Cha, Thầy, Chồng. Còn Về Việc Lương Tâm, Vâng Phục Cha Linh Hướng, Hoặc Cha Giải Tội Riêng Của Mình.

Con Hãy Nhờ Cha Linh Hướng Sắp Đặt Các Việc Đạo Đức Mà Con Phải Làm, Những Việc Ấy Sẽ Được Thêm Giá Trị Và Tốt Đẹp, Đáng Mến Gấp Đôi : Vì Một Phần Do Bản Chất Của Chúng Là Đạo Đức, Phần Khác Do Đức Vâng Lời Đã Xếp Đặt Và Dạy Ta Làm. Phúc Cho Kẻ Vâng Phục, Vì Không Bao Giờ Thiên Chúa Để Họ Lạc Lối.

CHƯƠNG 12

ĐỨC THANH KHIẾT CẦN THIẾT

Đức Thanh Khiết Là Hoa Huệ Các Nhân Đức, Nâng Con Người Gần Ngang Bậc Thiên Thần. Cái Gì Đẹp Đều Trong Sạch, Mà Sự Trong Sạch Của Loài Người Là Đức Thanh Khiết. Người Ta Gọi Thanh Khiết Là Liêm Khiết, Và Gọi Việc Thực Hành Đức Thanh Khiết Là Danh Giá. Nó Cũng Được Gọi Là Sự  Tuyền Vẹn, Còn Ngược Lại Thì Gọi Là Truỵ Lạc. Nói Tóm, Nó Có Cái Vinh Quang Đặc Biệt, Là Một Nhân Đức Tốt Đẹp Của Cả Xác Hồn.

Không Bao Giờ Được Phép Gây Thú Vui Dâm Ô Nơi Thân Thể, Bằng Bất Cứ Cách Nào, Trừ Trong Hôn Nhân Chính Đáng. Sự Thánh Thiện Của Hôn Nhân Có Sức Bù Đắp Đủ Để Sửa Chữa Lại Tai Hại Mà Khoái Lạc Gây Nên Nơi Người Ta. Và Ngay Trong Hôn Nhân, Cũng Vẫn Phải Giữ Ý Ngay Thẳng Để Cho Tất Cả Mọi Việc Vợ Chồng Làm Cho Nhau Được Nên Cao Thượng Bởi Ý Chí Hoàn Toàn Thanh Cao, Liêm Khiết.

Lòng Khiết Tịnh Là Cõi Lòng Không Muốn Nhận Một Vui Thú Nào Ngoài Hôn Nhân, Vốn Là Điều Thiên Chúa Cho Phép. Ngoài Đó Ra, Đừng Nghĩ Đến Dù Chỉ Một Ý Tưởng Khoái Lạc, Cố Ý Và Đồng Tình.

Bậc Thứ Nhất Của Đức Ấy Là : Con Hãy Giữ Mình Khỏi Mọi Khoái Lạc Bị Cấm, Hoặc Vì Không Được Phép Dùng Ngoài Hôn Nhân, Hoặc Ngay Trong Hôn Nhân Song Vì Chúng Nghịch Với Luật Hôn Nhân.

Bậc Thứ Hai : Được Chừng Nào Hay Chừng Nấy, Phải Bớt Những Vui Thú Vô Ích Và Dư Thừa Tuy Là Được Phép.

Bậc Thứ Ba : Đừng Để Lòng Dính Bén Vấn Vương Những Vui Thú Và Khoái Lạc Phải Dùng Hay Buộc Dùng, Vì Dù Có Phải Dùng Những Sự Vui Thú Cần Thiết, Nghĩa Là Thuộc Về Cứu Cánh Và Thể Chế Của Phép Hôn Phối, Tuy Vậy Không Nên Để Lòng Ta, Trí Ta Quyến Luyến Những Sự Đó.

Ngoài Ra, Mỗi Người Đều Rất Cần Đến Nhân Đức Thanh Khiết Ấy. Người Góa Bụa Cần Có Một Đức Thanh Khiết Đầy Nghị Lực, Không Những Để Khinh Dể Những Điều Nguy Hiểm Hiện Tại Hay Tương Lai, Mà Còn Để Xua Đuổi Những Tưởng Tượng Sẽ Bày Vẽ Lại Trong Trí Các Khoái Lạc Đã Được Phép Dùng Trong Hôn Nhân ; Lúc Này Người Ta Dễ Mềm Lòng Trước Cám Dỗ. Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Ngưỡng Mộ Đức Trong Sạch Của A-Ly-Piô Thân Mến Của Ngài Vì Đã Biết Hoàn Toàn Quên Bỏ Và Khinh Chê Các Thú Vui Xác Thịt, Mà Chàng Đã Đôi Lần Hưởng Dùng Trong Thời Thanh Xuân. Mà Thật, Khi Trái Cây Còn Nguyên Vẹn, Có Thể Giữ Chúng Trong Đám Rơm, Trong Cát Hay Ủ Trong Lá. Nhưng Khi Đã Ăn Dở, Không Thể Giữ Chúng Lại Được, Cùng Lắm Có Thể Đem Ngâm Đường Và Mật Làm Mứt. Đức Thanh Khiết Cũng Thế, Khi Chưa Bị Tổn Thương Hay Xâm Phạm, Có Thể Gìn Giữ Bằng Nhiều Cách, Song Một Khi Đã Bị Xâm Phạm, Không Gì Có Thể Giữ Nó Được Nữa, Trừ Ra Bởi Một Đời Đạo Đức Hoàn Hảo, Là Mật Và Đường Của Tâm Hồn Như Tôi Thường Nói.

Những Người Trinh Khiết Cần Có Một Đức Thanh Khiết Cực Độ Thanh Cao Và Tế Nhị, Để Tiễu Trừ Khỏi Lòng Họ Mọi Ý Nghĩ Hiếu Kỳ, Và Tuyệt Đối Khinh Miệt Mọi Thứ Khoái Lạc Nhơ Nhuốc Mà Nói Thật Chẳng Đáng Người Ta Thèm Muốn, Vì Loài Trâu Ngựa Mới Dầm Mình Trong Đó. Vậy, Những Tâm Hồn Thanh Sạch Hãy Cẩn Thận Đừng Bao Giờ Đâm Nghi Ngờ Đức Thanh Sạch Là Điều Tuyệt Hảo Vô Song Hơn Tất Cả Những Gì Không Đi Đôi Với Nó. Thánh Cả Hiê-Rô-Ni-Mô Nói : Kẻ Nghịch Đem Hết Lực Lượng Thúc Bách Những Người Trinh Khiết Ước Ao Nếm Khoái Lạc, Bằng Cách Phô Bày Vẻ Thú Vị Và Tươi Đẹp Nhiều Hơn Là Thật. Cái Đó Thường Làm Cho Họ Xao Xuyến Nhiều, Vì Cái Họ Không Biết Đến, Họ Lại Cho Là Êm Đẹp ; Như Con Bướm Đêm, Nhìn Thấy Ánh Đèn, Bay Xà Đến Lượn Quanh Để Xem Thử Ngọn Lửa Có Êm Dịu Đẹp Đẽ Không. Rồi Bị Tính Hiếu Kỳ Thúc Đẩy, Nó Cứ Bay Lượn Luôn Không Yên Cho Đến Lúc Thử Nhào Vào Và Chết Luôn. Các Thanh Niên Thường Cũng Dễ Bị Choáng Mắt Đâm Dại Dột Ưa Thích Những Thú Vui Nhục Dục, Đến Nỗi Sau Khi Đã Tưởng Nghĩ Về Đó Vì Tò Mò, Họ Buông Mình Sống Truỵ Lạc Và Liều Mình Hư Mất Đời Đời. Thật Là Dại Hơn Con Bướm ! Con Bướm Có Lý Một Phần Nào Mà Tưởng Ngọn Lửa Là Thú Vui, Vì Lửa Đẹp Thật. Còn Những Kẻ Kia Đã Biết Điều Họ Tìm Kiếm Là Bất Chính Hết Sức, Mà Vẫn Cứ Yêu Chuộng Các Khoái Lạc Dại Dột Và Thô Bỉ Ấy.

Còn Về Những Người Có Đôi Bạn, Đức Thanh Khiết Quả Thực Là Điều Tối Cần Cho Họ (Tuy Người Thường Không Cho Là Thế !). Không Phải Trong Đời Họ Phải Hoàn Toàn Kiêng Cữ Những Vui Thú Xác Thịt, Song Biết Cầm Mình Trong Các Sự Ấy. Đới Với Tôi, Giới Luật Nầy : “Dầu Có Tức Giận, Song Đừng Phạm Tội” (Eph 4, 26), Khó Hơn Giới Luật : “Đừng Nóng Giận”, Vì Tránh Không Nóng Giận Thì Dễ Hơn Là Điều Hoà Cơn Nóng Giận. Cũng Vậy, Bỏ Hẳn Mọi Khoái Lạc Xác Thịt Dễ Hơn Là Giữ Điều Độ. Đã Hẳn Sự Được Phép Dùng Hôn Nhân Có Một Sức Riêng Để Dập Tắt Lửa Dục Vọng, Nhưng Tính Yếu Đuối Của Những Người Dùng Thường Làm Cho Họ Dễ Dàng Vượt Quá Mức Được Phép Mà Đi Đến Phóng Túng, Không Còn Sử Dụng Mà Lạm Dụng. Biết Bao Người Giàu Không Bao Giờ Bố Thí, Chẳng Phải Vì Họ Nghèo Song Vì Họ Hà Tiện, Thì Cũng Thấy Nhiều Người Sống Trong Hôn Nhân Đi Quá Trớn Vì Vô Tiết Độ Và Dâm Dật, Mặc Dù Việc Họ Làm Là Chính Đáng. Dục Tình Của Họ Như Một Ngọn Lửa Cháy Lan Đây Đó Mà Không Dừng Lại Một Chỗ Nào Cả. Dùng Thuốc Mạnh Luôn Có Nguy Hiểm, Hoặc Uống Nhiều Quá Độ Cần Thiết Hoặc Không Dọn Thuốc Cẩn Thận, Thay Vì Chữa Nó Lại Gây Tai Hại Lớn. Hôn Phối Được Chúc Lành Và Một Phần Nào Được Chỉ Định Để Làm Lắng Dịu Dục Tình, Đã Hẳn Như Thế Nó Là Một Phương Thuốc Hay, Nhưng Là Thuốc Mạnh, Và Như Vậy Đầy Nguy Hiểm Nếu Không Biết Dùng Cách Dè Dặt.

Xin Thêm Rằng Không Kể Những Lúc Bệnh Tật Lâu Dài, Trong Đời Sống Còn Có Đủ Thứ Công Việc Thường Làm Vợ Chồng Phải Sống Xa Nhau. Vì Thế, Người Kết Bạn Cần Có Hai Thứ Thanh Khiết : Thanh Khiết Để Giữ Tiết Dục Tuyệt Đối Khi Họ Phải Xa Cách Nhau Trong Những Trường Hợp Tôi Vừa Kể, Và Thanh Khiết Để Có Điều Độ Khi Họ Bình Thường Chung Sống Bên Nhau. Thánh Ca-Ta-Ri-Na Thành Xiên-Na Nhìn Thấy Trong Số Các Kẻ Sa Hỏa Ngục, Nhiều Linh Hồn Bị Hình Khổ Dữ Dằn Vì Phạm Đến Sự Thánh Thiện Của Hôn Nhân. Người Nói : Họ Bị Phạt Không Phải Vì Tội Họ Lớn, Tội Sát Nhân Và Lộng Ngôn Còn Lớn Hơn, Nhưng Nhất Là Vì Họ Phạm Tội Ấy Mà Không Hối Hận Ăn Năn, Do Đó Cứ Tiếp Tục Phạm Mãi.

Xem Đó, Đủ Biết Đức Thanh Khiết Cần Cho Mọi Hạng Người. Thánh Tông Đồ Nói : “Anh Em Hãy Sống An Bình Với Mọi Người, Và Sống Thánh Thiện, Chẳng Vậy Không Ai Sẽ Được Thấy Thiên Chúa” (Do Thái 12, 14). Sống Thánh Đây, Theo Giải Thích Của Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Và Gio-An Kim Khẩu, Thánh Tông Đồ Có Ý Nói Là Sống Thanh Khiết. Vậy Philôtê, Không Ai Được Thấy Thiên Chúa Nếu Không Có Lòng Khiết Tịnh ; Không Ai Ở Trong Lều Ngài, Nếu Lòng Không Tinh Sạch. Như Chúa Cứu Thế Phán “hạng Chó Má Và Dâm Ô Sẽ Phải Loại !” (Khải Huyền 22, 15), Và “phúc Cho Kẻ Có Lòng Thanh Sạch  [45][45] Vì Họ Sẽ Được Thấy Thiên Chúa” (Mt 5, 8).

CHƯƠNG 13

LỜI KHUYÊN BẢO
GIÚP GIỮ ĐỨC THANH KHIẾT

 

Con Hãy Hết Sức Nhanh Chóng Bỏ Đi, Đừng Mon Men Tới Những Điều Dâm Đãng, Vì Cái Tội Này Hoạt Động Êm Thắm: Bằt Đầu Bằng Những Sơ Suất Nho Nhỏ, Nó Tiến Đến Những Tai Họa Tầy Trời. Lánh Trước Vẫn Dễ Hơn Chữa Sau.

Thân Xác Con Người Giống Như Những Tấm Kính, Không Thể Để Chung Với Nhau Mà Mang Đi Vì Sẽ Vỡ. Giống Như Quả Cây, Dù Còn Nguyên Vẹn, Dù Được Tẩm Ướp, Nhưng Vì Va Chạm Nhau Nên Làm Rập Nát Nhau. Ngay Đến Nước Đựng Trong Bình Trong Mát, Khi Đã Bị Con Vật Nào Đụng Tới Sẽ Không Còn Giữ Được Thanh Trong Lâu Ngày. Hỡi Philôtê, Con Đừng Để Cho Ai Bất Nhã Đụng Chạm Tới Con, Dù Có Ý Đùa Bỡn Hay Vì Có Cảm Tình. Nếu Có May Mắn Còn Giữ Được Đức Thanh Khiết Qua Các Cử Chỉ Vui Đùa Hơn Là Hiểm Độc Ấy, Vẻ Tươi Mát Và Tinh Ròng Của Đức Thanh Khiết Chẳng Khỏi Bị Thương Tổn, Hư Hại. Mà Để Cho Người Ta Đụng Chạm Cách Bất Chính, Đó Là Đức Thanh Khiết Đã Hoàn Toàn Bị Hư Hỏng Rồi.

Thanh Khiết Hệ Tại Tâm Hồn Như Nguồn Gốc, Song Liên Quan Đến Thân Xác Như Chất Liệu. Vì Thế Người Ta Mất Thanh Khiết Vừa Bởi Ngũ Quan Thân Xác, Cũng Như Bởi Tư Tưởng Và Ước Muốn Của Tâm Hồn. Nhìn, Nghe, Nói, Ngửi, Đụng Chạm Các Vật Bất Chính Đang Khi Lòng Mình Vui Thú Và Hướng Chiều, Đó Là Dâm Ô. Thánh Phaolô Nói Gọn Gàng : “Chớ Gì Anh Em Đừng Nói Ngay Cả Chuyện Dâm Ô” (Eph 5, 3). Con Ong Không Chỉ Tránh Đụng Tới Thịt Rữa Thối, Mà Còn Trốn Lánh Và Ghét Cực Độ Những Hôi Thối Bởi Nó Xông Ra. Trong Sách Diệu Ca Thấy Nói Đến Nàng Hôn Thê Để Tay Chảy Ra Chất Mộc Dược, Là Dầu Ngừa Sự Hư Nát ; Môi Viền Lằn Chỉ Hồng Đỏ, Dấu Hiệu Sự Nết Na Trong Lời Nói ; Đôi Mắt Như Mắt Bồ Câu Vì Đơn Sơ Trong Sáng ; Tai Đeo Những Hoa Tai Vàng Dấu Hiệu Sự Tinh Khiết; Mũi Để Giữa Những Cây Bách Hương Núi Li-Ba-Nô, Là Giống Gỗ Không Bị Mọt (Diệu Ca 4)[46][46]. Hồn Sống Đạo Đức Cũng Phải Như Vậy : Thanh Tịnh, Trong Sạch, Đoan Trang Nơi Tay, Nơi Miệng Lưỡi, Tai, Mắt Và Toàn Thân.

Về Điểm Này, Tôi Cho Con Biết Một Câu Mà Giáo Phụ Gio-An Ca-Xi-A-Nô Thuật Lại Lời Thánh Cả Ba-Si-Li-Ô Nói Về Mình Rằng : “Tôi Không Biết Đàn Bà, Dầu Vậy Tôi Đâu Dám Cho Mình Là Thanh Khiết”. Có Bao Nhiêu Sự Dâm Dật, Hư Hỏng, Thì Đức Thanh Khiết Có Thể Bị Mất Vì Bấy Nhiêu Cách. Các Sự Dâm Dật Kia, Tùy Theo Chúng Lớn Nhỏ Mà Làm Suy Nhược, Tổn Thương Hay Tiêu Diệt Đức Ấy. Có Đôi Sự Quá Thân Mật Riêng Tư, Những Dục Vọng Bất Cẩn, Lố Lăng Và Phóng Đãng, Tuy Chưa Đích Thực Vi Phạm Thanh Khiết, Song Làm Suy Yếu, Bạc Nhược Và Mất Vẻ Trong Sáng Của Nó.

Có Những Sự Suồng Sã Và Dục Tình Khác, Không Những Bất Cẩn, Còn Xấu Xa, Không Chỉ Lố Bịch Song Bất Chính, Không Chỉ Phóng Đãng Song Dâm Ô, Do Đó Ít Nhất Đức Thanh Khiết Cũng Bị Tổn Thương Ít Nhiều. Tôi Nói Ít Nhất, Vì Nếu Các Điều Xấu Xa Dại Dột Dâm Ô Ấy Kích Thích Xác Thịt Khoái Lạc Cực Độ Thì Đức Thanh Khiết Bị Chết Hẳn. Như Thế, Hoá Ra Đức Thanh Khiết Lại Bị Tiêu Hủy Cách Bất Xứng, Cách Khốn Nạn Hơn Là Khi Nó Bị Tan Nát Bởi Tội Thông Dâm, Hoặc Ngay Bởi Ngoại Tình Và Loạn Dâm. Vì Những Loại Nhơ Nhuốc Này Chỉ Là Tội, Còn Các Cái Kia, Như Lời Ông Ter-Tu-Lia-Nô Nói Trong Sách Bàn Về Sự Đoan Trang, Là Những Quái Vật Của Tội Ác Xấu Xa. Thánh Ba-Si-Liô[47][47] Khi Nói Câu Trên Kia Là Có Ý Chỉ Về Các Ý Tưởng Xấu Về Nhục Dục. Những Ý Tưởng Này, Dù Không Làm Nhơ Uế Thân Xác, Song Làm Nhơ Bẩn Trái Tim ; Mà Các Linh Hồn Đại Độ Lại Vô Cùng Trìu Mến Sự Thanh Khiết Của Tâm Hồn.

Đừng Bao Giờ Giao Du Thân Mật Với Những Người Dâm Đãng, Nhất Là Họ Lại Vô Liêm Sỉ Nữa, Mà Thường Họ Như Thế. Như Dê Khi Ngoặm Đến Trái Hạnh Đào Ngon Thì Nó Hoá Nên Đắng, Thì Các Linh Hồn Ô Uế Và Trái Tim Thối Tha, Khi Tiếp Chuyện Ai Bất Cứ, Người Đồng Phái Hay Khác Phái, Cũng Làm Hư Hại Đức Thanh Khiết Của Họ. Chúng Có Nọc Độc Trong Mắt Và Trong Hơi Thở Như Loài Rắn Thần. Trái Lại, Con Hãy Giao Thiệp Với Người Thanh Khiết Và Đức Độ. Hãy Luôn Nghĩ Và Đọc Các Sách Thánh, Vì Lời Thiên Chúa Thì Thanh Khiết Và Làm Kẻ Yêu Chuộng Nó Cũng Nên Thanh Khiết. Đa-Vít Đã Sánh Nó Với Hoàng Ngọc Là Viên Ngọc Quý, Có Đặc Tính Làm Giảm Lửa Của Tà Dục.

Con Hãy Luôn Hầu Cận Bên Chúa Giêsu Kitô Chịu Đóng Đanh, Cách Thiêng Liêng Bởi Suy Ngắm Và Cách Thực Sự Bởi Rước Lễ. Người Ta Cho Rằng Người Nào Nằm Trên Cỏ Có Tên Là “Chiên Thanh Bạch”[48][48], Được Nên Khiết Tịnh Và Liêm Chính, Thì Khi Trái Tim Con Nghỉ Nơi Chúa Giêsu, Là Chiên Thanh Khiết Tinh Tuyền Thật, Con Sẽ Thấy Chẳng Bao Lâu Linh Hồn Và Trái Tim Con Được Tẩy Trừ Hết Mọi Tỳ Ố Dâm Đãng.

CHƯƠNG 14

TINH THẦN NGHÈO KHÓ GIỮA GIÀU SANG

 

“Phúc Cho Kẻ Có Lòng Khó Nghèo, Vì Nước Trời Là Của Họ” (Mt 5, 3). Vậy Thì Khốn Cho Kẻ Có Óc Giàu Sang Vì Hỏa Ngục Ghê Sợ Là Phần Của Họ. [49][49] Kẻ Có Óc Giàu Sang Là Kẻ Đem Sự Giàu Sang Vào Trong Óc Mình, Hay Đặt Tất Cả Trí Óc Mình Vào Sự Giàu Sang. Kẻ Có Lòng Nghèo Khó, Là Kẻ Không Để Của Cải Vào Trong Đầu Óc Mình Cũng Như Không Đặt Tất Cả Tâm Trí Mình Trong Của Cải. Chim Bói Cá Làm Tổ To Bằng Quả Lê, Mà Chỉ Đục Một Cửa Nhỏ Nhìn Lên Trời ; Chúng Đặt Tổ Bên Bờ Biển, Song Tổ Kín Và Chắc, Sóng Có Đập, Nước Cũng Không Thể Vào Trong Được, Nên Chúng Ở Giữa Biển Mà Vẫn Làm Chủ Được Tình Thế.

Hỡi Philôtê Thân Mến, Trái Tim Con Cũng Phải Như Vậy, Mở Phía Cõi Trời Và Đóng Kín Không Cho Của Cải Và Các Sự Mau Qua Lọt Vào. Nếu Con Có Của Cải, Làm Sao Cho Lòng Con Không Dính Bén, Và Luôn Vượt Lên Trên. Làm Sao Ở Giữa Của Cải Nó Vẫn Như Không Có Gì Và Làm Chủ Trên Của Cải. Không, Con Đừng Đặt Tâm Trí Cao Quí Trong Các Vật Hèn Thế Tục, Đem Nó Vượt Lên Trên Của Cải, Chứ Không Phải Của Cải Trên Nó.

Có Thuốc Độc Thì Khác Bị Ngộ Độc. Các Dược Sĩ Luôn Có Sẵn Mọi Thứ Thuốc Để Dùng Trong Những Trường Hợp Cần Thiết, Song Không Phải Vì Thế Mà Họ Bị Trúng Độc, Vì Họ Không Có Thuốc Độc Trong Thân Thể Họ, Nhưng Để Ngoài Tủ Hàng. Con Cũng Có Thể Có Của Cải, Song Đừng Bị Trúng Độc Vì Nó : Đó Là Khi Con Có Của Cải Trong Nhà, Hay Trong Túi, Nhưng Không Để Nó Trong Lòng. Giàu Của Cải Song Lòng Nghèo Dính Bén : Đó Là Vạn Phúc Cho Người Kitô Hữu, Vì Như Thế, Hưởng Những Tiện Nghi Do Sự Giàu Có Đem Lại Cho Đời Này, Và Cũng Có Công Trạng Của Đức Nghèo Khó Cho Đời Sau.

Buồn Thay, Philôtê, Không Có Ai Nhận Mình Ham Tiền, Ai Cũng Phủ Nhận Tính Bần Tiện Và Hèn Hạ Ấy. Người Ta Tự Bào Chữa Nào Là Phải Có Trách Nhiệm Lo Cho Con Cái, Nào Là Đức Khôn Ngoan Đòi Phải Dự Trữ Sẵn Tiền Của Mà Không Bao Giờ Cho Là Quá Đủ Cả, Người Ta Luôn Thấy Cần Phải Có Thêm. Ngay Cả Người Ham Tiền Nhất Cũng Không Thú Nhận Mình Ham Tiền, Trong Thâm Tâm Họ Tự Nghĩ Họ Đâu Có Ham Tiền. Ham Tiền Thật Là Một Cơn Sốt Lạ Kỳ, Càng Sốt Nặng Càng Không Cảm Thấy Gì Nữa. Ông Maisen Thấy Lửa Thánh Bốc Cháy Trong Bụi Gai Mà Không Thiêu Bụi Gai Ra Tro ; Nhưng Lửa Đê Hèn Của Tính Ham Tiền, Trái Lại, Thiêu Hủy Hao Mòn Kẻ Ham Tiền Song Không Bốc Cháy Lên. Ở Giữa Lửa Cháy Bỏng, Họ Lại Khoe Được Mát Mẻ Êm Ái Nhất Đời ; Cái Thèm Khát Vô Độ Của Họ, Họ Cho Là Khát Tự Nhiên Êm Dịu.

Nếu Con Thấy Mình Thèm Muốn Và Lo Lắng Xao Xuyến Cho Có Những Của Mà Con Không Có, Thì Dù Con Có Biện Bạch Là Không Muốn Có Của Cải Ấy Cách Bất Công Cũng Bằng Vô Ích, Con Thật Là Kẻ Ham Tiền Rồi. Kẻ Thèm Muốn Và Lo Lắng Bồn Chồn Được Uống Nước, Thì Dù Chỉ Muốn Uống Nước Lã Thôi Họ Cũng Tỏ Ra Có Cơn Sốt Trong Người Rồi.

Ôi Philôtê, Tôi Không Biết Sự Ước Ao Được Cách Công Bình Của Cải Mà Người Khác Đang Làm Chủ Có Phải Là Ước Ao Ngay Chính Không ? Vì Với Cái Ước Ao Ấy, Ta Muốn Lợi Cho Ta Mà Bất Lợi Cho Người Khác. Kẻ Đang Làm Chủ Của Cải Cách Công Bình Lại Chẳng Có Lý Để Giữ Lấy Nó Hơn Là Ta Để Ước Ao Được Nó Cách Công Bình Ư ? Tại Sao Ta Lại Muốn Đem Lòng Ao Ước Của Cải Họ Có Để Họ Phải Mất Nó Đi, Đang Khi Ta Không Muốn Kẻ Khác Ước Mong Được Cái Mà Hiện Thời Ta Muốn Giữ Lấy Cách Chính Đáng ? Cho Dẫu Cái Ước Muốn Ấy Không Bất Chính, Thì Nó Cũng Không Còn Bác Ái Nữa. Đó Là Tội Của A-Kháp : Muốn Được Vườn Nho Của Na-Bô Cách Hợp Lý, Đang Khi Na-Bô Muốn Giữ Lấy Một Cách Còn Hợp Lẽ Hơn Nữa. A-Kháp Thèm Muốn, Nóng Nảy Bồn Chồn, Vì Thế Ông Đã Xúc Phạm Tới Thiên Chúa.

Philôtê Thân Mến, Con Hãy Đợi Khi Người Kia Bắt Đầu Muốn Bỏ Hẵng Ước Ao Của Cải Của Họ. Lúc Ấy, Cái Muốn Bỏ Của Cải Của Họ Làm Cho Ước Ao Con Không Những Ngay Chính, Mà Còn Bác Ái. Phải, Tôi Nguyện Chúc Cho Con Luôn Chăm Lo Tăng Tài Sản Và Của Cải, Miễn Là Đừng Làm Một Cách Bất Công, Nhưng Cách Êm Ái Và Bác Ái.

Nếu Con Quá Quyến Luyến Những Của Con Có, Nếu Con Quá Bận Bịu Vì Đó, Để Lòng Con Vào Đó, Và Trí Luôn Nghĩ Về Đó, Và Quá Sợ Hãi Lo Lắng Mất Của Ấy, Thì Con Hãy Nghe Tôi, Con Còn Đang Bị Bệnh Sốt : Kẻ Đang Sốt Hấp Tấp Uống Nước Người Ta Đưa Với Cái Vẻ Mà Người Khỏe Mạnh Không Có. Trong Một Chuyện Mà Ta Không Mấy Tha Thiết, Không Thể Có Vui Thích Nhiều Được. Nếu Có Khi Nào Con Mất Của, Và Con Thấy Lòng Con Âu Sầu Não Nề, Thì Hỡi Philôtê, Con Hãy Tin Là Con Quyến Luyến Các Của Ấy Lắm. Vì Không Có Gì Bộc Lộ Lòng Ta Quyến Luyến Của Cải Bị Mất Bằng Sự Buồn Bã Khi Ta Mất Của  Ấy.

Vậy Con Đừng Bao Giờ Cố Tình Ước Ao Của Mà Con Không Có. Cũng Đừng Quá Trìu Mến Của Cải Mà Con Đang Có. Và Đừng Quá Âu Sầu Vì Mất Của. Như Thế Con Mới Có Thể Tự Nhận Mình Là Người Dù Giàu Của Cải Song Tinh Thần Vẫn Nghèo Khó, Như Vậy Con Mới Có Phúc, “vì Nước Trời Là Của Con”.

CHƯƠNG 15

CÁCH THỰC HÀNH ĐỨC KHÓ NGHÈO
THỰC TẾ DÙ SỐNG TRONG GIÀU SANG

 

Bức Hoạ Chân Tướng Của Dân Thành Nhã Điển (Hy Lạp) Do Nhà Họa Sĩ Pa-Ra-Xiô Vẽ Thật Thần Tình ! Bằng Những Nét Tính Tình Tự Nhiên, Linh Hoạt Và Thay Đổi Của Họ, Ông Đã Lột Trần Được Chân Tướng Họ Như Sau : Nóng Giận, Bất Công, Thay Đổi, Lịch Thiệp, Khoan Hồng, Thương Xót, Kiêu Kỳ, Vẻ Vang, Khiêm Tốn, Làm Phách Và Nhát Gan : Tất Cả ! Phần Tôi, Tôi Cũng Muốn Đặt Chung Trong Lòng Con, Philôtê, Sự Giàu Có Với Đức Khó Nghèo, Sự Chăm Lo Với Lòng Khinh Chê Các Của Thế Tạm.

Hãy Lo Sao Cho Của Cải Con Sinh Sôi Nảy Nở Hơn Người Đời. Chẳng Lẽ Con Không Thấy Những Thợ Làm Vườn (Thượng Uyển) Của Vua Chúa Hằng Thường Xuyên Chuyên Cần Và Tận Tụy Trồng Trọt Và Sửa Sang Vườn Cảnh Mà Họ Có Phận Sự Chăm Nom Cũng Y Như Chúng Thuộc Về Của Họ Sao ? Tại Sao Vậy ? Hẳn Vì Họ Coi Các Vườn Cảnh Đó Là Của Vua Chúa Mà Họ Muốn Làm Cho Các Ông Ấy Vui Lòng Bởi Công Việc Mẫn Cán Của Mình. Philôtê, Đây Cũng Thế, Các Của Cải Ta Có Không Thuộc Về Ta, Thiên Chúa Đã Trao Cho Ta Săn Sóc, Ngài Muốn Ta Làm Chúng Sinh Lợi. Chăm Nom Săn Sóc Như Thế Ta Làm Hài Lòng Ngài Vì Đã Phục Vụ Chu Đáo.

Nhưng Phải Săn Sóc Nhiều Hơn Và Tử Tế Hơn Các Người Đời Săn Sóc Của Cải Họ. Họ Chịu Khó Vì Chỉ Muốn Mưu Lợi Cho Chính Họ, Còn Ta, Ta Làm Là Vì Mến Chúa. Mà Yêu Mình Là Thứ Tình Mãnh Liệt, Xôn Xao, Nên Sự Săn Sóc Cho Mình Cũng Đầy Xao Xuyến, Lo Lắng, Bồn Chồn, Buồn Sầu. Còn Tình Yêu Chúa Thì Êm Ái, Bình Tĩnh, An Hòa, Nên Lo Lắng Yêu Chúa Cho Dù Là Để Toan Tính Về Của Cải Thế Tạm, Cũng Vẫn Êm Ái, Đáng Mến Và Tươi Đẹp. Ta Hãy Biết Săn Sóc Như Thế Khi Coi Sóc Và Ngay Cả Khi Tăng Gia Các Của Cải Thế Tạm Của Ta, Lúc Gặp Dịp Chính Đáng Hay Địa Vị Đòi Hỏi. Vì Thiên Chúa Muốn Ta Làm Thế Vì Yêu Mến Ngài.

Song Coi Chừng Kẻo Tính Vị Kỷ Đánh Lừa Con. Nhiều Khi Nó Trá Hình Đội Lốt Lòng Mến Chúa Khéo Đến Nỗi Ta Lầm. Muốn Khỏi Mắc Lừa, Và Để Sự Săn Sóc Của Cải Không Biến Thành Ham Hố, Thì Ngoài Những Điều Nói Ở Chương Trước, Ta Còn Phải Thực Hành Đức Khó Nghèo Cụ Thể, Thực Tế Giữa Các Của Cải Thiên Chúa Đã Ban Cho.

Vậy Con Hãy Vui Lòng Bỏ Ra Đôi Phần Của Cải Và Đem Cho Kẻ Nghèo. Cho Người Khác Là Làm Mình Nghèo Đi. Cho Bao Nhiêu, Nghèo Đi Bấy Nhiêu. Thiên Chúa Sẽ Đền Bù Lại, Không Những Ở Đời Sau, Mà Ngay Ở Đời Này, Thành Ra Không Có Gì Làm Ta Sung Túc Hơn Là Bố Thí. Đang Khi Đợi Chúa Đền Bù, Con Cũng Cứ Nghèo Đi Cái Đã. Ôi Bố Thí, Thật Là Việc Nghèo Đi Thánh Thiện Và Giàu Có Thay !

Con Hãy Yêu Kẻ Nghèo Và Sự Nghèo Khó. Bởi Lòng Yêu Ấy, Con Trở Nên Nghèo Khó Thật, Vì Như Lời Kinh Thánh Nói : “Ta Nên Giống Cái Ta Yêu Thích”. Tình Yêu Làm Cho Hai Người Yêu Nhau Nên Bằng Nhau. Thánh Phaolô Viết : “Ai Yếu Đuối Mà Tôi Chẳng Nên Yếu Đuối Như Họ” (2Cr 12, 10). Ngài Có Thể Nói : Ai Nghèo Khổ Mà Tôi Chẳng Nên Nghèo Khổ Với Họ ? Tình Yêu Biến Ngài Giống Kẻ Ngài Yêu. Nếu Con Yêu Kẻ Nghèo, Con Sẽ Chia Phần Nghèo Khổ Thật Sự Với Họ, Nghèo Như Họ.

Nếu Con Yêu Kẻ Nghèo, Con Hãy Đi Lại Với Họ, Vui Thích Thấy Họ Đến Nhà Con Và Con Đến Thăm Họ. Hãy Vui Vẻ Tiếp Chuyện Họ. Hãy Vui Lòng Để Họ Ở Gần Con Trong Nhà Thờ, Ngoài Phố Hay Nơi Nào Khác. Con Hãy Khó Nghèo Trong Lời Ăn Tiếng Nói Với Họ Như Bạn Đồng Số Phận. Nhưng Tay Con Hãy Giàu Có Khi Phân Phát Của Cải Cho Họ.

Hỡi Philôtê, Con Muốn Làm Hơn Nữa Chăng ? Hãy Đừng Chỉ Nghèo Như Kẻ Nghèo, Còn Nghèo Hơn Kẻ Nghèo. Làm Sao ? “Đầy Tớ Hèn Hơn Chủ”. Nên Con Hãy Làm Tôi Tớ Người Nghèo Đi Giúp Bên Giường Họ, Giúp Khi Ốm Đau, Tự Tay Giúp. Con Làm Bếp Cho Họ, Và Lấy Chính Tiền Của Con. Hãy Giặt Giũ, Là Ủi Áo Quần Cho Họ. Ôi Philôtê, Giúp Việc Ấy Thật Huy Hoàng Hơn Cả Chức Làm Vua. Tôi Không Hết Khâm Phục Lòng Hăng Hái Thực Hành Điều Này Của Thánh Lu-Y, Là Một Trong Những Vua Lớn Nhất Dưới Gầm Trời Này. Lớn Trong Đủ Vẻ Lớn Lao. Đây : Người Đi Giúp Bàn Ăn Cho Kẻ Nghèo Người Nuôi Hầu Như Mỗi Ngày, Người Vời Ba Người Nghèo Đến Ăn Cùng Mâm Với Người. Nhiều Lần Người Ăn Cháo Họ Ăn Thừa Với Một Tình Yêu Rõ Rệt. Khi Người Thăm Nhà Thương - Là Điều Người Quen Làm - Người Thường Giúp Kẻ Mắc Những Bệnh Tật Nhờm Tởm Hơn Cả Như Hủi, Ung Nhọt Thối Tha Và Các Bệnh Giống Vậy. Khi Làm, Người Để Đầu Trần, Quỳ Gối Dưới Đất, Tôn Kính Chúa Cứu Thế Nơi Họ. Người Yêu Quý Họ Hết Tình Như Người Mẹ Yêu Quý Con. Thánh Nữ Ê-Li-Da-Bét, Con Vua Hung Gia Lợi, Thường Hay Lui Tới Sống Với Kẻ Nghèo. Đôi Khi Để Giải Trí, Người Bận Áo Như Một Người Nghèo, Ngay Lúc Ở Giữa Các Bà Lớn Trong Triều. Người Nói : “Nếu Tôi Là Người Nghèo, Tôi Sẽ Mặc Như Thế Này”. Lạy Chúa Tôi, Thật Vua Ấy, Bà Hoàng Ấy Nghèo Khó Trong Giàu Sang Và Giàu Sang Trong Nghèo Khó.

“Phúc Cho Người Nghèo Khó Như Thế Vì Nước Trời Thuộc Về Họ”. “Ta Đói, Các Con Đã Cho Ăn ; Giá Lạnh Đã Cho Mặc, Các Con Hãy Đến Lãnh Lấy Nước Trời Đã Dọn Sẵn Cho Các Con Từ Khi Tạo Lập Thế Giới”, Đó Là Lời Vua Các Kẻ Nghèo Và Vua Trên Hết Các Vua Sẽ Phán Trong Ngày Phán Xét Chung.

Không Ai Tránh Khỏi Đôi Khi Mắc Thiếu Thốn, Hay Gặp Những Điều Bất Tiện : Khách Đến Chơi Nhà, Ta Muốn Tiếp Đãi Tử Tế, Song Không Có Những Phương Tiện Lúc Đó. Ta Có Áo Đẹp Cất Một Nơi, Đang Khi Ở Nơi Khác Ta Cần Đến Để Tiếp Tân Lại Không Có.

Có Khi Rượu Để Trữ Trong Kho Bị Hư Hỏng, Chỉ Còn Đặt Rượu Xấu Không Ra Gì. Về Đồng Ruộng, Chỉ Có Lều Tranh, Thiếu Đủ Mọi Vật Cần, Không Giường, Chiếu, Tủ, Bàn, Người Giúp Đỡ. Dù Giàu Sang Mấy, Cũng Thường Có Lúc Ta Thiếu Vật Này Vật Nọ. – Mà Sống Khó Nghèo Là Vậy, Là Sống Trong Thiếu Thốn. Philôtê, Con Hãy Vui Lòng Về Những Bất Tiện Đó, Hãy Lãnh Nhận Và Chịu Đựng Cách Vui Vẻ.

Khi Những Hoàn Cảnh Ngang Trái Xảy Đến Làm Con Nghèo Túng Nhiều Hay Ít : Như Bão Tố, Hỏa Tai, Nước Lụt, Hạn Hán, Trộm Cướp, Kiện Cáo, Ôi, Đó Thật Là Mùa Thực Hành Đức Khó Khăn, Khi Biết Nhận Lãnh Với Lòng Hiền Hòa, Những Hao Hụt Tài Sản, Biết Nhẫn Nại, Biết Kiên Trung Thích Ứng Mình Với Hoàn Cảnh Nghèo Túng Mới Ấy. Sách Thánh Kể : Ê-Dau Đến Trước Mặt Cha, Cánh Tay Vốn Đầy Lông Lá, Gia-Cóp Là Em Cũng Bắt Chước (Sáng Thế Thư 27), Song Lông Ấy Không Là Lông Thật, Song Là Của Bao Tay, Nên Người Ta Có Thể Lột Bộ Lông Giả Ấy Mà Không Làm Đau Đớn Hay Tróc Thịt. Trái Lại, Lông Tay Của Ê-Dau Dính Vào Da, Tự Nhiên Vốn Vậy, Ai Nhổ Hẳn Làm Cậu Đau Đớn Lắm, Và Chắc Cậu Sẽ La Ầm Lên Và Có Khi Nổi Giận Đánh Lại. Cũng Vậy Khi Lòng Ta Dính Bén Của Cải, Nếu Bão Tố, Trộm Cướp, Kẻ Kiện Tụng Đến Lấy Một Đôi Phần Đi, Ta Sẽ Kêu Rêu, Sẽ Bối Rối, Sẽ Xao Xuyến Chừng Nào ! Còn Khi Ta Săn Sóc Của Cải Như Chúa Muốn, Chứ Không Để Lòng Dính Bén, Nếu Có (Biến Cố Gì Hay) Ai Đến Cướp Lấy, Ta Sẽ Không Mất Bình Tĩnh Và Bằng Yên. Người Và Vật Khác Nhau Về Bộ Áo Và Bộ Lông : Bộ Lông Của Vật Dính Vào Da, Bộ Áo Của Người Chỉ Khoác Ngoài, Người Ta Có Thể Mặc Vào Hay Cởi Ra Tùy Ý : Của Cải Đối Với Ta Cũng Phải Như Vậy.

   CHƯƠNG 16

CÁCH SỐNG GIÀU TRONG TINH THẦN,

TUY NGHÈO VỀ VẬT CHẤT.

 

Philôtê Thân Mến, Nếu Con Nghèo Túng Thật, Thì Con Cần Nghèo Khó Cả Trong Tinh Thần. Phải Biến Tình Cảnh Bó Buộc Ấy Nên Một Nhân Đức, Sử Dụng Viên Ngọc Khó Nghèo Quí Báu Ấy Cho Đáng Với Giá Trị Nó. Nó Không Chói Sáng Ở Trần Gian Này ; Dầu Vậy, Nó Tuyệt Đẹp Tuyệt Sang.

Hãy Vui Mừng, Con Không Lẻ Loi, Chúa Giêsu, Đức Mẹ, Các Tông Đồ, Bao Thánh Nam Nữ Đã Sống Nghèo Khó. Dù Có Thể Giàu, Các Đấng Đã Không Muốn. Biết Bao Người Sống Ở Đời Mà Đi Ngược Thói Đời, Đã Hăm Hở Tìm Kiếm Sự Nghèo Khó Thánh Thiện Trong Các Tu Viện Và Nhà Thương. Họ Đã Mất Nhiều Công Để Tìm Kiếm, Như Thánh A-Lệ-Sĩ, Thánh Pao-La, Thánh Pao-Li-Nô, An-Gê-La Và Bao Vị Khác. Còn Con, Philôtê, Con May Mắn Hơn, Khó Nghèo Đã Đến Với Con, Con Đã Gặp Mà Không Phải Khó Nhọc Tìm Kiếm. Con Hãy Ôm Ẫm Lấy Như Một Người Bạn Chí Thân Của Chúa Giêsu Kitô, Là Đấng Sinh Ra, Sống Và Chết Trong Khó Nghèo.

Philôtê, Sự Nghèo Túng Của Con Có Hai Lợi Điểm : Thứ Nhất, Cái Khó Nghèo Đến Với Con Không Do Con Chọn, Song Do Ý Chúa, Muốn Con Không Can Thiệp Gì Vào Đây. Mà Nhận Lãnh Do Từ Ý Chúa, Là Điều Làm Ngài Hết Sức Hài Lòng, Miễn Là Ta Nhận Lãnh Cách Vui Lòng Và Vì Mến Yêu Thánh Ý Ngài. Đâu Ít Có Phần Ta, Đấy Có Chúa Nhiều Hơn. Nhận Lãnh Hoàn Toàn Do Từ Ý Chúa, Sự Đau Khổ Của Ta Càng Rất Mực Tinh Tuyền.

Lợi Điểm Thứ Hai Của Cái Khó Nghèo Ấy : Đó Là Một Khó Nghèo Thực Sự. Nghèo Khó Mà Được Khen Ngợi, Mơn Trớn, Quý Trọng, Giúp Đỡ Chạy Chữa, Thì Như Giàu Có Rồi, Ít Ra Không Còn Hẳn Là Nghèo Nữa. Nhưng Nghèo Khó Mà Bị Khinh Chê, Bỏ Rơi, Xa Tránh, Và Chê Cười, Mới Thật Là Nghèo. Mà Đó Là Sự Nghèo Khó Của Giáo Hữu Ngoài Đời, Vì Họ Không Tự Nguyện Sống Nghèo Khó, Song Vì Hoàn Cảnh Bó Buộc, Cho Nên Không Ai Chú Trọng Đến. Chính Bởi Không Được Ai Chú Trọng, Nên Sự Nghèo Khổ Của Họ Nghèo Hơn Sự Nghèo Khó Của Các Tu Sĩ, Dù Nghèo Khó Này Tuyệt Hảo Hơn Và Quý Trọng Hơn Nhiều, Do Lời Khấn Và Ý Hướng Khi Chọn Lấy Nó.

Philôtê Thân Mến, Con Đừng Phàn Nàn Về Nỗi Khó Nghèo Con, Vì Người Ta Chỉ Phàn Nàn Về Cái Làm Ta Bực Mình. Mà Nếu Con Bực Tức Vì Nghèo Khó, Thế Thì Con Không Còn Tinh Thần Nghèo Khó Nữa, Trái Lại, Con Giàu Tinh Thần Quyến Luyến Của Cải Rồi.

Con Đừng Âu Sầu Thiểu Não Vì Không Được Cứu Giúp Như Con Đáng, Chính Đây Là Tột Đỉnh Của Đức Khó Nghèo. Muốn Nghèo Khó, Mà Không Chịu Phiền Lụy, Thực Là Một Tham Vọng Quá Đáng, Thế Tức Là Vừa Muốn Được Danh Giá Của Sự Khó Nghèo, Vừa Muốn Được Cả Tiện Lợi Của Giàu Có.

Con Đừng Xấu Hổ Vì Nghèo, Hay Vì Phải Xin Người Ta Bố Thí. Hãy Lãnh Bố Thí Với Khiêm Nhường, Và Nếu Bị Từ Chối, Hãy Hiền Từ. Con Hãy Nhớ Đến Cuộc Hành Trình Của Đức Mẹ Sang Ai-Cập Để Đem Con Của Người Đi Lánh Nạn : Người Đã Phải Chịu Bao Khinh Bỉ, Nghèo Túng Và Cơ Cực. Nếu Con Sống Như Thế, Con Sẽ Rất Giàu Trong Cảnh Khó Nghèo Của Con.

 

CHƯƠNG 17

TÌNH BẰNG HỮU

TRƯỚC HẾT : TÌNH BÈ BẠN XẤU VÀ LỐ LĂNG

 

Trong Các Thị Dục, Tình Yêu Đứng Đầu. Nó Là Chúa Các Tâm Tình Của Trái Tim. Nó Lôi Cuốn Mọi Cái Khác Về Nó, Làm Cho Ta Nên Giống Cái Nó Yêu. Philôtê Thân Mến, Con Hãy Ý Tứ Đừng Để Mình Có Tình Yêu Xấu, Vì Con Sẽ Thành Xấu Ngay. Mà Tình Bạn Là Tình Yêu Nguy Hiểm Nhất, Vì Các Tình Yêu Khác Có Thể Không Cần Tương Giao, Song Tình Bạn Lại Hoàn Toàn Xây Trên Nền Ấy. Ta Không Thể Nối Tình Bạn Với Một Người Mà Không Thông Chia Tính Nết Của Họ.

Không Phải Bất Cứ Tình Yêu Nào Cũng Là Tình Bạn, Vì : 1) Ta Có Thể Yêu Mà Không Được Yêu Lại : Lúc Ấy Chỉ Có Tình Yêu Mà Không Có Tình Bạn. Tình Bạn Là Một Tình Tương Giao, Nếu Khác Thì Không Phải Nó. 2) Và Không Chỉ Tương Giao Mà Còn Cần Cả Hai Bên Biết Tình Yêu Mến Của Họ Đối Với Nhau. Và Nếu Họ Không Biết, Thì Chỉ Có Tình Yêu Mà Không Có Tình Bạn. 3) Với Cái Này, Giữa Hai Người Còn Phải Có Trao Đổi Và Chia Sẻ Là Nền Tảng Của Tình Bạn.

Dựa Theo Sự Trao Đổi Khác Nhau Mà Tình Bạn Thành Khác Nhau. Trao Đổi Khác Nhau Là Tại Các Điều Tốt Xấu Họ Trao Đổi Cho Nhau. Nếu Các Cái Này Giả Và Hão Huyền, Tình Bạn Sẽ Giả Và Hão Huyền. Nếu Chúng Chân Thật, Tình Bạn Sẽ Chân Thật. Chúng Càng Thiện Hảo, Tình Bạn Càng Tốt Đẹp. Như Mật Lấy Ở Những Nụ Hoa Tươi Đẹp Nhất, Là Mật Ong Hảo Hạng, Thì Tình Yêu Căn Cứ Trên Sự Trao Đổi Các Điều Tốt Đẹp Nhất, Là Tình Yêu Tuyệt Hảo Nhất. Như Ở Xứ Hê-Ra-Clê Miền Pông-Tô (Héraclée De Pont) Có Thứ Mật Độc, Kẻ Ăn Nó Sẽ Bị Điên, Vì Mật Đó Lấy Nơi Cây Phụ Tử Mọc Nhan Nhản Trong Xứ Đó, Tình Bạn Dựa Trên Sự Trao Đổi Của Giả Trá Và Xấu Xa, Cũng Thành Giả Dối Và Xấu Xa.

Trao Đổi Khoái Lạc Nhục Thể Là Chuyện Của Bản Năng Thô Lỗ Và Lôi Cuốn Mãnh Liệt, Không Đáng Mang Tên Tình Bạn, Khi Nó Chỉ Là Câu Chuyện Của Trâu Ngựa Làm. Nếu Trong Hôn Nhân Người Ta Không San Sẻ Cho Nhau Gì Hơn, Ở Đó Cũng Chẳng Có Tình Bạn. Nhưng Thường Ngoài Cái Đó, Còn Có San Sẻ Cuộc Sống, Trao Đổi Các Tài Năng, Các Của Cải, Tình Âu Yếm Và Sự Trung Tín Sắt Son, Nên Tình Bạn Trong Hôn Nhân Là Tình Bạn Chân Thật Và Thánh Thiện.

Tình Bạn Dựa Vào Sự Trao Đổi Các Vui Thú Giác Quan Thì Hoàn Toàn Thô Bỉ, Bất Xứng Với Tên Nó. Cả Đến Tình Bạn Căn Cứ Vào Các Tính Lố Lăng, Hão Huyền Cũng Vậy Vì Chúng Thuộc Phạm Vi Giác Quan.

Tôi Gọi Là Vui Thú Giác Quan Những Cái Liên Quan Trực Tiếp Và Trước Tiên Tới Các Ngũ Quan, Như Thú Nhìn Sắc Đẹp, Nghe Giọng Ca Du Dương, Vuốt Ve Sờ Mó … Và Các Cái Giống Vậy.

Tôi Gọi Là Tính Cách Lố Lăng Một Đôi Cái Xảo Kế, Các Khéo Léo Mà Các Kẻ Nhẹ Dạ Cho Là Đức Tính Hay Hoàn Thiện Hoàn Mỹ. Hãy Nghe Đa Số Các Thanh Nam Thanh Nữ, Phụ Nữ Và Đám Tuổi Trẻ Nói Chuyện Mà Xem, Họ Không Nói Đùa Đâu, Đây : Chàng Này Rất Đức Độ, Anh Có Nhiều Đức Tính, Nào Là Nhảy Giỏi, Biết Chơi Đủ Mọi Môn, Biết Ăn Mặc, Hát Hay, Khéo Tán Tỉnh Và Đẹp Trai.

Còn Có Trường Hợp Những Tụi Bịp Bợm Coi Là Có Nhiều Đức Tính Nhất Kẻ Nào Quấy Đảo Nhất Trong Bọn. Mà Tất Cả Những Cái Đó Có Liên Quan Với Ngũ Quan Cho Nên Những Tình Bè Bạn Do Đó Phải Gọi Là Xác Thịt, Lố Lăng, Hão Huyền, Nên Gọi Là Trò Bỡn Cợt Hơn Là Tình Bè Bạn. Thường Đó Là Tình Bè Bạn Của Đám Thanh Niên, Chú Trọng Đến Bộ Râu Mép, Làn Tóc, Liếc Mắt, Áo Quần, Làm Điệu, Chuyện Nhăng Nhện, Đó Là Những Lứa Bè Bạn Của Tuổi Mới Biết Yêu, Mà Chưa Có Nhân Đức Già Giặn, Phán Đoán Chưa Chín Chắn. Cho Nên, Tình Bè Bạn Đó Chỉ Tạm Bợ Mau Qua, Sẽ Tan Đi Như Tuyết Dưới Ánh Mặt Trời.

 

CHƯƠNG 18

ÁI TÌNH LÃNG MẠN

 

Khi Tình Bè Bạn Ấy Xảy Ra Giữa Hai Người Khác Phái, Không Có Ý Đưa Đến Hôn Nhân, Tình Bạn Ấy Gọi Là Ái Tình Lãng Mạn. Vì Chỉ Là Một Thứ Tình Bạn Nửa Chừng Hay Đúng Hơn Một Thứ Tình Bạn Mơ Hồ, Mang Tính Cách Tạm Bợ Và Khiếm Khuyết, Nên Không Thể Đội Tên Là Tình Bằng Hữu Hay Tình Yêu.

Nhưng Trong Đó Đôi Trái Tim Nam Nữ Lại Gắn Bó, Ràng Buộc Nhau Trong Những Tình Cảm Hão Huyền Và Điên Dại, Đưa Nhau Sống Những Phút Liên Lạc Bỡn Cợt Và Vui Thú Đớn Hèn Mà Tôi Nói Trên Kia. Và Tuy Ái Tình Ngớ Ngẩn Ấy Thường Xô Đẩy Vào Hố Bùn Lầy Nhục Dục Và Dâm Dật Xấu Xa, Dù Đó Không Phải Là Ý Định Đầu Tiên Của Họ, Nếu Không Thì Đã Chẳng Còn Là Ái Tình Lãng Mạn, Song Là Dâm Ô Trắng Trợn Rồi. Nhiều Khi, Hàng Năm Qua Đi Mà Không Xảy Ra Điều Gì Nghịch Đức Thanh Khiết Trực Tiếp Nơi Thân Xác Họ, Song Họ Để Trái Tim Say Sưa Trong Những Câu Thề Nguyền, Ước Vọng, Những Lời Than Thở Nỉ Non, Ve Vãn, Hoặc Những Trò Lăng Nhăng Hão Huyền Khác Với Nhiều Chủ Đích Khác Nhau.

Có Người Chỉ Vì Muốn Thỏa Mãn Nhu Cầu Tình Cảm Của Mình, Khi Chiều Theo Xu Hướng Yêu Đương Tự Nhiên Của Con Tim. Để Chọn Lựa Mối Tình, Họ Chỉ Biết Nghe Theo Sở Thích Và Bản Năng, Nên Khi Gặp Một Người Họ Thích, Thì Không Xét Tư Cách Hay Hạnh Kiểm, Họ Nhào Vào Mối Tình Lãng Mạn Để Mắc Màng Lưới Khốn Nạn Mà Sau Họ Khó Mà Gỡ Ra Nổi. Có Kẻ Lại Chơi Với Tình Ái Chỉ Cốt Để Khoe Khoang Kiêu Hãnh : Chiếm Đoạt Trái Tim Người Khác Là Một Vinh Dự Lớn Lắm. Với Ý Định Kiêu Kỳ Như Thế, Họ Sẽ Mò Mẫn Quyến Rũ Những Nơi Thanh Lịch, Cao Quý Khó Khăn Và Danh Tiếng. Kẻ Khác Lại Bị Lôi Cuốn Vừa Bởi Khuynh Hướng Yêu Đương Tự Nhiên Vừa Bởi Khoe Khoang. Lòng Họ Thèm Muốn Chuyện Yêu Đương Nhưng Cũng Không Muốn Bỏ Mất Phần Kiêu Hãnh.

Các Thứ Tình Tứ Đó Đều Xấu, Dại Dột Và Hão Huyền. Xấu, Nhất Là Khi Chúng Kết Thúc Trong Tội Nhục Dục, Và Vì Nó Cướp Tình Yêu, Tức Là Cướp Trái Tim Khỏi Thiên Chúa, Khỏi Chồng Hoặc Vợ Là Người Có Quyền Được Hưởng Tình Yêu Ấy. Dại Dột, Vì Chúng Không Có Nền Tảng, Không Có Lý Do. Hão Huyền, Vì Không Đem Lại Mối Lợi Nào Danh Dự Hay Thỏa Thích. Trái Lại, Chúng Làm Phí Thì Giờ, Phương Hại Đến Danh Dự, Không Đem Lại Thú Vui Nào Ngoài Cái Xôn Xao Lo Cầu Cạnh Và Hy Vọng Mà Không Biết Cái Mình Hy Vọng, Cái Mình Cầu Cạnh Là Gì.

Đối Với Những Kẻ Đớn Hèn Ấy, Không Biết Tại Sao Họ Vẫn Tưởng Có Cái Gì Đáng Ao Ước Lắm Trong Những Tang Chứng Biểu Lộ Tình Bè Bạn, Họ Cũng Không Biết Nói Đó Là Cái Gì. Do Đó, Ước Muốn Của Họ Càng Ngày Càng Thêm Thúc Bách Lòng Họ Ngổn Ngang Trăm Mối Nghi Ngờ, Ghen Tuông, Xao Xuyến. Về Vấn Đề Này, Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Viết Những Câu Bất Hủ Để Răn Dạy Những Phụ Nữ Nhẹ Dạ. Đây Là Một Đoạn Ngắn Ngài Nói Riêng Cho Phụ Nữ, Song Cũng Có Ích Cho Đàn Ông : “Sắc Đẹp Của Con Là Để Cho Mình Chồng Con. Nếu Lại Có Ý Để Cho Người Khác, Như Căng Lưới Đánh Bẫy Một Đàn Chim, Thì Sẽ Ra Sao ? Người Biết Thưởng Thức Sắc Đẹp Chắc Sẽ Được Con Ưa Thích. Con Sẽ Liếc Mắt Để Đáp Cái Liếc Của Họ, Nhìn Họ Đáp Lại Cái Nhìn Của Họ. Sau Đó, Bỗng Dưng Một Đôi Nụ Cười Và Buông Vài Lời Yêu Đương Lúc Đầu. Nhưng Chẳng Bao Lâu Quen Tính Rồi Người Ta Sẽ Đi Đến Những Cử Chỉ Mơn Trớn Tỏ Tường. Nhưng Hỡi Miệng Lưỡi Tôi, Thôi Đừng Nói Điều Sẽ Sảy Ra Sau Đó Nữa ! Song Cho Tôi Nói Điều Chân Thật Này : Không Có Gì Mà Hạng Nam Nữ Trẻ Tuổi Nói Và Làm Với Nhau Trong Những Lần Vui Đùa Ấy Mà Không Đưa Đến Nguy Hiểm. Tất Cả Trò Chơi Của Ái Tình Lãng Mạn Đó Nương Vào Nhau, Lôi Cuốn Nhau, Như Miếng Sắt Bị Nam Châm Hút Sẽ Lôi Cuốn Theo Nó Các Miếng Sắt Khác”.

Quả  Thật Vị Giám Mục Lừng Danh Ấy Nói Chí Lý Lắm ! Con Định Làm Gì ? Ban Bố Tình Yêu ? Không Đâu : Không Ai Cố Ý Cho Tình Yêu Mà Không Muốn Được Yêu Lại. Kẻ Ấy Bị Mắc Vào Tròng Rồi. Thứ Cỏ Approxis Thoạt Khi Thấy Ngọn Lửa Là Nó Liền Bốc Cháy, Trái Tim Ta Cũng Vậy. Chợt Thấy Linh Hồn Nào Cháy Tình Yêu Ta, Trái Tim Ta Cũng Liền Bén Tình Yêu Lại. Có Người Sẽ Nói : Tôi Muốn Kết Tình, Song Không Muốn Đi Xa. Ôi, Bạn Nhầm To ! Lửa Tình Ấy Mạnh Mẽ Và Xâm Chiếm Hơn Là Bạn Tưởng. Bạn Tưởng Chỉ Có Một Đốm Lửa, Bạn Sẽ Ngạc Nhiên Khi Thấy Trong Khoảnh Khắc Nó Bùng Lan Cả Trái Tim, Đốt Tan Ra Tro Mọi Quyết Định, Ra Mây Khói Tất Cả Thanh Danh Bạn. Đấng Khôn Ngoan Kêu Lên : “Ai Còn Đoái Thương Kẻ Dụ Rắn Lúc Hắn Bị Rắn Cắn ?” (Sách Huấn Ca : 12,13). Như Ngài, Tôi Sẽ Kêu Lên : Hỡi Kẻ Dại Dột ! Các Ngươi Tưởng Mê Hoặc Được Tình Yêu Rồi Có Thể Điều Khiển Nó Theo Ý Thích ? Chơi Với Nó, Nó Sẽ Cắn Các Ngươi Chết. Các Ngươi Muốn Biết Người Đời Sẽ Nói Sao Không ? Họ Sẽ Cười Ngươi, Vì Đã Muốn Mê Hoặc Tình Yêu, Và Đã Quá Ngây Thơ Cả Tin Khi Rước Rắn Vào Nhà, Nó Đã Làm Bạn Mất Cả Linh Hồn Lẫn Danh Giá.

Lạy Chúa ! Sao Có Thể Mù Quáng Đến Nỗi Dám Liều Phần Quí Nhất Của Tâm Hồn Ta Trước Những Bảo Đảm Mong Manh Như Thế ? Phải, Hỡi Philôtê, Thiên Chúa Chỉ Chuộng Con Người Là Vì Tâm Hồn, Chuộng Hồn Vì Ý Chí, Và Chuộng Ý Chí Vì Tình Yêu. Than Ôi, Chúng Ta Chưa Đạt Tới Độ Phải Yêu : Tôi Có Ý Nói Còn Xa Lắm, Ta Mới Yêu Chúa Cho Đủ. Ấy Thế, Đã Khốn Nạn Như Vậy Mà Ta Còn Phí Phạm Tình Yêu Trong Những Chuyện Điên Dại, Vô Ích Và Phù Phiếm Như Thể Chúng Ta Có Quá Nhiều ! Ôi Vị Thiên Chúa Cao Cả Kia, Đấng Muốn Dành Cho Mình Ngài Tình Yêu Của Hồn Chúng Ta Để Đáp Lại Ơn Tạo Thành, Gìn Giữ Và Cứu Chuộc, Ngài Sẽ Đòi Ta Trả Lẽ Gắt Gao Về Các Trò Chơi Tình Ái Điên Cuồng Kia. Nếu Ngài Sẽ Xét Xử Nghiêm Nhặt Về Các Lời Nói Vô Ích, Ngài Sẽ Xét Xử Sao Về Các Tình Ái Vô Lối, Mất Thời Giờ, Dại Dột Và Tai Hại ?

Cây Bồ Đào Rất Hại Cho Vườn Nho Và Đồng Lúa Nơi Trồng Nó Vì Nó To Lớn, Nó Sẽ Hút Hết Mầu Đất, Làm Các Cây Khác Hết Đất Sống. Cành Lá Của Nó Rậm Rạp Làm Thành Bóng Rợp Lớn, Và Tai Hại Sau Cùng Là Nó Lôi Cuốn Các Người Qua Đường, Ai Cũng Muốn Hái Đôi Quả, Vì Thế Dẫm Nát Mọi Cây Cỏ Chung Quanh. Tình Ái Lãng Mạn Cũng Phá Hại Hồn Như Thế : Nó Sẽ Xâm Chiếm Hồn, Cuốn Hút Mạnh Mẽ Các Tâm Tình Của Linh Hồn Đến Nỗi Hồn Tê Liệt Không Làm Việc Lành Nào Nữa. Cành Lá Của Nó, Nghĩa Là Những Cuộc Trò Chuyện Đùa Bỡn, Tán Tỉnh Thường Xảy Ra Làm Hư Phí Mọi Thời Giờ Rảnh Rang. Sau Hết, Chúng Lại Lôi Kéo Đến Biết Bao Cám Dỗ, Chia Trí, Nghi Ngờ Và Mọi Xôn Xao Khác, Thành Thử Trái Tim Như Bị Dẫm Nát Và Hư Hỏng. Tựu Chung, Các Tình Tứ Lãng Mạn Ấy Tận Diệt Tình Yêu Thiêng Liêng, Còn Phá Tan Lòng Kính Sợ Thiên Chúa, Làm Nao Núng Tinh Thần, Suy Giảm Thanh Danh, Tắt Một Lời : Đó Là Trò Đùa Của Nơi Ăn Chơi Song Là Ôn Dịch Của Tâm Hồn.

                              

CHƯƠNG 19

TÌNH BẠN CHÂN CHÍNH

 

Hỡi Philôtê, Con Hãy Yêu Mọi Người Với Một Tình Bác Ái, Nhưng Chỉ Nên Kết Bạn Với Người Có Thể Chia Sẻ Với Con Về Các Câu Chuyện Nhân Đức. Càng Đem Các Nhân Đức Cao Đẹp Hơn Bao Nhiêu Vào Việc Giao Dịch Ấy, Tình Bạn Của Con Càng Hoàn Hảo. Nếu Giao Dịch Trong Các Chuyện Văn Chương, Khoa Học, Đã Hẳn Tình Bạn Cũng Đã Đáng Khen, Càng Đáng Khen Hơn Nếu Là Giao Dịch Trong Các Chuyện Nhân Đức, Như Đức Khôn Ngoan, Tiết Độ, Dũng Cảm Và Công Bình. Còn Nếu Chia Sẻ Với Nhau Về Đức Bác Ái, Sự Đạo Đức Và Thánh Thiện Thì Thật Tình Bạn Của Con Vô Cùng Quí Báu ! Nó Tuyệt Hảo Vì Nó Từ Thiên Chúa Đến, Vì Nó Quy Về Thiên Chúa, Vì Giây Liên Kết Nó Là Thiên Chúa, Và Cuối Cùng Vì Nó Sẽ Tồn Tại Đời Đời Trong Ngài. Ôi, Đẹp Thay Khi Người Ta Yêu Nhau Dưới Đất Như Yêu Ở Trên Trời, Tập Yêu Quý Nhau Ở Đời Này Như Sau Ta Sẽ Yêu Nhau Muôn Kiếp Ở Đời Sau.

Ở Đây Tôi Không Nói Về Đức Bác Ái Thông Thường Mà Ta Phải Có Với Mọi Người, Nhưng Về Tình Bằng Hữu Thiêng Liêng, Trong Đó Hai Hay Ba Tâm Hồn Thông Truyền Cho Nhau Lòng Đạo Đức, Tình Quý Mến Thiêng Liêng, Và Trở Nên Đồng Tâm Nhất Trí Với Nhau. Những Tâm Hồn Phúc Lộc Ấy Có Lý Để Hát Câu : “Ôi Hạnh Phúc Và Êm Đềm Thay Khi Anh Em Được Chung Sống Bên Nhau” (Thánh Vịnh 132, 1). Phải, Dầu Thơm Êm Dịu Của Đời Đạo Đức Sẽ Từ Lòng Người Này Chảy Sang Lòng Người Kia Luôn Luôn, Nên Có Thể Nói : Thiên Chúa Đã Đổ Rưới Phúc Lành Và Sự Sống Trên Tình Bạn Đó Cho Đến Muôn Đời.

Theo Thiển Ý Tôi, Các Tình Bạn Khác Chỉ Như Bóng Chập Chờn So Sánh Với Tình Bạn Này, Các Giây Nối Kết Của Chúng Chỉ Là Sợi Giây Thủy Tinh, So Với Giây Đạo Đức Bằng Vàng Tuyền Này. Con Đừng Có Tình Bạn Nào Khác, Nghĩa Là Các Tình Bè Bạn Mà Con Tự Tìm Kiếm Lấy. Đàng Khác, Cũng Không Nên Khinh Hay Bỏ Các Tình Bạn Mà Thiên Nhiên Hay Bổn Phận Đòi Con Phải Giữ : Như Đối Với Họ Hàng, Các Kẻ Thân Thuộc, Các Ân Nhân, Láng Giềng Hay Kẻ Khác Nữa. Tôi Chỉ Có Ý Ngăn Về Các Tình Bạn Con Tự Tìm Kiếm Lấy Thôi. Có Khi Nhiều Người Sẽ Nói Với Con : Không Nên Có Lòng Quý Mến Hay Bằng Hữu Riêng Tư Gì Cả, Nó Làm Bận Tâm Chia Trí Và Sinh Ghen Tương. Họ Đã Khuyên Lầm. Vì Họ Đã Xem Trong Sách Của Nhiều Thánh Và Tác Giả Đạo Đức, Nói Về Tình Bạn Riêng Tư Và Tình Quý Mến Ngoại Luật Làm Hại Vô Kể Cho Các Tu Sĩ, Rồi Họ Tưởng Về Mọi Người Đều Cũng Thế Cả. Song Câu Chuyện Đâu Có Đơn Giản Thế. Trong Một Tu Viện Có Kỷ Cương, Mọi Người Đều Một Chí Hướng Nhắm Tới Sự Thánh Thiện, Nên Chẳng Cần Phải Có Những Sự Trao Đổi Riêng Tư Kia Với Nhau, Sợ Khi Tìm Tư Riêng Cho Mình Trong Cái Chung Cho Mọi Người, Người Ta Sẽ Từ Riêng Tư Đâm Ra Riêng Rẽ.

Nhưng Đối Với Những Người Sống Giữa Thế Gian, Mà Muốn Sống Đời Nhân Đức Cần Phải Liên Kết Với Nhau Trong Tình Bạn Thánh Thiện Siêu Phàm, Nhờ Đó, Kích Thích Nhau, Giúp Nhau, Đem Nhau Tới Sự Lành. Người Đi Đường Bằng Không Cần Đưa Tay Đỡ Nhau, Kẻ Đi Đường Gồ Ghề, Trơn Trợt Phải Nâng Đỡ Nhau Để Đi Cho Vững. Những Người Sống Trong Dòng Tu Cũng Vậy, Không Cần Bạn Hữu Riêng Tư, Còn Kẻ Ngoài Đời Lại Cần, Để Giúp Đỡ Nhau Trong Bao Đoạn Đường Nguy Hiểm Phải Qua. Ở Đời, Không Phải Mọi Người Cùng Hướng Theo Một Đích, Cùng Có Một Tinh Thần. Vậy Phải Kéo Riêng Một Vài Người Mà Kết Tình Bạn Với Nhau. Cái Riêng Tư Ấy Thành Riêng Rẽ, Nhưng Riêng Rẽ Thánh Thiện, Không Gây Chia Rẽ, Có Chia Rẽ Chăng Là Giữa Sự Thiện Và Sự Ác, Giữa Chiên Với Dê, Giữa Ong Mật Và Ong Bầu : Chia Rẽ Ấy Cần Thiết !

Đã Đành, Không Ai Chối Chúa Giêsu Yêu Thương Đặc Biệt Thánh Gio-An, Ông La-Da-Rô, Bà Mát-Ta, Và Ma-Đa-Lê-Na, Như Phúc Âm Làm Chứng. Thánh Phê-Rô Yêu Riêng Thánh Mát-Cô Và Thánh Pê-Trô-Nil-La, Như Thánh Phaolô Yêu Quý Thánh Ti-Mô-Tê Và Tê-Kla. Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Đã Nhiều Lần Khoe Mối Tình Bạn Hiếm Có Giữa Ngài Với Thánh Cả Ba-Si-Liô Như Sau : “Giữa Hai Chúng Tôi, Là Hai Người Song Chỉ Còn Một Linh Hồn. Nếu Không Nên Tin Học Thuyết “mọi Sự Ở Trong Nhau”, Ít Ra Cũng Nên Tin Chúng Tôi Ở Trong Nhau, Và Cả Hai Ở Trong Mỗi Người. Cả Hai Cùng Một Chí Hướng : Rèn Luyện Nhân Đức Và Đem Các Dự Định Của Đời Chúng Tôi Hướng Theo Những Phần Thưởng Đời Sau. Như Thế, Chúng Tôi Như Đã Ra Khỏi Trần Gian Trước Khi Chết”. Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Cho Biết Thánh Am-Brô-Xiô Yêu Quý Một Mình Thánh Mo-Ni-Ca Vì Các Nhân Đức Hiếm Có Ngài Thấy Trong Thánh Nữ, Và Phần Thánh Nữ Đáp Lại Cũng Quý Mến Ngài Như Thiên Thần Thiên Chúa.

Trong Một Chuyện Quá Rõ Rệt Như Thế, Tôi Còn Nói Thì Là Bậy. Thánh Giê-Rô-Ni-Mô, Ao-Gu-Ti-Nô, Grê-Gô-Riô, Bê-Na-Đô Và Tất Cả Các Đấng Đầy Tớ Lớn Nhất Của Chúa Đều Đã Có Tình Bạn Đặc Biệt Mà Không Phương Hại Đến Sự Hoàn Thiện Của Các Ngài. Khi Trách Sự Phóng Đãng Của Người Ngoại Giáo, Thánh Phaolô Đã Gọi Là Những Kẻ Vô Tâm Vô Tình (2Tm 3,3), Nghĩa Là Không Có Tình Bằng Hữu Gì Cả. Và Thánh Tô-Ma-Sô, Cũng Như Mọi Triết Gia Danh Tiếng Khác, Công Nhận Tình Bằng Hữu Là Một Nhân Đức. Đó Là Ngài Nói Về Tình Bằng Hữu Tư Riêng, Theo Ngài Tình Bằng Hữu Hoàn Hảo Không Thể Bao Quát Nhiều Người Được. Vậy Sự Hoàn Thiện Không Ở Tại Không Có Tình Bạn Nào, Song Nếu Có Thì Phải Là Tình Bạn Tốt Và Thánh Thiện.

CHƯƠNG 20

TÌNH BẠN TỐT XẤU KHÁC NHAU CHỖ NÀO ?

 

Hỡi Philôtê, Hãy Nghe Lời Căn Dặn Quan Trọng Này. Mật Của Xứ Hê-Ra-Clê Rất Độc, Song Lại Giống Thứ Mật Rất Bổ Sức Kia, Nên Nếu Uống Nhầm Thứ Này Với Thứ Kia Thì Nguy To, Hay Uống Chung Với Nhau Cũng Vậy, Vì Cái Tốt Cũng Không Ngăn Cản Được Cái Độc Làm Hại. Phải Thận Trọng Lắm Để Khỏi Bị Lầm Trong Các Tình Bạn Của Mình, Nhất Là Khi Giữa Hai Người Khác Phái Nhau Dù Với Lý Do Nào Đi Nữa, Vì Thường Thường Satan Hay Lừa Gạt Kẻ Có Tình Bạn Ấy. Bắt Đầu, Tình Bạn Rất Nhân Đức, Nhưng Nếu Không Hết Sức Khôn Ngoan, Tình Yêu Lãng Mạn Sẽ Len Lỏi Vào, Rồi Đến Tình Yêu Dâm Đãng, Rồi Tình Yêu Nhục Dục. Ngay Trong Tình Yêu Thiêng Liêng Cũng Còn Có Nguy Hiểm, Nếu Người Ta Không Rất Thận Trọng. Đã Hẳn, Ở Đây Khó Bị Lầm Lẫn, Vì Sự Trong Trắng Của Nó Làm Cho Dễ Nhận Thấy Các Vết Nhơ Mà Satan Muốn Trộn Lẫn Vào. Vì Thế, Khi Satan Can Dự Vào, Nó Sẽ Hành Động Cách Khôn Khéo Để Gắng Cho Xen Vào Đó Những Ô Uế Cách Kín Đáo Khó Nhận Thấy.

Con Sẽ Phân Biệt Tình Bạn Phàm Tục Với Tình Bạn Thánh Thiện Như Người Ta Phân Biệt Mật Ong Độc Của Xứ Hê-Ra-Clê Với Mật Tốt Kia. Mật Của Xứ Hê-Ra-Clê Thơm Ngọt Hơn Mật Thường, Nhờ Chất Cây Phụ Tử Làm Nó Thêm Dịu Ngọt. Tình Bạn Phàm Tục Bình Thường Được Biểu Lộ Ra Bằng Nhiều Lời Êm Tai, Những Tiếng Say Mê Và Ca Ngợi Sắc Đẹp, Duyên Dáng Và Những Đức Tính Thể Xác. Còn Tình Bạn Thiêng Liêng Chỉ Biết Nói Lời Đơn Sơ, Ngay Thật, Chỉ Biết Khen Nhân Đức Và Ơn Sủng Của Thiên Chúa, Là Nền Tảng Độc Nhất Xây Dựng Tình Bạn Ấy.

Uống Mật Của Xứ Hê-Ra-Clê Vào, Sẽ Cảm Thấy Choáng Váng ; Tình Bạn Giả Hiệu Cũng Gây Choáng Váng, Bước Đi Loạng Choạng Trong Đàng Khiết Tịnh Và Đạo Đức, Đưa Đến Những Liếc Nhìn Kích Thích, Nhõng Nhẽo Thái Quá, Đến Vuốt Ve Dâm Đãng, Những Than Thở Bất Chính, Những Than Trách Đau Đớn Vì Không Được Yêu, Rồi Đến Những Điệu Bộ Kiểu Cách, Những Lẳng Lơ, Những Hôn Hít Và Những Thân Mật Suồng Sã Khác Là Những Triệu Chứng Chắc Chắn Không Thể Ngờ Vực Sự Suy Sụp Sắp Tới Của Lòng Thanh Khiết. Còn Trong Tình Bạn Thánh Thiện, Đôi Mắt Luôn Đơn Sơ Và Đoan Trang, Chỉ Có Cử Chỉ Trong Sạch Và Ngay Thật, Chỉ Có Than Thở Về Trời Cao, Chỉ Có Thân Mật Về Tinh Thần, Chỉ Than Vãn Vì Thấy Chúa Không Được Yêu Mến : Đó Là Dấu Không Thể Lầm Của Tính Thanh Khiết.

Mật Của Xứ Hê-Ra-Clê Làm Quáng Mắt, Tình Bạn Phàm Tục Làm Mờ Trí Phê Phán Thành Thử Kẻ Mắc Trong Đó Tưởng Làm Phải Đang Khi Họ Làm Trái, Và Họ Cho Các Cớ, Các Câu Chữa Lỗi, Các Lời Nói Của Họ Đều Là Những Lý Do Chân Chính. Họ Sợ Ánh Sáng, Thích Bóng Tối. Còn Tình Bạn Thánh Thiện Có Đôi Mắt Sáng, Nó Không Giấu Giếm Song Sẵn Lòng Ra Trước Mặt Mọi Người Lương Thiện.

Sau Hết, Mật Xứ Hê-Ra-Clê Gây Vị Đắng Trong Miệng, Các Tình Bạn Giả Dối Cũng Kết Thúc Bằng Những Lời, Những Đòi Hỏi Xác Thịt ; Nếu Bị Từ Chối, Thì Sẽ Là Những Lời Sỉ Nhục, Vu Khống, Bịp Bợm, Những Sầu Muộn, Xấu Hổ Và Ghen Tương, Nhiều Khi Đưa Đến Mê Mẩn Đần Độn Làm Những Việc Cuồng Loạn. Còn Tình Bạn Tinh Khiết Luôn Luôn Lương Thiện, Luôn Lịch Sự Và Đáng Yêu, Và Chỉ Càng Ngày Thêm Kết Hiệp Hoàn Hảo Hơn, Trong Sạch Hơn Giữa Hai Tâm Hồn : Thật Đây Là Hình Ảnh Linh Động Của Tình Bằng Hữu Phúc Lộc Của Thần Thánh Trên Trời.

Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Nói : “Con Công Khi Xòe Đuôi Làm Điệu, Nó Kêu Lên Để Kích Thích Con Cái Nghe Tiếng Nó Làm Chuyện Xấu Xa”. Khi Thấy Một Người Làm Điệu, Chưng Diện Đến Tán Tỉnh, Thì Thầm Bên Tai Phụ Nữ Hay Thanh Nữ Mà Không Chủ Ý Tiến Đến Hôn Nhân Chân Chính, Thì Hẳn Chỉ Để Dụ Dỗ Họ Tới Dâm Đãng. Người Đàn Bà Tiết Hạnh Sẽ Bịt Tai Để Khỏi Nghe Tiếng Kêu Của Con Công Ấy, Tiếng Nói Đường Mật Của Kẻ Quyến Rũ Xảo Quyệt. Nếu Nàng Để Tai Nghe, Than Ôi ! Thật Là Điềm Gở Báo Trước Một Trái Tim Hư Hỏng.

Những Thanh Niên Làm Điệu, Nét Mặt Kiểu Cách, Giở Trò Mơn Trớn, Hay Nói Những Lời Mà Họ Không Muốn Cha Mẹ Vợ Chồng, Hay Cha Giải Tội Bắt Gặp Nghe Thấy, Tỏ Ra Họ Tính Chuyện Khác Chuyện Danh Dự Và Lương Tâm. Khi Thấy Thiên Thần Trong Hình Dáng Một Người, Đức Mẹ Đâm Bối Rối Vì Thấy Mình Có Một Mình Và Người Kia Lại Tặng Người Những Lời Khen Thái Quá Tuy Rất Thánh Thiện. Ôi Lạy Chúa Cứu Thế, Đức Trong Sạch E Sợ Cả Một Thiên Thần Trong Hình Người Thế, Còn Sự Ô Uế Tại Sao Không E Sợ Một Người, Dù Mặc Lốt Thiên Thần Đi Nữa, Khi Kẻ Ấy Khen Lao Mình Bằng Những Lời Dâm Dật Và Phàm Tục ?

CHƯƠNG 21

LỜI DẶN VÀ PHƯƠNG PHÁP

CHỮA TÌNH BẠN XẤU

 

Song Phải Dùng Phương Thuốc Nào Chống Lại Cái Nòi Giống Các Tình Ái Rồ Dại, Trăng Hoa Và Dâm Đãng Kia ? Thoạt Tiên Vừa Chợt Linh Cảm Thấy Sự Ấy, Con Hãy Bỏ Hẳn Đi. Với Lòng Đắng Cay Chê Ghét Cái Giả Trá Ấy, Con Hãy Chạy Đến Bên Thánh Giá Đấng Cứu Thế, Lấy Vòng Gai Của Ngài Mà Bao Bọc Trái Tim Con Để Những Loại Chồn Cáo Ấy Không Đến Gần Được. Hãy Giữ Mình Đừng Dây Dưa Chút Nào Với Kẻ Thù, Đừng Nói : “Tôi Nghe Song Không Làm Cái Nó Nói. Tôi Chỉ Để Tai Nghe Mà Lòng Không Chiều Theo”. Ôi, Philôtê, Vì Chúa, Con Hãy Nghiêm Nhặt Trong Những Dịp Này, Vì Trái Tim Và Lỗ Tai Hai Cái Ấy Thông Thương Với Nhau. Một Ngọn Thác Đang Đổ Sườn Núi, Có Ai Ngăn Cản Được ? Đây Cũng Vậy, Tình Yêu Đã Vào Lỗ Tai Khó Mà Ngăn Cản Nó Khỏi Lọt Xuống Trái Tim[50][50]. Trái Tim Ta Hô Hấp Bởi Lỗ Tai, Và Thở Hít Các Ý Tưởng Bởi Cái Lưỡi Thích Nói, Thì Nó Cũng Thở Hít Bằng Cái Tai Thích Nghe Các Ý Nghĩ Của Kẻ Khác. Vậy Ta Hãy Bảo Vệ Tai Ta Khỏi Các Thứ Khí Của Lời Nói Càn Dở, Nếu Không Trái Tim Ta Sẽ Bị Nhiễm Độc. Đừng Nghe Lời Đề Nghị Gì Hết, Dù Với Cớ Nào Đi Nữa. Chỉ Trong Trường Hợp Này, Cư Xử Như Vậy Được Mà Không Sợ Bất Lịch Sự Hay Quê Mùa.

Con Hãy Nhớ, Con Đã Hiến Trái Tim Con Cho Thiên Chúa, Và Con Đã Hiến Trọn Tình Yêu Làm Của Tế Lễ Cho Ngài, Lấy Lại Một Mảnh Nào, Cũng Sẽ Là Phạm Thánh. Con Hãy Hiến Dâng Lại Trái Tim Con Cho Ngài Bằng Những Điều Dốc Quyết Và Cam Kết, Để Trong Đó Con Được Bao Bọc Như Con Nai Trong Thành Lũy. Con Hãy Kêu Cầu Chúa, Ngài Sẽ Đến Cứu Giúp, Và Tình Yêu Ngài Sẽ Bảo Vệ Tình Yêu Của Con, Hầu Nó Chỉ Còn Sống Vì Một Mình Ngài.

Nếu Con Đã Bị Vướng Mắc Trong Lưới Tình Ái Càn Dở Ấy, Quả Thật Là Khó Gỡ Lắm ! Con Hãy Đặt Mình Trước Nhan Thánh Uy Linh Thiên Chúa, Hãy Nhận Biết Tất Cả Sự Lớn Lao Của Nỗi Khốn Nạn, Nỗi Yếu Đuối Và Lo Lắng Của Con. Rồi Gắng Hết Sức Hết Lòng, Ghét Cay Đắng Các Tình Ái Đã Nhen Nhúm, Hãy Từ Bỏ Lời Con Đã Tuyên Bố Hão Huyền, Khước Từ Tất Cả Mọi Điều Người Ta Hứa Hẹn Với Một Ý Chí Cương Quyết Tuyệt Đối, Con Quyết Định Không Bao Giờ Còn Trở Lại Các Trò Chơi, Chuyện Vãn Trăng Hoa Kia.

Nếu Con Có Thể Lánh Xa Những Người Bạn Kia, Tôi Rất Vô Cùng Tán Thành, Vì Kẻ Bị Rắn Cắn Không Thể Dễ Dàng Khỏi Bệnh Khi Trước Mặt Mình Có Những Kẻ Cũng Đã Bị Thương Tích Như Mình, Thì Người Bị Nọc Độc Ái Tình Cũng Khó Khỏi Bệnh, Bao Lâu Họ Còn Gần Kẻ Cũng Bị Một Nọc Độc Như Họ. Đổi Chỗ Ở Sẽ Giúp Rất Nhiều Cho Việc Làm Dịu Những Nóng Nảy, Bồn Chồn Xao Xuyến Của Đau Khổ Hay Của Ái Tình. Thánh Am-Brô-Xiô Trong Cuốn Thứ Hai Bàn Về Đức Sám Hối, Nói Về Một Chàng Thanh Niên, Sau Một Cuộc Du Hành Trở Về, Đã Bỏ Hẳn Mọi Tình Ái Lăng Loàn Của Anh Ta Trước Kia. Anh Đã Thay Đổi Đến Nỗi, Khi Gặp Anh, Cô Thiếu Nữ Phải Lòng Anh Đã Ngạc Nhiên Nói : “Anh Quên Em Rồi À ? Em Đây Mà !”, Chàng Trả Lời : “Phải, Bây Giờ Tôi Không Còn Là Tôi Nữa”. Xa Cách Đã Đem Lại Cho Anh Sự Thay Đổi Có Phúc Ấy. Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Kể Lại : Để Khuây Khỏa Nỗi Sầu Vì Bạn Tạ Thế, Người Đi Khỏi Thành Ta-Giét (Tageste) Nơi Người Bạn Chết, Mà Đến Cac-Ta-Giơ (Carthage).

Nếu Không Đổi Chỗ Ở Hay Đi Xa Được, Thì Làm Sao ? Phải Tuyệt Đối Cắt Đứt Mọi Buổi Chuyện Trò Tư Riêng, Bí Mật, Những Con Mắt Tình Tứ, Nụ Cười Ẩn Ý, Nói Chung, Mọi Sự Giao Dịch, Bắt Mối Có Thể Nuôi Cái Lửa Mờ Ám, Hôi Hám Ấy. Nếu Cùng Lắm Bị Bó Buộc Đôi Khi Phải Nói Với Kẻ Kia, Trong Dịp Ấy Hãy Tuyên Bố Bằng Một Lời Cự Tuyệt Mạnh Mẽ, Ngắn Và Nghiêm Nghị Sự Phân Chia Đôi Ngả Vĩnh Viễn.

Tôi Kêu To Cho Mọi Kẻ Rơi Vào Cạm Bẫy Của Ái Tình Lăng Loàn Ấy Nghe : “Cắt Đi, Chặt Đi, Đập Tan Đi !” Đừng Có Dại Mà Tháo Gỡ Từ Từ Mà Thôi, Phải Xé Ngay. Không Chỉ Gỡ Mối Liên Lạc, Nhưng Phải Chặt Đứt, Những Dây Rằng Buộc Ấy Chẳng Đáng Giá Gì. Không Nên Gượng Nhẹ Trong Cái Ái Tình Ngược Với Tình Yêu Chúa Như Thế.

Song, Sau Khi Đã Chặt Đứt Mọi Dây Nô Lệ Khốn Nạn Ấy, Sẽ Còn Vương Vấn Trong Ta Đôi Tâm Tình, Còn Hằn Nơi Chân Ta Những Vết Xiềng Xích Xưa, Nghĩa Là Nơi Tình Cảm Ta. Philôtê Ơi, Những Cái Đó Không Đáng Sợ Gì Nếu Con Đã Thật Tình Ghét Cay Ghét Đắng Cái Tai Nạn Kia. Lúc Ấy, Con Chẳng Bị Xao Xuyến Gì Ngoài Ra Thấy Hồn Mình Kinh Tởm Cái Tình Ái Khốn Kiếp Kia Và Mọi Sự Thuộc Về Nó. Và Con Sẽ Thong Dong Thoát Khỏi Mọi Luyến Ái Những Cái Con Đã Thải Bỏ, Bây Giờ Chỉ Còn Có Tình Mến Chúa Rất Trong Sạch Thôi. Nhưng Giả Sử Con Còn Giữ Đôi Xu Hướng Xấu, Con Hãy Tạo Cho Hồn Con Một Chốn Tĩnh Mịch Tinh Thần Như Tôi Đã Chỉ Dạy Trên Kia : Được Chừng Nào Hay Chừng Nấy, Con Hãy Đem Trí Con Muôn Ngàn Lần Lui Vào Ẩn Trong Đó, Đem Hết Tình Mà Từ Bỏ Mọi Xu Hướng Đi. Hãy Đọc Sách Đạo Đức Nhiều Hơn. Xưng Tội Siêng Hơn Thường Và Rước Lễ. Hãy Khiêm Nhường Và Đơn Sơ Phơi Bày Mọi Xúc Xiểm, Mọi Cám Dỗ Về Điều Ấy Với Cha Linh Hướng Nếu Có Thể Được, Hoặc Ít Ra Với Linh Hồn Khôn Ngoan Và Thân Tín Nào Đó. Con Hãy Vững Tin Chúa Sẽ Giải Cứu Con Khỏi Mọi Tình Dục Miễn Con Trung Thành Tiếp Tục Làm Các Việc Ấy.

Con Sẽ Nói : “Dứt Bỏ Một Tình Bạn Cách Tàn Nhẫn Như Thế Chẳng Phải Là Vô Ơn Bạc Nghĩa Ư ?”. Ôi ! Vô Ơn Bạc Nghĩa Ấy Thật Có Phúc Vì Nó Làm Ta Đẹp Lòng Thiên Chúa ! Không Philôtê Ơi, Vì Chúa, Việc Con Làm Như Thế Không Thể Là Một Bạc Tình Bạc Nghĩa Được, Trái Lại, Là Một Ơn Lành Con Làm Cho Người Đem Lòng Yêu Con, Vì Khi Cắt Đứt Các Dây Ràng Buộc Con, Con Cũng Chặt Đứt Thay Cho Họ, Vì Chúng Đã Ràng Buộc Hai Người Lại Với Nhau. Dù Hiện Thời Họ Chưa Thấy Hạnh Phúc, Chầy Kíp Họ Sẽ Nhận Thấy Và Lúc Ấy Sẽ Cùng Với Con Ca Lên Lời Tạ Ơn : “Lạy Chúa, Chúa Đã Cắt Dây Ràng Buộc Con, Con Hiến Tế Lên Chúa Lễ Vật Ngợi Khen Và Con Kêu Cầu Danh Thánh Chúa” (Thánh Vịnh 115, 16).

CHƯƠNG 22

VÀI ĐIỀU KHUYÊN DẶN THÊM

 

Tình Bạn Đòi Phải Có Một Mối Liên Lạc Sâu Đậm Giữa Hai Người, Bằng Không, Tình Bạn Không Thể Phát Sinh Và Tồn Tại. Vì Thế, Thường Thấy Đi Đôi Với Sự Liên Lạc Ấy, Nhiều Thứ Liên Lạc Khác Thầm Lén Vào Hồn Rất Khó Nhận Thấy Qua Các Lần Trao Đổi Với Nhau Những Tâm Tình Yêu Mến, Những Khuynh Hướng Và Cảm Tưởng. Cái Đó Xảy Ra Nhất Là Khi Kẻ Ta Đem Lòng Yêu Thương Là Người Ta Rất Quý Trọng. Lúc Đó Lòng Ta Mở Đón Tình Thân Hữu Của Người Đó Đến Nỗi Cùng Với Tình Ấy Các Khuynh Hướng, Các Cảm Nghĩ Của Họ Hoặc Tốt, Hoặc Xấu Cũng Chuyển Sang Ta Dễ Dàng. Loại Ong Sản Xuất Ra Mật Hê-Ra-Clê Đã Hẳn Là Chỉ Hút Mật Của Hoa, Song Khi Chúng Hút Ở Cây Phụ Tử Thì Cùng Với Chất Mật Chúng Cũng Hút Luôn Mà Không Để Ý Cả Chất Độc Của Cây Ấy. Vậy Ở Đây Philôtê, Ta Phải Thực Hành Lời Chúa Cứu Chuộc Thường Nói Như Tổ Tiên Ta Dạy : “Hãy Là Những Người Đổi Bạc Và Đúc Tiền Sành Sỏi”, Nghĩa Là Đừng Nhầm Bạc Giả Với Bạc Thật, Vàng Xấu Với Vàng Tốt, Phân Biệt Cái Quý Khỏi Cái Tầm Thường.

Phải ! Chẳng Có Ai Không Có Khuyết Điểm. Nhưng Tại Sao Ta Lại Nhận Bừa Bãi Các Thói Xấu, Các Khiếm Khuyết Của Bạn Ta Cùng Với Tình Bạn Của Họ ? Đã Hẳn, Phải Yêu Họ Dù Họ Còn Khuyết Điểm, Nhưng Đâu Có Phải Yêu Là Nhận Lấy Cả Những Khiếm Khuyết Của Họ ? Tình Bạn Cần Trao Đổi Cho Nhau Sự Tốt, Chứ Không Phải Sự Xấu. Cũng Như Kẻ Xúc Cát Sỏi Ở Sông Tagiê Biết Chọn Lấy Vàng, Còn Vứt Sỏi Cát Lại Trên Bờ ; Người Có Tình Bằng Hữu Cũng Phải Loại Các Khuyết Điểm, Đừng Để Lọt Vào Hồn Mình. Thánh Grê-Go-Riô Na-Diăng Có Ghi Lại : Nhiều Người Yêu Kính Và Khâm Phục Thánh Ba-Si-Liô Cũng Đâm Bắt Chước Cả Những Khuyết Điểm Bên Ngoài Của Thánh Nhân : Cách Nói Chậm, Cái Vẻ Xa Vắng Và Trầm Ngâm Suy Tư, Cách Để Râu, Cách Đi Đứng. Chúng Ta Thấy Có Những Người Vợ, Chồng, Con Cái, Bạn Hữu, Vì Quý Trọng Nhau Quá Sức, Nên Đã Nhiễm Phải – Không Biết Vì Bắt Chước Hay Vì Nể Nang –  Muôn Vàn Những Tính Khí Xấu Lặt Vặt, Bởi Liên Lạc Với Nhau. Điều Này Không Nên, Vì Mỗi Người Đã Có Khá Nhiều Khuynh Hướng Xấu Rồi, Không Dại Gì Lại Đèo Thêm Của Người Khác. Tình Bạn Không Bao Giờ Đòi Phải Làm Thế Đã Đành, Trái Lại Còn Buộc Ta Giúp Nhau Tránh Thoát Muôn Vàn Thứ Khiếm Khuyết. Dĩ Nhiên Ta Phải Chịu Đựng Cách Hiền Từ Các Khiếm Khuyết Nơi Người Bạn, Nhưng Không Phải Là Nuôi Dưỡng, Huống Hồ Chuyển Các Cái Ấy Sang Cho Mình.

Đây Tôi Chỉ Nói Đến Các Khuyết Điểm. Còn Về Tội, Không Được Nuôi Dưỡng Cũng Như Chịu Đựng Ở Nơi Bạn Mình. Thấy Bạn Hư Mất Mà Không Cứu Vớt, Thấy Bạn Chết Vì Ung Nhọt Mà Không Dám Dùng Dao Sửa Lỗi Mà Mổ Xẻ Cho Họ Khỏi Thì Thật Là Tình Bạn Yếu Ớt Hay Độc Ác ! Tình Bạn Chân Chính, Sống Động, Không Thể Tồn Tại Trong Tội Lỗi. Người Ta Nói Con Kỳ Nhông Khi Nằm Vào Lửa Thì Rập Tắt Ngay Lửa, Tội Lỗi Nằm Trong Tình Bạn Rập Tắt Tình Bạn. Nếu Là Tội Nhất Thời, Tình Bạn Giúp Nó Qua Đi Bằng Cách Sửa Lỗi. Nhưng Nếu Nó Lại Ở Lỳ Đó Tình Bạn Sẽ Chết Theo, Vì Tình Bạn Chỉ Tồn Tại Trong Nhân Đức. Huống Hồ Người Ta Lại Phạm Tội Vì Tình Bạn ! Bạn Sẽ Là Thù Nếu Muốn Kéo Ta Đến Tội ; Nó Đáng Mất Tình Bạn, Nếu Muốn Làm Hư Mất Bạn Mình. Một Trong Những Dấu Chắc Chắn Nhất Của Tình Bạn Giả Trá Là Kết Thân Với Người Xấu Nết, Bất Luận Xấu Về Loại Tội Gì. Nếu Kẻ Ta Mến Mà Xấu Nết, Tình Bạn Ta Chắc Cũng Đồi Bại ; Vì Nếu Tình Bạn Không Nhắm Đến Nhân Đức, Dĩ Nhiên Nó Sẽ Nhắm Đến Cái Phóng Túng, Cái Dâm Đãng.

          Thương Hội Do Các Nhà Buôn Lập Nên Để Mưu Lợi Tức Thế Tạm Cho Nhau, Chỉ Cho Ta Một Hình Ảnh Xa Mờ Về Tình Bằng Hữu, Tuy Ở Đây Đâu Có Phải Vì Quý Mến Nhau Mà Chỉ Vì Muốn Kiếm Lợi.

          Sau Cùng, Hai Lời Chúa Sau Đây Sẽ Là Hai Cột Trụ Để Chống Đỡ Tâm Hồn Ta. Một Là Lời Của Đấng Khôn Ngoan : “Ai Kính Sợ Thiên Chúa, Sẽ Được Một Tình Bạn Chân Thật” (Huấn Ca 6, 17). Lời Kia Của Thánh Gia-Cô-Bê : “Bầu Bạn Với Thế Gian Là Thù Nghịch Với Thiên Chúa”. (4.4)

CHƯƠNG 23

CÁC VIỆC HÃM XÁC BÊN NGOÀI

 

Những Nhà Vạn Vật Học Quả Quyết : Nếu Khắc Chữ Trên Hạt Hạnh Nhân Còn Nguyên Vẹn, Rồi Bọc Vỏ Lại Cho Kỹ Lưỡng, Đem Trồng Lại, Sau Này Các Quả Cây Hạnh Đào Đều Mang Những Chữ Ấy Hết. Bởi Vậy Philôtê Thân Mến, Tiên Vàn Mọi Sự Tôi Muốn Ghi Khắc Trên Trái Tim Con Câu Thánh Này : “Vạn Tuế Chúa Giêsu !” Như Thế Tôi Yên Tâm, Vì Đời Sống Của Con Sau Đó, Do Từ Con Tim Phát Sinh Ra Cũng Như Cây Hạnh Đào Do Hạt Hạnh Nhân, Sẽ Phát Sinh Mọi Hoạt Động Như Hoa Quả Của Nó, Tất Cả Đều Được Khắc Cái Chữ Có Phúc Ấy.

Xét Theo Đó, Philôtê, Tôi Không Thể Tán Thành Phương Pháp Của Những Người Muốn Cải Thiện Người Ta, Lại Bắt Đầu Từ Bên Ngoài, Từ Cử Chỉ Bộ Điệu, Áo Quần, Tóc Tai… Theo Ý Kiến Tôi, Phải Bắt Đầu Từ Bên Trong. Vì Thiên Chúa Có Phán : “Hãy Ăn Năn Trở Lại Cùng Ta Hết Lòng”, “Con Ơi ! Hãy Dâng Lòng Con Cho Ta”. Vì Tấm Lòng Là Nguồn Gốc Của Các Hành Động. Tấm Lòng Sao, Hành Động Là Vậy !  [51][51] Bạn Tình Thánh Mời Linh Hồn : “Hãy Đặt Ta Như Con Dấu Trên Trái Tim Con, Và Trên Cánh Tay Con” (Diệu Ca 8, 6). Thật Thế ! Vì Ai Có Chúa Giêsu Kitô Trong Lòng, Tức Cũng Có Ngài Trong Các Hành Động Bên Ngoài.

Nếu Chúa Giêsu Sống Trong Trái Tim Con, Ngài Cũng Sẽ Sống Trong Mọi Hành Vi Cử Chỉ : Sẽ Hiện Ra Trong Mắt Con, Nơi Miệng, Nơi Tay, Ngay Cả Trên Mái Tóc. Lúc Ấy Con Có Thể Nói Như Thánh Phaolô : “Tôi Sống, Song Không Còn Phải Tôi, Chúa Giêsu Kitô Sống Nơi Tôi” (Galát 2,20). Nói Tóm : Chiếm Được Trái Tim Là Chiếm Được Cả Người. Song Trái Tim Là Nơi Ta Bắt Đầu Việc Cải Tổ Con Người, Đòi Ta Huấn Luyện Nó Để Nó Biết Điều Khiển Cách Cư Xử Và Cử Chỉ Bên Ngoài, Ngõ Hầu Người Ta Nhìn Thấy Ở Đó Không Chỉ Sự Thánh Đức, Mà Còn Cả Sự Khôn Ngoan Và Xử Sự Ý Tứ Nữa. Vì Đó Tôi Muốn Giúp Đôi Điều Căn Dặn.

Nếu Có Thể Ăn Chay Được, Hãy Chay Lòng Vài Ngày Ngoài Các Lần Chay Hội Thánh Buộc. Vì Ngoài Hiệu Quả Thường Thức Là Thảnh Thơi Lòng Trí Dẹp Xác Thịt, Thực Hành Nhân Đức Và Được Phần Thưởng Lớn Lao Hơn Trên Trời, Chay Lòng Còn Có Lợi Ích Lớn Này Là Cho Phép Sửa Trị Tính Ham Ăn Uống Và Bắt Dục Tình Và Thân Xác Lệ Thuộc Sự Sai Khiến Của Tinh Thần. Dù Ta Không Ăn Chay Nhiều, Kẻ Nghịch Vẫn Sợ Ta Hơn, Vì Nó Thấy Ta Biết Ăn Chay. Xưa Các Tín Hữu Giữ Chay Vào Những Ngày Thứ Tư, Thứ Sáu Và Thứ Bảy. Con Cũng Có Thể Ăn Chay Vào Những Ngày Đó, Được Bao Nhiêu Là Tùy Lòng Đạo Đức Của Con Và Do Phán Đoán Của Cha Linh Hướng Chỉ Dạy.

Nhưng Tôi Muốn Nói Với Con Lời Của Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Nói Cho Bà Lê-Ta : “Ăn Chay Lâu Dài Và Quá Độ Là Điều Tôi Không Ưng, Nhất Là Nếu Người Ấy Còn Trẻ Tuổi. Theo Kinh Nghiệm Tôi Nhận Thấy Con Lừa Con Mà Đói Mệt Dọc Đường, Sẽ Tìm Cách Đi Chệch Đường” : Nghĩa Là Khi Còn Trẻ Mà Đã Yếu Ớt Vì Chay Giới Quá Độ, Thường Lại Đổi Tính Thành Quá Nuông Chiều Xác Thịt. Có Hai Trường Hợp Con Hươu Chạy Không Mau : Khi Quá No Bụng Hay Quá Gầy Đói. Ta Dễ Bị Các Cám Dỗ Tấn Công Khi Xác Ta Được Nuôi Dưỡng Quá Đầy Đủ Hoặc Khi Nó Quá Kiệt Quệ : Lý Do Cái Trên Là Thân Xác Đâm Ra Chướng Kỳ Xấc Xược Vì Được Chiều Chuộng ; Lý Do Cái Dưới Là Thân Xác Đâm Ra Bải Hoải Bất Lực Vì Quá Bị Bạc Đãi. Nó Quá Béo, Ta Không Mang Nổi, Nó Quá Gầy, Nó Không Mang Nổi Ta.

Thiếu Điều Độ Trong Việc Ăn Chay, Đánh Tội, Mặc Áo Nhặm Và Hãm Xác Làm Cho Những Năm Tốt Đẹp Nhất Của Đời Nhiều Người Đâm Ra Vô Dụng, Không Phục Vụ Được Đức Bác Ái. Chính Thánh Bê-Na-Đô Đã Ở Trường Hợp Đó, Ngài Hối Hận Vì Đã Quá Dùng Sự Hãm Mình Phạt Xác Khổ Hạnh. Ngược Đãi Thân Xác Ban Đầu Chừng Nào, Sẽ Bị Bó Buộc Chiều Chuộng Nó Sau Này Chừng Ấy. Nếu Vậy Dung Hòa Cách Hãm Xác Cho Vừa Phải Mà Đều Đều Và Thích Hợp Với Nghĩa Vụ Và Công Việc Của Địa Vị Ta Lại Chẳng Hay Hơn Sao ?

Chay Lòng Và Làm Việc (Lao Động) Đều Có Sức Trị Dẹp Và Trấn Áp Xác Thịt. Nếu Công Việc Con Làm Là Cần Thiết Hay Làm Sáng Danh Thiên Chúa Nhiều, Thì Tôi Thích Con Chịu Những Khó Nhọc Do Việc Làm Ấy Gây Ra Hơn Là Ăn Chay. Hội Thánh Cũng Xử Sự Như Vậy: Hội Thánh Miễn Chuẩn Khỏi Ăn Chay, Dù Là Chay Buộc, Cho Những Ai Làm Các Việc Ích Lợi Để Phục Vụ Thiên Chúa Và Đồng Loại. Người Này Khó Nhọc Vì Ăn Chay, Người Khác Khó Nhọc Vì Phục Vụ Bệnh Nhân, Viếng Thăm Tù Nhân, Giải Tội, Giảng, Trợ Giúp Kẻ Khốn Khó, Cầu Nguyện Và Các Công Việc Giống Vậy. Cái Khó Nhọc Này Còn Hơn Cái Khó Nhọc Kia, Vì Không Kể Nó Cũng Hãm Dẹp Xác Thịt, Nó Còn Phát Sinh Các Hoa Quả Đáng Ước Ao Hơn. Đàng Khác, Chung Chung Ta Nên Giữ Sức Khỏe Thể Xác Dồi Dào Hơn Là Hủy Hoại Nó Quá Độ, Vì Ta Có Thể Hủy Sức Khỏe Khi Ta Muốn, Nhưng Không Thể Bồi Đắp Lại Bất Cứ Lúc Nào Ta Muốn Được.

Vậy Theo Ý Tôi, Ta Phải Tôn Trọng Lời Chúa Giêsu Cứu Thế Phán Với Các Môn Đệ : “Chúng Con Hãy Ăn Lương Thực Người Ta Dọn Cho” (Luca 10, 8). Tôi Thiết Nghĩ, Khi Ăn Uống Cái Gì Người Ta Dọn Cho Mình, Ăn Cách Làm Sao, Dù Ngon Miệng Hay Không, Mình Không Kén Chọn Gì Cả : Thì Đó Là Một Nhân Đức Lớn Hơn Là Luôn Ta Chọn Lấy Món Dở Nhất. Dù Cách Sau Này Có Vẻ Kham Khổ Hơn, Song Cách Trước Cho Nhiều Dịp Nhẫn Nhịn Hơn, Bởi Vì Không Những Ta Từ Bỏ Sở Thích Mà Còn Cả Sự Kén Chọn. Mà Bắt Ý Riêng Mình Uốn Theo Sở Thích Người Khác Và Tùy Theo Đưa Đẩy Của Cuộc Sống, Không Phải Là Khổ Hạnh Nhỏ Đâu.

Thêm Vào Đó, Thứ Hãm Xác Ấy Lại Thầm Kín, Không Làm Phiền Ai Và Đặc Biệt Hợp Cho Đời Sống Xã Giao ! Bỏ Miếng Thịt Này Để Chọn Miếng Khác, Cái Gì Cũng Thò Đũa Vào Mà Thử, Chê Món Này Chưa Đúng Vị, Món Kia Không Đẹp Mắt, Mỗi Món Là Mỗi Làm Khó Dễ : Những Kiểu Đó Cho Thấy Một Con Người Yểu Điệu Và Nghiêng Chiều Về Chuyện Ăn Uống. Tôi Thích Thánh Bê-Na-Đô Khi Ngài Uống Lầm Dầu Thay Vì Nước Hay Rượu Hơn Là Nếu Ngài Cố Tình Uống Nước Hòa Chất Đắng, Vì Như Thế Là Dấu Ngài Không Nghĩ Gì Đến Cái Ngài Uống. Hoàn Toàn Lãnh Đạm Với Đồ Ăn Thức Uống Của Ta, Đó Là Đã Thực Hành Hoàn Hảo Lời Chúa : “Hãy Ăn Các Lương Thực Người Ta Dọn Ra Cho Các Con”.

Tuy Vậy, Có Luật Trừ : Thịt, Thường Hại Sức Khỏe Hoặc Làm Nặng Tâm Trí. Những Người Dùng Thịt Hầm Và Dặm Nhiều Gia Vị, Và Hầm Với Rượu Hay Bị Chứng Đó. Cũng Trừ Vài Trường Hợp, Khi Cần Bồi Bổ Sức Khỏe Để Có Thể Đảm Đương Một Công Việc Làm Sáng Danh Thiên Chúa. Sống Thanh Đạm Đều Đặn, Chừng Mực Vẫn Hơn Những Trai Giới Quá Khắc Khổ Mà Chỉ Làm Đôi Lần, Và Giữa Những Lần Đó Lại Xen Lẫn Những Sự Thả Lỏng Quá Trớn.

Đánh Tội, [52][52] Nếu Dùng Có Chừng Mực, Có Đặc Tính Đặc Biệt Lay Tỉnh Lòng Ham Muốn Sống Đạo Đức. Mặc Áo Gai Nhặm Trấn Áp Thân Xác, Nhưng Bình Thường Những Ai Sống Trong Hôn Nhân Hay Thể Chất Mảnh Dẻ Không Khuyên Dùng, Cũng Như Người Chịu Nhiều Nỗi Thống Khổ Lớn Khác Rồi. Đã Đành Trong Những Ngày Dành Riêng Hơn Để Sám Hối Đền Tội, Ta Có Thể Dùng Sau Khi Đã Lãnh Ý Cha Linh Hướng Có Tính Thận Trọng.

Tùy Theo Sức Lực Mỗi Người, Mỗi Đêm Nên Ngủ Đủ Giờ Để Ngày Có Thể Tỉnh Táo Mà Làm Việc. Kinh Thánh, Bởi Trăm Nghìn Cách, Cũng Như Gương Sáng Của Các Thánh, Và Lý Lẽ Tự Nhiên Cho Thấy Buổi Sáng Là Lúc Tốt Nhất Và Phong Phú Sinh Lực Nhất Trong Cả Ngày. Đàng Khác, Vì Chúa Giêsu Được Mệnh Danh Là Mặt Trời Bình Minh Và Đức Mẹ Là Buổi Rạng Đông, Nên Tôi Tưởng Gắng Đi Ngủ Sớm Buổi Tối Là Việc Công Đức, Hầu Có Thể Dậy Sớm Ngày Mai. Buổi Sớm Là Trời Êm Đẹp, Yên Lặng Và Ít Bận Rộn Nhất. Chim Chóc Cũng Mời Đón Ta Chỗi Dậy Sớm Và Ca Ngợi Thiên Chúa. Như Thế Dậy Sớm Vừa Lợi Cho Sức Khỏe, Vừa Giúp Sự Thánh Thiện.

Ba-La-Am Cưỡi Lừa Đi Tìm Gặp Ba-Lác, Nhưng Vì Ông Không Có Chủ Ý Tốt, Nên Thiên Thần Đón Ở Đường, Cầm Gươm Dọa Giết. Lừa Trông Thấy Thiên Thần, Ngừng Lại Ba Bốn Lần, Có Điệu Bất Kham. Ba-La-Am Đánh Lừa Dữ Dội Cho Nó Tiến Bước, Đến Lần Thứ Ba Con Lừa Nằm Khụy Xuống, Nhưng Bởi Một Phép Lạ Đã Nói Lên Tiếng Rằng : “Tôi Làm Gì Mà Ông Đánh Tôi Ba Lần Thế ?” Mắt Của Ba-La-Am Được Mở Ra, Ông Thấy Thiên Thần, Và Nghe Tiếng Ngài Nói : “Tại Sao Đánh Lừa ? Nếu Nó Không Lùi Bước Trước Mặt Ta, Thì Ngươi Đã Bị Tay Ta Giết Mà Tha Nó Rồi”. Lúc Ấy Ông Ba-La-Am Nói : “Lạy Ngài, Tôi Có Tội, Vì Tôi Không Biết Ngài Đón Tôi Ở Đường” (Dân Số 22, 12 Và Tiếp). Con Thấy Chưa, Philôtê, Ba-La-Am Là Nguyên Nhân Tội Ác, Thế Mà Ông Ta Lại Đánh Đập Con Lừa Đáng Thương Kia Khụy Xuống.

Đời Ta Cũng Thường Xảy Ra Như Vậy. Người Vợ Kia, Thấy Chồng Hay Con Ốm, Thì Ăn Chay, Mặc Áo Gai Nhặm, Đánh Tội Như Đa-Vít Đã Làm Trong Trường Hợp Tương Tự. Buồn Thay, Bạn Ơi, Bạn Đánh Đập Con Lừa, Bạn Hành Hạ Thân Xác Bạn, Nó Chẳng Làm Gì Để Bạn Đau Buồn Cũng Như Để Bạn Bị Chúa Tuốt Gươm Thịnh Nộ. Tốt Hơn Hãy Sửa Tấm Lòng Quá Chiều Chồng, Thờ Chồng Đi Đã, Tấm Lòng Nuông Chiều Thả Lỏng Con Cái Phạm Muôn Nghìn Nết Xấu, Làm Nó Đâm Kiêu Ngạo, Khoe Khoang, Tham Danh Vọng.

Người Khác Thấy Mình Hay Sa Phạm Nặng Nề Trong Tội Dâm Dục : Sự Cắn Rứt Rúc Rỉa Trong Lương Tâm Như Lưỡi Gươm Nhọn Đâm Xé Lòng Bắt Họ Kính Sợ Thiên Chúa. Rồi, Hồi Tâm Lại, Người Đó Tự Nói : À, Xác Thịt Phản Trắc, Thân Thể Bất Trung, Mày Đã Phản Bội Ta ! Thế Là Họ Hung Hăng Làm Dữ Thân Xác, Ăn Chay Quá Độ, Đánh Tội Vô Chừng, Mặc Áo Nhặm Liên Lỉ ! Hỡi Linh Hồn Đáng Thương, Nếu Xác Thịt Ngươi Có Thể Nói Được Như Lừa Của Ba-La-Am, Hẳn Nó Sẽ Nói : “Quân Khốn Khiếp, Sao Mày Đánh Ta ?” Hỡi Hồn Tôi, Chính Mày Mới Đáng Bị Chúa Báo Thù, Chính Mày Là Can Phạm. Tại Sao Mày Dẫn Tao Đến Các Cuộc Chuyện Trò Xấu Xa ? Tại Sao Mày Dùng Mắt, Tay, Môi Tao Vào Việc Dâm Đãng ? Tại Sao Mày Khuấy Khuất Tao Bằng Bao Tưởng Tượng Nhơ Uế ? Hãy Có Những Ý Nghĩ Tốt, Thì Tao Sẽ Không Có Những Cử Động Xấu. Hãy Đi Lại Với Người Liêm Chính, Tao Sẽ Không Bao Giờ Bị Xao Động Bởi Dục Tình. Than Ôi ! Chính Mày Ném Tao Vào Lửa Mà Lại Muốn Tao Không Bị Cháy Ư ? Mày Đem Khói Lửa Ném Vào Mắt Tao Mà Lại Muốn Chúng Không Cháy Lên Ư ? Trong Các Trường Hợp Ấy, Thiên Chúa Nói Với Bạn : “Hãy Đánh, Hãy Đập, Hãy Chém, Hãy Vò Nát Tim Các Ngươi Trước Hết, Ta Thịnh Nộ Là Thịnh Nộ Chúng”.

Đã Hẳn, Muốn Khỏi Ngứa Không Chỉ Tắm Rửa, Nhưng Nhất Là Lọc Máu Và Bồi Bổ Gan ; Để Chữa Các Nết Xấu Cũng Vậy, Đã Hẳn Là Phải Hãm Mình Phạt Xác, Nhưng Tối Cần Là Phải Tẩy Luyện Các Tâm Tình Ta Và Tăng Cường Trái Tim Ta. Vậy, Trong Mọi Sự Ở Mọi Nơi, Chỉ Nên Dùng Các Khổ Hạnh Thể Xác Sau Khi Lãnh Ý Của Vị Linh Hướng.

         

CHƯƠNG 24

TRÒ CHUYỆN VÀ CÔ TỊCH

Tìm Dịp Bắt Chuyện Hay Trốn Tránh Đều Là Hai Thái Cực Đối Với Đời Đạo Đức Của Người Sống Giữa Thế Gian. Trốn Tránh Là Vì Khinh Thị Người Đồng Loại, Và Tìm Tòi Là Do Tại Ăn Không Ngồi Rồi Và Vô Tích Sự. Phải Yêu Người Như Mình. Để Tỏ Ra Ta Yêu Họ, Không Được Trốn Tránh Họ. Và Để Tỏ Ra Ta Yêu Ta, Ta Phải Ở Lại Trong Mình. Mà Người Ta Chỉ Ở Với Mình Khi Ở Một Mình. Thánh Bê-Na-Đô Nói : “Hãy Nghĩ Đến Mình, Rồi Đến Kẻ Khác”. Vậy, Nếu Không Có Gì Thúc Bách Tiếp Chuyện Hay Đón Khách Tại Nhà, Con Hãy Ở Một Mình Và Trò Chuyện Với Lòng Mình. Nhưng Nếu Cần Phải Tiếp Chuyện, Hay Vì Lý Do Chính Đáng Nào Con Phải Đi Nói Chuyện, Hãy Vì Chúa Mà Đi, Philôtê; Và Con Hãy Đối Xử Với Nguời Đồng Loại Cách Tử Tế Và Niềm Nở.

Người Ta Gọi Là Trò Chuyện Xấu Những Trò Chuyện Vì Ý Xấu, Hoặc Kẻ Dự Vào Là Những Kẻ Xấu Nết, Phóng Túng, Bừa Bãi. Phải Tránh Những Cuộc Trò Chuyện Ấy Như Ong Mật Tránh Đám Ong Bầu Và Ruồi Trâu. Kẻ Bị Chó Dại Cắn, Nước Bọt, Hơi Thở Và Mồ Hôi Họ Đều Có Nộc Độc, Nguy Hiểm Cách Riêng Đối Với Trẻ Con Và Người Thể Chất Yếu Ớt ; Kẻ Xấu Nết Càn Dỡ Cũng Vậy, Ai Đi Lại Với Họ Chỉ Gặp Nguy Hại, Cách Riêng Những Người Đạo Còn Non Yếu, Mỏng Manh.

Có Những Trò Chuyện Vô Ích, Song Phải Dùng Khi Giải Trí, Để Giúp Khuây Khỏa Sau Những Việc Nghiêm Trang. Cũng Không Nên Quá Mức Trong Chỗ Này, Chỉ Nên Dành Cho Chúng Những Giờ Phút Của Buổi Giải Trí Thôi.

Các Trò Chuyện Khác Có Mục Đích Lương Thiện, Như Thăm Viếng Nhau Và Đôi Cuộc Hội Họp Để Chúc Mừng Người Ta, Cũng Không Nên Thực Hành Các Điều Này Cách Mê Man Cuồng Nhiệt, Đàng Khác Đừng Bất Lịch Sự Đến Nỗi Khinh Rể Chúng. Vậy Hãy Khiêm Tốn Nết Na Làm Bổn Phận Ấy, Hầu Tránh Khỏi Sự Quê Kệch Lẫn Nhẹ Dạ.

Còn Các Trò Chuyện Hữu Ích, Như Giữa Những Người Đạo Đức, Lành Thánh Với Nhau, Thì Philôtê, Gặp Được Các Cuộc Trò Chuyện Như Thế Luôn Thật Là Một Lợi Ích Lớn Lao Cho Con. Gốc Nho Trồng Giữa Các Cây Dầu Ô-Liu Trổ Sinh Các Trùm Nho Sai Quả Và Có Mùi Dầu Ô-Liu Thơm Tho ; Linh Hồn Sống Ở Giữa Những Người Nhân Đức Chắc Sẽ Hưởng Lây Các Nhân Đức Của Họ. Tự Mình Ong Đất Không Làm Ra Mật, Song Chúng Giúp Cho Ong Mật Làm ; Để Tập Cho Ta Có Lòng Đạo Đức, Nói Chuyện Với Các Linh Hồn Đạo Đức Là Một Lợi Ích Lớn Lao.

Bất Cứ Trò Chuyện Thế Nào, Lòng Ngay Thật, Đơn Sơ Hiền Lành Và Khiêm Tốn Luôn Được Ưa Chuộng. Có Những Người Không Làm Một Cử Chỉ, Điệu Bộ Nào Mà Không Cầu Kỳ Kiểu Cách Khiến Cho Ai Nấy Đều Ngán. Cũng Như Kẻ Đi Dạo Mà Cứ Đếm Từng Bước, Kẻ Mở Miệng Là Hát, Ai Mà Chẳng Bực Mình ; Thì Kẻ Điệu Bộ Kiểu Cách, Lúc Nào Cũng Khuôn Sáo, Làm Cho Cuộc Nói Chuyện Đâm Tẻ Nhạt. Những Hạng Người Đó Không Nhiều Thì Ít Vẫn Thường Hợm Mình Luôn. Bình Thường Trong Câu Chuyện Phải Có Sự Vui Tươi Ôn Hòa. Thánh Rô-Mu-Al-Đô Và Antôn Được Người Đời Ca Tụng Hết Sức Vì Nét Mặt Và Lời Nói Các Ngài Luôn Đượm Vẻ Vui Tươi, Hoan Hỉ Và Lịch Sự, Mặc Dù Các Ngài Sống Rất Khổ Hạnh. “Hãy Vui Với Kẻ Vui”, Đó Là Lời Thánh Phaolô Nói (Roma 12, 15). Tôi Nhắc Lại Một Lời Nữa Của Ngài : “Hãy Luôn Hoan Hỉ Song Ở Trong Chúa Chúng Ta. Chớ Gì Sự Khiêm Tốn[53][53] Của Anh Em Tỏ Bày Ra Trước Mọi Người” (Philíp 4, 5).

Để Vui Trong Chúa, Thì Muốn Vui Về Điều Gì Tùy Ý Song Phải Là Điều Mang Tính Chất Lương Chính. Nói Thế, Vì Có Những Chuyện Thong Dong Tùy Ý Mà Không Lương Chính. Sau Đó, Muốn Tỏ Ra Khiêm Tốn, Con Đừng Có Chướng Kỳ Ngạo Nghễ, Là Điều Luôn Luôn Đáng Trách. Hạ Bệ Người Này, Bêu Xấu Người Kia, Châm Chích Kẻ Khác, Làm Cực Một Kẻ Khờ Dại : Toàn Là Những Trò Đùa Bỡn Vui Cười Dại Dột Và Ngạo Ngược.

Ngoài Sự Tĩnh Mịch Tâm Trí Là Nơi Con Có Thể Lui Vào Sống Với Chúa Ngay Giữa Mọi Câu Chuyện Náo Nhiệt Như Đã Chỉ Dạy Trên Kia, Con Cũng Phải Luôn Yêu Thích Sự Tĩnh Mịch Thực Sự Bên Ngoài. Không Phải Bảo Con Đi Vào Sa Mạc Như Thánh Nữ Ma-Ria Ai-Cập, Thánh Phao-Lô, Thánh An-Tôn, Ác-Sê-Niô Và Các Đấng Thánh Ẩn Tu Khác, Nhưng Đôi Lần Đi Vào Phòng Riêng Của Con, Trong Vườn Hay Nơi Nào Khác Tùy Thích. Ở Đó Con Có Thể Đem Trí Về Lại Trong Lòng Mình Và Nuôi Dưỡng Tâm Hồn Bằng Đôi Ba Điều Suy Ngắm Hay Ý Tưởng Tốt Lành Thánh Thiện, Hoặc Bằng Đôi Đoạn Sách Đạo Đức, Bắt Chước Thánh Giám Mục Thành Na-Diăng Như Ngài Viết Về Mình : “Tôi Một Mình Thả Bộ Lúc Hoàng Hôn Và Để Dòng Thời Gian Trôi Lặng Lẽ Trên Bãi Biển. Tôi Có Thói Quen Dùng Cách Đó Để Giải Trí Và Làm Khuây Khỏa Những Điều Buồn Bực Thường Ngày”. Sau Đó Ngài Nói Đến Các Cảm Nghĩ Thánh Thiện Do Cảnh Ấy Gợi Lên Trong Lòng Ngài, Như Trên Kia Đã Ghi Lại (Phần II Chương 13). Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Thuật Lại Về Thánh Am-Brô-Siô Rằng : Nhiều Lần Vào Phòng Ngài (Vì Ngài Không Cấm Cửa Ai Hết), Ao-Gu-Ti-Nô Thấy Ngài Đang Đọc Sách, Sau Khi Đợi Ít Phút Không Dám Khuấy Động, Ao-Gu-Ti-Nô Lặng Lẽ Quay Ra Vì Nghĩ : Vị Chủ Chiên Chỉ Có Chút Ít Giờ Này Là Rảnh Rang Để Bồi Dưỡng Và Bồi Đắp Tinh Thần Sau Bao Công Việc Bận Rộn Nên Không Dám Làm Ngài Mất Thì Giờ.

Phúc Âm Cũng Chép Lại : Sau Khi Nghe Các Tông Đồ Kể Lại Cho Chúa Giêsu Việc Giảng Dạy Và Các Công Việc Các Vị Làm, Chúa Nói : “Anh Em Hãy Lui Vào Nơi Thanh Vắng Mà Nghỉ Ngơi Một Chút” (Marcô 6, 31).

                               F                           F

CHƯƠNG 25

CÁCH ĂN MẶC

          Thánh Phao-Lô Muốn Rằng Các Phụ Nữ Đạo Đức Phải Ăn Mặc Tử Tế, Trang Phục Kín Đáo Và Nết Na. Về Phần Các Ông Cũng Phải Nói Tương Tự Như Vậy. Ăn Mặc Và Trang Sức Có Thích Hợp Hay Không Là Tùy Ở Hình Thức Và Sự Sạch Sẽ Của Nó. Về Sự Sạch Sẽ, Quần Áo Ta Thường Phải Luôn Tinh Sạch, Ta Đừng Để Bao Giờ Có Vết Nhơ Hay Ô Uế Gì Trên Áo. Sạch Sẽ Bên Ngoài Tiêu Biểu Một Phần Nào Sự Thanh Khiết Bên Trong. Chính Thiên Chúa Cũng Đòi Các Người Đến Gần Bàn Thờ Và Lo Việc Phụng Thờ Phải Sạch Sẽ Tươm Tất.

Về Phẩm Chất Và Hình Thức Áo Xống, Muốn Thanh Lịch Trong Điều Này, Phải Xét Các Trường Hợp Về Thời Gian, Hoàn Cảnh, Tuổi Tác, Chức Bậc, Và Hạng Người Giao Du Với Mình. Thường Người Ta Chưng Diện Hơn Vào Những Ngày Lễ, Và Tùy Lễ Lớn Hay Lễ Nhỏ. Thời Buổi Ăn Chay Đền Tội, Như Mùa Chay, Ăn Mặc Phải Đơn Giản. Dịp Cưới Hỏi, Người Ta Mặc Áo Dự Đám Cưới, Gặp Hoàn Cảnh Ma Chay, Lại Mang Áo Tang. Bên Các Vua Chúa, Ăn Mặc Sang Làm Tăng Giá Trị Của Chức Vị Ta, Cạnh Kẻ Thân Thuộc, Áo Xống Lại Phải Nhũn Nhặn. Đàn Bà Có Chồng Phải Trang Điểm Vì Chồng, Như Chồng Ước Mong. Nhưng Nếu Chồng Xa Vắng, Mà Vẫn Trau Truốt, Người Ta Sẽ Tự Hỏi Để Cho Ai Nhìn ? Đối Với Thanh Nữ, Có Quyền Trang Sức Nhiều Hơn Vì Các Cô Còn Có Tự Do Ước Muốn Mua Lòng Nhiều Người, Để Chỉ Kén Lấy Một Trong Hôn Nhân. Các Quả Phụ Muốn Tái Giá Mà Trang Điểm Cũng Không Phải Là Xấu Thói, Miễn Đừng Ra Vẻ Diêm Dúa, Nhất Là Đã Là Mẹ Gia Đình, Sống Trong Buồn Nhớ Của Bậc Quả Phụ, Tâm Thần Phải Chín Chắn Và Cương Nghị Lắm Rồi Chứ. Còn Các Quả Phụ Thật, Không Chỉ Cô Đơn Trong Thân Xác Mà Trong Tâm Hồn, Chẳng Đồ Trang Sức Nào Hợp Cho Họ Ngoài Sự Khiêm Nhu, Đoan Trang Và Đạo Đức. Vì Nếu Họ Muốn Bắn Sẻ Ái Tình Với Người Khác, Họ Hết Là Quả Phụ, Vì Nếu Không Muốn Gửi Gắm Tình Yêu Cho Ai Nữa Thì Chưng Diện Làm Gì ? Ai Không Muốn Có Khách Hàng, Phải Tháo Biển Quảng Cáo Đi. Người Đời Chê Cười Những Ai Đã Quá Lứa Mà Muốn Làm Đỏm, Người Đời Chỉ Tha Phép Cho Bọn Trẻ Thôi.

Philôtê, Con Hãy Ở Sạch. Đừng Để Cái Gì Trên Mình Lôi Thôi, Lếch Thếch. Đến Với Người Ta Để Chuyện Trò Mà Ăn Mặc Luộm Thuộm Là Khinh Bỉ Họ. Nhưng Cũng Lo Tránh Những Cái Cầu Kỳ, Xa Hoa, Kiểu Cách Và Diêm Dúa. Con Hãy Tùy Tiện Giữ Sự Đơn Sơ Và Nhũn Nhặn Là Nữ Trang Quý Nhất Cho Sắc Đẹp, Đồng Thời Lại Làm Lu Mờ Các Nét Xấu Xí. Thánh Phê-Rô Khuyên Bảo Cách Riêng Những Thiếu Phụ Trẻ Đừng Quá Uốn Tóc Quăn, Tóc Lượn. Người Đàn Ông Mà Chỉ Thích Chải Chuốt Thường Bị Coi Là Yểu Điệu Như Đàn Bà. Còn Đàn Bà Làm Đỏm Bị Coi Kém Tiết Hạnh : Nếu May Ra Có Chút Tiết Hạnh, Chắc Nó Bị Chìm Nghỉm Dưới Bao Thứ Lằng Nhằng Ấy. Các Người Đó Nói: Họ Không Nghĩ Đó Là Điều Xấu, Nhưng Tôi Vặn Lại Như Đã Vặn Một Lần Trên Kia : Ma Quỷ Nó Thì Lại Luôn Nghĩ Xấu !

Phần Tôi, Tôi Muốn Người Đạo Đức Là Người Ăn Mặc Thanh Lịch Hơn Hết Trong Chúng Bạn, Song Lại Ít Hào Nhoáng Và Diêm Dúa Hơn Cả. Như Có Nói Trong Sách Cách Ngôn, Tôi Cũng Ước Nguyện : Họ Đầy Duyên Dáng, Phong Nhã Và Tề Chỉnh. Thánh Lu-Y Nói Gọn Trong Một Câu : Ăn Mặc Sao Cho Xứng Bậc Mình, Để Cho Người Khôn Ngoan Và Tử Tế Không Thể Nói : “Bạn Diện Quá !” Hoặc Ngược Lại, Đám Người Trẻ Cũng Không Nói Được : “Bạn Lôi Thôi Quá !”. Nhưng Trong Trường Hợp Đám Người Trẻ Không Muốn Ăn Mặc Chỉ Để Cho Lịch Sự Mà Thôi, Thì Ta Nên Nghe Theo Ý Người Khôn Ngoan.

                                F

CHƯƠNG 26

CÁCH NÓI CHUYỆN

Khám Lưỡi, Bác Sĩ Sẽ Biết Ta Sức Khỏe Hay Mắc Bệnh. Lời Nói Biểu Lộ Các Đức Tính Tâm Hồn. Chúa Cứu Thế Phán : “Tùy Theo Lời Nói Của Ngươi Mà Ngươi Được Công Chính Hay Bị Kết Án” (Mathêu 12, 37). Đau Đâu Ta Hay Sờ Lên Chỗ Đó, Yêu Thích Gì, Ta Cũng Hay Nói Về Sự Ấy.

Nếu Con Yêu Chúa, Hỡi Philôtê, Con Sẽ Năng Nói Về Chúa Trong Câu Chuyện Thường Ngày Với Các Người Trong Nhà, Bạn Hữu, Láng Giềng. Thật Thế, Vì “miệng Người Công Chính Giảng Sự Khôn Ngoan Và Lưỡi Người Nói Lời Chính Trực”. (Cách Ngôn 36, 30). Như Ong Chỉ Dùng Vòi Bé Nhỏ Của Chúng Để Rỉ Ra Mật Chứ Không Làm Gì Khác, Thì Miệng Con Cũng Vậy, Phải Luôn Thơm Ngọt Tình Thiên Chúa, Và Không Còn Gì Dịu Ngọt Hơn Là Cảm Thấy Môi Miệng Con Luôn Tràn Những Lời Ngợi Khen Chúc Tụng Danh Thánh Ngài. Người Ta Kể : Thánh Fan-Xi-Cô Khi Đọc Danh Thánh Chúa, Thì Liếm Môi Chép Miệng Như Muốn Nếm Sự Ngọt Ngào Nhất Trần Gian Vậy !

Nói Về Chúa, Con Phải Nói Cách Xứng Đáng Với Chúa, Nghĩa Là Cách Kính Cẩn Và Sốt Sắng. Không Phải Làm Bộ Ta Đây, Hoặc Dạy Đời, Song Trong Hiền Từ, Bác Ái Và Khiêm Nhường, Theo Sức Hiểu Biết Của Mình Và Giống Như Sách Diệu Ca Nói Về Hiền Thê Chúa Nhả Từng Giọt Mật Thơm Ngon Của Lòng Đạo Đức Và Các Sự Trên Trời, Lúc Vào Tai Người Này, Lúc Vào Tai Người Khác, Đang Khi Đó Trong Lòng Con Âm Thầm Cầu Xin Chúa Làm Cho Sương Trời Ấy Thấm Vào Lòng Kẻ Nghe Con.

Nhất Là Phải Làm Công Việc Cao Cả Ấy Cách Êm Ái, Dịu Dàng, Không Theo Cách Sửa Dạy, Những Gợi Ý, Như Mời Gọi. Ai Mà Không Bỡ Ngỡ Khi Thấy Lời Đề Nghị Khả Ái Dịu Dàng Một Điều Tốt Lành Lại Có Thể Có Mãnh Lực Cuốn Hút Lòng Người Ta Đến Thế Được ?

Đừng Bao Giờ Nói Về Chúa Hay Về Đạo Đức Cách Chiếu Lệ, Làm Cho Rồi, Nhưng Luôn Phải Nói Cách Chú Ý Và Sốt Sắng. Điều Tôi Nói Đây Là Cốt Đả Phá Thói Khoe Khoang Lạ Đời Nơi Một Số Người Tự Cho Mình Là Đạo Đức, Nên Lúc Nào Cũng Mở Miệng Nói Những Lời Đạo Đức, Thiêng Liêng, Ngon Lành Lắm, Song Tuyệt Nhiên Chẳng Nghĩ Mình Đã Nói Gì. Khi Nói Xong, Họ Tưởng Mình Đã Nên Như Lời Mình Vừa Nói. Thật Ra, Đâu Có Thế !

CHƯƠNG 27

LƯƠNG CHÍNH TRONG LỜI NÓI

VÀ TÔN TRỌNG NGƯỜI KHÁC

Thánh Gia-Cô-Bê Viết : “Nếu Ai Không Lỗi Trong Lời Nói, Đó Là Người Hoàn Thiện” (3, 2). Con Hãy Cẩn Thận Giữ Mình Đừng Buông Lời Bất Nhã, Dù Con Không Có Ý Xấu, Kẻ Nghe Cũng Có Thể Bị Ảnh Hưởng Xấu Nào Đó. Lời Bất Nhã Rơi Vào Lòng Kẻ Yếu Đuối Loang Ra Như Giọt Dầu Trên Chiếc Khăn Vải, Đôi Khi Nó Lũng Đoạn Tâm Hồn Đến Nỗi Gây Nên Muôn Nghìn Ý Tưởng Và Cám Dỗ Dâm Dật.

Như Thuốc Độc Qua Miệng Vào Làm Hại Trong Cơ Thể, Thì Thuốc Độc Giết Hại Linh Hồn Qua Tai Lọt Vào. Lưỡi Nói Lời Độc Là Lưỡi Sát Nhân, Dù May Mắn Nọc Độc Nó Tiết Ra Không Gây Ác Quả, Vì Tâm Hồn Người Nghe Có Sẵn Chất Khử Độc, Thì Cũng Không Phải Bản Chất Nó Không Giết Người Đâu. Mà Xin Đừng Nói Là Họ Không Nghĩ Đến Sự Đó, Vì Chúa Giêsu, Đấng Biết Thấu Mọi Tư Tưởng, Đã Nói : “Miệng Dào Ra Những Điều Ứa Đầy Lòng” (Matt 12, 34). Nếu Người Không Nghĩ Là Xấu, Thì Thằng Quỷ Xảo Quyệt Nó Nghĩ, Lăm Le Rình Lợi Dụng Những Lời Xấu Nết Để Phá Hủy Lòng Người. Tương Truyền Rằng : Ai Ăn Cỏ Thiên Thần, Thì Hơi Thở Luôn Thơm Tho Dễ Chịu. Kẻ Có Lòng Lương Chính, Khiết Tịnh, Là Nhân Đức Của Thiên Thần Luôn Nói Lời Thanh Sạch, Lịch Sự, Liêm Chính. Thánh Tông Đồ (Phaolô) Muốn Ta Đừng Nói Điều Mất Nết, Các Điều Bất Chính, Ngài Còn Cho Hay Rằng : “không Gì Phá Hoại Phong Hóa Bằng Các Lời Xấu Xa” (1Corintô 15, 33).

Nếu Những Lời Bất Lương Kia Lại Nói Cách Thầm Lén, Kiểu Cách, Tinh Vi, Chúng Càng Độc Dữ. Vì Lưỡi Dao Càng Nhọn Sắc Càng Đâm Thấu Tim Gan, Thì Lời Càng Sắc Bén, Càng Thấu Đến Linh Hồn. Kẻ Tưởng Mình Nói Những Lời Như Thế Trong Khi Đàm Đạo, Là Văn Vẻ Hoa Bướm, Hóa Ra Họ Chẳng Hiểu Đàm Đạo Nhằm Mục Đích Gì. Đàm Đạo Phải Giống Như Một Bầy Ong Tụ Hội Để Làm Mật Qua Các Câu Chuyện Thanh Lịch, Đạo Đức, Chứ Đâu Phải Một Lũ Ong Vò Vẽ Xúm Lại Để Rúc Rỉa Đồ Thối Tha! Nếu Có Kẻ Ngu Xuẩn Nào Nói Với Con Những Lời Bất Nhã, Con Quay Đi Chỗ Khác Hoặc Cách Nào Khác Khôn Ngoan Tùy Cách Xử Sự, Để Cho Chúng Biết Những Lời Ấy Đau Tai Lắm.

Thích Châm Biếm Là Thói Xấu Nhất Trong Mọi Thói Xấu Mà Một Trí Óc Có Thể Có. Thiên Chúa Ghét Cay Đắng Nết Xấu Ấy, Xưa Ngài Đã Ra Nhiều Hình Phạt Lạ Kỳ. Không Có Gì Nghịch Đức Bác Ái, Và Phản Lòng Đạo Đức Bằng Khinh Bỉ, Chê Bai Người Đồng Loại. Chê Bai, Cười Nhạo Luôn Là Bởi Khinh Bỉ, Vì Thế, Nó Là Một Tội Rất Lớn Đến Nỗi Các Đấng Tiến Sĩ Có Lý Mà Nói : Nhạo Báng Là Điều Xúc Phạm Lớn Nhất, Người Ta Có Thể Làm Cho Đồng Loại Bởi Lời Nói. Vì Trong Các Xúc Phạm Khác Còn Có Đôi Chút Tôn Trọng Kẻ Bị Xúc Phạm, Còn Nhạo Báng Hoàn Toàn Chỉ Còn Có Khinh Khi Miệt Thị.

Còn Những Câu Nói Chơi Trong Lúc Vui Vẻ Đùa Bỡn, Nó Thuộc Về Một Đức Tính Người Hy-Lạp Gọi Là “hoan Hỉ”, Còn Ta Có Thể Gọi Là Ăn Nói Có Duyên.

Nói Chơi Là Cách Giải Trí Lương Thiện, Hòa Nhã Tươi Vui Về Những Trường Hợp Ngây Ngô, Dớ Dẩn Mà Con Người Khiếm Khuyết Ai Lại Chẳng Bị. Song Cần Phải Giữ Cho Đừng Từ Vui Cười Tử Tế Đâm Ra Phỉ Báng. Phỉ Báng Là Làm Cho Cười Vì Khinh Bỉ Miệt Thị Kẻ Khác, Còn Nói Đùa, Khôi Hài Là Làm Cho Cười Cách Đơn Sơ Vô Tội Trong Tình Thân Thiện, Bởi Đôi Câu Nói Ngộ Nghĩnh Khéo Léo. Khi Các Tu Sĩ Muốn Nói Với Người Về Những Chuyện Cao Sâu Sau Bữa Ăn, Thánh Lu-Y Nói : “Bây Giờ Không Phải Là Giờ Lý Luận, Song Giờ Giải Trí Qua Câu Nói Vui Đùa Hay Hài Hước. Ai Có Gì Muốn Nói Cứ Việc Nói Cách Tử Tế”. Người Nói Thế Là Có Ý Biệt Đãi Hàng Quí Phái Đang Hầu Quanh Người, Mong Được Nhà Vua Để Ý. Nhưng, Philôtê, Ta Làm Thế Nào Để Qua Thời Giờ Giải Trí Mà Vẫn Giữ Được Cuộc Đời Ta Bởi Lòng Đạo Đức.

 

CHƯƠNG 28

ĐOÁN XÉT LIỀU

Chúa Cứu Thế Phán : “Đừng Đoán Xét Kẻo Mình Bị Đoán Xét, Đừng Kết Án Kẻo Chính Mình Bị Kết Án” (Luca 6, 3). Thánh Tông Đồ Nói : “Đừng Đoán Xét Quá Sớm, Đợi Chúa Đến; Ngài Sẽ Bộc Lộ Bí Mật Của Bóng Tối Và Phơi Trần Mọi Mưu Tính Của Lòng Người” (1Cor 4, 5). Ôi Lạy Chúa ! Các Đoán Xét Liều Lĩnh Làm Phật Ý Chúa Dường Nào ! Đoán Xét Của Con Cái Loài Người Liều Lĩnh Vì Họ Không Phải Là Thẩm Phán Của Nhau. Khi Đoán Xét, Họ Đoạt Quyền Chúa. Đoán Xét Ấy Liều Lĩnh Tại Vì : Tội Là Do Chủ Ý Và Quyết Định Của Lương Tâm, Mà Chính Cái Đó Lại Hoàn Toàn Bí Mật Đối Với Ta. Liều Lĩnh Còn Tại Vì Mỗi Người Trong Ta Cứ Xét Xử Chính Mình Cũng Đủ Rồi, Không Cần Phải Đem Thân Đi Đoán Xét Hộ Ai. Để Khỏi Bị Xét Xử, Thì Đừng Đoán Xét Kẻ Khác Và Đồng Thời Phải Tự Xét Xử Mình, Vì Nếu Chúa Ki-Tô Cấm Ta Làm Cái Trên, Thánh Tông Đồ Dạy Ta Làm Cái Dưới Qua Lời Nầy : “Nếu Ta Tự Xét Xử Mình, Ta Sẽ Khỏi Bị Xét Xử” (1Cor 11, 31). Nhưng, Lạy Chúa, Chúng Con… Làm Trái Ngược Hẳn : Cái Gì Cấm, Chúng Con Làm, Cứ Xét Đoán Người Khác Bất Luận Về Chuyện Gì, Còn Cái Chuyện Phải Làm, Tức Là Phải Xét Xử Về Chính Mình, Chúng Con Lại Không Làm.

Muốn Sửa Chữa Thói Xét Đoán Liều Ấy Phải Tìm Nguyên Do Của Chúng :

1) Có Những Tâm Hồn Sẵn Bản Tính Gay Gắt, Chua Cay Khó Chịu, Họ Biến Thành Chua Cay Gay Gắt Tất Cả Cái Gì Đến Với Họ, Như Lời Tiên Tri Nói : “Họ Biến Lời Phê Phán Thành Mật Đắng, Khi Đoán Xét Đồng Loại Bao Giờ Cũng Hà Khắc Và Thẳng Nhặt” (A-Môt 6, 13). Những Người Này Cần Một Vị Lương Y Thiêng Liêng Lành Nghề Ra Tay Cứu Vớt, Vì Tính Gay Gắt Kia Là Do Bản Tính Nên Khó Trị ; Vẫn Biết Tự Nó Không Phải Là Tội, Ít Ra Chỉ Là Khiếm Khuyết, Tuy Vậy Nó Rất Tai Hại Vì Đem Đặt Vào Ngự Trị Trong Hồn Cái Thói Đoán Xét Dông Dài Và Nói Hành.

2) Có Kẻ Đoán Xét Dông Dài, Không Vì Khó Tính, Song Vì Kiêu Ngạo, Họ Tự Nghĩ : Càng Hạ Giá Kẻ Khác, Họ Càng Nâng Cao Danh Giá Họ Lên. Đầu Óc Kiêu Căng Và Tự Phụ Ấy Chỉ Biết Khen Mình Và Cao Tiếng Ca Ngợi Mình Đến Nỗi Nhìn Mọi Sự Khác Bằng Nửa Con Mắt Hệt Như Ông Pha-Ri-Sêu Hợm Mình Kia Trong Phúc Âm : “Tôi Không Phải Như Kẻ Khác Đâu !”.

3) Đôi Người Khác Không Đến Nỗi Kiêu Ngạo Rõ Rệt Như Thế, Mà Chỉ Có Khoái Trá Đôi Chút Khi Thấy Sự Xấu Kẻ Khác, Để Thưởng Thức Về Mình Và Cho Người Khác Nhè Nhẹ Thưởng Thức Cái Tốt Mà Họ Tự Cho Là Mình Có. Cái Tự Đắc Nầy Rất Kín Đáo Và Khó Nhận Thấy, Đến Nỗi Ai Không Tinh Mắt Không Khám Phá Ra Được, Và Ngay Chính Đương Sự Là Nạn Nhân Cũng Không Nhìn Nhận Được Nó Dù Ta Chỉ Cho Họ Thấy.

4) Còn Kẻ Khác, Muốn Tự Bào Chữa, Tha Thứ Và Làm Dịu Đi Những Cắn Rứt Của Lương Tâm, Đâm Đoán Xét Dễ Dàng Kẻ Khác Là Xấu Nết Ngay Trong Điều Mà Chính Họ Phạm, Hay Điều Xấu To Lớn Nào Khác. Họ Tưởng Con Số Đông Các Phạm Nhân Sẽ Làm Cho Tội Họ Bớt Đáng Trách.

5) Nhiều Kẻ Sẵn Sàng Đoán Xét Liều Chỉ Vì Thích Đàm Đạo, Thích Triết Lý Dông Dài Trên Phong Hóa Và Tâm Tính Người Đời Như Thao Trường Để Luyện Trí. Nếu Chẳng May Họ Nói Trúng, Ôi Thôi, Họ Càng Say Sưa Bạo Dạn Khó Mà Ai Gạt Đi Được.

6) Có Kẻ Xét Đoán Vì Tư Dục : Họ Xét Là Tốt Cái Họ Thích, Là Xấu Cái Họ Ghét, Trừ Ra Đôi Trường Hợp Kỳ Lạ, Nhưng Có Thật, Vì Quá Yêu Thích Mà Xét Đoán Sai Lạc Về Cái Họ Yêu. Đó Là Hậu Quả Kỳ Dị Thật Song Bắt Nguồn Từ Một Tình Yêu Vẩn Đục, Khiếm Khuyết, Lộn Xộn Và Bệnh Hoạn, Đó Là Lòng Ghen Tương. Đối Với Tính Xấu Này Ai Cũng Biết, Một Cái Nhìn, Một Nụ Cười Cỏn Con Vô Tội Cũng Bị Kết Án Là Bội Tín, Ngoại Tình.

7) Cuối Cùng, Tính Hay Sợ, Tính Tham Vọng Và Các Yếu Đuối Khác Của Tâm Trí Cũng Góp Phần Không Nhỏ Vào Việc Phát Sinh Nghi Ngờ Và Đoán Xét Dông Dài.

Dùng Phương Thuốc Nào Đây ? Kẻ Uống Cỏ “Ô-Phi-U-Da” Của Ả-Rập (Cỏ Này Văn Hào Pli-Nô Nói Đến), Đâm Quáng Mắt, Thấy Toàn Rắn Rết Và Các Vật Ghê Sợ Khắp Nơi. Còn Kẻ No Đầy Kiêu Ngạo, Ghen Tị, Ham Hố, Giận Ghét, Chẳng Có Gì Mà Họ Chẳng Cho Là Xấu Và Đáng Trách. Các Kẻ Trên Muốn Khỏi Bệnh Phải Uống Rượu Cây Thốt Nốt, Các Kẻ Dưới, Tôi Sẽ Nói Với Họ : “Bạn Uống Nhiều Rượu Thánh Đức Bác Ái Chừng Nào Càng Hay Chừng Ấy, Nó Sẽ Giải Chất Độc Đã Khiến Bạn Đưa Ra Những Phán Đoán Cong Quẹo Đó”. Đức Bác Ái Sợ Gặp Phải Sự Xấu, Huống Hồ Lại Đem Thân Đi Chuốc Nó Vào Mình ! Khi Gặp, Nó Quay Mặt Đi Và Che Đậy. Hơn Thế Nó Nhắm Mắt Để Khỏi Thấy Khi Nghe Có Dấu Hiệu Báo Tin. Rồi Nó Tin Tưởng Trong Một Tâm Tình Đơn Sơ Tốt Lành Rằng : Đó Không Phải Là Sự Xấu, Nhưng Chỉ Là Bóng Dáng Hay Ảo Ảnh Của Sự Xấu. Nếu Nó Bị Bó Buộc Phải Công Nhận Đó Là Sự Xấu, Nó Sẽ Quay Mặt Đi Và Gắng Quên.

Đức Bác Ái Là Linh Dược Chữa Mọi Sự Dữ, Cách Riêng Cái Tật Xấu Đoán Xét Liều Này. Trước Mắt Kẻ Bị Chứng Vàng Da, Mọi Vật Đều Hóa Màu Vàng. Người Ta Đồn Rằng : Chữa Bệnh Này Phải Cho Con Bệnh Mang Chất Thổ Hoàng Liên Dưới Chân[54][54]. Tội Đoán Xét Dông Dài Là Bệnh Vàng Da Thiêng Liêng Làm Cho Người Mắc Bệnh Thấy Gì Cũng Xấu. Nếu Họ Muốn Lành Phải Đắp Thuốc, Không Ở Trên Mắt, Hay Trí Khôn, Song Ở Trong Tâm Tình Là Chân Của Linh Hồn. Nếu Tâm Tình Con Dịu Hiền, Phê Phán Của Con Cũng Hiền Từ. Nếu Tâm Tình Con Đầy Bác Ái, Phán Đoán Của Con Cũng Vậy.

Tôi Nêu Ra Ba Tích Rất Đáng Phục, Y-Sa-Ac Đã Nói Rằng: Rê-Bếc-Ca Là Em Họ. A-Bi-Mê-Lếch Thấy Ông Vuốt Ve Mơn Trớn Nàng Cách Âu Yếm, Liền Chợt Nghĩ  : Nàng Là Vợ Của Ông. Một Con Mắt Độc Ác Có Lẽ Đã Nghĩ Ngay : Nàng Là Gái Chơi, Còn Nếu Là Em Họ, Thì Lại Là Kẻ Loạn Luân. Nhưng A-Bi-Mê-Lếch Đã Có Một Tư Tưởng Bác Ái Trước Sự Kiện Trên. Phi-Lô-Tê, Ta Phải Luôn Cư Xử Theo Gương Ấy : Xét Đoán Tốt Cho Người Khác Chừng Nào Hay Chừng Ấy. Nếu Một Hành Động Có Một Trăm Khía Cạnh, Phải Nhìn Khía Cạnh Tốt Nhất. Đức Mẹ Có Mang, Thánh Giu-Se Thấy Rõ Ràng. Song Mặt Khác, Người Biết Đức Mẹ Rất Thánh, Rất Trong Sạch Như Thiên Thần, Không Bao Giờ Người Lại Có Thể Nghĩ Rằng : Đức Mẹ Đã Thụ Thai Ngoài Con Đường Bổn Phận. Thành Ra Người Đã Để Cho Thiên Chúa Xét Xử Lấy, Còn Người Thì Định Âm Thầm Rút Lui. Dù Tất Cả Vẻ Bên Ngoài Đều Như Thúc Đẩy Người Nghĩ Trái Về Đức Trinh Nữ, Người Vẫn Không Muốn Đoán Xét Đức Trinh Nữ Như Thế. Tại Sao ? Vì Người Là Công Chính, Như Thánh Thần Thiên Chúa Nói.[55][55]  Người Công Chính, Khi Không Thể Bào Chữa Cho Việc Làm Cũng Như Chủ Ý Của Kẻ Mà Mình Biết Là Người Liêm Chính, Thì Không Hề Đoán Xét, Song Gạt Ý Nghĩ Ấy Đi, Và Để Thiên Chúa Xét Xử. Còn Chúa Cứu Thế, Khi Bị Đóng Đinh, Dù Không Thể Bào Chữa Cái Tội Của Kẻ Làm Khốn Ngài, Ít Ra Ngài Giảm Bớt Ác Tính Của Nó Đi Lấy Cớ Là “chúng Không Biết”.

Khi Ta Không Thể Bênh Chữa Cho Tội, Ít Ra Hãy Làm Nó Thành Đáng Thương, Tìm Cho Nó Một Duyên Cớ Nghe Được, Chẳng Hạn : Vì Không Biết Hay Vì Yếu Đuối.

Như Vậy Không Bao Giờ Được Đoán Xét Người Ta Ư ? Không Bao Giờ ! Mình Thiên Chúa Mới Là Đấng Xét Xử Kẻ Tội Lỗi Thôi, Phi-Lô-Tê ! Đã Hẳn Ngài Nhờ Tiếng Nói Của Các Vị Thẩm Phán Để Cho Ta Nghe Phán Quyết Của Ngài, Họ Chỉ Là Dụng Cụ, Là Phương Tiện Trung Gian, Là Phát Ngôn Viên, Họ Chỉ Tuyên Bố Điều Họ Đã Học Được Nơi Ngài, Rồi Truyền Ra. Nếu Họ Làm Khác, Nghe Theo Tình Dục Của Họ, Lúc Ấy Chính Họ Xét Xử, Và Do Đó, Họ Cũng Bị Xét Xử. Vì Cấm Người Thế Gian Không Được Xét Xử Ai Với Tư Cách Họ Là Người Thế Gian Thôi !

Nhìn Và Biết Một Điều Gì, Chưa Gọi Là Đoán Xét. Vì Muốn Đoán Xét, Như Thánh Kinh Nói, Đòi Phải Có Một Khó Khăn, Khúc Mắt To Hay Nhỏ, Thật Hay Như Là Thật, Cần Phải Phanh Phui Ra. Cho Nên Thánh Kinh Nói : “Ai Không Tin Đã Bị Xét Xử Rồi” (Gioan 3, 18), Vì Không Còn Ngờ Vực Gì Về Sự Họ Sẽ Bị Trầm Luân. Nhưng, Ngờ Vực Về Người Ta Có Mắc Tội Không ? Không, Vì Không Cấm Ngờ Vực, Nhưng Cấm Xét Đoán. Tuy Vậy, Không Được Phép Ngờ Vực Hay Nghi Ngờ Trừ Phi Có Những Lý Do, Những Chứng Cớ Xác Đáng Hết Sức Ép Ta Phải Ngờ Vực. Bằng Không Các Ngờ Vực, Nghi Hoặc Sẽ Thành Liều Lĩnh. Nếu Có Con Mắt Người Xấu Bụng Nào Thấy Gia-Cóp Hôn Ra-Ken Gần Bên Giếng Hoặc Thấy Rê-Bêc-Ca Nhận Vòng Và Hoa Tai Từ Tay Ê-Liê-Dêu Là Khách Lạ Trong Vùng, Chắc Họ Đã Nghĩ Xấu Về Hai Trường Hợp Ngay Lành Trong Sạch Đó, Đã Hẳn Là Vô Cớ, Vô Bằng. Vì, Khi Một Hành Động Tự Nó Dửng Dưng Vô Can Mà Ta Rút Ra Một Kết Luận Xấu, Đó Là Một Đoán Xét Dông Dài Vậy, Trừ Phi Nhiều Hoàn Cảnh Khác Nhau Ép Ta Lý Luận Như Thế. Cũng Là Xét Đoán Dông Dài Khi Ta Kết Luận Từ Một Hành Vi Để Khiển Trách Con Người. Nhưng, Về Điều Này Tôi Sẽ Nói Sau Đây Rõ Hơn.

Sau Cùng, Những Ai Chăm Lo Đến Lương Tâm Mình Thường Chẳng Mắc Vào Việc Xét Đoán Dông Dài, Như Ong Thấy Sương Mù Hay Mây Đen Liền Lui Vào Tổ Để Làm Mật : Các Cảm Nghĩ Của Linh Hồn Đạo Đức Không Hướng Đến Các Vấn Đề Mờ Tối Hay Những Hành Động Uẩn Khúc Của Đồng Loại, Trái Lại, Để Tránh Gặp Chúng, Các Cảm Nghĩ Kia Như Tụ Tập Vào Trong Lòng Để Sinh Ra Các Quyết Định Tốt Mà Sửa Chính Mình.

Thích Xét Về Đời Kẻ Khác, Đó Là Dấu Một Linh Hồn Vô Dụng. Tôi Không Cố Ý Nói Đến Những Ai Có Trách Nhiệm Trên Kẻ Khác, Trong Gia Đình Cũng Như Ngoài Xã Hội, Vì Họ Phải Đem Trí Xem Xét Và Coi Sóc Lương Tâm Kẻ Khác. Họ Hãy Làm Bổn Phận Với Tất Cả Tình Thương, Xong Việc, Họ Đừng Quan Tâm Đến Đó Nữa, Song Chỉ Còn Lo Cho Mình.

 

CHƯƠNG 29

NÓI HÀNH

Xét Đoán Liều, Sinh Lo Lắng, Khinh Bỉ Đồng Loại, Kiêu Ngạo Và Tự Mãn Về Mình, Và Trăm Ngàn Hậu Quả Khốc Hại Khác, Trong Số Đó, Tật Nói Hành Đứng Hàng Đầu, Như Ôn Dịch Trong Các Dịp Đàm Đạo. Ôi Chớ Chi Tôi Lấy Được Một Miếng Than Hồng Của Bàn Thờ Để Tẩy Uế Lưỡi Người Ta, Như Thiên Thần Xêraphim Đã Tẩy Uế Miệng Tiên Tri I-Sa-Ia Vậy (Isaia 6, 6-7). Ai Cất Được Tội Nói Hành Khỏi Thế Gian, Sẽ Cất Được Một Phần Lớn Các Tội Lỗi Của Họ.

Ai Làm Mất Tiếng Tốt Của Kẻ Khác Cách Bất Công, Không Kể Có Tội, Còn Phải Đền Bù, Tùy Thứ Loại Của Nó Mà Đền Khác Nhau. Không Ai Có Thể Vào Thiên Đàng Mà Còn Giữ Của Kẻ Khác, Mà Trong Các Của Cải Bề Ngoài, Danh Thơm Là Của Quí Nhất. Nói Hành Là Một Thứ Sát Nhân, Vì Ta Có Ba Sự Sống :

• Sự Sống Thiêng Liêng Là Ơn Nghĩa Thiên Chúa.
• Sự Sống Thể Xác Mà Hồn Là Căn Nguyên.
• Đời Sống Xã Hội Mà Danh Tiếng Là Huyết Mạch.

Tội Làm Mất Sự Sống Thứ Nhất, Chết Làm Mất Cái Thứ Hai, Nói Hành Làm Mất Cái Thứ Ba. Thường Thường Kẻ Nói Hành Khi Hoa Môi Múa Mỏ, Sát Hại Ba Mạng Sống : Nó Giết Hồn Mình Và Hồn Kẻ Nghe Nó Cách Thiêng Liêng, Và Hủy Đời Sống Xã Hội Của Kẻ Bị Nói Hành. Như Thánh Bê-Na-Đô Nói : Kẻ Nói Và Nghe Nói Hành, Trong Mình Đều Có Ma Quỉ : Kẻ Nói Thì Có Trên Lưỡi Như Lưỡi Rắn. Kẻ Nghe Thì Có Nơi Tai. Đa-Vít Nói Về Kẻ Nói Hành : “Chúng Mài Lưỡi Nhọn Như Lưỡi Rắn” (Thánh Vịnh 139, 4). Mà Con Rắn, Theo Nhận Xét Của A-Rít-Tốt Có Lưỡi Chẻ Làm Hai Và Nhọn. Lưỡi Kẻ Nói Hành Y Như Thế, Mỗi Lần Vận Dụng Lưỡi Là Vừa Cắn Vừa Tiêm Độc Vào Tai Kẻ Nghe Và Vào Danh Thơm Kẻ Bị Nói Hành.

Phi-Lô-Tê, Con Rất Yêu Dấu, Tôi Tha Thiết Cầu Mong Con Đừng Bao Giờ Nói Xấu Ai Cả, Trực Tiếp Hay Gián Tiếp Cũng Vậy. Giữ Mình Đừng Gán Cho Người Khác Những Tội Ác, Những Lỗi Lầm Giả, Hoặc Bới Móc Những Lỗi Kín, Phóng Đại Những Lỗi Đã Hiển Nhiên, Cắt Nghĩa Xấu Một Việc Tốt, Chối Sự Tốt Mà Con Biết Là Người Ta Có, Hay Che Lấp Cách Tinh Quái Sự Tốt Ấy Hoặc Làm Giảm Giá Trị Đi Bởi Đôi Lời Nói Nọ Kia : Bằng Tất Cả Những Cách Ấy, Con Xúc Phạm Nặng Nề Tới Thiên Chúa. Nhưng, Nhất Là Khi Cáo Gian Hay Chối Sự Thật Làm Cho Người Ta Bị Hại, Vì Ở Đây Có Hai Tội : Vừa Nói Dối, Vừa Làm Hại Người Ta.

Có Kẻ Khi Muốn Nói Hành, Đã Khôn Khéo Tuyên Bố Danh Dự Trước, Hoặc Nói Những Lời Có Vẻ Tử Tế, Hay Đượm Hài Hước : Đó Là Kẻ Nói Hành Tinh Quái Và Độc Dữ Nhất. Chúng Nói : “Tôi Tuyên Bố Rằng Tôi Quí Mến Người Ấy, Đàng Khác, Đó Là Một Con Người Lịch Thiệp. Tuy Vậy Phải Nói Thật, Hắn Đã Bậy Bạ Khi Làm Chuyện Đồi Bại Kia… Còn Cô Kia Là Con Nhà Đạo Đức Tử Tế, Song Cô Ta Bị Yếu Đuối, Sơ Hở…”, Và Các Điều Khéo Nói, Đón Trước Rào Sau Như Vậy. Con Đã Thấy Cách Lèo Lái Tinh Quái Ở Đó Chưa ? Kẻ Bắn Cung, Trước Hết Kéo Cái Tên Về Mình Cho Hết Sức, Nhưng Cốt Để Bắn Đi Mạnh Hơn. Những Kẻ Nói Trên Kia, Có Vẻ Rút Lời Nói Xấu Về Mình, Nhưng Mục Đích Là Để Bắn Đi Mạnh Mẽ, Làm Cho Cắm Sâu Vào Lòng Kẻ Nghe Hơn. Nói Hành Dưới Hình Thức Hài Hước Thì Ác Hiểm Hơn Hết, Vì Như Thuốc Độc Tự Nó Không Mạnh, Ngấm Rất Chậm Nên Dễ Khử Trừ, Song Nếu Uống Với Rượu Thì Vô Phương Cứu Chữa. Nói Hành Cũng Vậy, Một Mình Nó Sẽ Trượt Tai Này Sang Tai Kia Như Người Ta Thường Nói, Nhưng Nếu Được Dặm Thêm Vào Đôi Ba Câu Bông Đùa, Tinh Quái, Nó Sẽ Bám Chắc Vào Trí Người Nghe. Đa-Vít Nói : “Những Kẻ Ấy Có Nọc Rắn Độc Dưới Làn Môi” (Thánh Vịnh 139, 4). Rắn Độc Cắn, Bắt Đầu Ta Như Không Cảm Thấy Gì, Nọc Nó Chỉ Làm Cho Ta Ngứa Và Gãi Bằng Thích, Do Đó Quả Tim Và Ruột Gan Ta Càng Thấm Chất Độc, Và Sau Đó Vô Phương Chạy Chữa.

Con Đừng Nói : “Người Nầy Say Sưa Rượu Chè”, Dù Con Nhìn Thấy Rõ Ràng Họ Đang Say Sưa Đi Nữa ; Hay : “Người Kia Ngoại Tình”, Vì Con Đã Bắt Chợt Quả Tang Họ Phạm Tội ; Hoặc : “Người Nọ Loạn Luân”, Vì Con Đã Thấy Họ Phạm Lỗi Ấy : Tại Vì Chỉ Mới Thấy Một Hành Động Thôi Chưa Đủ Để Tặng Họ Danh Từ Ấy. Mặt Trời Ngưng Lại Một Lần Cho Ông Gio-Duệ Thắng Trận (Sách Gio-Duệ 10-13), Và Một Lần Khác Sầm Tối Lúc Chúa Cứu Thế Tắt Hơi, Không Ai Lại Vì Đó Mà Nói Mặt Trời Bất Động Hay Tối Đen ! Ông Noe Say Rượu Một Lần, Ông Lót Một Lần Khác, Đèo Thêm Vào Đó Một Tội Loạn Luân, Nhưng Đâu Có Phải Hai Ông Là Kẻ Nghiện Rượu, Hay Ông Thứ Hai Có Tật Loạn Luân. Phêrô Không Là Tên Khát Máu Vì Đã Một Lần Làm Đổ Máu (Khi Chém Đứt Tai Tên Đầy Tớ), Hay Ông Là Kẻ Lộng Ngôn Chỉ Vì Đã Nói Phạm Một Lần (Khi Chối Chúa). Để Đội Tên Một Tính Xấu Hay Một Nhân Đức, Phải Đã Có Tập Quán Và Làm Liên Tục. Cho Nên Gọi Một Người Là Nóng Nảy Hay Là Đứa Trộm Cướp, Vì Ta Thấy Họ Nóng Giận Hay Ăn Cắp Một Lần : Đó Là Nói Ngoa.

Dù Một Người Đã Có Nết Xấu Lâu, Ta Cũng Liều Mình Nói Ngoa Khi Gọi Họ Là Kẻ Xấu Nết. Ông Simong “hủi” Gọi Ma-Đa-Lê-Na Là Gái Tội Lỗi, Vì Trước Kia Cô Như Thế. Nhưng Ông Đã Nói Sai, Vì Cô Không Còn Thế Nữa, Trái Lại, Là Người Sám Hối Thánh Thiện. Vì Thế Chúa Giêsu Đã Bênh Vực Cô (Luca 7, 36-50). Người Pha-Ri-Sêu Ngạo Nghễ Kia Coi Người Thu Thuế Là Kẻ Đại Nghịch Bất Đạo, Hoặc Ít Nhất, Kẻ Bất Công, Ngoại Tình, Cưỡng Đoạt, Nhưng Hắn Lầm To, Vì Ông Này Được Nên Công Chính Ngay Sau Đó (Luca 18, 9-14). Vì Lòng Nhân Từ Của Thiên Chúa Lớn Lao, Đến Nỗi Chỉ Một Giây Phút Đủ Để Xin Ơn Và Được Ngay, Thì Ta Làm Sao Dám Quyết Đoán Chắc Chắn Rằng : Người Tội Lỗi Hôm Qua, Hôm Nay Vẫn Thế ? Ngày Hôm Qua Không Có Phép Xử Đoán Ngày Hôm Nay, Và Hôm Nay Về Ngày Hôm Qua. Chỉ Có Ngày Sau Cùng Sẽ Xét Đoán Về Tất Cả. Như Thế Không Bao Giờ Được Nói Người Ta Độc Ác Mà Không Có Nguy Cơ Là Nói Sai. Ta Chỉ Có Thể Nói – Nếu Có Bổn Phận – Là Họ Đã Làm Một Hành Động Xấu Nào, Đã Sống Trong Tội Thời Gian Nào, Hay Hiện Thời Đang Làm Điều Ác. Nhưng Không Được Kết Luận Từ Ngày Hôm Qua, Về Ngày Hôm Nay, Cũng Như Từ Ngày Hôm Nay Về Ngày Hôm Qua, Huống Chi Là Về Ngày Mai.

Dù Phải Rất Dè Giữ Cho Khỏi Nói Hành Người Đồng Loại, Song Cũng Còn Phải Giữ Kẻo Lại Thái Quá Trong Vấn Đề Đó, Như Có Vài Người Vì Tránh Nói Hành Lại Ca Tụng, Nói Tốt Về Các Tính Hư Nết Xấu. Nếu Có Ai Nói Hành, Con Đừng Bào Chữa Cho Họ Là Ngay Thẳng Và Thành Thật. Nếu Người Nào Rõ Ràng Có Tính Hão Huyền, Đừng Bảo Họ Là Hào Hoa Đại Độ. Các Điều Quá Thân Mật Nguy Hiểm, Đừng Cho Là Đơn Sơ Vô Tội. Sự Bất Tuân Phục, Đừng Cho Là Nhiệt Thành, Và Che Đậy Tính Kiêu Ngạo Dưới Danh Từ Cương Trực, Hay Mệnh Danh Sự Dâm Đãng Là Tình Bè Bạn. Đừng, Phi-Lô-Tê, Đừng Nghĩ Là Trốn Tránh Tật Nói Hành Bằng Cách Ủng Hộ Các Tật Xấu Khác. Trái Lại, Cái Xấu Phải Nói Là Xấu, Cái Gì Đáng Trách Phải Trách Mắng. Hành Động Như Thế Là Tôn Vinh Thiên Chúa, Nhưng Với Những Điều Kiện Sau Đây :

Để Khiển Trách Thói Xấu Kẻ Khác, Cần Phải Nhắm Lợi Ích Của Kẻ Ấy Hay Của Kẻ Ta Đang Nói Với. Trước Mặt Các Thiếu Nữ Mà Tả Những Chuyện Ái Ân Kín Đáo Của Người Này Người Nọ, Những Chuyện Ấy Hiển Nhiên Là Nguy Hiểm ; Hoặc Cách Sống Buông Tuồng Của Người Này Kẻ Khác, Trong Lời Nói Hay Bằng Thái Độ Cử Chỉ Dâm Đãng : Vậy Nếu Tôi Không Khiển Trách Ngay Cuộc Nói Chuyện Xấu Ấy Mà Lại Có Ý Miễn Chấp, Thì Các Tâm Hồn Non Trẻ Đang Nghe Kia Sẽ Nắm Cơ Hội Để Buông Theo. Cho Nên Lợi Ích Của Họ Đòi Tôi Phải Khiển Trách Thẳng Thắn Những Chuyện Ấy Ngay Lúc Đó, Trừ Phi Tôi Có Thể Dành Lại Dịp Khác Nói Tiện Hơn, Và Ít Tai Hại Cho Kẻ Mà Ta Nói Đến.

Ngoài Điều Kiện Trên, Còn Phải Là Người Có Phận Sự Phải Nói Về Vấn Đề Ấy Nữa, Như Khi Tôi Là Đầu Trong Cuộc Hội Họp Ấy, Mà Nếu Tôi Không Khiển Trách, Thì Ra Vẻ Tôi Tán Thành Tính Xấu. Còn Nếu Tôi Là Một Người Bề Dưới, Tôi Không Có Phận Sự Răn Trách Như Thế. Nhất Là Tôi Phải Hết Sức Đúng Trong Lời Nói Để Không Một Câu Nào Thừa. Chẳng Hạn, Tôi Trách Sự Quá Thân Mật Giữa Thanh Nam Và Thanh Nữ Kia, Vì Suồng Sã Và Nguy Hiểm, Thì Tôi Phải Cân Nhắc Cho Đúng, Đừng Phóng Đại Thêm Mảy May Nào. Nếu Chỉ Có Bóng Dáng Nhỏ Mọn Bên Ngoài Thôi, Tôi Sẽ Nói Chừng Đó. Nếu Là Một Sự Dại Dột Thôi, Tôi Sẽ Không Nói Thêm. Nếu Chẳng Có Bóng Dáng Tội Lỗi Cũng Chẳng Có Gì Dại Dột Thật Mà Chỉ Làm Dịp Cho Vài Đầu Óc Độc Ác Lấy Cớ Nói Hành, Thì Tôi Sẽ Không Nói Gì Hết. Khi Nói Về Người Đồng Loại, Cái Lưỡi Ở Trong Miệng Cũng Như Dao Mổ Trong Tay Nhà Giải Phẩu, Muốn Cắt Giữa Hai Đường Gân, Vậy Phải Nhắm Sao Cho Vừa Đúng, Để Khỏi Nói Thừa Nói Thiếu. Và Sau Cùng, Khi Răn Trách Thói Xấu, Ta Phải Gắng Kiêng Nể Người Có Tính Xấu Ấy Được Chừng Nào Hay Chừng Ấy.

Đã Hẳn Về Các Kẻ Tội Lỗi Công Khai, Chán Chường, Ô Nhục, Ta Có Thể Nói Tự Do, Miễn Là Với Tinh Thần Bác Ái Và Thương Cảm, Không Kiêu Hãnh Và Tự Đắc, Hay Để Thích Thú Vì Sự Xấu Của Kẻ Khác. Có Tâm Địa Này, Thực Là Dấu Hiệu Một Tấm Lòng Đê Tiện, Tồi Tàn. Tôi Chừa Ra Các Kẻ Nghịch Công Khai Của Thiên Chúa Và Hội Thánh : Những Kẻ Nầy, Phải Mạt Sát Chúng Chừng Nào Hay Chừng Nấy. Đó Là Những Bè Rối Ly Khai Và Các Lãnh Tụ Của Họ. Báo Động Có Chó Sói Ở Giữa Đàn Chiên Hay Bất Cứ Ở Đâu, Đó Là Bác Ái Vậy.[56][56]

Người Ta Thường Tự Tiện Phê Bình, Đoán Xét Các Bậc Vua Chúa Và Nói Xấu Mọi Quốc Gia Tùy Theo Tâm Tình Họ Thuận Hay Nghịch Đối Với Các Vị Ấy, Phần Con, Phi-Lô-Tê, Đừng Rơi Vào Lỗi Ấy, Ngoài Sự Xúc Phạm Thiên Chúa, Con Còn Có Thể Gây Muôn Ngàn Mối Bất Hòa.

Khi Con Nghe Ai Nói Hành, Hãy Nghi Vấn Về Lời Cáo Ấy, Nếu Có Thể Làm Được Cách Chính Đáng, Nếu Không, Hãy Bênh Vực Chủ Ý Người Bị Cáo. Nếu Trường Hợp Sau Nầy Cũng Không Được Nốt, Con Hãy Tỏ Lòng Thương Cảm Họ, Hãy Gạt Câu Chuyện Qua Bên, Trong Khi Đó Con Nhớ Và Nhắc Bạn Bè Nhớ Rằng : Người Không Sai Lỗi Là Nhờ Ơn Chúa. Con Hãy Khéo Đưa Kẻ Nói Hành Nghĩ Đến Bản Thân Hắn. Hãy Nói Vài Điều Tốt Mà Con Biết Về Người Bị Nói Hành.

CHƯƠNG 30

ĐÔI ĐIỀU CĂN DẶN THÊM VỀ LỜI NÓI

Lời Nói Phải Êm Đềm, Thẳng Thắn, Thật Thà, Ôn Tồn, Đơn Sơ Và Trung Tín. Đừng Hai Lòng, Xảo Trá Và Lừa Lọc. Đã Hẳn Không Luôn Luôn Phải Nói Tất Cả Mọi Sự Thật, Nhưng Không Được Bao Giờ Nói Sai Sự Thật. Con Hãy Tập Quen Không Bao Giờ Cố Tình Nói Sai Sự Thật, Dù Để Bào Chữa, Dù Cớ Gì Khác, Vì Nhớ Rằng : Thiên Chúa Là Thiên Chúa Sự Thật. Nếu Nhỡ Miệng Nói Dối Mà Có Thể Chữa Ngay, Nhờ Sự Cắt Nghĩa Hay Sửa Lại, Con Hãy Chữa. Để Chữa Lỗi, Một Tiếng Cáo Lỗi Chân Thành Thì Đẹp Đẽ Và Có Hiệu Lực Hơn Là Nói Dối Biết Bao.

Dẫu Đôi Khi Người Ta Có Thể Nói Loanh Quanh Khéo Léo Mà Che Bớt Hay Giấu Sự Thật Đi Cách Kín Đáo Và Khôn Ngoan, Nhưng Chỉ Được Dùng Cách Ấy Trong Chuyện Quan Trọng Khi Vinh Dự Và Công Việc Chúa Đòi Hỏi Rõ Ràng. Ngoài Ra, Các Kiểu Nói Mánh Khóe Đều Nguy Hiểm, Như Lời Thánh Kinh Nói: Chúa Thánh Thần Không Ngự Trong Tấm Lòng Xảo Trá Và Nước Đôi. Chẳng Có Sự Tinh Khôn Nào Tốt Và Đáng Chuộng Bằng Sự Đơn Sơ. Khôn Khéo Phàm Trần Và Mánh Lới Xác Thịt Là Của Con Cái Thế Gian, Con Cái Thiên Chúa Bước Đi Ngay Thẳng Và Lòng Không Khúc Khuỷu. Đấng Khôn Ngoan Nói : “Ai Bước Đi Đơn Sơ, Bước Đi Trong Bằng An”. Nói Dối, Hai Lòng Và Giả Bộ Biểu Hiện Một Tinh Thần Yếu Nhược Và Ti Tiện.

Thánh Au-Gu-Ti-Nô Viết Trong Tập Thứ Tư Của Cuốn “Tự Thuật” Rằng : Linh Hồn Mình Và Linh Hồn Bạn Đã Kết Hợp Thành Một, Nên Sau Khi Bạn Quá Cố, Đời Sống Này Trước Mắt Ngài Chỉ Còn Là Đáng Ghét, Vì Ngài Không Muốn Sống Một Nửa Như Thế, Song Đàng Khác, Cũng Vì Thế Mà Ngài Sợ Rủi Mình Chết, Thì Bạn Sẽ Phải Chết Hẳn Cả. Những Lời Này Ngài Nhận Thấy Có Vẻ Giả Tạo Và Kiểu Cách Quá Nên Ngài Sửa Lại Trong Cuốn “Cải Chính” Của Ngài Và Gọi Các Lời Ngài Nói Trước Là Dớ Dẩn. Con Thấy Đó, Phi-Lô-Tê, Linh Hồn Cao Đẹp Thánh Thiện Ấy Cũng Nhạy Cảm Trước Tâm Tình Khách Sáo Giả Tạo Đó !

Đức Trung Tín, Sự Ngay Thẳng Và Thật Thà Trong Lời Nói Thật Là Vẻ Hoa Mỹ Của Đời Sống Người Tín Hữu. “Con Dốc Lòng: Sẽ Coi Chừng Bước Đi Để Khỏi Phạm Tội Nơi Miệng Lưỡi… Ôi Chúa ! Xin Hãy Canh Gác Miệng Con ; Hãy Đóng Chốt Lưỡi Con Lại…”. Đó Là Lời Cầu Của Vua Đavít. (Thánh Vịnh 38, 2)

Vua Lu-Y Căn Dặn Chớ Nên Phản Đối Ai Trừ Phi Đó Là Một Chuyện Tội Hay Có Hại Lớn Nếu Ta Im Lặng. Mục Đích Là Tránh Mọi Cãi Cọ Và Đấu Khẩu. Khi Cần Phải Nói Ngược Lại Ai, Hay Nói Nghịch Ý Kiến Ai, Ta Nên Hiền Từ Và Khéo Xử Để Khỏi Áp Bức Tâm Trí Người Kia, Vì Gay Gắt Đả Kích Điều Nọ Điều Kia Cái Đó Chẳng Lợi Gì Cho Ai Cả.

Nói Ít Như Các Bậc Hiền Nhân Thời Xưa Khuyên Dặn, Không Cố Ý Bảo Phải Nói Ít Lời, Nhưng Đừng Nói Những Lời Vô Ích. Vì Trong Vấn Đề Ăn Nói, Không Chú Tâm Về Lượng Cho Bằng Phẩm. Và Tôi Thiết Nghĩ Nên Tránh Hai Cực Đoan :

1) Quá Trịnh Trọng Và Quá Nghiêm Nghị, Từ Chối Không Chịu Góp Phần Vào Câu Chuyện, Như Thế Tỏ Vẻ Thiếu Tin Cậy Hay Khinh Miệt. Còn Nói Huyên Thuyên Không Ngớt Miệng, Không Để Cho Người Khác Nói Thì Cũng Là Nhẹ Dạ, Nhẹ Lòng.

2) Thánh Lu-Y Cho Rằng Khi Hội Họp Với Nhau Mà Hai Ba Người Thầm Thì Riêng Rẽ, Nhất Là Lúc Ngồi Chung Bàn Ăn, Là Điều Không Tốt. Như Thế Làm Cho Người Ta Nghi Mình Nói Xấu Kẻ Khác. Ngài Nói : “Kẻ Ngồi Cùng Bàn Ăn, Nếu Có Điều Gì Vui Cười Hãy Nói Cho Mọi Người Nghe. Nếu Có Chuyện Cẩn Mật, Thì Im Lặng Đừng Nói” (Dành Để Lúc Khác).

CHƯƠNG 31

VỀ TIÊU KHIỂN, GIẢI TRÍ, TRƯỚC HẾT :

NHỮNG CÁI ĐƯỢC PHÉP VÀ ĐÁNG KHEN

Tâm Trí Và Thân Thể Ta Đôi Khi Cũng Cần Phải Nghỉ Ngơi Giải Trí. Ca-Xia-Nô Có Kể : Một Hôm, Một Người Săn Bắn Gặp Vị Thánh Sử Gioan Và Thấy Ngài Đang Vuốt Ve Một Con Chim Đa Đa Đậu Trên Nắm Tay. Người Đi Săn Hỏi Tại Sao Ngài Là Một Người Cao Trọng Mà Lại Giết Thì Giờ Cách Hèn Hạ Thế Kia. Thánh Gioan Hỏi : “Tại Sao Ông Không Cầm Cung Cứ Giương Sẵn Mãi ?”. Người Đi Săn Đáp : “Sợ Cánh Cung Cong Mãi Đến Lúc Cần Bắn Thì Không Còn Đủ Sức Mạnh Nữa”. Thánh Tông Đồ Nói : “Ấy Đó, Ông Đừng Bỡ Ngỡ Khi Thấy Tôi Lơi Trí Khôn Để Giải Trí Một Chút, Ngõ Hầu Sau Đó Tôi Có Sức Hơn Mà Chiêm Ngắm”.

Hẳn Là Một Nết Xấu Khi Quá Nghiêm Nhặt Và Mọi Rợ Đến Nỗi Không Muốn Dùng Hay Cho Kẻ Khác Dùng Đôi Chút Giải Trí.

Hóng Mát, Dạo Chơi, Chuyện Trò Vui Vẻ, Dạo Đàn, Ca Hát, Săn Bắn : Đều Là Những Giải Trí Lành Mạnh. Để Dùng Cho Đúng Cách, Chỉ Cần Ý Tứ Khôn Ngoan Thường Là Đủ, Nghĩa Là Biết Xếp Đặt Thứ Tự, Thời Giờ, Nơi Chỗ Và Chừng Mực Cho Từng Việc.

Những Trò Chơi Có Giải Thưởng Về Tài Tình Và Khéo Léo Thể Xác Hay Tinh Thần, Như Đánh Cầu, Chơi Bóng, Chơi Về Đánh Bóng, Trò Khều Vòng, Đánh Cờ V.V… Đều Là Trò Chơi Giải Trí Tự Chúng Tốt Được Phép Dùng. Song Đừng Thái Quá, Hoặc Về Thời Giờ, Hay Về Giải Thưởng. Nếu Dùng Vào Đó Nhiều Thì Giờ Quá, Không Còn Là Giải Trí, Nhưng Là Một Việc Bận Rồi, Không Còn Làm Thảnh Thơi Trí Khôn Hay Thể Xác Nữa, Trái Lại Làm Mệt Mỏi, Bải Hoải. Đánh Cờ Năm Sáu Giờ, Khi Tàn Cuộc Dĩ Nhiên Là Mệt Mỏi, Và Tâm Trí Bải Hoải. Đánh Cầu Quá Lâu Không Còn Là Giải Lao Cho Thân Xác, Song Là Làm Cho Rã Rời. Còn Giải Thưởng Hay Tiền Góp Quá Lớn, Thì Tâm Trí Các Người Chơi Trong Cuộc Sẽ Bị Chi Phối Bởi Ham Lợi. Ngoài Ra, Đặt Phần Thưởng Lớn, Hay Góp Tiền Lớn Quá Trong Những Trò Chơi Thường Thức Không Quan Trọng Như Các Loại Trò Chơi Thường Thấy, Thì Thật Là Cả Một Sự Bất Công Lệch Lạc. Nhất Là, Phi-Lô-Tê, Con Hãy Ý Tứ Đừng Đem Lòng Trìu Mến Các Cái Đó, Vì Tiêu Khiển Có Lương Thiện Mấy Mà Để Hết Tâm Trí Vào Đó Thì Vẫn Là Tật Xấu, Nết Hư. Tôi Không Bảo Không Nên Vui Thích Lúc Chơi, Nếu Không Thì Còn Đâu Là Giải Trí. Song Tôi Bảo Là Không Được Đặt Tâm Trí Vào Đó Để Ước Ao, Để Thỏa Thích Và Sốt Sắng Quá.

 

CHƯƠNG 32

NHỮNG TRÒ CHƠI CẤM

Chơi Tứ Sắc, Chơi Bài Tây Và Các Trò Giống Vậy, Là Những Trò Chơi Do May Rủi Mà Ăn Nhau, Không Những Là Cách Tiêu Khiển Nguy Hiểm Mà Thôi, Như Khiêu Vũ, Nhưng Còn Đương Nhiên Đáng Trách Và Xấu. Dó Đó Chúng Vừa Bị Luật Quốc Gia Cũng Như Luật Thiên Chúa Cấm. Con Sẽ Thắc Mắc : Nào Có Gì Xấu Đâu ? Việc Được Thua Trong Các Cuộc Chơi Đó Không Hợp Lẽ Phải, Song Chỉ Nhờ May Rủi Mà Được, Nhiều Khi Người Được Chẳng Đáng Được, Nhưng Chỉ Vì Khôn Khéo Và Mưu Mẹo. Cho Nên Như Thế Là Không Hợp Lẽ Phải. Con Sẽ Nói : Chúng Tôi Đã Thỏa Thuận Như Thế. Thoả Thuận Này Chỉ Có Tác Dụng Là Làm Cho Người Được Của Không Được Cách Bất Công, Nhưng Không Phải Do Đó Mà Sự Thỏa Thuận Kia Trở Nên Hợp Lý Và Trò Chơi Cũng Hợp Lý. Vì Tiền Được Phải Là Phần Thưởng Cho Tài Khéo, Nay Nó Trở Nên Phần Thưởng Cho May Rủi, Là Cái Chẳng Đáng Được Thưởng Gì Cả, Vì May Rủi Đâu Có Tùy Ở Tài Ta.

Đàng Khác, Các Trò Chơi Ấy Mang Tiếng Là Tiêu Khiển, Được Bày Ra Để Giải Trí, Tuy Vậy, Chúng Chẳng Giải Lao Gì, Trái Lại, Bắt Ta Lao Lung Nhiều. Chẳng Lao Lung Sao Khi Phải Vò Đầu Bóp Trán Đem Hết Tinh Thần Chú Ý Vào Đó, Tâm Trí Lại Xôn Xao Bởi Bao Lo Lắng, Sợ Nọ Sợ Kia, Hồi Hộp, Hối Hả ? Có Sự Chú Ý Nào Buồn Thảm, Âm U Và Rầu Rĩ Bằng Sự Chú Ý Của Người Chơi ? Nào Không Ai Được Nói Gì Về Ván Chơi, Nào Không Được Cười Đùa, Không Được Ho Hắng ! Nếu Không Giữ Là Họ Đâm Khùng Liền !

Cuối Cùng, Chỉ Ai Được Thì Người Ấy Vui. Cái Vui Ấy Không Bất Công Sao Được, Vì Nó Vui Khi Bạn Nó Mất Mát Và Buồn Khổ ? Kiểu Trò Chơi Ấy Chắc Chắn Là Hèn Hạ ! Vì Ba Lý Trên, Các Trò Chơi Ấy Bị Cấm. Vua Thánh Lu-Y, Khi Biết Bá Tước Xứ Ăng-Giu (Anjou) Anh Em Của Ngài Và Quan Gô-Chi-Ê Nơ-Mua (Gautier De Nemours) Đánh Bạc, Thì Dù Đang Lâm Bệnh Ngài Cũng Chỗi Dậy Lảo Đảo Đi Đến Phòng Các Ông Kia, Cầm Bàn Cờ, Cầm Con Súc Sắc Và Một Nắm Tiền Bạc Ném Qua Cửa Sổ Xuống Biển Trong Một Cử Chỉ Phẫn Nộ. Cô Sara Thánh Thiện Và Thanh Khiết Thưa Với Chúa Về Lòng Trong Trắng Vô Tội Của Mình : “Chúa Ôi! Chúa Biết Con Không Hề Trà Trộn Trong Đám Người Cờ Bạc”.

CHƯƠNG 33

VỀ KHIÊU VŨ VÀ CÁC LOẠI TIÊU KHIỂN
ĐƯỢC PHÉP NHƯNG NGUY HIỂM

Các Vũ Điệu Và Khiêu Vũ ^[57][57] Tự Bản Chất Là Chuyện Vô Can. Nhưng Theo Thói Người Ta Thường Làm, Chúng Lại Nghiêng Về Phía Xấu, Vì Vậy Đầy Nguy Hiểm. Người Ta Nhảy Về Đêm Trong Chỗ Ánh Đèn Mờ Ảo Tối Tăm. Dễ Len Vào Đó Nhiều Chuyện Tồi Bại, Tăm Tối Nơi Những Người Bẩm Tính Nghiêng Về Sự Dữ. Thức Đêm Thật Tợn Rồi Ngày Mai Mất Cả Buổi Sáng Để Ngủ, Như Vậy Là Mất Dịp Làm Tôi Chúa Trong Những Buổi Ấy. Tắt Một Lời, Thay Đổi Ngày Với Đêm, Đổi Ánh Sáng Lấy Tối Tăm, Việc Lành Với Chơi Bời Lăng Nhăng Như Thế, Luôn Luôn Là Chuyện Cuồng Dại. Ai Ai Đến Khiêu Vũ Cũng Khoe Khoang. Mà Khoe Khoang Là Mở Cửa Cho Những Tình Cảm Xấu, Ái Tình Nguy Hiểm Và Đáng Chê Trách Lọt Vào Nhờ Dịp Khiêu Vũ.

Phi-Lô-Tê, Tôi Nói Với Con Về Khiêu Vũ, Cũng Như Các Y Sĩ Nói Về Các Thứ Nấm. Các Ông Ấy Cho Biết : Ngay Các Loại Nấm Ngon Nhất Cũng Chẳng Bổ Ích Gì. Tôi Cũng Nói : Những Buổi Khiêu Vũ Tốt Đẹp Nhất Cũng Chẳng Có Gì Tốt. Nếu Phải Ăn Nấm, Hãy Cẩn Thận Nấu Dọn Tử Tế. Nếu Đôi Dịp Con Không Thể Khước Từ Dự Những Buổi Khiêu Vũ, Hãy Cẩn Thận Mà Sửa Soạn! Sửa Soạn Thế Nào Ư ? Bằng Nết Na Đoan Trang, Bằng Nghiêm Trang Tử Tế Và Bằng Chủ Ý Ngay Lành. Các Y Sĩ Khuyên Người Ăn Nấm : Ăn Ít Và Đôi Khi Thôi. Dù Được Nấu Dọn Tử Tế Chăng Nữa, Ăn Nhiều Thì Vẫn Nhiễm Độc. Con Hãy Khiêu Vũ Ít, Và Ít Khi Thôi, Phi-Lô-Tê ! Nếu Không Sẽ Khó Tránh Hiểm Họa Ưa Thích Các Cái Đó.

Theo Pli-Nô, Các Nấm Có Đặc Tính Hút Các Chất Độc Quanh Nó, Vì Thân Nó Xốp. Nếu Nó Ở Gần Rắn Rết, Nó Sẽ Hút Lấy Nọc Độc Của Chúng[58][58]. Các Khiêu Vũ, Vũ Điệu Và Các Cuộc Tụ Hội Tối Tăm Như Thế Lôi Kéo Các Nết Hư, Tội Lỗi Đến : Nào Là Cãi Cọ Ghen Tương, Khinh Bỉ Và Ái Tình Man Dại Nông Nổi. Cũng Như Các Cuộc Nhảy Múa Ấy Làm Lỗ Chân Lông Nở Ra Để Toát Mồ Hôi, Chúng Cũng Làm Cho Trái Tim Mở Ra. Lúc Ấy, Nếu Có Con Rắn Nào Đến Nhỉ Tai Vài Lời Dâm Đãng, Đôi Câu Tán Tỉnh Hay Nịnh Bợ, Hay Có Loại “rắn Thần” Nào Đến Nhìn Cách Lả Lơi, Liếc Mắt Tống Tình, Trái Tim Sẽ Dễ Bị Thu Phục Và Dễ Bị Bả Độc.

Ôi Phi-Lô-Tê, Các Loại Tiêu Khiển Cuồng Nhiệt Ấy Thường Đầy Gian Nguy. Chúng Phá Tan Tinh Thần Đạo Đức, Làm Kiệt Quệ Sức Lực, Làm Nguội Lạnh Đức Mến, Khêu Gợi Trong Hồn Muôn Nghìn Tình Ngang Trái. Cho Nên Nếu Có Dùng, Phải Hết Sức Thận Trọng.

Người Ta Nói : Sau Khi Ăn Nấm, Phải Uống Rượu Mạnh. Tôi Cũng Nói : Sau Khi Khiêu Vũ Phải Dùng Đôi Điều Suy Niệm Tốt Lành Thánh Thiện Để Chận Đứng Các Tình Cảm Nguy Hiểm Mà Cuộc Vui Chơi Vô Bổ Kia Đã Có Thể Lùa Vào Tâm Trí Ta. Suy Niệm Như Thế Nào ?

1) Lúc Con Đang Bận Khiêu Vũ, Bao Linh Hồn Đang Bị Thiêu Trong Lửa Hỏa Ngục Vì Tội Phạm Trong Lúc Khiêu Vũ Hoặc Vì Khiêu Vũ.

2) Bao Nhiêu Tu Sĩ Và Nhà Đạo Đức Đang Lúc Ấy Ở Trước Nhan Thánh Chúa, Ca Ngợi Và Chiêm Ngưỡng Vẻ Tuyệt Mỹ Của Ngài. Ôi, Thật Thời Giờ Của Các Người Ấy Đã Được Dùng Đúng Chỗ Hơn Thời Giờ Của Con !

3) Đang Lúc Con Vui Chơi, Bao Linh Hồn Qua Đời Trong Âu Lo Khắc Khoải. Muôn Ngàn Người Đang Đau Đớn Rên Xiết Trên Giường Bệnh Trong Bệnh Viện Hay Ngoài Phố… Thương Thay, Họ Chẳng Được An Nghỉ Chút Nào. Con Có Thông Cảm Tình Cảnh Họ Chăng ? Hay Con Có Nghĩ Rằng Ngày Kia Con Sẽ Phải Rên Xiết Như Họ, Còn Các Kẻ Khác Sẽ Nhảy Múa Như Con Làm Lúc Nãy ?

4) Chúa Giêsu, Đức Mẹ, Các Thiên Thần Và Các Thánh Đã Xem Thấy Con Trong Cuộc Khiêu Vũ. Ôi, Các Ngài Chắc Thương Hại Con Lắm, Khi Thấy Con Để Lòng Vui Thú Các Chuyện Hão Huyền, Chú Tâm Vào Các Cái Vô Lối Ấy !

5) Thảm Thay, Lúc Con Mê Mải Trong Cuộc Vui Chơi, Thời Giờ Trôi Qua, Sự Chết Tới Gần. Con Hãy Xem Nó Nhạo Cười Con, Nó Mời Con Đến Vũ Điệu Tử Thần Của Nó. Trong Cuộc Ấy, Tội Lỗi Xưa Của Con Sẽ Rên Xiết Như Tiếng Đàn Réo Rắt Và Bước Nhảy Độc Nhất Của Con Sẽ Là Từ Sự Sống Sang Cõi Chết. Khiêu Vũ Ấy Mới Thật Là Trò Chơi Qua Thời Giờ Của Kẻ Phải Chết : Ở Đây Họ Từ Thời Gian Mà Bước Qua Đời Đời Hạnh Phúc Hay Đời Đời Bất Hạnh.

Tôi Đề Nghị Mấy Điểm Suy Niệm Nho Nhỏ Ấy, Còn Thiên Chúa Sẽ Gợi Cho Con Nhiều Điểm Khác Cũng Cùng Mục Đích, Nếu Con Có Lòng Kính Sợ Ngài.

CHƯƠNG 34

KHI NÀO CÓ THỂ DỰ CUỘC VUI VÀ KHIÊU VŨ ?

Để Dự Cuộc Vui (“party”) Và Khiêu Vũ Cách Tử Tế, Phải Là Để Giải Trí, Không Quyến Luyến, Trong Một Thời Gian Ngắn Chứ Không Kéo Dài Đến Mỏi Mệt Hay Bải Hoải, Và Phải Ít Khi Có, Nếu Có Thường Xuyên, Thì Cuộc Giải Trí Đã Biến Thành Một Việc Bận. Có Thể Dự Cuộc Vui Và Khiêu Vũ Trong Trường Hợp Nào ? Những Dịp Chánh Đáng Để Vui Chơi Và Khiêu Vũ Vô Can Vô Tội Thì Có Nhiều Hơn, Còn Các Cuộc Vui Chơi Bị Cấm Thì Hiếm Hơn Vì Đã Hẳn Các Cuộc Chơi Như Thế Đáng Trách Và Nguy Hiểm Hơn. Tắt Một Điều, Con Vui Chơi Và Khiêu Vũ Theo Các Điều Kiện Tôi Đã Bảo Là Khi Phải Chiếu Cố Hay Vì Nể Tình Bạn Bè Quen Thuộc Tử Tế Của Con. Sự Khôn Ngoan Và Thận Trọng Sẽ Bảo Cho Con Biết Phải Xử Trí Thế Nào. Vì Sự Chiếu Cố Nể Tình Là Một Hiệu Quả Của Đức Bác Ái, Nó Làm Cho Các Việc Vô Tội Vô Hại Nên Tốt, Việc Nguy Hiểm Nên Được Phép. Nó Còn Phá Cái Ác Tính Nơi Các Việc Có Đôi Khía Cạnh Xấu. Vì Thế, Các Trò Chơi May Rủi Chiếu Lý Ra Đáng Trách Trở Nên Không Đáng Trách, Nếu Đôi Khi Vì Nể Tình Chính Đáng Ta Phải Dự Vào.

Tôi An Lòng Vì Đọc Trong Tiểu Sử Thánh Ca-Rô-Lô Bô-Rô-Mêô Thấy Thánh Nhân Cũng Nể Tình Người Thụy Sĩ Trong Đôi Điều Mà Thường Ngài Rất Nghiêm Ngặt. Còn Thánh I-Nha-Xiô Loay-Ô-La Khi Được Mời Cũng Nhận Chơi. Còn Thánh Ê-Li-Da-Bét, Hoàng Hậu Hung Gia Lợi, Lúc Người Đến Các Buổi Họp Bạn Giải Trí, Cũng Vui Chơi Và Khiêu Vũ Không Làm Hại Gì Cho Lòng Đạo Đức Của Người. Lòng Đạo Này Đã Ăn Sâu Vào Hồn Người Như Những Phiến Đá Quanh Hồ Riê-Ti[59][59], Càng Bị Sóng Đập Lại Càng Thêm Vững Mạnh, Thì Lòng Đạo Đức Của Người Lại Càng Lớn Mạnh Giữa Các Phồn Hoa Giả Trá Mà Người Phải Tham Dự Vì Địa Vị Bó Buộc. Thế Đó ! Ngọn Lửa Hồng Thì Cháy Bùng Theo Sức Gió, Còn Ngọn Lửa Leo Lét Thì Sẽ Tắt Ngấm Trước Cơn Gió Nhẹ, Nếu Ta Không Che Đi.

 

CHƯƠNG 35

PHẢI TRUNG TÍN TRONG VIỆC LỚN VÀ NHỎ.

Trong Sách Diệu Ca, Bạn Tình Thánh Có Nói : Bạn Người Đã Làm Ngài Si Mê Bởi Vẻ Diễm Lệ Của Đôi Mắt Và Dáng Yêu Kiều Của Sợi Tóc Phất Phơ (Diệu Ca 4, 9). Trong Các Phần Thân Thể Người Ta, Không Có Gì Cao Quý Hoặc Vì Kỹ Thuật Tinh Vi Hay Vì Sự Linh Động Cho Bằng Con Mắt, Nhưng Cũng Không Có Gì Nhỏ Hèn Hơn Sợi Tóc. Do Đó, Bạn Tình Thánh Muốn Cho Hiểu : Ngài Không Chỉ Hài Lòng Về Các Việc Lớn Lao Của Các Người Đạo Đức, Nhưng Cả Những Việc Nhỏ Và Hèn Mọn Của Họ. Và Muốn Phụng Sự Ngài Như Ý Ngài Sở Nguyện, Phải Cẩn Thận Phục Vụ Ngài Trong Việc Lớn, Việc Trọng Cũng Như Việc Nhỏ, Việc Hèn, Bởi Vì Đàng Nào Ta Cũng Có Thể Làm Ngài Say Mến Ta Bởi Tình Yêu Của Ta.

 

Chúa Không Chỉ Hài Lòng Về Các Việc Lớn Lao Của Các Người Đạo Đức, Mà Còn Cả Những Việc Nhỏ Hèn Của Họ, Như Các Việc Tầm Thường Vô Danh Trong Đời Sống Gia Đình : Làm Việc Nội Trợ, Nấu Cơm, Giặt Giũ, Lo Cho Con Cái  V.V…

                                                (Phần 3, Chương 35)

Con Hãy Sẵn Sàng, Phi-Lô-Tê, Mà Chịu Nhiều Đau Khổ Lớn Lao Vì Chúa, Ngay Cả Tử Đạo. Hãy Quyết Chí Dâng Ngài Những Gì Quí Nhất Của Con, Nếu Ngài Ưng Lấy : Cha Mẹ, Anh Em, Vợ Chồng, Con Cái, Đôi Mắt Của Con Và Cả Mạng Sống Nữa. Con Hãy Dọn Lòng Sẵn Sàng.

Nhưng Nếu Quan Phòng Chúa Không Gửi Cho Con Các Gian Khổ Cay Cực Và Lớn Lao Như Thế, Không Đòi Con Hy Sinh Con Mắt Của Con, Thì Hãy Dâng Ngài Ít Ra Mấy Sợi Tóc. Nghĩa Là, Hãy Yên Hàn Chịu Đựng Êm Thắm Các Sỉ Nhục Nho Nhỏ, Những Cái Bất Tiện Tí Xíu, Những Sự Mất Mát Thường Ngày Xảy Ra, Không Quan Trọng Gì Mấy. Vì Nhờ Các Dịp Nho Nhỏ Ấy, Làm Với Tình Mến, Con Sẽ Chiếm Trọn Trái Tim Ngài Thuộc Về Của Con. Các Việc Tình Mến Nho Nhỏ Nhật Ấy : Đau Đầu, Nhức Răng, Sưng Tay Sưng Chân, Hay Tính Khí Kỳ Quặc Của Chồng Hay Vợ Mình, Đánh Vỡ Cốc (Ly), Sự Khinh Miệt Hay Hờn Dỗi, Mất Bao Tay, Mất Nhẫn, Khăn Tay, Hay Khó Chịu Phải Đi Ngủ Sớm Để Mai Dậy Sớm Mà Cầu Nguyện, Mà Rước Lễ ; Xấu Hổ Khi Phải Làm Đôi Việc Đạo Đức Trước Công Chúng… Nói Tóm, Mọi Cái Đau Khổ Nho Nhỏ, Nếu Nhận Chịu Với Tình Mến, Đều Làm Thỏa Lòng Chúa Rất Nhiều, Đấng Đã Hứa Ban Cho Kẻ Bố Thí Một Bát Nước Lã, Một Biển Đầy Phúc Lạc ! Đàng Khác, Vì Các Dịp Ấy Thường Xảy Ra Luôn, Nên Nếu Ta Biết Dùng, Đó Là Một Phương Thế Lớn Để Ta Thu Tích Một Kho Báu Thiêng Liêng.

Khi Tôi Đọc Trong Đời Bà Thánh Ca-Ta-Ri-Na Thành Xiê-Na Thấy Bao Lần Ngất Trí, Tinh Thần Bay Bổng, Bao Lời Khôn Ngoan, Thượng Trí, Ngay Cả Nhiều Bài Giảng Bà Nói, Tôi Tin Chắc Rằng Với Con Mắt Ấy, Con Mắt Chiêm Vọng Ấy, Người Đã Làm Lòng Bạn Tình Chí Thánh Trên Trời Say Mê Người. Song Tôi Cũng Được An Ủi Không Kém Khi Thấy Người Lụi Hụi Trong Bếp Của Thân Sinh Người Lúc Nấu Nướng, Quạt Lửa, Xào Thịt, Lúc Nhào Bánh Và Làm Mọi Công Việc Tầm Thường Nhất Trong Gia Đình Với Một Lòng Can Đảm Đầy Tình Mến Chúa. Tôi Không Kém Ngưỡng Mộ Việc Suy Ngắm Nhỏ Mọn Người Làm Giữa Mọi Công Việc Nội Trợ Thấp Hèn Nhất, Cũng Như Không Kém Quí Chuộng Các Ngất Trí Và Bay Bổng Tinh Thần Người Thường Có, Mà Chúa Ban Cho Người Như Phần Thưởng Cho Sự Khiêm Nhường Hạ Mình Kia. Người Suy Ngắm Như Thế Này : Khi Dọn Cơm Cho Cha, Người Tưởng Mình Là Bà Thánh Mat-Ta Đang Dọn Bữa Cho Chúa; Rồi Phục Vụ Mẹ Người Như Là Phục Vụ Đức Mẹ; Các Anh Em Người Như Là Các Thánh Tông Đồ. Cứ Như Thế, Người Kích Thích Mình Phục Vụ Trong Tâm Trí Tất Cả Triều Đình Thiên Quốc, Và Làm Các Việc Thấp Hèn Với Một Tâm Hồn Nhiệt Tình Êm Ái, Vì Người Biết Thánh Ý Thiên Chúa Muốn Vậy.

Phi-Lô-Tê, Tôi Kể Gương Ấy Ra Để Cho Con Biết : Cần Phải Chu Toàn Tất Cả Các Hành Động Ta, Dù Chúng Thấp Hèn Mấy, Để Phụng Sự Đấng Chí Tôn.

Để Được Thế, Tôi Hết Sức Khuyên Con Bắt Chước Người Phụ Nữ Đảm Đang Mà Sa-Lô-Môn Đã Ca Tụng : Bà Bắt Tay Làm Các Việc Mạnh Mẽ, Lớn Lao, Can Đảm, Song Cũng Không Nhãng Việc Rút Chỉ Quấn Sợi : “Người Tra Tay Làm Việc Mạnh, Và Đưa Tay Quấn Sợi” (Cách Ngôn 31, 19). Con Tra Tay Làm Việc Mạnh Mẽ Khi Con Chuyên Cần Lo Cầu Nguyện, Suy Ngắm, Lĩnh Các Bí Tích, Thông Truyền Tình Yêu Chúa Cho Các Linh Hồn, Kích Thích Những Ý Tốt Nơi Các Tâm Hồn, Và Sau Cùng Làm Những Việc Lớn Và Quan Trọng Tùy Theo Địa Vị Con. Nhưng, Đừng Quên Cái Việc Cuốn Sợi, Nghĩa Là Con Hãy Thực Hành Các Nhân Đức Nhỏ Mọn, Là Những Đức Nảy Nở Tràn Lan Như Hoa Dưới Chân Thập Giá : Giúp Đỡ Người Nghèo, Thăm Bệnh Nhân, Săn Sóc Gia Đình Cùng Những Việc Phụ Thuộc, Sự Chuyên Tâm Cần Mẫn Làm Việc Luôn Luôn Để Khỏi Ngồi Không. Khi Làm Các Việc Ấy, Con Hãy Chêm Vào Đó Các Ý Tưởng Giống Như Thánh Ca-Ta-Ri-Na Mà Tôi Vừa Kể Lúc Nãy.

Các Cơ Hội Lớn Để Phụng Sự Thiên Chúa Hiếm Có Lắm, Còn Các Dịp Nhỏ Mọn Thì Nhan Nhản. Mà Chúa Cứu Thế Phán: “Ai Trung Tín Trong Các Điều Nhỏ, Sẽ Được Đặt Lên Làm Nhiều Điều Lớn” (Luca 19, 17). Vậy Con Hãy Làm Mọi Sự Vì Danh Chúa, Thì Mọi Sự Sẽ Được Làm Cách Chu Đáo Và Hoàn Toàn, Dù Nấu Bếp, Dọn Ăn Uống, Hay Ngủ Nghỉ V.V… Miễn Là Con Biết Hướng Các Công Việc Con Về Ý Tốt Chắc Con Sẽ Được Hưởng Nhiều Ích Lợi Trước Mặt Chúa, Khi Làm Những Sự Ấy Chỉ Vì Chúa Muốn Con Làm.

 

CHƯƠNG 36

PHẢI CÓ TINH THẦN CÔNG BÌNH VÀ HỢP LÝ

Ta Là Người Bởi Có Lý Trí, Ấy Thế Mà Kiếm Được Những Người Biết Điều Quả Là Hiếm, Nhất Là Tự Ái Thường Làm Ta Đi Trệch Lẽ Phải, Đưa Ta Vô Tình Tới Muôn Ngàn Cái Bất Công, Bất Chính Nhỏ Song Nguy Hại, Chúng Có Thể Ví Như Những Con Chồn Nhỏ, Phá Phách Vườn Nho Mà Sách Diệu Ca Nói Đến (Diệu Ca 11, 45). Vì Chúng Càng Nhỏ, Ta Càng Không Lưu Ý Tới, Và Vì Chúng Nhiều, Chúng Sẽ Phá Hại Nhiều. Những Cái Tôi Sắp Nói Cho Con Đây Con Xem Chẳng Phải Là Bất Công Và Phi Lý Ư ?

Một Chút Gì Ta Cũng Tố Cáo Kẻ Khác, Còn Ta Lại Tha Thứ Cho Mình Rất Nhiều. Ta Muốn Bán Đắt Mua Rẻ. Ta Muốn Người Ta Giữ Công Bình Với Người Khác, Còn Đối Với Ta Và Tại Nhà Ta, Thì Họ Phải Nhân Nhượng, Nới Rộng. Ta Muốn Người Khác Hiểu Đúng Và Hiểu Tốt Về Các Lời Ta, Còn Ta Lại Dễ Mích Lòng Mủi Lòng Vì Lời Của Họ. Ta Muốn Kẻ Khác Trao Của Cho Ta Khi Ta Trao Tiền Đủ Cho Họ, Thế Thì Ngược Lại, Họ Giữ Của Họ Lại Và Trả Lại Tiền Cho Ta Chẳng Vẫn Là Công Bình Sao ? Ta Bất Mãn Vì Họ Không Chịu Nhượng Bộ Ta, Chẳng Phải Họ Có Lý Hơn Mà Bực Tức Vì Ta Làm Rầy Rà Họ Ư ?

Nếu Ta Ưng Thích Một Việc, Ta Lơ Là Mọi Các Khác ; Và Ta Rà Soát Loại Bỏ Tất Cả Cái Gì Không Hợp Sở Thích Ta. Nếu Có Người Bề Dưới Nào Của Ta Không Làm Hài Lòng Ta, Hoặc Ta Đã Có Lần Tức Giận Họ Thì Dù Họ Làm Gì, Ta Cũng Coi Là Xấu, Ta Sẽ Không Ngần Ngại Làm Cực Lòng Họ Và Luôn Luôn Ta Kỳ Kèo Tra Vấn. Trái Lại, Có Ai Vừa Ý Ta, Họ Có Lầm Lỡ Gì Ta Cũng Bào Chữa Cho. Có Những Trẻ Em Có Đức Tính Tốt Mà Cha Mẹ Không Thèm Nhìn Đến Chỉ Vì Chúng Có Một Khuyết Tật Thể Xác Nào Đó. Còn Trẻ Xấu Tính Khác Lại Được Chiều Chuộng Vì Chúng Xinh Đẹp.

Trong Mọi Sự Ta Ưa Người Giàu Hơn Kẻ Nghèo, Dù Họ Thế Nào, Tốt Hay Nhân Đức. Ta Ưa Chuộng Kẻ Áo Quần Bảnh Bao. Ta Đòi Quyền Lợi Ta Phải Được Tôn Trọng, Còn Muốn Người Khác Phải Nhân Nhượng Hơn Khi Họ Đòi Quyền Lợi Họ. Ta Chi Li Cặn Kẽ Giữ Gìn Địa Vị Ta, Còn Muốn Kẻ Khác Khiêm Tốn Và Nhún Nhường. Ta Trách Móc Kẻ Khác Dễ Dàng, Nhưng Không Muốn Kẻ Khác Chê Trách Ta. Làm Gì Cho Kẻ Khác, Ta Cho Là Nhiều, Kẻ Khác Làm Cho Ta, Ta Cho Là Chẳng Có Mấy. Tóm Lại Ta Giống Như Chim Đa Đa Của Páp-La-Gô-Ni (Paphlagonie), Có Hai Quả Tim : Một Quả Tim Hiền Từ, Dễ Chịu, Nhân Nhượng Đối Với Mình ; Một Quả Tim Kia Cứng Cỏi, Nghiêm Khắc, Ngặt Nghèo Với Kẻ Khác. Ta Có Hai Lượng : Lượng Để Đong Phần Lợi Của Ta Cho Rộng Rãi Hết Sức, Và Lượng Kia Để Xẻn Xo Phần Của Kẻ Khác Cho Càng Bớt Chừng Nào Càng Hay. Lời Thánh Kinh Nói: “Môi Miệng Lừa Đảo Nói Lời Hai Ý”, Nghĩa Là Chúng Tráo Trở Và Có Hai Lường : Một To Để Nhận, Một Nhỏ Để Trao. Đó Là Điều Đáng Ghét Trước Mặt Thiên Chúa.

Phi-Lô-Tê, Con Hãy Gắng Công Bình, Đều Nhau, Trong Mọi Hành Động. Đặt Mình Vào Địa Vị Người Ta Và Địa Vị Con, Như Thế Chắc Chắn Con Sẽ Xét Đoán Đúng Mực. Con Hãy Coi Mình Như Người Bán Khi Con Mua, Và Như Người Mua Khi Con Bán, Lúc Ấy Con Sẽ Bán Và Mua Cách Công Bình. Chưa Kể Ta Tính Cách Chặt Chẽ Trong Cái Có Lợi Cho Ta, Tất Cả Những Cái Bất Công Tôi Kê Trên Đây Nhỏ Mọn Thật, Vì Chúng Không Buộc Phải Đền Trả, Nhưng Không Phải Là Chúng Không Buộc Ta Phải Sửa Mình Đâu. Đó Là Những Khuyết Điểm Lớn Ngược Lẽ Phải Và Đức Bác Ái, Chẳng Mấy Chốc Sẽ Thành Chuyện Gian Manh, Xảo Trá. Người Ta Chẳng Thiệt Gì Khi Sống Đại Độ, Cao Quí, Lịch Thiệp Và Có Lòng Cao Thượng, Công Bằng Và Hợp Lý. Phi-Lô-Tê Con, Hãy Nhớ Siêng Năng Xét Lòng Con Xem Nó Có Đối Xử Với Người Đồng Loại Như Con Muốn Họ Đối Với Con Nếu Con Ở Địa Vị Họ. Lẽ Phải Đòi Vậy ! Vua Tra-Gia-Nô Được Các Cận Thận Tâu Cho Biết Là Ông Quá Ư Dễ Dàng Cho Người Ta Yết Kiến, Nhà Vua Trả Lời : “Phải, Sao Trẫm Chẳng Phải Là Một Hoàng Đế Dễ Dãi Cho Người Ta Gặp, Cũng Như Giả Sử Khi Trẫm Là Một Người Thường Mà Mong Được Gặp Hoàng Đế Ư ?”.

 

CHƯƠNG 37

VỀ CÁC ƯỚC MUỐN

Ai Cũng Biết Phải Vứt Bỏ Những Ước Muốn Xấu, Vì Ước Muốn Điều Xấu Làm Ta Nên Xấu. Phi-Lô-Tê, Tôi Còn Nói Hơn Thế, Đừng Ước Muốn Các Điều Nguy Hiểm Cho Tâm Hồn, Như Khiêu Vũ, Các Trò Chơi Và Các Loại Tiêu Khiển Tương Tự, Các Danh Vọng, Chức Tước, Các Thị Kiến (Nhìn Thấy Hiện Tượng Lạ) Và Ngất Trí, Vì Trong Các Sự Ấy Có Rất Nhiều Nguy Hiểm Khoe Khoang Và Dễ Bị Ảo Tưởng. Con Đừng Ước Muốn Những Điều Xa Xôi, Nghĩa Là Chúng Chỉ Đến Với Con Mãi Sau Nầy, Như Nhiều Người Khác Từng Làm, Vì Đó Họ Đâm Mệt Và Làm Phí Sức Tâm Trí Họ Cách Vô Ích, Và Lao Đầu Vào Những Mối Lo Lắng Xao Xuyến. Giả Sử Một Thanh Niên Hết Sức Ao Ước Được Nhận Một Chức Vụ Gì Trước Khi Đến Thời, Tôi Xin Hỏi Ước Mong Đó Có Lợi Gì Cho Anh ? Nếu Một Người Đàn Bà Có Chồng Lại Mong Làm Nữ Tu, Thì Làm Sao Được ? Hay Tôi Cứ Muốn Mua Của Cải Của Người Hàng Xóm Khi Người Ta Không Có Ý Định Bán, Chẳng Phải Tôi Mất Thời Giờ Để Mơ Ước Hão Sao ? Hay Đang Liệt Giường, Tôi Lại Muốn Giảng Hay Hành Lễ, Viếng Bệnh Nhân, Làm Những Công Việc Người Khỏe Mạnh, Các Ước Muốn Đó Chẳng Hão Huyền Ư ? Vì Lúc Đó Tôi Có Làm Được Đâu ? Ấy Thế Mà Các Mơ Ước Vô Dụng Ấy Lại Choán Hết Chỗ Của Các Nguyện Ước Khác Đáng Lẽ Phải Có : Như Trở Nên Kiên Nhẫn, Bằng Lòng Nhẫn Nhục, Hãm Mình Ép Xác, Vâng Lời, Hiền Từ Trong Đau Đớn, Là Những Điều Thiên Chúa Muốn Tôi Thực Hành Bây Giờ. Thường Thường Ta Hay Có Những Ước Muốn Như Đàn Bà Có Mang, Muốn Ăn Trái Dâu Tươi Trong Mùa Thu, Và Nho Tươi Lúc Mùa Xuân, Toàn Là Của Trái Mùa !

Tôi Không Tán Thành Người Đang Có Bổn Phận Này Hay Công Việc Kia Lại Tỏ Ý Mong Ước Một Cảnh Sống Khác, Hay Mong Muốn Những Công Việc Không Hợp Với Địa Vị Hiện Thời Của Mình. Vì Các Ước Ao Đó Làm Hao Tâm Trí Và Khiến Nó Tê Liệt Trong Công Việc Đang Phải Làm. Nếu Tôi Ước Mong Sự Cô Tịch Của Nhà Ẩn Tu, Tôi Mất Thời Giờ, Và Mong Ước Ấy Đoạt Mất Chỗ Của Cái Mong Ước Khác Cần Phải Có Là Chu Toàn Hết Sức Bổn Phận Hiện Thời Của Tôi. Tôi Cũng Không Ủng Hộ Cả Người Ước Ao Được Trí Khôn Minh Mẫn Hơn, Phê Phán Xác Đáng Hơn, Vì Đó Là Những Ước Mong Hão Huyền, Thay Vì Ước Mong Tu Luyện Tâm Trí Hiện Thời Đang Có. Cũng Đừng Ước Mong Những Phương Thế Mà Ta Không Thể Có Để Phụng Sự Thiên Chúa, Nhưng Hãy Nguyện Ước Dùng Các Cái Hiện Đang Có Một Cách Tử Tế. Những Điều Nói Đây Là Phản Đối Những Ước Vọng Hão Huyền Chỉ Khuấy Động Tâm Trí Ta Thôi. Còn Các Ao Ước Thường Thường, Thì Không Gây Hại, Miễn Là Đừng Có Luôn Luôn.

Đừng Ao Ước Được Vác Thánh Giá, Trừ Phi Con Dần Dần Đã Tập Biết Vác Những Cái Hiện Thời Xảy Đến Cho Con. Vì Muốn Tử Đạo Mà Lại Không Có Can Đảm Nhịn Một Sỉ Nhục, Đó Là Đánh Lừa Mình. Kẻ Thù Ta Thường Xúi Ta Mong Các Chuyện Xa Xôi Không Bao Giờ Có, Để Đánh Lạc Hướng Hồn Ta Khỏi Những Chuyện Hiện Có, Mà Ta Có Thể Lợi Dụng Để Gây Ích Lớn, Dù Chúng Nhỏ Mọn Mấy Đi Nữa. Chúng Ta Tưởng Tượng Phải Chiến Đấu Với Các Quái Vật Bên Phi Châu Mà Thực Sự Đang Khi Đó, Ta Lại Để Những Con Rắn Nhỏ Ta Vô Ý Gặp Trên Đường Đời Đánh Bại !

Đừng Ước Mong Gặp Cám Dỗ, Đó Là Liều Lĩnh. Song Hãy Sẵn Sàng Chờ Đón Cách Can Đảm, Và Chiến Đấu Nếu Có.

Ăn Nhiều Thịt, Nhất Là Lại Ăn No Chỉ Làm Nặng Bụng, Thịt Sẽ Làm Hư Bao Tử, Nếu Bao Tử Yếu. Cũng Vậy, Con Đừng Chất Đầy Hồn Những Ước Muốn Thế Gian, Vì Chúng Sẽ Làm Hư Tâm Hồn Con, Ngay Cả Những Ước Vọng Thiêng Liêng Nữa, Vì Những Cái Này Sẽ Làm Hồn Con Nặng Nề Vướng Víu. Bao Giờ Hồn Ta Được Tẩy Sạch Khỏi Những Tính Xấu, Nó Liền Thèm Muốn Những Sự Thiêng Liêng, Nó Như Bị Đói Đâm Ước Ao Muôn Nghìn Việc Đạo Đức, Hãm Mình, Đền Tội, Hạ Mình, Bác Ái, Nguyện Ngắm. Phi-Lô-Tê, Khao Khát Như Thế Là Dấu Tốt Lắm ! Nhưng Hãy Coi Thử Xem Con Có Thể Tiêu Hết Từng Ấy Cái Mà Con Muốn Ăn Không Đã Chứ ! Vậy Con Hãy Lãnh Ý Cha Linh Hướng Mà Chọn Trong Số Các Ước Ao Ấy, Cái Nào Có Thể Thực Hành Được Thì Đem Thực Hành Ngay Đi, Làm Chúng Sinh Hiệu Quả Tốt Đi. Sau Đó, Thiên Chúa Sẽ Gửi Đến Cho Con Những Cái Khác, Mà Con Sẽ Thực Hành Đúng Thời Đúng Buổi. Như Thế Không Bao Giờ Con Mất Thời Giờ Vào Những Ước Ao Suông. Tôi Không Bảo Là Bỏ Mọi Nguyện Ước Lành Thánh, Nhưng Chỉ Nói Phải Nguyện Ước Cách Trật Tự : Những Cái Nào Chưa Tới Lúc Có Thể Thực Hiện Được, Phải Xếp Chúng Vào Một Góc Lòng Cho Tới Lúc Có Thể Thực Hiện Được, Còn Con Phải Thực Hiện Cái Nào Đã Kịp Thời. Điều Tôi Nói Đây, Không Những Nói Về Các Sự Thiêng Liêng ; Mà Cả Về Các Sự Thực Tế Nữa. Không Thế, Chúng Ta Sẽ Luôn Sống Trong Lo Lắng Và Bồn Chồn Hối Hả.

 

CHƯƠNG 38

LỜI KHUYÊN CÁC NGƯỜI KẾT BẠN

Thánh Phaolô Nói : “Hôn Phối Là Một Mầu Nhiệm Cao Trọng, Tôi Có Ý Chỉ Về Chúa Giêsu Kitô Và Hội Thánh” (Êphêsô 5, 32). Nó Quý Trọng Đối Với Mọi Người, Nơi Mọi Người Và Trong Mọi Sự, Nghĩa Là Trong Mọi Phần. Với Mọi Người, Vì Các Người Đồng Trinh Cũng Phải Tôn Trọng Cách Khiêm Cung. Nơi Mọi Người, Vì Nó Thánh Thiện Nơi Các Người Nghèo, Cũng Như Người Giàu. Trong Mọi Sự, Vì Nguồn Gốc, Mục Đích, Ích Lợi, Hình Thức Cũng Như Bản Chất Nó Đều Thánh. Đây Là Nơi Ương Trồng Hạt Giống Đạo Chúa Kitô, Nó Sẽ Nảy Sinh Các Tín Hữu Ra Đầy Mặt Đất, Để Làm Đủ Số Các Kẻ Được Chọn Trên Trời. Bởi Thế Nên Bảo Toàn Hôn Nhân Là Vấn Đề Tối Ư Quan Trọng Đối Với Quốc Gia, Vì Đây Là Cội Gốc Của Mọi Nguồn Lợi Khác.

Chớ Gì Chúa Giêsu Được Mời Đến Dự Mọi Hôn Nhân Như Đã Dự Đám Cưới Thành Cana, Chắc Hẳn Rượu An Ủi Và Chúc Lành Sẽ Không Bao Giờ Còn Thiếu Nữa. Tại Sao Thường Chỉ Có Một Chút Rượu Lúc Đầu (Còn Về Sau Sẽ Thiếu), Đó Là Tại Vì Đáng Lẽ Mời Chúa Giêsu, Người Ta Lại Mời A-Đô-Nis, Và Mời Thần Vệ Nữ [60][60] Đến Thay Vì Mời Đức Mẹ. Ai Muốn Có Những Con Cừu Non Và Vằn Như Của Gia-Cóp (Sách Sáng Thế 30, 32) Phải Đem Đến Cho Chúng Những Chiếc Đũa Nhỏ Nhiều Màu. Ai Muốn Thành Công Trong Hôn Nhân, Phải Đặt Trước Mặt Mình Sự Thánh Thiện Và Cao Trọng Của Bí Tích Ấy Vậy. Nhưng Thay Vì Sự Đó, Ta Chỉ Thấy Thường Diễn Ra Muôn Ngàn Bừa Bãi, Phóng Túng : Nào Vui Chơi, Nào Tiệc Tùng, Nào Ăn Nói… Có Lạ Gì Nếu Hậu Quả Đáng Tiếc !

Tôi Khuyên Vợ Chồng Hãy Yêu Nhau, Như Chúa Thánh Thần Đã Cặn Dặn Nhiều Trong Kinh Thánh. Hỡi Các Đôi Vợ Chồng, Nếu Chỉ Khuyên Các Người : “Hãy Yêu Nhau Với Tình Ái Tự Nhiên”, Thì Chưa Đủ, Vì Đôi Chim Gáy Cũng Yêu Được. Hoặc Nói : “Hãy Yêu Nhau Với Tình Ái Nhân Loại”, Thì Cũng Chưa Đúng, Vì Các Người Ngoại Giáo Vẫn Làm. Nhưng Tôi Nói, Tiếp Lời Thánh Tông Đồ Cả : “Chồng Phải Yêu Vợ Như Chúa Giêsu Kitô Yêu Hội Thánh. Còn Vợ Phải Yêu Chồng Như Hội Thánh Yêu Đấng Cứu Chuộc Mình Vậy” (Êph 5, 25).

Chính Thiên Chúa Đã Đem Evà Làm Vợ Cho Ông Tổ Adong, Thì Hỡi Các Bạn, Cũng Chính Ngài Dùng Tay Vô Hình Mà Thắt Buộc Cái Dây Thánh Hôn Phối Của Các Bạn Lại, Và Đã Ban Người Này Cho Người Kia. Vậy Tại Sao Các Bạn Lại Không Yêu Đương Nhau Với Tình Yêu Thánh Siêu Phàm ?

Hậu Quả Đầu Tiên Của Tình Yêu Ấy Là Kết Hợp Bất Khả Phân Ly Hai Trái Tim Bạn. Nếu Người Ta Dán Hai Mảnh Gỗ Thông Lại Với Nhau, Mà Keo Lại Mịn Thì Hai Miếng Ấy Gắn Chặt Với Nhau Đến Nỗi Phải Chẻ Ra Mới Rời Nhau Được. Thiên Chúa Đã Lấy Máu Ngài Mà Kết Hợp Chồng Với Vợ, Nên Sự Kết Hợp Ấy Chặt Chẽ Đế Nỗi Hồn Có Lìa Khỏi Xác Của Họ Chứ Họ Không Lìa Nhau. Sự Kết Hợp Nơi Đây Không Nói Trước Hết Về Thể Xác, Nhưng Về Tâm Hồn, Về Tâm Tình Và Về Tình Yêu.

Hậu Quả Thứ Nhì Của Tình Yêu Ấy Là Sự Trung Tín Bất Khả Xâm Phạm Đối Với Nhau. Ngày Xưa Con Dấu Thường Được Khắc Ngay Vào Nhẫn Đeo Tay Người Có Chức Quyền, Như Kinh Thánh Cũng Cho Biết. Vậy Đây Là Ý Nghĩa Bí Nhiệm Của Nghi Lễ Hôn Phối : Bởi Tay Linh Mục, Hội Thánh Làm Phép Nhẫn, Rồi Trao Cho (Vợ Đeo Vào Ngón Tay) Chồng Trước Hết, Như Để Chứng Tỏ Hội Thánh Đóng Dấu Vào Trái Tim Bởi Bí Tích Ấy, Ngõ Hầu Không Bao Giờ Tên Hay Tình Ái Của Một Người Đàn Bà Nào Khác Còn Xâm Nhập Trái Tim Ấy, Bao Lâu Người Vợ Chúa Ban Cho Mình Còn Sống. Sau Đó Chồng Xỏ Nhẫn Vào Ngón Tay Vợ Để Nàng Hiểu Rằng, Không Bao Giờ Trái Tim Mình Còn Được Yêu Người Đàn Ông Nào Khác, Bao Lâu Chồng Mình Còn Sống, Người Chồng Mà Chúa Giêsu Vừa Ban Cho Nàng.

Hậu Quả Thứ Ba Của Hôn Nhân Là Sinh Sản Và Dưỡng Dục Con Cái. Hỡi Vợ Chồng Công Giáo, Đây Là Một Vinh Dự Lớn Lao Cho Các Bạn ! Thiên Chúa Muốn Tăng Số Các Linh Hồn Có Thể Đời Đời Chúc Tụng Và Ngợi Khen Ngài, Nên Đã Cho Các Bạn Cộng Tác Vào Việc Lớn Lao Tạo Thành Thân Xác Con Cái, Trong Thân Xác Đó Ngài Sẽ Tạo Dựng Và Ban Cho Một Linh Hồn Hằng Sống.

Người Chồng Hãy Giữ Luôn Một Tình Yêu Dịu Dàng, Bền Bỉ Và Tha Thiết Đối Với Vợ. Người Phụ Nữ Đã Được Rút Từ Sườn Gần Bên Trái Tim Của Người Đầu Tiên, Chính Là Để Nàng Được Chồng Yêu Thương Cách Thiết Tha Âu Yếm. Các Nhược Điểm, Yếu Đuối, Dị Tật, Bệnh Hoạn Hoặc Xác Hoặc Tinh Thần Của Vợ Không Thể Làm Bạn Khinh Miệt Nàng Chút Nào, Trái Lại Gợi Bạn Đến Tình Thương Cảm Dịu Dàng Và Yêu Đương. Vì Thiên Chúa Đã Dựng Nên Họ Như Thế, Ngõ Hầu Lụy Phục Bạn, Cho Bạn Càng Được Thêm Danh Giá Và Tôn Trọng, Và Dù Có Họ Ở Bên Làm Bạn Đường, Bạn Vẫn Là Đầu Và Ở Trên (Eph 5.23-24). Còn Người Vợ, Hãy Yêu Mến Âu Yếm, Song Là Tình Yêu Tôn Trọng Và Kính Nể Đối Với Người Chồng Mà Thiên Chúa Đã Ban Cho Bạn. Vì Chính Thiên Chúa Đã Tạo Dựng Nên Một Phái Nam Mạnh Mẽ Và Uy Thế, Và Đã Muốn Người Phụ Nữ Lệ Thuộc Người Nam, Xương Do Xương Họ, Thịt Bởi Thịt Họ Mà Ra, Và Người Nữ Do Một Xương Sườn Phía Dưới Cánh Tay Người Nam Mà Ra (Sách Sáng Thế 2.20-23), Là Để Tỏ Rằng, Người Nữ Phải Ở Dưới Cánh Tay Và Sự Hướng Dẫn Của Chồng. Kinh Thánh Căn Dặn Rõ Ràng Cho Bạn Sự Tùng Phục Đó, Song Sự Tùng Phục Đã Được Nên Nhẹ Nhàng Không Những Khi Sách Thánh Dạy Bạn Tùng Phục Trong Yêu Thương Mà Còn Truyền Cho Chồng Phải Thi Hành Quyền Họ Với Tất Cả Tình Thương Hiền Từ Và Êm Ái (Eph 5.25,28-31)..

Thánh Phêrô Khuyên Bảo : “Chồng Hãy Cư Xử Gượng Nhẹ Với Vợ Như Là Người Mỏng Dòn Yếu Đuối Hơn, Và Hãy Tôn Trọng Danh Giá Họ” (1Phêrô 3, 7). [61][61]

Nhưng Nếu Tôi Thúc Giục Các Bạn Ngày Càng Yêu Nhau Khắn Khít Hơn, Các Bạn Cũng Coi Chừng Kẻo Nó Đi Quá Hóa Ghen Tương. Vì Đôi Khi Thấy Trong Quả Táo Mềm Chín Nhất Lại Có Sâu, Thì Trong Tình Yêu Nồng Thắm Và Gắn Bó Nhất Của Đôi Bạn Lại Nảy Ra Sự Ghen Tương. Ghen Tương Sẽ Phá Hư Hỏng Bản Chất Của Tình Yêu Đi, Vì Dần Dà Nó Gây Ra Cãi Cọ, Bất Thuận Và Ly Hôn. Đã Hẳn Ở Đâu Tình Yêu Nhau Được Xây Trên Nền Nhân Đức Chân Thật, Ở Đấy Không Bao Giờ Có Ghen Tương. Vì Thế, Ghen Tương Là Dấu Chính Xác Về Một Tình Yêu Giác Cảm, Xác Thịt, Thô Kệch, Nó Chỉ Sinh Sôi Nảy Nở Ở Chỗ Nào Nhân Đức Còn Lỏng Lẻo, Hoặc Hay Thay Đổi Và Không Đáng Tín Cẩn. Do Đó Lấy Ghen Tương Để Đề Cao Tình Yêu Thì Thật Là Hãnh Diện Kỳ Quặc, Dù Cho Đi Ghen Tương Là Dấu Một Tình Yêu Mãnh Liệt, Ít Ra Nó Chưa Phải Dấu Của Tình Yêu Tuyệt Hảo, Trong Trắng Và Hoàn Bị. Vì Một Tình Yêu Hoàn Bị Đòi Phải Tin Chắc Vào Đức Độ Của Người Yêu, Thế Mà Ghen Tương Là Còn Nghi Ngờ Về Đó.

Nếu Bạn Là Chồng, Muốn Vợ Bạn Trung Tín, Hãy Dạy Vợ Bạn Bài Học Đó Bằng Gương Sáng. Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Nói : “Còn Mặt Mũi Nào Để Đòi Vợ Phải Sống Trinh Bạch Đang Khi Bạn Sống Phóng Đãng ? Làm Sao Đòi Họ Cái Mà Bạn Không Cho Họ ?” Bạn Muốn Vợ Thanh Tịnh, Bạn Hãy Ăn Ở Thanh Tịnh Với Họ, Như Lời Thánh Phaolô Nói : “Mỗi Người Hãy Giữ Thân Mình Trong Sự Thánh Thiện” (1 Thê-Xa-Lô-Ni-Ca 4.4; 1 Co-Rin-Tô 6.20). Còn Nếu Trái Lại, Bạn Dạy Cho Vợ Những Điều Phóng Túng, Chẳng Lạ Gì Bạn Phải Xấu Hổ Vì Mất Họ. Còn Người Vợ, Danh Dự Của Mình Gắn Liền Với Đức Thanh Khiết Và Đoan Trang, Hãy Lo Bảo Vệ Vinh Quang Ấy Cách Ráo Riết Đừng Để Chút Buông Tuồng Hư Hốt Nào Làm Mờ Vẻ Sáng Đẹp Của Thanh Danh Của Mình.

Các Bạn Hãy E Sợ Bất Cứ Một Vi Phạm Nhỏ. Đừng Cho Phép Ai Nói Tán Tỉnh, Dụ Dỗ Với Mình. Ai Đến Khen Sắc Đẹp Và Duyên Dáng Bạn, Bạn Phải Nghi Ngờ Kẻ Ấy. Vì Kẻ Khen Một Món Hàng Mà Hắn Không Thể Mua Được, Thì Thường Hắn Bị Cám Dỗ Đánh Cắp. Mà Nếu Đang Khen Bạn, Lại Thêm Lời Khinh Miệt Chồng Bạn, Kẻ Ấy Xúc Phạm Bạn Quá Mức Rồi Đó. Vì Đã Rõ Là Hắn Không Chỉ Muốn Làm Bạn Hư Đi Nhưng Còn Coi Bạn Như Đã Hỏng Một Nửa Rồi, Nên Cuộc Vận Động Của Hắn Đã

 

“Chồng Phải Yêu Vợ Như Chúa Giêsu Yêu Hội Thánh, Hy Sinh Chịu Chết Để Hội Thánh Được Sống…. Vợ Hãy Phục Tùng Và Yêu Chồng Như Hội Thánh Yêu Kính Và Phục Tùng Đấng Cứu Chuộc Mình Vậy”.

(Phần 3, Chương 38)

 

Tiến Hành Được Một Nửa Khi Bạn Đâm Ngán Người Chồng Bạn. Phụ Nữ Xưa Cũng Như Nay Có Thói Quen Đeo Những Hạt Ngọc Làm Hoa (Bông) Tai, Vì Thích Nghe Tiếng Chúng Chạm Nhau Lanh Canh, Chuyện Đó Đã Khiến Văn Hào Pli-Nô [62][62] Nói : Song Phần Tôi Khi Đọc Thấy I-Sa-Ác, Tôi Tá Trung Trực Của Thiên Chúa, Gửi Biếu Nàng Rê-Bêc-Ca Trinh Bạch Những Chiếc Hoa Tai Để Làm Bảo Chứng Tình Yêu Của Người, Tôi Nghĩ Rằng : Đồ Trang Sức Bí Nhiệm Ấy Có Nghĩa Là Điều Trước Tiên Mà Người Chồng Phải Giữ Đối Với Vợ, Và Người Vợ Phải Trung Tín Giữ Cho Chồng, Là Lỗ Tai, Ngõ Hầu Không Có Lời Nào Khác, Tiếng Nào Khác Lọt Vào, Ngoài Cung Giọng Êm Ái Đáng Yêu Của Những Lời Thanh Tịnh Và Nết Na, Là Những Viên Ngọc Quí Trong Phúc Âm Vậy ; Vì Ta Nên Nhớ Luôn : Người Ta Đầu Độc Linh Hồn Bởi Nói Vào Tai, Cũng Như Đầu Độc Thân Thể Bởi Ăn Vào Miệng”.

Tình Yêu Và Trung Tín Nếu Luôn Gắn Bó Keo Sơn Thì Sẽ Phát Sinh Tình Thân Mật Và Tin Cậy, Vì Thế Nên Các Thánh Phu Phụ Đời Xưa Thường Hay Vuốt Ve Mơn Trớn Nhau Trong Hôn Nhân, Những Vuốt Ve Thật Đầy Trìu Mến, Song Thanh Tịnh, Âu Yếu Song Thành Tâm. Như I-Sa-Ác Và Rê-Bêc-Ca, Là Đôi Vợ Chồng Thanh Khiết Nhất Của Thời Xưa, Qua Cửa Sổ Người Ta Thấy Hai Người Đang Âu Yếm Vuốt Ve Nhau. Khi Thấy Thế Dù Chẳng Có Gì Là Bất Chánh Trong Các Cử Chỉ Kia, Vua A-Bi-Mê-Lếch Đã Kết Luận, Họ Chỉ Có Thể Là Đôi Vợ Chồng. Thánh Cả Lu-Y Vừa Rất Nhặt Nhiệm Với Thân Xác Mình, Vừa Rất Âu Yếm Tha Thiết Với Vợ, Ngài Hầu Như Bị Trách Là Quá Vuốt Ve Bạn Mình, Thực Ra Ngài Đáng Được Ca Tụng, Vì Biết Tạm Gác Một Bên Hùng Khí Của Người Dũng Sĩ Để Làm Đôi Việc Nhỏ Nhặt Cần Phải Có Để Nuôi Dưỡng Tình Yêu Phu Phụ. Vì Những Cái Dấu Nho Nhỏ Biểu Lộ Tình Yêu Ngay Thật Và Trong Trắng Kia, Tuy Không Thắt Buộc Trái Tim Người Ta Song Cũng Làm Họ Gần Gũi Nhau Hơn Và Cũng Thêm Hương Cho Câu Chuyện Ân Tình.

Thánh Nữ Mo-Ni-Ca, Khi Cưu Mang Thánh Cả Ao-Gu-Ti-Nô Trong Dạ Đã Nhiều Lần Dâng Con Cho Đạo Thánh Chúa Và Để Phụng Sự Vinh Quang Thiên Chúa, Như Chính Ngài Sau Nầy Ghi Chép : “Từ Trong Lòng Mẹ, Ngài Đã Nếm Muối Thiên Chúa” (Ban Trong Nghi Lễ Rửa Tội). Đó Là Bài Học Hay Cho Mọi Bà Mẹ Công Giáo Biết Dâng Hoa Quả Lòng Mình Cho Đấng Chí Tôn, Ngay Trước Khi Chúng Sinh Ra Đời. Vì Thiên Chúa, Đấng Nhận Những Lời Khấn Hứa Buộc Mình Của Tấm Lòng Khiêm Nhượng Dâng Lên, Sẽ Trợ Giúp Những Tâm Tình Tốt Của Các Bà Mẹ Trong Những Lúc Ấy. Bằng Chứng Là Chuyện Về Tiên Tri Sa-Mu-Ên, Thánh Tô-Ma A-Ki-Nô, Thánh An-Rê Fi-Xô-Lê (André De Fisole) Và Nhiều Vị Khác. Mẹ Thánh Bê-Na-Đô, Một Bà Mẹ Xứng Đáng Với Một Người Con Như Ngài, Vừa Sinh Con Ra Liền Lấy Hai Tay Ôm Lấy Và Dâng Lên Cho Chúa Giêsu Ngay. Rồi Từ Đó, Bà Yêu Con Cái Cách Cung Kính Như Một Vật Thánh Mà Thiên Chúa Đã Ủy Thác Cho Vậy. Bà Đã Thành Công Phi Thường Trong Việc Giáo Dục Con, Mà Kết Quả Là Cả Bảy Người Con Đều Làm Thánh Lớn.

Khi Trẻ Sinh Ra Và Bắt Đầu Có Trí Khôn, Cha Mẹ Phải Lo Ghi Vào Lòng Chúng Sự Kính Sợ Thiên Chúa. Bà Hoàng Hậu Blăng-Sơ Cát-Ti (Blanche De Castille) Sốt Sắng Chăm Lo Gây Nơi Tâm Hồn Con Bà Là Vua Thánh Lu-Y Cái Tâm Tình Kính Sợ Chúa Ấy. Bà Nhắc Đi Nhắc Lại : “Con Yêu Dấu, Mẹ Mong Thà Con Chết Trước Mặt Mẹ Còn Hơn Mẹ Thấy Con Phạm Một Tội Trọng”. Câu Nói Ấy Khắc Sâu Vào Tâm Khảm Người Con Thánh Thiện Ấy Đến Nỗi Sau Này Ngài Kể Lại : Không Có Ngày Nào Mà Ngài Không Nhớ Đến Câu Của Mẹ Nói Và Ngài Đem Hết Cố Gắng Để Tuân Giữ Lời Mẹ Dạy.

Theo Cách Nói Thông Thường, Người Ta Nói “nhà” Là Để Chỉ Dòng Dõi, Và Dân Do Thái Xưa Còn Gọi Việc Gầy Dòng Giống Con Cái Là “xây Nhà” (2 Samuen 7.11-12,25-29; 1 Sử Biên Niên 17.10-11,23-27). Theo Nghĩa Đó, Ta Thấy Chép Trong Sách Thánh Là Thiên Chúa “xây Nhà” Cho Các Bà Đỡ Người Ai Cập. [63][63] Do Đó, Ta Được Hiểu Là : Thâu Góp Cho Gia Đình Được Nhiều Của Cải Thế Tục Không Phải Là Cách Xây Dựng Gia Đạo Tốt Nhất Đâu, Nhưng Là Biết Giáo Dục Con Cái Có Lòng Kính Sợ Thiên Chúa Và Yêu Các Nhân Đức. Trong Việc Này, Đừng Ngại Khó Nhọc, Đừng Quản Lao Tâm Vì Con Cái Là Triều Thiên Thưởng Công Cha Mẹ Vậy.

Như Thánh Mô-Ni-Ca Đã Hăng Hái Và Kiên Trường Sửa Trị Những Xu Hướng Xấu Của Ao-Gu-Ti-Nô Con Mình, Đến Nỗi Để Theo Đuổi Con, Người Phải Vượt Biển Băng Ngàn… Phúc Thay, Sau Cùng Người Đã Làm Cho Ao-Gu-Ti-Nô Ăn Năn Trở Lại, Thành Con Của Nước Mắt Người Đổ Ra Hơn Là Con Của Máu Huyết Người Đẻ Ra.

Thánh Phaolô Dành Cho Phụ Nữ Phần Việc Chăm Lo Gia Đình. Vì Thế, Nhiều Người Có Lý Mà Nghĩ Rằng : Lòng Đạo Đức Của Vợ Có Ảnh Hưởng Trong Gia Đình Nhiều Hơn Là Lòng Đạo Đức Của Người Chồng, Vì Chồng Thường (Lo Việc Bên Ngoài) Ít Có Mặt Trong Gia Đình, Nên Không Thể Khuyên Bảo Và Tập Tành Dễ Dàng Nhân Đức Cho Người Trong Nhà. Vua Salômôn Miêu Tả Hạnh Phúc Của Gia Đình Nằm Gọn Trong Bàn Tay Săn Sóc Và Tài Quán Xuyến Của Người Đàn Bà Đảm Đang (Sách Cách Ngôn 31, 10-31).

Trong Sách Sáng Thế (25, 21) Có Ghi : I-Sa-Ác Thấy Bạn Mình Là Rê-Bêc-Ca Son Sẻ, Cầu Xin Chúa Cho Vợ, Hay Nói Theo Kiểu Người Do Thái, Ông Cầu Chúa Đối Diện Với Vợ. Chồng Cầu Ở Một Bên Nhà Thờ, Vợ Ở Bên Kia, Nhờ Vậy Lời Cầu Của Người Chồng Đã Được Chúa Nhận Lời. Kết Hợp Trong Lòng Đạo Đức, Đó Là Sự Kết Hợp Lớn Lao Nhất, Phong Phú Nhất Giữa Hai Vợ Chồng, Và Cũng Là Kết Hợp Mà Hai Vợ Chồng Phải Nỗ Lực Thực Hiện.

Có Những Quả Như Mộc Qua, Rất Đắng Nên Chỉ Ngon Khi Đã Thành Mứt. Có Những Quả Khác, Vì Rất Mềm, Mau Hư Như Mận, Đào, Chỉ Có Thể Để Lâu Nếu Đem Dầm Với Đường. Người Vợ Cũng Phải Mong Ước Cho Chồng Được Ngâm Hay Dầm Vào Đường Của Lòng Đạo Đức, Vì Đàn Ông Mà Không Có Lòng Đạo Thì Dễ Trở Thành Kẻ Cứng Cỏi, Dã Man Và Thô Bạo. Còn Người Chồng Phải Mong Saocho Vợ Đạo Đức, Vì Không Đạo Đức, Người Đàn Bà Sẽ Quá Mỏng Dòn Và Dễ Sa Sẩy Hoặc Thất Đức. Thánh Phaolô Đã Viết : “Chồng Ngoại Nhờ Vợ Có Đạo Mà Được Thánh Hóa, Còn Vợ Ngoại Lại Nhờ Chồng Có Đạo Mà Được” (1Cor 7, 14), Vì Trong Hôn Ước Keo Sơn Ấy, Người Này Sẽ Lôi Kéo Người Kia Theo Mình. Còn Phúc Lộc Nào Hơn Khi Cả Hai Đều Là Người Có Đạo, Họ Sẽ Thánh Hóa Nhau Chừng Nào Trong Lòng Kính Sợ Chúa !

Lại Nữa, Hai Vợ Chồng Phải Biết Nhịn Nhục Lẫn Nhau Đừng Để Bao Giờ Đôi Bên Cùng Giận Dữ Nhau Một Trật, Làm Sao Không Bao Giờ Ở Giữa Hai Người Có Sự Cãi Lộn Bất Hòa. Con Ong Ruồi Không Thể Làm Tổ Nơi Tiếng Động Ầm Ĩ, Đức Chúa Thánh Thần Cũng Không Ngự Trong Gia Đình Om Sòm Cãi Cọ.

Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Làm Chứng : Thời Ngài, Các Vợ Chồng Thường Mỗi Năm Mừng Lễ Kỷ Niệm Ngày Hôn Nhân, Tôi Cũng Tán Thành Cho Tập Tục Ấy Nhập Vào Nước Ta, Miễn Là Đừng Mừng Quá Long Trọng, Theo Thói Đời Ăn Chơi Buông Tuồng. Ngày Đó, Hai Vợ Chồng Xưng Tội, Rước Lễ Và Tận Tình Phó Thác Nơi Chúa Đời Sống Hôn Nhân Dang Diễn Tiến Của Họ, Đồng Thời Dốc Lòng Lại Sẽ Càng Ngày Càng Thánh Hóa Nó Hơn Bằng Tình Yêu Và Trung Tín Với Nhau, Và Nhờ Thần Lực Chúa Giêsu Kitô Bổ Dưỡng, Hai Người Sẽ Thêm Can Đảm Lãnh Nhận Các Phận Sự Của Bậc Sống.

CHƯƠNG 39

ĐỨC LIÊM CHÍNH TRONG TÌNH CHĂN GỐI

Cuộc Sống Chăn Gối Của Vợ Chồng Phải Tinh Tuyền, Như Thánh Tông Đồ Nói, Nghĩa Là Không Vương Dâm Đãng Hay Các Vết Dơ Phàm Tục Nào Khác. Cho Nên Hôn Nhân Đã Được Thiết Lập Trước Tiên Trong Địa Đàng, Nơi Không Bao Giờ Có Sự Buông Tuồng Phóng Túng Của Dục Tình Hay Điều Gì Bất Chính.

Giữa Các Khoái Lạc Hôn Nhân Với Khoái Lạc Trong Sự Ăn Uống Có Đôi Điểm Giống Nhau : Cả Hai Cùng Là Chuyện Của Thân Xác, Dù Những Cái Trên Vì Tính Cách Nồng Nhiệt Của Chúng Mà Được Gọi Là Khoái Lạc Xác Thịt.

Đây Tôi Sẽ Giải Nghĩa Về Các Khoái Lạc Mà Tôi Không Thể Nói Được, Bằng Những Điều Mà Tôi Có Thể Nói Được :

1) Ăn Là Để Bảo Tồn Mạng Sống. Ăn Để Nuôi Dưỡng Và Bảo Tồn Mạng Sống Là Điều Tốt, Thánh Thiện Và Buộc Làm, Thì Sự Sinh Hoạt Vợ Chồng Trong Hôn Nhân Để Sinh Sản Con Cái Tăng Số Nhân Loại Cũng Là Điều Tốt Và Rất Thánh. Đó Là Mục Tiêu Chính Của Hôn Nhân.[64][64]

2) Ăn Uống Không Để Sống Mà Thôi, Song Còn Thắt Chặt Mối Bang Giao Giữa Đồng Loại Với Nhau, Đó Là Điều Hợp Lý Và Ngay Chính. Cho Nên, Trong Hôn Nhân, Sự Sinh Hoạt Chính Đáng Của Hai Vợ Chồng Trong Hôn Nhân Được Thánh Phaolô Gọi Là Một Bổn Phận. Bổn Phận Ấy To Tát Đến Nỗi, Ngài Không Cho Phép Một Người Bỏ Qua, Ngay Cả Vì Lý Do Làm Việc Đạo Đức Nếu Không Có Sự Ưng Thuận Tự Do Và Hữu Ý Của Người Kia. Chính Vì Đó Mà Tôi Đã Nói Về Điều Này Trong Chương Bàn Về Sự Rước Lễ. Huống Hồ Người Ta Lại Bỏ Qua Bổn Phận Ấy Chỉ Vì Những Căn Cớ Nhân Đức Giả Tạo, Hay Vì Giận Dữ, Khinh Bỉ Nhau !

3) Kẻ Ăn Uống Vì Tình Nghĩa Bang Giao Thì Phải Ăn Uống Cách Vui Vẻ Thoải Mái Chứ Không Vì Miễn Cưỡng, Cố Gắng Tỏ Ra Ăn Ngon Lành, Thì Bổn Phận Chung Chăn Gối Của Hai Vợ Chồng Cũng Phải Thi Hành Luôn Luôn Cách Trung Thành, Chân Thật, Trong Ước Nguyện Có Con Cái, Dù Đôi Trường Hợp Người Ta Không Được Cái Hy Vọng Ấy.

4) Ăn Uống, Không Vì Hai Lý Do Nói Trên Đầu, Song Chỉ Để Đã Thèm Cũng Còn Được, Tuy Không Đáng Khen Lắm. Để Thoả Mãn Giác Quan Mà Thôi Thì Không Đủ Lý Do Làm Cho Việc Nên Đáng Khen, Song Đủ Để Được Miễn Chấp.

5) Ăn Uống Mà Không Để Đỡ Đói, Song Vì Tham, Quả Là Điều Đáng Trách, Nhiều Hay Ít Tùy Theo Sự Quá Độ Ít Hay Nhiều.

6) Ăn Uống Quá Độ Không Chỉ Vì Ăn Nhiều, Song Còn Trong Cách Thức Ăn. Phi-Lô-Tê Thân Mến, Mật Hoa Ngon Ngọt Bổ Dưỡng Cho Ong Là Chừng Nào, Ấy Thế Mà Cũng Có Thể Tai Hại, Làm Ong Sinh Bệnh, Như Bệnh Trệ Bụng Nếu Chúng Hút Quá Nhiều Mật Trong Mùa Xuân. Đôi Khi Còn Làm Chúng Mất Mạng Nữa Như Khi Cánh Và Đầu Chúng Dính Đầy Mật. Quả Thật Việc Vợ Chồng Gần Gũi Nhau Tự Nó Thánh Thiện, Lương Chính Và Đáng Khuyến Khích Và Ích Lợi Cho Xã Hội Như Thế Mà Đôi Trường Hợp Lại Gây Nguy Hiểm Cho Đôi Bạn, Vì Làm Cho Họ Sinh Bệnh Bởi Tội Nhẹ, Khi Đi Quá Mức, Khi Khác Lại Gây Tang Tóc Cho Họ Bởi Tội Trọng, Như Khi Công Cuộc Mà Thiên Nhiên Lập Ra Để Nhắm Sự Sinh Con Cái Lại Bị Ngăn Chặn Và Phá Hủy.

Trong Những Trường Hợp Này, Tội Luôn Là Nặng, Còn Tùy Người Ta Phá Hoại Trật Tự Ấy Nhiều Hay Ít Mà Tội Thêm Phần Quái Gở. Vì Việc Sinh Dựng Con Cái Là Mục Đích Chính Và Đầu Tiên Của Hôn Nhân, Nên Không Bao Giờ Người Ta Có Thể Tự Ý Phá Hủy Hay Ngăn Trở Cái Diễn Tiến Tự Nhiên Của Nó Được, Dù Có Đôi Khi Vì Duyên Cớ Hay Vì Ngăn Trở Tự Nhiên Nào Khác, Việc Thụ Thai Không Xảy Ra, Như Trường Hợp Son Sẻ Hay Lúc Đang Có Mang Rồi. [65][65]

Trong Những Trường Hợp Này, Ăn Ở Với Nhau Vẫn Được Coi Là Chính Đáng, Thánh Thiện, Miễn Là Vẫn Tôn Trọng Định Luật Điều Hành Việc Sinh Sản. Không Có Một Căn Cớ Nào Có Thể Cho Phép Vi Phạm Định Luật Về Mục Đính Chính Của Hôn Nhân. Hành Động Quái Gở Của Ô-Năng Trong Lúc Làm Việc Vợ Chồng Thật Là Một Trọng Tội Trước Mặt Thiên Chúa [66][66] Như Kinh Thánh Ghi Lại Trong Sách Sáng Thế, Đoạn 38.9-10. [67][67]

7) Một Dấu Báo Hiệu Tâm Hồn Tiểu Nhân, Đê Hèn Là Mơ Tưởng Đến Ăn Uống Trước Giờ Dùng Cơm. Tệ Hơn Nữa, Nếu Sau Bữa, Hắn Lại Thích Nghĩ Đến Cái Vui Thú Lúc Ăn Cơm, Đem Lời Nói Và Ý Tưởng Mà Gợi Lại Trong Tâm Trí Những Cảm Giác  Khoái Lạc Khi Ăn Miếng Nọ Miếng Kia Lúc Nãy. Thật Như Người Ta Nói, Trước Bữa Thì Đem Nướng Tâm Trí Lên Cho Thèm, Sau Bữa Thì Gởi Hồn Đê Mê Trong Đĩa Chả Đĩa Thịt. Những Hạng Người Này Chỉ Đáng Làm Cái Thùng Rửa Bát Trong Bếp, “Họ Tôn Cái Bụng Họ Làm Chúa”, Như Lời Thánh Phaolô Nói (Philíp 3, 19). Người Trọng Danh Dự Chỉ Nghĩ Đến Bữa Cơm Khi Ngồi Ăn. Sau Bữa Họ Rửa Miệng, Rửa Tay Để Không Còn Dây Mui Vị Gì. Vợ Chồng Công Giáo Nhìn Gương Đó Mà Tránh Trầm Mình Trong Lạc Thú Xác Thịt Tuy Theo Bậc Sống Họ Được Sử Dụng. Nhưng Khi Đã Qua, Họ Hãy Tẩy Rửa Trái Tim Và Tâm Tình Ngay, Để Tâm Trí Hoàn Toàn Tự Do, Thảnh Thơi Mà Thi Hành Các Hoạt Động Khác Thanh Thoát Và Cao Siêu Hơn. [68][68]

Lời Khuyên Nhủ Sau Đây Nhằm Giúp Thực Hành Một Đạo Lý Tốt Đẹp Mà Thánh Phaolô Dạy Các Tín Hữu Côrintô : “Thời Buổi Chẳng Còn Bao Lăm, [69][69] Vậy Từ Nay Ai Có Vợ Hãy Ở Như Không Có” (1Cor 7, 29). Theo Thánh Grê-Gô-Ri-Ô, Người Có Vợ Mà Ở Như Không Có Là Người Cùng Chung Hưởng Thú Vui Tình Chăn Gối Với Vợ Nhưng Không Vì Đó Mà Lại Quên Nhãng Các Hướng Vọng Siêu Nhiên. Điều Nói Đây Về Chồng Thì Cũng Áp Dụng Cho Vợ. Thánh Tông Đồ Nói Thêm : “Người Sử Dụng Thế Gian Nầy Hãy Như Không Sử Dụng” (1Cor, 31).

Ta Hãy Dùng Các Sự Vật Trần Gian Tùy Theo Địa Vị Bậc Sống Mình, Song Dùng Sao Mà Y Như Không Dùng Vậy, Tức Là Không Để Tâm Trí Mình Sa Lầy Trong Đó, Song Vẫn Tự Do Thong Dong Và Nhanh Nhẹn Phụng Sự Thiên Chúa. Theo Lời Thánh Ao-Gu-Ti-Nô : Con Người Mắc Một Tật Xấu Tai Hại Này, Là Muốn Hưởng Thụ Cái Họ Chỉ Được Phép Sử Dụng Và Trái Lại Chỉ Muốn Sử Dụng Cái Họ Phải Hưởng Thụ. Ta Phải Hưởng Thụ Các Sự Thiêng Liêng, Mà Chỉ Dùng Các Vật Thể Xác. Nếu Cái Dùng Mà Đổi Thành Cái Hưởng, Thì Linh Hồn Có Lý Tính Cũng Sẽ Hóa Thành Hồn Thô Kệch Đầy Thú Tính.

Tôi Cho Là Đã Nói Hết Các Điều Cần Nói, Và Mong Rằng Đã Hiểu Hết Các Ý Tưởng Mà Tôi Nói Thoáng Qua.

 

CHƯƠNG 40

LỜI KHUYÊN CÁC QUẢ PHỤ

Thánh Phaolô Có Lời Dạy Bảo Các Giám Mục Rằng : “Con Hãy Tôn Trọng Các Người Thực Là Quả Phụ.” (1Timôtê, 5-7). Để Thực Là Quả-Phụ Phải Có Những Điều Kiện Sau Đây :

1) Phải Góa Bụa Không Chỉ Phần Xác Song Cả Trong Trái Tim, Nghĩa Là Phải Cương-Quyết Sống Trong Thân-Phận Quả-Phụ Khiết-Tịnh Thật. Còn Những Góa Phụ Chỉ Đợi Cơ Hội Là Tái-Giá, Là Những Người Chỉ Sống Xa Người Nam Theo Phần Xác Nhưng Đã Liên Kết Với Họ Trong Ước Muốn Tâm Hồn Rồi. Nếu Vì Muốn Được Sống Vững-Vàng Hơn Trong Bậc Quả-Phụ, Các Quả Phụ Chân Chính Lại Khấn Dâng Thân-Xác Và Đức Thanh Khiết Của Mình Cho Chúa, Thì Không Những Họ Tạo Cho Mình Lòng Kiên-Quyết, Mà Còn Tô Điểm Bậc Quả-Phụ Mình Thêm Đẹp.

Đã Khấn Như Thế, Họ Thấy Mình Không Còn Quyền Rẫy Bỏ Đức Thanh Khiết Nếu Không Muốn Bỏ Luôn Cả Thiên-Đàng, Nên Người Quả-Phụ Sẽ Thận Trọng Giữ Quyết-Định Kia Của Mình Đến Mức Sẽ Không Bao Giờ Cho Phép Ý-Nghĩ Làm Lại Cuộc Đời, Dù Nhỏ Mấy, Lọt Vào Lòng Mình. Thành Ra Lời Khấn Ấy Sẽ Đứng Như Thành-Lũy Ngăn-Chận Mọi Dự Tính, Ước-Muốn Trái Ngược Với Điều Quyết Định Của Mình. Thánh Au-Gu-Ti-Nô Khuyên Các Bà Góa Công-Giáo Nên Làm Lời Khấn Ấy. Ô-Ri-Gê-Nê, Văn-Hào Kỳ Cựu Và Thông Thái, Còn Đi Xa Hơn : Ông Khuyên Các Phụ Nữ Đang Có Chồng Ngay Khi Ấy Hãy Hiến Đức Thanh Khiết Mình Cho Chúa Trong Trường Hợp Người Chồng Qua Đời Trước, Ngõ Hầu Giữa Những Vui-Sướng Thể-Xác Đang Hưởng Trong Cuộc Đời Hôn Nhân, Họ Còn Được Hưởng Thêm Công-Nghiệp Đức Thanh Khiết Của Bậc Quả Phụ Bởi Lời Khấn Trước Ấy.

Lời Khấn Làm Mọi Hành-Động Của Ta Nên Đẹp Lòng Thiên Chúa Hơn, Tăng Can-Đảm Để Hoạt-Động ; Đồng Thời Nó Không Chỉ Dâng Cho Chúa Việc Làm Vốn Là Kết Quả Của Ý Muốn, Mà Còn Dâng Ngay Cả Ý Muốn Ấy, Như Thân Cây Trổ-Sinh Việc Làm Kia. Bởi Nguyên Đức Thanh Khiết, Ta Phú Cho Thiên-Chúa Thân Xác, Nhưng Vẫn Giữ Tự-Do Sử-Dụng Nó Trong Các Vui-Thú Được Phép, Còn Với Lời Khấn Giữ Thanh Khiết, Ta Tận Hiến Thân Ta Cho Chúa Cách Trọn-Vẹn Và Không Rút Lại, Không Dành Quyền Thu-Hồi Lại. Ta Sung-Sướng Làm Nô-Lệ Cho Lời Khấn Ấy : Nô-Lệ Này Còn Cao Đẹp Hơn Cả Vương-Quyền. Tôi Hoàn-Toàn Tán-Thành Ý-Kiến Của Hai Tác Giả Lỗi Lạc Trên Đây, Và Mong Rằng Ai Muốn Thi Hành Theo Hai Ý Kiến Ấy, Hãy Làm Cách Khôn-Ngoan, Sốt-Sắng, Vững-Bền, Sau Khi Đã Lượng Xét Can-Đảm Mình, Đã Cầu-Khẩn Ơn Trên Soi-Sáng Và Bàn-Hỏi Vị Linh-Hướng Khôn-Ngoan Và Đạo-Đức. Nếu Được Như Thế, Chắc Hẳn Việc Ấy Sẽ Sinh Hậu-Quả Dồi-Dào.

2) Ngoài Ra, Phải Khước-Từ Việc Tái-Giá Một Cách Thẳng Thắn Và Đơn Sơ, Để Tâm Hồn Mình Trong Sạch Hơn Mà Hướng Mọi Tâm Tình Về Thiên Chúa Và Kết Hợp Lòng Mình Với Đấng Uy Linh. Còn Chỉ Vì Muốn Để Của Lại Cho Con Cái Hay Bất Cứ Vì Dự Tính Phàm Trần Nào Khác Mà Người Đàn Bá Góa Chịu Sống Bậc Quả Phụ Thì Có Lẽ Bà Ta Sẽ Được Người Đời Ca Tụng, Nhưng Trước Mặt Chúa Chắc Không Đâu, Vì Chỉ Được Khen Lao Trước Mặt Chúa Khi Ta Làm Vì Ngài.

3) Để Được Thực Là Quả Phụ, Còn Phải Tránh Xa Và Rũ Sạch Mọi Vui Thú Phàm Tục. Theo Lời Thánh Phaolô, Người Quả Phụ Sống Trong Vui Chơi Thì Sống Mà Như Chết (1Tm 5, 6). Một Đàng Muốn Sống Bậc Quả Phụ, Đàng Khác Lại Thích Được Theo Đuổi, Tán Tỉnh, Mơn Trớn, Sẵn Sàng Dự Dạ Hội, Khiêu Vũ, Tiệc Tùng, Ưa Tô Son Điểm Phấn, Làm Đỏm, Đó Là Một Quả Phụ Sống Phần Xác, Mà Chết Phần Hồn. [70][70] Vì Đã Từng Trải Về Mánh Khoé Đàn Bà Chinh Phục Đàn Ông, Người Quả Phụ Càng Biết Bày Ra Nhiều Cạm Bẫy Nguy Hiểm Cho Họ. Đàn Bà Góa Bụa Mà Sống Trong Các Vui Thú Cuồng Nhiệt Ấy, Có Sống Mà Thật Là Chết, Nói Đúng Ra, Chỉ Là Một Thây Ma Quả Phụ Vô Hồn.

Sách Diệu Ca Chép : “Mùa Cắt Tỉa Đã Về, Tiếng Bồ Câu Rủ Rỉ Ngoài Thôn” (2, 12)[71][71]. Nghĩa Là Cắt Tỉa Xén Bớt Những Cái Thừa Thãi Chơi Bời Thế Tục Là Điều Kiện Cần Thiết Cho Người Muốn Sống Đạo Đức. Nhất Là Cần Cho Người Quả Phụ Chân Chính, Là Như Chim Bồ Câu Thanh Khiết, Đang Còn Tràn Mi Lệ Thương Tiếc Người Chồng Quá Cố. Khi Bà Nôê-Mi Từ Đất Mô-Áp Trở Về Bêlem, Các Phụ Nữ Trong Thành Quen Biết Bà Trước Kia Lúc Xuất Giá Liền Đến Hỏi : “Có Phải Bà Nôê-Mi Chăng ?” Song Bà Trả Lời : “Xin Đừng Gọi Tôi Là Nôê-Mi (Có Nghĩa Là Xinh Đẹp) Nhưng Hãy Gọi Là Mara, Vì Chúa Đã Đổ Tràn Hồn Tôi Sự Cay Đắng” (Sách Bà Rút : 20), Ý Bà Muốn Nói Về Việc Chồng Bà Đã Chết. Người Quả Phụ Đạo Đức Cũng Vậy, Không Nên Để Ai Gọi Mình, Khen Mình Là Đẹp Là Xinh, Nhưng Mãn Nguyện Với Cái Chúa Muốn Mình Sống, Nghĩa Là Khiêm Tốn Và Hèn Hạ Trước Mặt Ngài.

Ngọn Đèn Có Dầu Tẩm Hương Sẽ Tỏa Ra Hương Thơm Ngào Ngạt Khi Tắt Đi Hơn Khi Còn Sáng, Thì Các Quả Phụ Trước Kia Đã Sống Đời Tình Yêu Trong Sạch Trong Hôn Nhân, Đến Lúc Ngọn Đèn Của Họ, Nghĩa Là Người Chồng, Bị Tắt Đi Bởi Cái Chết, Họ Sẽ Tỏa Hương Nhân Đức Và Khiết Tịnh Thơm Tho Hơn. Yêu Chồng Khi Chồng Còn Sống, Đó Là Chuyện Đương Nhiên Của Các Bà. Song Yêu Chồng Đến Độ Sau Lúc Chồng Chết Vẫn Không Muốn Lấy Ai Nữa, Đó Là Tình Yêu Cao Cả Mà Chỉ Các Quả Phụ Chân Chính Mới Có. Trông Cậy Vào Chúa Khi Chồng Còn Đó Nâng Đỡ Mình, Đâu Có Gì Khó Khăn Hiếm Thấy, Song Trông Cậy Vào Chúa Khi Không Còn Sự Nâng Đỡ Kia Nữa, Mới Là Điều Đáng Ngợi Khen ! Do Đó, Trong Bậc Quả Phụ, Người Ta Dễ Nhận Thấy Mức Hoàn Bị Của Nhân Đức Hơn Lúc Đang Sống Trong Hôn Nhân.

Nếu Quả Phụ Có Con Cái Cần Sự Dạy Dỗ Và Hướng Dẫn Của Bà, Nhất Là Về Việc Tâm Hồn Và Đường Tiến Thủ Công Danh, Không Bao Giờ Vì Cớ Gì Mà Bỏ Rơi Chúng. Vì Thánh Phaolô Nói Rõ : Các Bà Có Bổn Phận Lo Lắng Cho Chúng, Đàng Khác Còn Phải Lo Tròn Đạo Hiếu Đối Với Cha Mẹ Nữa. Hơn Thế, Ai Không Lo Cho Người Trong Gia Đình, Nhất Là Kẻ Thân Thuộc, Kẻ Ấy Còn Tàn Tệ Hơn Người Ngoại Đạo (1Tm 5.8). Nếu Con Cái Đã Đến Trình Độ Không Cần Dẫn Dắt, Người Quả Phụ Lúc Ấy Sẽ Chỉ Còn Lo Thu Hết Mọi Tâm Tình, Nghĩ Tưởng Vào Việc Tăng Tiến Trong Tình Yêu Chúa Mà Thôi.

Nếu Không Có Việc Gì Bó Buộc Lương Tâm Người Quả Phụ Phải Vướng Mắc Chuyện Bên Ngoài, Như Kiện Tụng Chẳng Hạn, Tôi Khuyên Họ Nên Tránh Đi, Và Dùng Cách Nào Xếp Đặt Công Việc Êm Thấm Gọn Gàng Hơn Hết, Mặc Dầu Nó Có Vẻ Không Sinh Lợi Mấy. So Với Các Ích Lợi Do Sự Bình An Thư Thái Đem Lại Thì Phải Là Những Mối Lợi Lớn Lao Lắm Mới Đủ Để Bù Đắp Cho Cái Bận Tâm Xao Xuyến Kia Được! Ấy Là Chưa Kể Kiện Tụng Và Các Cuộc Tranh Chấp Lộn Xộn Làm Cho Tâm Hồn Phân Tán Loạn Ly Và Thường Mở Lòng Cho Các Kẻ Thù Của Đức Thanh Khiết Đột Nhập, Vì Khi Muốn Chiều Lòng Kẻ Ta Đang Cầu Cạnh Đến Ủng Hộ Ta, Ta Có Thể Có Những Thái Độ, Cử Chỉ Không Đạo Đức Và Mất Lòng Chúa.

Nguyện Ngắm Phải Là Việc Thực Hành Liên Lỉ Của Người Quả Phụ. Vì Chỉ Còn Yêu Có Mình Thiên Chúa, Nên Có Nói Gì Thì Chỉ Là Nói Với Chúa Mà Thôi. Miếng Sắt, Bị Kim Cương Ngáng Đường Ngăn Chận, Không Hút Theo Nam Châm Được, Nhưng Khi Bỏ Kim Cương Đi, Nó Liền Bị Cuốn Hút Theo Nam Châm Ngay, Trái Tim Của Người Quả Phụ Cũng Vậy, Khi Chồng Còn Sống, Không Thể Dễ Dàng Thảnh Thơi Mà Hướng Mình Về Thiên Chúa Và Buông Theo Tất Cả Sức Thu Hút Của Tình Yêu Chúa Được, Nên Sau Khi Chồng Khuất Bóng, Phải Hăng Hái Chạy Theo Mùi Hoa Hương Thiên Đàng, Miệng Than Thở Theo Lời Của Hôn Thê Thánh : “Ôi Lạy Chúa, Bây Giờ Con Hoàn Toàn Làm Chủ Mình Con, Xin Hãy Đón Nhận Con Làm Của Chúa, Hãy Lôi Kéo Con Đến Ngài, Chúng Con Sẽ Chạy Theo Hương Thơm Của Ngài” (Diệu Ca 1, 3-4).

Những Nhân Đức Riêng Người Quả Phụ Thánh Thiện Phải Tập Là Đức Đoan Trang Hoàn Toàn, Từ Bỏ Danh Giá Chức Tước, Cấp Bậc, Hội Hè Và Các Điều Phù Phiếm Giống Vậy. Thêm Vào Đó, Biết Giúp Kẻ Nghèo Khó Và Bệnh Tật, An Ủi Kẻ Sầu Khổ, Dẫn Dắt Thanh Thiếu Nữ Tập Sống Đời Đạo Đức, Và Làm Gương Hoàn Hảo Về Mọi Nhân Đức Cho Các Thiếu Phụ. Hai Món Trang Điểm Áo Mặc Của Họ Là : Cần Thiết Và Giản Dị. Hai Nét Mỹ Lệ Của Hành Động Họ Là : Khiêm Nhường Và Bác Ái. Lương Chính Và Nhân Từ Là Hai Vẻ Hoa Mỹ Của Lời Nói Họ ; Nết Na Và Liêm Sỉ Là Nét Duyên Dáng Của Đôi Mắt Họ. Và Chúa Giêsu Kitô Bị Đóng Đanh Là Tình Yêu Duy Nhất Của Trái Tim Họ. 

Tóm Tắt, Trong Hội Thánh, Người Quả Phụ Chân Chính Là Đóa Hoa Màu Tím Nhỏ Cuối Đông, Nép Mình Dưới Đám Lá To Rộng Của Lòng Khiêm Hạ Tận Cùng, Song Đìu Hiu Dâng Tỏa Làn Hương Êm Dịu Khôn Tả Của Lòng Đạo Đức. Đóa Hoa Màu Tím Không Lòe Loẹt Nói Lên Việc Hãm Mình Phạt Xác. Nảy Nở Ở Những Nơi Thoáng Khí Vì Không Có Vướn Cây Trồng, Tức Là Không Bị Thúc Bách Gò Ép Trong Những Cuộc Trò Chuyện Của Người Đời, Ngõ Hầu Bảo Vệ Hữu Hiệu Hơn Nét Tươi Thắm Của Lòng Họ Chống Lại Mọi Sức Nóng Thiêu Đốt Của Lòng Ước Ao Của Cải, Danh Giá Và Ngay Cả Ái Tình. Thánh Tông Đồ Nói  : “Nếu Họ Cứ Kiên Trung Sống Như Thế, Họ Sẽ Thật Là Người Có Phúc” (1Cor 7.40).

Tôi Còn Nhiều Điều Muốn Nói Về Vấn Đề Này. Nhưng Xin Tóm Tắt Hết Cả Trong Lời Nầy : Muốn Bảo Vệ Danh Dự Của Địa Vị Mình, Người Quả Phụ Hãy Đọc Chăm Chú Các Thư Rất Hay Mà Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Viết Cho Fu-Ria Và San-Via, Và Các Bà Khác Được Hân Hạnh Làm Con Thiêng Liêng Của Một Cha Linh Hồn Cao Cả Như Thế. Không Còn Có Thể Thêm Điều Gì Vào Các Điều Người Viết Cho Họ, Cùng Lắm Là Lời Dặn Này : Bà Quả Phụ Chân Chính Không Bao Giờ Nên Trách Mắng, Hay Chỉ Trích Những Người Tái Giá, Ngay Cả Tái Giá Lần Thứ Ba Hay Thứ Bốn, Vì Trong Đôi Trường Hợp Ấy Thiên Chúa Đã An Bài Như Vậy Để Hiển Danh Ngài Hơn Nữa. Rồi Phải Luôn Tâm Tâm Niệm Niệm Điều Người Xưa Truyền Lại : Dù Là Quả Phụ Hay Đồng Trinh Trên Trời Chẳng Dành Riêng Cho Họ Vinh Quang Nào Khác Ngoài Vinh Quang Vì Họ Đã Sống Khiêm Nhường.

CHƯƠNG 41

ĐÔI LỜI VỚI NGƯỜI ĐỒNG TRINH

Hỡi Các Thanh Nữ ! Nếu Các Con Muốn Tính Việc Nhân Duyên Trần Thế, Hãy Giữ Kỹ Mối Tình Đầu Cho Người Chồng Đầu Tiên. Tôi Cho Là Một Man Trá Khi Dâng Hiến Cho Chồng Thay Vì Một Trái Tim Nguyên Tuyền Và Chân Thành, Lại Là Một Trái Tim Đã Tàn Phai Rữa Nát, Chán Chường Trong Tình Ái. Nhưng Nếu Tiếng Nói Hạnh Phúc Kêu Mời Các Con Tới Cuộc Giao Duyên Trong Sạch, Tinh Khiết Thiêng Liêng, Trong Lối Sống Đồng Trinh Trọn Đời, Thì Lạy Chúa ! Các Con Hãy Ý Tứ Giữ Gìn Tình Yêu Các Con Thận Trọng Hết Sức Để Dành Cho Mình Bạn Tình Chí Thánh, Là Chính Sự Trong Sạch Hiện Thân Và Ngài Chẳng Yêu Gì Cho Bằng Sự Trinh Trong, Và Ngài Có Quyền Hưởng Của Đầu Mùa Của Tất Cả Mọi Sự, Nhất Là Của Tình Yêu. Các Thư Của Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Sẽ Chỉ Dạy Cho Các Con Những Điều Cần Thiết. Mặt Khác, Vì Các Con Đang Ở Giai Đoạn Cần Được Chỉ Bảo Dạy Dỗ, Nên Hãy Chọn Một Người Hướng Dẫn, Để Giúp Các Con Hiến Trọn Trái Tim Và Thân Xác Cho Thiên Chúa Uy Linh Một Cách Thánh Thiện Hơn.

PHẦN THỨ TƯ

-------------------------------------------------------------------------------

                                     

Các Điều Chỉ Dẫn Để Chống Lại Các Chước Cám Dỗ Thông Thường  0

 

CHƯƠNG 1

KHÔNG NÊN ĐỂ TAI
NGHE LỜI BÌNH PHẨM CỦA NGƯỜI ĐỜI

Thoạt Thấy Con Muốn Sống Đạo Đức, Người Thế Gian Sẽ Nói Nọ Nói Kia Gièm Pha Ngay. Hạng Tinh Quái Nhất Sẽ Chỉ Trích Sự Thay Đổi Nếp Sống Của Con Là Giả Hình, Đạo Đức Rởm, Làm Bộ Làm Tịch. Họ Sẽ Nói Là Thế Gian Đã Ngán Con, Vì Thế Con Mới Đi Tìm Thiên Chúa. Bạn Bè Sẽ Sẵn Sàng Đến Khuyên Con Đủ Điều Khôn Ngoan Và Thương Cảm Theo Ý Họ. Họ Sẽ Nói: Con Mang Tâm Trạng Kẻ Chán Đời ; Danh Giá Thế Lực Con Sẽ Tiêu Ma ; Con Làm Cho Người Ta Khó Chịu ; Con Già Trước Tuổi ; Công Việc Gia Đình Con Sẽ Bị Thiệt Lây ; Phải Sống Trên Đời Như Ai : Người Ta Vẫn Có Thể Rỗi Linh Hồn Mà Đâu Có Cần Bấy Nhiêu Điều Bí Hiểm Như Thế, V.V…

Phi-Lô-Tê, Tất Cả Những Lời Ấy Thật Ngớ Ngẩn Nếu Không Phải Là Đáng Ghét. Đâu Có Phải Là Họ Lo Cho Sức Khỏe Hay Công Việc Của Con ! Chúa Cứu Thế Dạy : “Nếu Các Con Thuộc Về Thế Gian, Thế Gian Sẽ Yêu Kẻ Thuộc Về Nó. Nhưng Vì Các Con Không Thuộc Về Thế Gian, Nên Nó Ghét” (Gioan 15, 19). Ta Đã Chẳng Từng Thấy Nhiều Ông Nhiều Bà Thanh Lịch, Sang Trọng Thức Trắng Đêm, Có Khi Mấy Đêm Liền Để Đánh Cờ, Đánh Bạc Đấy Ư ? Trên Đời Có Cái Ham Thích Nào Buồn Bã, U Ám Và Kiệt Sức Như Thế Không ? Ấy Thế Mà Người Đời Chẳng Ai Nói Gì ! Bè Bạn Cũng Chẳng Cho Là Phiền. Còn Để Nguyện Ngắm Một Giờ, Hay Khi Thấy Ta Dậy Sớm Hơn Thường Lệ Để Dọn Mình Rước Lễ, Thì Người Ta Vội Vã Đi Mời Bác Sĩ Để Chữa Ta Khỏi Bệnh Mà Họ Cho Là Kỳ Khôi Và Bủng Beo Ấy. Người Ta Thức Cả Tháng Để Khiêu Vũ, Chẳng Ai Kêu Ca. Còn Phải Thức Đêm Mừng Chúa Giáng Sinh, Người Ta Phát Ho Hen Và Ngày Hôm Sau Kêu Đau Bụng. Rõ Ràng Thế Gian Là Một Quan Tòa Bất Công : Tử Tế Dễ Dãi Với Con Cái Mình, Nhưng Cứng Cỏi Nghiêm Khắc Với Con Cái Thiên Chúa.

Muốn Ăn Ở Đẹp Lòng Thế Gian Thì Đành Phải Bị Hư Mất Với Nó. Không Thể Làm Nó Thỏa Mãn Được, Tính Khí Nó Kỳ Quặc Lắm. Chúa Cứu Thế Nói : “Gioan Tiền Hô Sống Kiêng Khem Không Ăn Uống, Thì Các Ngươi Bảo Ông Bị Quỷ Ám. Con Người Đến Ăn Uống Như Mọi Người, Các Ngươi Lại Bảo Là Kẻ Bầu Bạn Với Người Ngoại Và Tội Lỗi” (Mát-Thêu 11, 18). Đúng Vậy, Phi-Lô-Tê, Nếu Ta Chiều Theo Ý Nó Mà Cười Nói, Chơi Bời, Nhảy Nhót, Thế Gian Sẽ Lấy Làm Gương Xấu. Ngược Lại, Nếu Ta Không Làm, Thế Gian Sẽ Cáo Ta Giả Hình Hay Chán Đời. Ta Ăn Mặc Sang Ư ? Nó Sẽ Cho Là Ta Mưu Tính Gì Đó ; Ta Ăn Mặc Xuềnh Xoàng Ư ? Nó Sẽ Cho Là Ta Bần Tiện. Ta Vui Vẻ, Nó Bảo Là Buông Tuồng ; Ta Hãm Mình, Nó Cho Là Buồn Bã. Luôn Nhìn Ta Xiên Xẹo Như Thế, Đời Nào Ta Có Thể Làm Nó Vừa Lòng. Nó Phóng Đại Các Khuyết Điểm Ta, Rêu Rao Là Những Tội Lỗi. Tội Nhẹ, Nó Phóng Thành Tội Lớn ; Tội Vì Lỡ Lầm Yếu Đuối, Nó Đổi Thành Tội Cố Tình Hiểm Độc. “Đức Bác Ái Luôn Phải Hiền Hậu”, Theo Lời Thánh Phaolô Dạy, Thì Trái Lại ; Thế Gian Đầy Tinh Quái. Đức Bác Ái Không Được Nghĩ Trái, Thì Trái Lại, Thế Gian Luôn Nghĩ Bậy. Khi Nó Không Cáo Tội Các Hành Động Ta Được, Nó Sẽ Cáo Tội Chủ Ý Ta. Dù Chiên Có Sừng Hay Không, Trắng Hay Đen, Chó Sói Cũng Chẳng Tha Ăn Thịt, Nếu Có Thể Được.

Dù Ta Làm Gì, Thế Gian Sẽ Gây Gổ Với Ta Mãi. Nếu Ta Bàn Hỏi Cha Giải Tội Lâu, Nó Sẽ Bảo Ta Nói Gì Dai Thế. Nếu Ta Vắn Tắt, Nó Sẽ Bảo Ta Chưa Xưng Xong Đã Ra. Nó Dò Xét Mọi Cử Chỉ. Chỉ Một Lời Nói Nóng Nảy, Nó Kêu Là Tính Ta Không Ai Chịu Nổi. Ta Lo Làm Ăn, Nó Cho Là Có Tính Hà Tiện. Ta Hiền Từ, Nó Cho Là Ngây Ngô. Còn Đối Với Con Cái Thế Gian, Giận Dữ Của Chúng Là Đại Độ ; Hà Tiện Là Cần Kiệm ; Suồng Sã Là Trò Chuyện Đứng Đắn. Thật Là Trò Con Nhện Phá Con Ong !

Hỡi Phi-Lô-Tê, Thế Gian Mù Quáng, Kệ Thây Nó ! Nó Muốn Gào Bao Nhiêu Như Cú Mèo Gào Thét Làm Khiếp Đảm Giống Chim Ban Ngày : Kệ Xác Nó ! Ta Hãy Kiên Trì Giữ Các Dự Định Ta, Bền Chí Trong Các Dốc Lòng. Sự Trung Kiên Bền Bỉ Sẽ Cho Thấy Rõ Lòng Ta Chân Thành Tận Hiến Cho Thiên Chúa Và Vào Sống Trong Hàng Ngũ Người Đạo Đức. Sao Chổi Và Hành Tinh, Bên Ngoài Sáng Gần Bằng Nhau. Sao Chổi Mau Lặn, Vì Ánh Sáng Mau Tàn, Còn Hành Tinh Luôn Mãi Vẫn Tỏ. Đây Cũng Vậy, Giả Hình Và Nhân Đức Chân Thật Bên Ngoài Có Nhiều Điểm Giống Nhau. Nhưng Lầm Sao Được, Vì Giả Hình Sẽ Mau Tàn Như Mây Khói, Còn Nhân Đức Luôn Bền Vững Trường Tồn. Đâu Có Phải Một Mối Lợi Nhỏ Khi Ta Nhận Chịu Sỉ Nhục Và Gièm Pha Để Củng Cố Bước Đầu Trong Đời Sống Đạo Đức Của Ta, Nhờ Đó Ta Thoát Nạn Khoe Khoang, Kiêu Ngạo. Như Các Bà Đỡ Ai-Cập Không Tuân Lệnh Vua Pha-Ra-Ông Tàn Bạo Đòi Phải Giết Mọi Trẻ Nam Sơ Sinh Của Dân Israel, Chúng Ta Cũng Không Nghe Theo Lệnh Thế Gian, Coi Như Bị Đóng Đinh Chết Đối Với Thế Gian Rồi, Thế Gian Cũng Như Là Đã Chết Đối Với Ta. Nó Coi Ta Là Điên, Ta Hãy Coi Nó Là Dại.

CHƯƠNG 2

PHẢI CÓ CAN ĐẢM

Ánh Sáng Dù Tốt Đẹp Và Vui Thú Cho Ta Cũng Có Thể Làm Lóa Mắt Nếu Ta Đã Ở Từ Lâu Trong Chỗ Tối. Cũng Như Trước Khi Quen Với Dân Bản Xứ, Dù Họ Có Lịch Thiệp, Đáng Yêu Mấy, Ta Vẫn Thấy Bỡ Ngỡ. Phi-Lô-Tê Thân Mến, Đây Cũng Thế, Khi Thay Đổi Nếp Sống Như Vậy, Con Sẽ Thấy Có Nhiều Phản Ứng Trong Lòng, Sẽ Thấy Việc Đoạn Tuyệt Với Mọi Nhố Nhăng Phù Phiếm Của Thế Gian Mang Lại Cho Con Đôi Cảm Giác Buồn Bã Và Chán Nản. Nếu Có Như Thế, Xin Con Hãy Kiên Tâm Một Chút, Cái Đó Không Hề Gì : Đó Chỉ Là Chút Ngỡ Ngàng Trước Cảnh Mới Lạ. Cái Đó Qua Đi, Con Sẽ Được Muôn Ngàn Yên Ủi. Có Khi Con Bực Bội Vì Mất Cái Vẻ Vang Mà Các Kẻ Điên Khùng Và Nhẹ Dạ Tặng Cho Con Vì Những Chơi Bời Phù Phiếm Của Con Ư ? Ôi, Nếu Thế Con Đành Bỏ Mất Vinh Quang Đời Đời Mà Thiên Chúa Ban Thật Sự Cho Con Sao ? Những Chơi Bời Vô Ích, Những Thú Tiêu Khiển Con Đã Mất Bao Năm Tháng Để Cung Phụng, Bây Giờ Có Khi Chúng Sẽ Còn Sống Dậy Trong Lòng Con Để Nhử Mồi Và Lôi Kéo Trái Tim Con. Nhưng Chẳng Lẽ Con Cả Gan Khước Từ Hạnh Phúc Muôn Đời Để Đổi Lấy Những Sự Phù Vân Giả Dối Ấy ? Con Hãy Nghe Tôi, Nếu Con Bền Chí, Chẳng Bao Lâu Con Sẽ Nhận Thấy Những Ngọt Ngào Thú Vị Và Khoan Khoái Trong Lòng Đến Nỗi Con Phải Thú Nhận Là Trần Gian Chỉ Chứa Toàn Mật Đắng So Với Mật Ngọt Ấy, Và Một Ngày Sống Đạo Đức Còn Hơn Ngàn Năm Sống Thế Tục.

Mặt Khác, Con Thấy Đỉnh Núi Trọn Lành Của Đạo Chúa Rất Cao. Rồi Con Ngần Ngại Nói : “Lạy Chúa, Làm Sao Trèo Tới Được ?” Can Đảm Lên, Phi-Lô-Tê, Khi Con Ong Mới Nở, Nó Có Hình Thù Con Sâu, Lúc Ấy, Đâu Chúng Đã Biết Lượn Trên Hoa, Băng Qua Núi Đồi, Để Hút Mật ? Nhưng Dần Dần, Nhờ Ong Mẹ Lấy Mật Nuôi, Chúng Mọc Cánh Và Cứng Cáp Hơn, Sau Đó, Chúng Bay Được Và Đi Kiếm Mật Trong Cả Vùng. Chúng Ta Thật Hãy Còn Là Bọ Non Trong Đời Thánh Đức, Chưa Thể Nào Trèo Cao Như Ý Nguyện, Tức Là Lên Tới Đỉnh Núi Của Sự Thánh Thiện. Song, Nếu Ta Khởi Sự Thành Hình Bởi Các Ao Ước Và Dốc Lòng, Cánh Ta Sẽ Dần Dần Mọc Ra. Như Vậy Ta Hy Vọng Một Ngày Kia Sẽ Thành Những Con Ong Thiêng Liêng Và Sẽ Bay Được. Đang Khi Chờ Đợi, Hãy Sống Nhờ Mật Ong Của Bao Lời Giáo Huấn Mà Các Đấng Đạo Đức Ngày Xưa Để Lại, Và Ta Cầu Nguyện Chúa Ban Cho Ta Cánh Như Chim Câu, Ngõ Hầu Ta Có Thể Bay Ở Đời Nầy, Mà Còn Nghỉ Ngơi Muôn Đời Ở Đời Sau.

CHƯƠNG 3

VỀ CHƯỚC CÁM DỖ : CẢM THẤY VÀ

ƯNG THEO LÀ HAI ĐIỀU KHÁC NHAU.

Phi-Lô-Tê, Con Hãy Tưởng Tượng Một Nàng Công Chúa Trẻ Đẹp, Được Chồng Yêu Cực Điểm, Rồi Có Đứa Khốn Nạn Rắp Tâm Làm Nàng Trụy Lạc, Làm Hoen Ố Đời Ân Ái Của Vợ Chồng Nàng, Cho Nên Nó Mới Gửi Tới Nàng Một Người Bắn Tin Yêu Đương Để Ướm Hỏi Nàng Về Dự Tính Khốn Nạn Kia. Đầu Hết, Người Đưa Tin Sẽ Đề Nghị Với Nàng Công Chúa Ý Định Của Chủ Hắn, Thứ Đến, Nàng Công Chúa Ưa Thích Hay Không Ưa Thích Lời Đề Nghị Và Việc Đưa Tin Kia ; Thứ Ba, Nàng Ưng Thuận Hay Từ Chối. Đây Cũng Vậy, Satan, Thế Gian Và Xác Thịt Thấy Một Linh Hồn Được Làm Bạn Yêu Dấu Của Con Thiên Chúa, Chúng Sẽ Gởi Đến Linh Hồn Những Cám Dỗ Và Xúi Giục, Qua Đó :

1) Tội Được Trưng Bày Ra.

2) Hồn Sẽ Ưa Thích Hay Không Ưa Thích

3) Cuối Cùng, Hồn Ưng Thuận Hay Từ Chối.

Đó Là Ba Bước Đi Đến Phạm Tội : Cám Dỗ, Ưa Thích, Ưng Thuận.

Dù Ba Việc Đó Không Hiển Nhiên Rõ Rệt Như Thế Trong Bất Cứ Loại Tội Nào, Ít Nữa, Chúng Rất Rõ Và Dễ Nhận Thấy Trong Những Tội Lớn Lao.

 Một Cơn Cám Dỗ Về Bất Luận Tội Gì, Dù Kéo Dài Suốt Cả Đời Ta, Nó Cũng Không Thể Làm Ta Nên Đáng Ghét Trước Mặt Chúa Cao Cả, Bao Lâu Ta Không Ưa Thích Và Không Ưng Thuận Nó. Lý Do Là : Trong Cơn Cám Dỗ, Ta Không Làm Chủ Động, Song Ta Chịu Đựng Việc Ấy Xảy Ra Đến Với Ta, Và Vì Ta Không Ưa Thích Chút Nào, Nên Không Có Tội Lỗi Gì. Thánh Phaolô Chịu Đựng Lâu Dài Các Cám Dỗ Trong Thân Xác, Không Những Người Chẳng Mất Lòng Chúa, Trái Lại, Chúa Được Thêm Vinh Hiển Vì Đó. Thánh Nữ An-Gê-La Fô-Li-Nhô Cảm Thấy Những Cám Dỗ Nặng Nề Đến Nỗi Ai Cũng Phải Chạnh Lòng Khi Nghe Người Kể Lại. Các Cơn Cám Dỗ Của Thánh Phan-Xi-Cô Và Thánh Bê-Nê-Đi-Tô Cũng Ghê Gớm Lắm, Đến Nỗi Đấng Thì Nhảy Vào Bụi Gai, Đấng Thì Lăn Xuống Tuyết Để Giảm Sức Cám Dỗ. Dầu Vậy, Các Ngài Không Vì Thế Mà Mất Ơn Nghĩa Chúa, Trái Lại, Càng Được Tăng Lên Gấp Bội.

Vậy Phi-Lô-Tê, Con Phải Can Đảm Nhiều Giữa Các Cơn Cám Dỗ. Đừng Cho Là Mình Đã Bại Trận Khi Nào Ta Chưa Ưa Thích Chúng, Nhờ Biết Phân Biệt Cái “cảm Thấy” Với Cái “ưng Thuận”. Khác Nhau Là Ở Chỗ Nầy : Người Ta Có Thể Cảm Thấy Mặc Dầu Không Ưa Thích ; Nhưng Ta Chỉ Ưng Thuận Khi Ta Ưa Thích Rồi, Vì Thường Sự Ưa Thích Làm Bậc Thang Đưa Ta Đến Ưng Thuận^[72][72]. Cho Đi Các Địch Thù Linh Hồn Ta Có Trưng Bày Ra Bao Nhiêu Mồi Bả Để Nhử Thì Mặc Kệ, Chúng Cứ Ở Ngoài Cửa Của Lòng Ta ; Mạc Chúng Muốn Dụ Dỗ Bao Nhiêu Tùy Ý, Bao Lâu Ta Còn Nhất Quyết Không Ưa Thích Các Sự Ấy, Không Thể Nào Ta Lại Xúc Phạm Tới Thiên Chúa Được. Hoàng Tử Chồng Của Công Chúa Nói Trên Kia, Không Thể Giận Ghét Nàng Vì Lá Thư Gửi Đến Mà Nàng Không Hề Ưa Thích. Chỉ Có Cái Khác Nầy Giữa Hồn Và Nàng Công Chúa, Là Phần Nàng Khi Nghe Trình Bày Điều Bất Chính Ấy, Nếu Nàng Muốn, Nàng Có Thể Đánh Đuổi Kẻ Đưa Tin Và Không Thèm Nghe Hắn Nữa. Còn Linh Hồn, Không Phải Hễ Muốn Đánh Đuổi Cám Dỗ Đi Là Được Ngay Đâu, Mặc Dầu Luôn Luôn Hồn Có Khả Năng Không Ưng Theo Nó. Vì Thế, Dù Cám Dỗ Kéo Dài, Nó Không Thể Làm Hại Ta Bao Lâu Ta Còn Chán Ghét Nó.

Còn Cái Khoái Cảm Thường Thấy Đi Liền Với Cám Dỗ Là Vì Ta Có Hai Phần Trong Linh Hồn : Thượng Và Hạ. Phần Hạ Không Luôn Vâng Theo Phần Thượng, Hơn Thế, Nó Đi Theo Xu Hướng Riêng Của Nó, Cho Nên Có Nhiều Lần Phần Hạ Thích Thú Trong Cám Dỗ, Nhưng Không Được Sự Ưng Thuận Của Phần Thượng, Có Khi Còn Nghịch Lại Sự Đồng Ý Của Phần Thượng Nữa Là Đàng Khác. Đó Là Trạng Thái Đấu Tranh Xung Đột Mà Thánh Phaolô Miêu Tả Trong Câu : “xác Thịt Có Những Ước Vọng Chống Nghịch Tinh Thần”, Và : “có Một Luật Trong Xác Thịt Chống Báng Luật Của Tinh Thần” V.V… (Thư Rôma 7, 14-25).

Phi-Lô-Tê, Chắc Đã Có Lần Con Thấy Đám Than Hồng Ủ Dưới Lớp Tro Rồi. Nếu Sau Đó Nửa Ngày, Muốn Đi Kiếm Chút Lửa Ở Đó Thì Người Ta Chỉ Tìm Thấy Mãi Ở Giữa Một Chút Than Hồng Còn Đỏ, Ấy Là Chưa Kể Có Khi Khó Mà Kiếm Được Cho Ra Chút Than Hồng Đó. Nhưng Khi Đã Kiếm Được, Với Chút Tàn Đỏ Ấy, Ta Thổi Hơi Và Có Thể Làm Cháy Hồng Lại Các Cục Than Đã Tắt Khác. Đức Mến Của Ta Tức Là Sự Sống Linh Hồn Ta Cũng Thế Giữa Cơn Cám Dỗ Dữ Dội Mù Mịt. Cơn Cám Dỗ Đem Khoái Cảm Đến Phần Hạ Tầng Trong Ta, Ví Như Vùi Dập Hồn Ta Dưới Tro, Làm Cho Đức Mến Chúa Trong Ta Chỉ Còn Như Tàn Đóm, Chôn Sâu Tận Đáy Lòng Trong Phần Sâu Kín Nhất Của Tinh Thần, Ngoài Ra Không Còn Thấy Ở Đâu Nữa. Đôi Khi Hầu Như Ở Đây Cũng Không Còn Có Nó Nữa, Vì Khó Mà Kiếm Cho Ra Nó. Nhưng Thực Ra, Tình Mến Vẫn Còn Đó, Mặc Dầu Bao Nhiêu Hỗn Loạn Trong Hồn Trong Xác Đi Nữa, Vì Ta Vẫn Nhất Quyết Không Ưng Theo Tội Lỗi Và Cám Dỗ Cơ Mà. Còn Cái Khoái Cảm Kia Mà Con Người Bên Ngoài Tự Nhiên Của Ta Ưa Thích, Con Người Bên Trong Lại Chê Ghét, Cho Dầu Nó Có Lởn Vởn Hay Dồn Dập Quanh Ý Chí Ta, Nó Vẫn Chưa Vào Được Trong, Do Đó Ta Biết Là Khoái Cảm Kia Không Là Cố Ý, Và Như Vậy Không Có Tội Gì Cả.

CHƯƠNG 4

HAI GƯƠNG MẪU ĐẸP VỀ ĐIỂM TRÊN

Con Cần Hiểu Rõ Về Vấn Đề Trên Lắm, Nên Tôi Chẳng Ngại Dài Lời Để Giải Thích Rộng Hơn. Thánh Hiê-Rô-Ni-Mô Kể Chuyện : Một Người Thanh Niên Bị Đặt Nằm Trên Một Chiếc Giường Êm Ái, Cả Mình Bị Trói Chặt Bằng Dây Lụa Rất Mềm, Đang Khi Đó, Một Cô Gái Lăng Loàn Nằm Bên Vuốt Ve Kích Thích Bằng Những Cử Chỉ Mơn Trớn, Lẳng Lơ, Cố Tình Làm Chàng Xiêu Lòng, Chàng Lại Chẳng Cảm Thấy Những Cảm Giác Kỳ Lạ Sao ? Ngũ Quan Chàng Lại Chẳng Rung Cảm Và Trí Tưởng Tượng Lại Chẳng Bị Ám Ảnh Bởi Những Cái Đang Khêu Gợi Kia Sao ? Cố Nhiên ! Dầu Vậy, Giữa Bao Hỗn Loạn, Giữa Dông Bão Kinh Hoàng Của Cám Dỗ Và Giữa Bao Cảm Giác Khoái Lạc Như Thế, Chàng Đã Tỏ Ra Lòng Mình Không Bị Sa Lầy Và Ý Chí Mình Vẫn Vượt Thắng Không Ưng Thuận Chút Nào, Bởi Vì, Khi Tâm Trí Chàng Thấy Mọi Sự Ngụy Nghịch Với Mình, Và Không Còn Phần Thân Thể Nào Vâng Phục Mệnh Lệnh Mình, Trừ Cái Lưỡi, Nên Chàng Liền Dùng Răng Cắn Đứt Rồi Nhổ Vào Mặt Con Đàn Bà Đang Hành Hạ Linh Hồn Chàng Bởi Lạc Thú Hơn Cả Trăm Lý Hình Ghê Gớm Nhất Bởi Cực Hình. Tên Bạo Chúa Khi Biết Không Thể Thắng Chàng Bằng Hình Khổ, Đã Nghĩ Đến Cách Hành Hạ Chàng Bằng Khoái Lạc.

Câu Chuyện Chiến Đấu Của Thánh Nữ Ca-Ta-Ri-Na Thành Xiên-Na Trong Vấn Đề Tương Tự, Cũng Vô Cùng Đáng Phục. Đại Khái Như Sau : Ác Thần Được Chúa Cho Phép Đem Tất Cả Lực Lượng Tấn Công Đức Thanh Khiết Của Thánh Trinh Nữ Ấy, Miễn Đừng Chạm Đến Bản Thân Người. Nó Liền Khêu Gợi Ra Các Ý Tưởng Bẩn Thỉu Trong Trí Người, Và Muốn Lôi Kéo Người Hữu Hiệu Hơn, Nó Cùng Với Các Bạn Đến Dưới Hình Đàn Ông Đàn Bà, Làm Nhiều Sự Xác Thịt, Dâm Bôn Trước Mắt Người, Nói Những Chuyện Cực Kỳ Khêu Gợi. Những Cảnh Tượng Khiêu Dâm Kia Đi Qua Cửa Ngũ Quan Vào Tác Động Vũ Bão Trong Linh Hồn Của Thánh Trinh Nữ. Sau Nầy Người Kể Lại : Toàn Thân Người Ngập Tràn Những Sự Bỉ Ổi Ấy, Chỉ Còn Ý Chí Trên Thượng Đỉnh Linh Hồn Là Không Bị Cơn Bão Táp Đê Hèn Và Khoái Lạc Ấy Làm Nao Núng. Cám Dỗ Ấy Kéo Dài, Cho Đến Một Hôm Kia Chúa Giêsu Hiện Ra Cùng Người. Người Thưa : “Lạy Chúa Rất Hiền Từ, Từ Trước Đến Nay Khi Trái Tim Con Tràn Ngập Bao Tối Tăm Và Dơ Bẩn, Chúa Ở Đâu ?” – Chúa Đáp : “Ta Ở Trong Trái Tim Con”. – Người Hỏi Lại : “Sao Chúa Ở Trong Trái Tim Con Được, Vì Trong Đó Đầy Những Ô Uế Bẩn Thỉu ? Chúa Ngự Ở Những Nơi Khốn Nạn Như Thế Sao ?” – Chúa Trả Lời : “Con Hãy Trả Lời Đi, Những Cảm Nghĩ Bẩn Thỉu Kia Làm Con Vui Thích Hay Buồn Bã, Đắng Cay Hay Khoái Lạc ?” – Thánh Nữ Thưa : “Cay Đắng Và Buồn Rầu Khôn Tả”. Chúa Nói Tiếp : “Ai Đem Niềm Cay Đắng Và Buồn Bã Mênh Mang Ấy Vào Trái Tim, Nếu Chẳng Phải Là Ta, Đấng Ẩn Mình Trong Hồn Con ? Con Ơi, Hãy Tin Rằng : Nếu Không Có Ta Ở Đó, Các Ý Tưởng Bao Vây Ý Chí Con Tuy Không Thể Xuyên Thủng Mà Vào Lọt, Chắc Chắn Chúng Đã Khuất Phục Nó Rồi, Và Ý Chí Tự Do Của Con Đã Ưng Thuận Theo Khoái Lạc Ấy Và Như Thế Đã Giết Chết Sự Sống Linh Hồn Con. Nhưng Chính Vì Ta Ở Trong Đó, Ta Đã Đặt Để Sự Chán Ghét Và Chống Cự Trong Trái Tim Con, Nhờ Đó Nó Mới Chối Từ Và Loại Bỏ Cơn Cám Dỗ. Và Vì Nó Không Thể Đẩy Lui Chước Cám Dỗ Được Như Nó Mong Muốn, Trái Lại Cảm Thấy Một Chán Ghét, Một Căm Hờn Lớn Mạnh Hơn Đối Với Cám Dỗ Và Với Chính Mình. Như Thế, Các Cực Phiền Kia Thành Công Nghiệp Và Mối Lợi Lớn Cho Con, Và Làm Con Tăng Tiến Nhiều Trong Nhân Đức Và Trong Sức Mạnh”.

Hỡi Phi-Lô-Tê, Con Thấy Không, Ngọn Lửa Hồng Vùi Dập Dưới Làn Tro, Nghĩa Là Cám Dỗ Cùng Khoái Lạc Đã Đột Nhập Tận Trong Tim Rồi, Đã Siết Chặt Vòng Vây Quanh Ý Chí, Thế Mà Ý Chí Nương Tựa Vào Ơn Thiên Chúa, Đã Anh Dũng Chống Cự Bởi Có Lòng Đắng Cay, Chán Ghét Và Phỉ Nhổ Sự Dữ Đang Nhử Mồi Xúi Giục, Và Đã Liên Lỷ Khước Từ Không Phạm Cái Tội Đang Bao Vây Nó. Ôi Lạy Chúa ! Thật Muôn Ngàn Cay Cực Cho Hồn Yêu Mến Chúa, Khi Không Biết Chúa Còn Ngự Trong Lòng Nữa Hay Đã Đi Mất, Và Tình Yêu Thiên Chúa – Vì Đó Họ Chiến Đấu – Đã Tắt Hay Chưa Trong Họ ? Nhưng Đây Là Điểm Tinh Hoa Của Đức Mến Chúa Trọn Hảo Đó Là Làm Cho Người Yêu Khắc Khoải Chiến Đấu Vì Yêu, Mà Không Rõ Là Mình Vẫn Đang Yêu Và Vì Yêu Và Nhờ Yêu Mình Mới Chiến Đấu !

F

CHƯƠNG 5

ĐỂ KHÍCH LỆ HỒN TRONG CƠN CÁM DỖ

Phi-Lô-Tê Con Ơi, Các Đợt Xung Kích Và Cám Dỗ Mạnh Mẽ Kia, Chúa Chỉ Cho Phép Xẩy Ra Nơi Những Linh Hồn Ngài Muốn Nâng Lên Đến Tình Yêu Tinh Tuyền Và Tuyệt Vời Của Ngài. Đã Hẳn, Chẳng Phải Sau Cám Dỗ Là Họ Đã Chắc Chắn Đạt Tới Đó Rồi Đâu ! Vì Đã Có Thấy Những Người Bền Gan Chiến Đấu Trong Các Trận Mãnh Liệt Ấy, Sau Đó Lại Không Trung Tín Tuân Theo Ơn Thánh, Đã Bại Trận Trong Những Cám Dỗ Nho Nhỏ. Nói Như Trên Là Để Có Khi Nào Con Bị Khuấy Khuất Bởi Các Cám Dỗ Nặng Nề, Con Biết Là Thiên Chúa Sủng Ái Con Cách Đặc Biệt Đấy ! Qua Việc Đó, Chúa Tuyên Bố Ngài Muốn Nâng Con Thành Trọng Vọng Trước Mặt Ngài. Nhưng Đằng Khác, Con Vẫn Cứ Khiêm Cung Và Lo Sợ, Vì Không Biết Mình Còn Có Thể Thắng Cả Những Chước Cám Dỗ Nhỏ Mọn Nữa Không Sau Khi Đã Đập Tan Những Cái Lớn, Nếu Mình Không Cố Gắng Cứ Trung Tín Luôn Mãi Với Chúa ?

Dù Cám Dỗ Thế Nào Xảy Đến, Hay Có Cảm Thấy Khoái Vui Gì Bởi Đó Đi Nữa, Bao Lâu Ý Chí Con Khước Từ Không Ưng Thuận, Không Chỉ Nguyên Cơn Cám Dỗ, Mà Cả Khoái Cảm Kia, Thì Con Đừng Bối Rối Lo Âu, Vì Con Chưa Xúc Phạm Đến Chúa. Người Bị Ngất Xỉu, Bên Ngoài Không Có Dấu Hiệu Gì Còn Sống, Song Nếu Ta Đặt Tay Lên Quả Tim, Và Chỉ Cần Thấy Thoi Thóp Đập Chút Ít, Người Ta Chắc Là Còn Sống. Rồi Nhờ Đôi Phương Pháp Hay Thuốc Riêng, Người Ta Có Thể Làm Cho Người Kia Hồi Tỉnh. Trong Các Cơn Cám Dỗ Nặng Nề Cũng Tương Tự, Hồn Ta Hình Như Hoàn Toàn Kiệt Lực, Cũng Như Xây Xẩm Vậy, Không Còn Sự Sống Thiêng Liêng, Không Còn Tâm Tình Gì Nữa. Nhưng Nếu Ta Muốn Biết Rõ Thực Trạng, Hãy Đặt Tay Lên Trái Tim, Hãy Xét Trái Tim Và Ý Chí Xem Còn Thoi Thóp Đôi Tâm Tình Thiêng Liêng Gì Không, Tức Là Cố Gắng Từ Chối Không Ưng Thuận Hoặc Chiều Theo Cám Dỗ, Chiều Theo Khoái Cảm Không ? Vì Bao Lâu Trong Trái Tim Ta Còn Từ Chối, Ta Chắc Rằng : Đức Mến Là Sự Sống Linh Hồn Ta, Còn Ở Trong Ta, Và Chúa Giêsu Kitô Đấng Cứu Thế Còn Ngự Trong Hồn Ta, Dù Ẩn Mình Lánh Mặt. Rồi Nhờ Nguyện Ngắm Thường Xuyên, Nhờ Thụ Lãnh Các Bí Tích Và Vững Vàng Trông Cậy Vào Thiên Chúa, Sinh Lực Ta Sẽ Phục Hồi, Và Ta Sẽ Sống Toàn Vẹn Và Vui Tươi Như Xưa.

 

CHƯƠNG 6

KHI NÀO CÁM DỖ VÀ KHOÁI CẢM
TRỞ THÀNH TỘI ?

Nàng Công Chúa Chúng Ta Nói Lúc Nãy Không Thể Bị Khiển Trách Vì Lời Cầu Hôn Bất Chính Của Tên Đưa Tin, Vì Như Ta Đã Nói Nàng Không Hề Ưa Thích. Nhưng Trái Lại, Nếu Nàng Đã Làm Cớ, Gây Dịp Cho Sự Cầu Hôn Ấy Bởi Đôi Việc Quyến Rũ Thế Nào Đó, Như Muốn San Sẻ Ái Tình Với Kẻ Tán Tình Nàng, Đã Hẳn Là Nàng Có Lỗi Về Việc Cầu Hôn Xảy Ra Kia, Dù Nàng Làm Bộ Chối Đây Đẩy, Nàng Vẫn Đáng Bị Khiển Trách Và Đáng Phạt. Đôi Khi Cơn Cám Dỗ Cũng Thành Tội Nơi Ta Như Thế, Bởi Vì Ta Là Duyên Cớ Gây Cơn Cám Dỗ Ấy. Chẳng Hạn, Tôi Biết Rằng Đánh Bạc, Thế Nào Tôi Cũng Nổi Giận Rồi Nói Lộng Ngôn, Canh Bạc Trở Nên Cơn Cám Dỗ Đưa Tôi Tới Việc Nói Lộng Ngôn. Nên Bao Nhiêu Lần Tôi Đánh Bạc, Là Bấy Nhiêu Lần Tôi Phạm Tội, Và Tôi Còn Có Lỗi Cả Về Những Cơn Cám Dỗ Xảy Đến Đang Khi Chơi. Ví Dụ Khác : Nếu Tôi Biết Cuộc Trò Chuyện Nào Đó Sẽ Đem Tôi Đến Cám Dỗ Và Sa Ngã, Mà Tôi Cứ Bắt Chuyện, Đã Hẳn Là Tôi Có Lỗi Về Tất Cả Các Cám Dỗ Tôi Sẽ Gặp Trong Các Câu Chuyện Ấy.

Khi Nào Khoái Cảm Do Cám Dỗ Phát Sinh, Mà Ta Có Thể Tránh Được, Ta Lại Không Tránh, Cứ Đón Nhận, Đó Là Phạm Tội, To Nhỏ Tùy Theo Khoái Lạc Mà Ta Nhận Và Tùy Theo Ưng Thuận Của Ta Trong Lúc Đó Lớn Hay Nhỏ, Lâu Hay Chóng. Công Chúa Kia Đáng Trách, Không Những Khi Nàng Nghe Lời Tán Tỉnh Bỉ Ỗi, Bất Lương, Mà Còn Thích Thú, Khi Để Trái Tim Thiện Cảm Với Điều Đó Sau Khi Nàng Nghe Tán Tỉnh. Dù Cho Đi Nàng Không Ưng Thuận Thi Hành Cụ Thể Điều Xúi Giục Nàng, Song Nàng Đã Ưng Thuận Để Tâm Thiện Cảm Vui Thích, Thì Nàng Vẫn Đáng Trách, Vì Để Tâm Thiện Cảm Với Một Điều Xấu, Hay Để Thân Xác Thực Hành Điều Xấu Đó, Cả Hai Đều Bất Chính. Hơn Thế, Tội Là Chính Ở Tại Để Tâm Thiện Cảm Vui Thích Điều Xấu, Đến Nỗi Không Có Nó, Thân Xác Có Thực Hành Điều Xấu Đi Nữa, Vẫn Chưa Gọi Là Tội (Ví Dụ Như Khi Vô Tình, Không Có Ý Mà Làm Một Điều Gì Xấu).

Vậy Khi Nào Con Bị Cám Dỗ Về Một Tội Nào, Hãy Xem Xét : Đã Cố Tình Làm Cớ Để Bị Cám Dỗ Không ? Nếu Có, Cám Dỗ Này Đã Là Tội Cho Con Rồi, Vì Con Đã Liều Đặt Mình Vào Dịp Đưa Đến Tội. ^[73][73] Nhưng Đó Là Nói Khi Con Có Thể Tránh Dịp Ấy Cách Dễ Dàng Không Hại Gì, Và Con Đã Nhìn Thấy Trước, Hay Có Bổn Phận Phải Thấy Trước Cái Cám Dỗ Sẽ Đến. Nhưng Nếu Con Không Làm Cớ Để Bị Cám Dỗ, Con Không Mắc Lỗi Gì Về Cám Dỗ Ấy Cả .

Khi Khoái Cảm Kèm Theo Cám Dỗ Mà Có Thể Tránh Được, Mình Lại Không Tránh, Thì Luôn Có Tội, Và Tội Thế Nào Là Tùy Theo Mình Đã Dừng Lại Ở Đó Ít Hay Nhiều. Và Tùy Nguyên Nhân Của Khoái Lạc Mà Ta Đã Hưởng. Phụ Nữ Kia, Tuy Không Tự Mình Làm Cớ Cho Người Ta Ve Vãn Mình, Nhưng Lại Thích Thú Về Những Lời Tán Tỉnh Là Bị Mắc Lỗi Rồi, Nếu Thích Thú Nàng Nếm Kia Đã Do Ve Vãn Xấu Xa Gây Ra. [74][74] Nhưng Nếu Tỉ Dụ Anh Chàng Trai Lơ Muốn Đoạt Trái Tim Nàng Lại Là Nhạc Sĩ Có Hạng Làm Nàng Vui Thú Say Mê Trong Tiếng Nhạc Diệu Huyền Song Không Vui Thú Vì Sự Quyến Rũ, Lúc Đó Không Có Tội. Tuy Vậy, Nàng Không Được Trầm Mình Trong Cái Say Nhạc Quá Lâu, Sợ Dễ Từ Vui Thú Này Chuyển Sang Vui Thú Sự Ve Vãn Kia. Một Tỉ Dụ Khác, Một Người Trình Bày Cho Tôi Một Mưu Mô Kỳ Diệu Để Tôi Báo Thù Kẻ Địch Tôi, Song Tôi Không Thích Cũng Không Ưng Báo Thù Nữa, Nhưng Thích Về Cái Tinh Vi Tài Tình Của Mưu Mô Ấy, Đã Hẳn Là Tôi Không Phạm Tội, Tuy Rằng Tôi Đừng Dại Mà Khoái Trí Mãi Kẻo Dần Dần Tôi Đâm Ra Thích Báo Thù Thật Sự Chăng. [75][75]

Đôi Lần Bất Ưng, Ta Cảm Thấy Những Cảm Giác Vui Thú Đi Liền Với Cám Dỗ, Trước Khi Ta Kịp Để Ý Đến Mà Chống Cự Lại Cho Đàng Hoàng, Thì Cùng Lắm Cái Đó Cũng Chỉ Là Một Tội Nhè Nhẹ Thôi. Tội Ấy Sẽ Ra Lớn Hơn Nếu Khi Đã Nhận Định Rõ Về Sự Xấu Đang Xảy Ra, Ta Còn Chểnh Mảng Trì Hoãn Đôi Tí Mà Giằng Co Với Khoái Cảm Kia Xem Nên Bỏ Hay Nên Hưởng. Và Tội Sẽ Càng Lớn Hơn, Nếu Nhận Thấy Như Thế Mà Rồi Còn Cứ Nán Lại Trong Khoái Cảm Một Lúc Bởi Chểnh Mảng Thật Tình, Không Chút Quyết Định Đẩy Lui Khoái Cảm Ấy. Còn Khi Cố Ý Và Kịp Suy Xét Ta Nhất Định Ưa Thích Cái Khoái Cảm Ấy, Cái Nhất Định Cố Ý Ấy Là Một Tội Trọng, Nếu Điều Ta Vui Thích Đó Là Một Điều Xấu Lớn Lao. Như Thế Cũng Giống Người Phụ Nữ Muốn Nuôi Dưỡng Những Tình Duyên Ngang Trái, Nàng Phạm Lỗi Lớn, Mặc Dầu Nàng Không Bao Giờ Muốn Hiến Thân Thực Sự Cho Người Yêu Cả.

 

CHƯƠNG 7

PHƯƠNG THẾ CHỐNG TRẢ
CƠN CÁM DỖ NẶNG NỀ

Ngay Khi Chợt Cảm Thấy Cám Dỗ, Hãy Bắt Chước Trẻ Con Khi Thấy Sói Hay Gấu Rừng Về Đồng Ruộng, Chúng Chạy Lại Víu Lấy Cha Mẹ. Hay Ít Nữa Kêu Cha Mẹ Đến Cứu. Con Cũng Hãy Chạy Đến Chúa, Kêu Xin Ngài Thương Xót Và Cứu Giúp. Đó Là Phương Thế Chúa Giêsu Dạy : “Hãy Cầu Nguyện Kẻo Sa Chước Cám Dỗ” (Mathêô 26, 41). Nếu Chước Cám Dỗ Tiếp Diễn Và Có Phần Tăng Lên, Hãy Đem Tâm Trí Hôn Kính Thập Giá, Như Thể Thấy Chúa Giêsu Kitô Đang Bị Đóng Đanh Ở Đó. Con Hãy Tuyên Ngôn Không Bao Giờ Ưng Thuận Cám Dỗ, Con Xin Ngài Trợ Giúp Và Hãy Tiếp Tục Tuyên Ngôn Ý Chí Chống Đối Cương Quyết Như Thế, Bao Lâu Cám Dỗ Còn Kéo Dài. Song Đang Khi Tuyên Ngôn Như Thế, Con Đừng Nhìn Vào Chước Cám Dỗ, Nhưng Nhìn Chúa Giêsu. Nếu Con Nhìn Cám Dỗ, Nhất Là Khi Nó Mạnh, Can Đảm Con Có Thể Bị Nao Núng. Hãy Để Trí Làm Đôi Công Việc Tốt Và Đáng Khen Nào Đó Để Xao Lãng. Vì Các Công Việc Này Vào Chiếm Chỗ Trong Trái Tim Con, Sẽ Xua Đuổi Các Cám Dỗ, Các Xúi Giục Xấu Xa Đi.

Môn Thuốc Linh Nghiệm Chống Mọi Chước Cám Dỗ Lớn Nhỏ, Là Cởi Mở Lòng Và Trình Bày Với Vị Linh Hướng Các Xúi Giục, Xúc Động, Cảm Giác Ta Thấy Dấy Lên Trong Ta. Vì Con Nên Nhớ Điều Này : Việc Đầu Tiên Quỷ Làm Trong Linh Hồn Nó Muốn Dụ Dỗ Là Làm Hồn Câm Nín. Cũng Như Những Tên Sở Khanh Muốn Quyến Rũ Đàn Bà Con Gái, Thoạt Tiên Chúng Cấm Không Cho Tiết Lộ Những Điều Chúng Xúi Giục Cho Cha Mẹ Hay Chồng Con Biết. Trái Lại Chính Đây, Thiên Chúa Lại Soi Sáng Thúc Giục Ta Phải Bày Tỏ Mọi Sự Ra Cho Các Đấng Bề Trên Hay Các Vị Linh Hướng Biết.

Nếu Đã Làm Tất Cả Như Thế, Cám Dỗ Còn Dai Dẳng Tấn Công, Ta Hết Phép Rồi, Chỉ Còn Cách Cũng Cứ Bướng Bỉnh Tuyên Ngôn Mãi Ta Sẽ Không Bao Giờ Ưng Thuận. Cũng Như Cha Mẹ Không Thể Ép Gả Con Gái Bao Lâu Nó Cứ Nhất Định Không Ưng Thuận^[76][76], Thì Hồn Cũng Không Phạm Tội Bao Lâu Còn Nói Rằng Không Ưng, Dù Có Bị Xao Xuyến Hỗn Loại Mấy.

Con Đừng Lý Sự Với Kẻ Thù, Đừng Thèm Nói Với Nó Lời Nào Ngoài Lời Chúa Giêsu Đã Phỉ Nhổ Nó : “Xéo Đi Sa-Tăng ! Mày Hãy Thờ Lạy Chúa Là Thiên Chúa Mày Và Phụng Sự Mình Ngài !” (Mát 4, 10). Người Thiếu Phụ Tiết Trinh Không Được Đối Đáp, Không Nên Nhìn Thẳng Mặt Kẻ Xấu Nết Đang Dụ Dỗ Mình Chuyện Tầm Bậy Song Phải Rũ Áo Quay Đi Và Hướng Lòng Về Người Chồng, Và Thầm Nhắc Lại Lời Nguyện Thề Sắt Son Không Chút Chần Chừ Nghĩ Ngợi, Thì Hồn Đạo Đức Cũng Vậy, Khi Thấy Cám Dỗ Đến Tấn Công, Không Nên Cố Tranh Luận Hay Đối Đáp Với Nó Nhưng Quay Ngay Về Thiên Chúa Bạn Tình, Và Tuyên Thệ Lại Nỗi Niềm Chung Thủy Của Mình, Và Ý Chí Sắt Son Thuộc Trọn Suốt Đời Về Mình Ngài Mà Thôi.

F

CHƯƠNG 8

PHẢI CHỐNG TRẢ CÁC CÁM DỖ LẶT VẶT

            Dầu Phải Đương Đầu Với Các Cám Dỗ Lớn Lao Với Một Chí Can Trường Bất Khuất, Và Đã Hẳn Phần Chiến Thắng Ấy Vô Cùng Ích Lợi Cho Ta, Tuy Vậy, Nhiều Khi Việc Chống Trả Các Cám Dỗ Lặt Vặt Lại Có Lợi Nhiều Cho Ta Hơn. Nếu Các Cám Dỗ Lớn Lấn Vượt Vì Tầm Hệ Trọng, Các Cám Dỗ Nhỏ Lặt Vặt Lại Lấn Vượt Vì Số Lượng Nhiều Vô Kể Của Chúng. Cho Nên Toàn Thắng Các Cái Nhỏ Cũng Có Thể Sánh Ngang Với Toàn Thắng Các Cái Lớn. Chó Sói Và Gấu Là Thú Dữ Nguy Hiểm Hơn Ruồi Muỗi, Nhưng Chúng Chẳng Quấy Rầy Bực Bội, Chẳng Thử Thách Chí Kiên Nhẫn Ta Bằng Ruồi Muỗi Nhỏ Kia.

Không Giết Người Là Chuyện Dễ, Nhưng Tránh Nóng Giận Lặt Vặt Ta Thường Mỗi Lúc Mỗi Gặp Mới Khó. Tránh Tội Ngoại Tình Kể Là Còn Dễ, Khó Nhất Là Phải Tránh Những Cái Liếc Đong Đưa Tình Tứ, Những Trao Đổi Ân Tình, Tặng Kỷ Niệm Hay Quà Biếu, Hay Những Ưu Đãi Nho Nhỏ, Nói Hay Nghe Những Lời Tán Tỉnh Ca Tụng. Không Dối Chồng Hay Dối Vợ Đến Nỗi Có Tình Địch Bằng Xương Thịt Còn Dễ, Chứ Giữ Trái Tim Không San Sẻ Thì Khó Không Vừa ; Không Vi Phạm Luật Vợ Chồng Ăn Ở Với Nhau Còn Dễ, Không Phạm Tới Tình Yêu Trong Hôn Nhân Không Dễ Đâu. Không Trộm Cắp Của Người Cũng Không Đến Nỗi Khó, Không Thèm Muốn Ước Ao Của Ấy Mới Khó. Không Làm Chứng Gian Trong Vụ Án Là Điều Dễ, Khó Nhất Là Không Nói Dối Khi Chuyện Trò. Dễ Giữ Mình Khỏi Say Rượu, Nhưng Khó Giữ Mình Điều Độ. Không Ước Muốn Kẻ Khác Chết Đi Còn Dễ, Chứ Không Ước Ao Cho Họ Phải Sự Khốn Khó Là Điều Không Dễ Tí Nào. Không Vu Cáo Làm Hại Thanh Danh Của Người Còn Dễ, Không Khỉnh Bỉ Họ Mới Khó.

Nói Tóm, Tất Cả Những Cái Cám Dỗ Vặt Vãnh Ấy : Về Nóng Giận, Nghi Ngờ, Ghen Tương, Ganh Tị, Luyến Ái Tự Do Lãng Mạn, Khoe Khoang, Hai Lòng, Kiểu Cách, Bộ Tịch, Ý Nghĩ Xấu, V.V… Đó Là Những Điều Ngay Cả Những Người Đạo Đức Nhất, Cương Quyết Nhất Cũng Phải  Luôn Luôn Để Ý Tập Tành.

Vì Thế, Hỡi Phi-Lô-Tê Thân Mến, Ta Phải Chuẩn Bị Cuộc Chiến Đấu Ấy Kỹ Càng Và Thận Trọng Lắm. Con Hãy Đinh Ninh Rằng Bao Nhiêu Thắng Trận Các Kẻ Thù Tí Hon Ấy Là Bấy Nhiêu Hạt Ngọc Châu Báu Đính Vào Triều Thiên Vinh Hiển Thiên Chúa Sắm Dọn Cho Ta Trên Thiên Đàng. Vì Đó Tôi Nói, Đang Khi Đợi Dịp Để Anh Dũng Chiến Đấu Chống Cám Dỗ Lớn Lao, Ta Phải Hết Sức Cẩn Thận Chống Trả Các Cuộc Du Kích Vặt Này.

 

CHƯƠNG 9

LÀM THẾ NÀO CHỐNG CÁC CÁM DỖ LẶT VẶT ?

Đối Với Các Cám Dỗ Lặt Vặt Về Khoe Khoang, Nghi Ngờ, Buồn Rầu, Ghen Tương, Đố Kỵ, Luyến Ái Lãng Mạn Và Những Chuyện Xấu Xa Như Vậy – Chúng Như Ruồi Muỗi Vo Ve Luôn Bên Tai Mắt Ta, Lúc Đốt Má, Lúc Lại Chích Tai, Không Làm Thế Nào Thoát Hẳn Nạn Chúng Quấy Rầy Được – Thì Cách Chống Chọi Hay Nhất Là Đừng Bồn Chồn Lo Lắng Về Đó. Chúng Có Thể Gây Bực Bội Khó Chịu Song Không Thể Hại Ta, Miễn Ta Luôn Kiên Trì Cương Quyết Làm Tôi Thiên Chúa.

Con Hãy Coi Khinh Những Vụ Đột Kích Lặt Vặt Ấy, Không Thèm Nghĩ Đến Những Điều Chúng Muốn Xúi Giục, Mặc Cho Chúng Vo Ve Bên Tai, Cho Chúng Lao Xao Bên Nọ Bên Kia Quanh Ta, Như Ruồi Như Muỗi. Khi Chúng Đến Chích Con Và Thấy Chúng Không Lọt Vào Tim Con Được, Thì Chẳng Cần Làm Gì Khác Ngoài Việc Hất Chúng Đi, Cần Chi Chiến Đấu Với Chúng Cho Thêm Mệt, Cũng Chằng Cần Đối Đáp, Song Làm Đôi Việc Chi Đó Ngược Hẳn Lại, Nhất Là Việc Mến Chúa.

Con Nghe Tôi, Đừng Cố Quyết Đem Một Nhân Đức Tương Phản Chống Đối Với Cám Dỗ Con Đang Cảm Thấy, Làm Như Thế Hóa Ra Như Đôi Co Với Nó Rồi. Nhưng Sau Khi Làm Đôi Việc Trực Tiếp Ngược Lại Với Cám Dỗ Như Nói Trên, Nếu Con Nhận Định Được Tính Cách (Nhỏ Bé) Của Chước Cám Dỗ Ấy, Con Sẽ Nhẹ Nhàng Hướng Trái Tim Con Về Chúa Kitô Đóng Đinh, Và Con Hãy Trìu Mến Hôn Chân Thánh Người. Đó Là Phương Thế Hay Hơn Cả Để Thắng Kẻ Địch Cách Dễ Dàng Trong Các Cám Dỗ Nhỏ Cũng Như To. Mến Chúa Bao Hàm Hết Mọi Hoàn Hảo Của Các Nhân Đức Khác Và Bản Chất Nó Tuyệt Hảo Hơn Các Nhân Đức Nữa, Nó Cũng Là Một Môn Thuốc Thần Chữa Các Nết Xấu. [77][77] Còn Tâm Trí Con, Vì Đã Quen Chạy Náu Ẩn Vào Chốn Ấy Trong Mọi Cơn Cám Dỗ, Nó Khỏi Cần Phải Nhìn Hay Khảo Sát Xem Mình Mắc Chước Cám Dỗ Thế Nào ; Song Nó Sẽ Được Yên Tâm Lại Ngay Nhờ Môn Thuốc Thần Diệu Kia. Phương Thuốc Này Còn Làm Ma Quỷ Đâm Ngán, Vì Thấy Cám Dỗ Lại Làm Dịp Ta Thêm Yêu Mến Chúa, Nó Sẽ Thôi Không Quấy Ta Nữa.

Đó Là Về Các Cám Dỗ Lặt Vặt Thường Ngày, Dại Gì Mà Đếm Xỉa Tới Chúng Cho Mệt Xác Mà Vẫn Chẳng Làm Nên Trò Trống Gì.

F

CHƯƠNG 10

LÀM SAO LÒNG MÌNH KIÊN VỮNG

TRƯỚC CÁM DỖ ?

Thỉnh Thoảng Con Hãy Xét Xem Thị Dục Nào, Đam Mê Nào Ảnh Hưởng Nhất Trong Hồn Con. Khi Đã Khám Phá Ra, Con Hãy Dùng Một Lối Sống Hoàn Toàn Ngược Hẳn Trong Phạm Vi Tư Tưởng, Lời Nói Cũng Như Việc Làm. Tỷ Dụ : Con Thấy Có Khuynh Hướng Thích Khoe Khoang, Hãy Nghĩ Luôn Về Sự Khốn Cực Của Đời Người, Những Khoe Khoang Giả Trá Kia Sẽ Quấy Phá Lương Tâm Trong Giờ Chết Chừng Nào, Chúng Bất Xứng Với Một Tâm Quảng Đại Thế Nào, Hoặc Đó Chỉ Là Những Chuyện Dớ Dẩn, Chuyện Trẻ Con V.V… Con Hãy Thường Nói Nghịch Lại Tính Khoe Khoang. Dù Con Thấy Có Vẻ Là Miễn Cưỡng, Gượng Gạo Nhưng Cũng Cứ Ra Sức Khinh Chê Tính Đó Đi. Nhờ Cách Ấy Con Sẽ Đứng Quyết Liệt Hẳn Vào Hàng Ngũ Chống Đối Nó. Cứ Gắng Phản Đối Một Cái Gì Mãi, Ta Tự Khắc Đâm Ra Ghét Nó Mất, Dù Lúc Đầu Ta Quí Chuộng Nó. Đi Đôi Với Những Việc Trên Kia, Con Cũng Hãy Làm Những Việc Khiêm Nhường, Hèn Hạ Được Chừng Nào Càng Hay, Mặc Dầu Con Có Cảm Tưởng Là Miễn Cưỡng. Nhờ Phương Thế Này, Con Sẽ Quen Khiêm Nhường Và Làm Mai Một Tính Khoe Khoang, Thành Ra Lúc Cơn Cám Dỗ Đến, Con Không Còn Xu Hướng Hùa Theo Nó Như Trước Nữa, Và Con Sẽ Có Sức Hơn Mà Chống Trả.

Nếu Con Có Xu Hướng Hà Tiện : Hãy Nghĩ Nhiều Về Cái Ngô Nghê Của Tính Xấu Ấy, Nó Bắt Con Làm Nô Lệ Cái Đã Được Tạo Nên Để Phục Vụ Con. Ngày Chết, Con Cũng Phải Bỏ Hết Cả, Nhường Vào Tay Người Nào Đó Và Họ Sẽ Phung Phí Đi, Hay Sẽ Là Dịp Làm Họ Suy Sụp Hay Mất Linh Hồn V.V…, Và Các Tư Tưởng Giống Vậy. Hãy Nói Nghịch Lại Tính Hà Tiện, Ca Ngợi Lòng Khinh Chê Thế Gian, Hãy Ép Mình Bố Thí Và Làm Nhiều Việc Bác Ái, Và Bỏ Qua Đôi Dịp Có Thể Kiếm Lợi.

Nếu Con Có Khuyenh Hướng Đam Mê Tình Luyến Ái Lãng Mạn, Con Hãy Năng Nghĩ Cái Trò Chơi Ấy Nguy Hiểm Chừng Nào Cho Con Cũng Như Cho Kẻ Khác ; Thật Là Bất Xứng Biết Bao Khi Chà Đạp Và Biến Thành Trò Chơi Một Tình Cảm Cao Quí Nhất Của Hồn Ta. Ta Thực Muôn Ngàn Đáng Trách Vì Nhẹ Lòng Nhẹ Dạ Kinh Khủng Đến Thế ! Con Hãy Thường Nói Về Đức Trong Sạch Và Đơn Sơ Tâm Hồn. Và Làm Những Hành Động Hợp Theo Nhân Đức Đó Được Bao Nhiêu Hay Bấy Nhiêu, Tuy Vẫn Tránh Mọi Kiểu Cách, Bộ Tịch. Nói Tóm, Trong Thời Bình Nghĩa Là Thời Gian Không Bị Các Cám Dỗ Của Mối Tội Đầu Ấy Dồn Dập Tấn Công, Con Hãy Lợi Dụng Để Làm Rất Nhiều Hành Động Nhân Đức Nghịch Lại. Khi Không Có Dịp Làm, Con Hãy Đi Tìm Mà Làm. Nhờ Thế, Con Tăng Cường Trái Tim Con Trước Cám Dỗ Sẽ Đến.

 

CHƯƠNG 11

SỰ LO ÂU

Lo Âu Không Là Một Cám Dỗ, Song Là Nơi Bắt Nguồn Của Nhiều Cám Dỗ, Vậy Tôi Sẽ Nói Đôi Lời Về Điều Này. Buồn Rầu Tức Là Đau Đớn Trong Tâm Trí Về Một Sự Dữ Có Trong Ta Mà Trái Ý Ta. Có Thể Là Một Sự Dữ Bên Ngoài Như Nghèo Khó, Bệnh Hoạn, Khinh Chê… Hoặc Bên Trong Như Ngu Muội, Khô Khan, Nhờm Chán, Cám Dỗ… Khi Hồn Cảm Thấy Có Một Sự Dữ Gì Trong Mình, Thấy Khó Chịu Vì Đó, Chính Là Buồn Rầu. Tức Khắc Nó Muốn Thoát Ly Và Tìm Cách Để Tống Khứ Đi. Đến Đây, Hồn Vẫn Đủ Lý Mà Hành Động Như Thế, Vì Dĩ Nhiên Ai Cũng Muốn Sự Lành Và Tránh Cái Họ Thấy Là Dữ.

Nếu Linh Hồn Tìm Phương Cách Gỡ Mọi Sự Dữ Khỏi Mình Vì Lòng Mến Chúa, Họ Sẽ Tìm Cách Kiên Nhẫn, Hiền Từ, Khiêm Tốn Và Bĩnh Tĩnh, Trông Đợi Sự Giải Thoát Do Lòng Nhân Lành Và Quan Phòng Của Thiên Chúa Hơn Là Do Khổ Công, Tài Khéo Hay Chuyên Cần Của Mình. Nếu Hồn Tìm Giải Thoát Vì Tự Ái, Họ Sẽ Hối Hả, Sẽ Nóng Ruột Tìm Phương Tiện Y Như Coi Sự Giải Thoát Kia Do Mình Hơn Là Nhờ Bởi Chúa. Tôi Không Nói Là Họ Nghĩ Như Thế, Song Tôi Nói Họ Hối Hả Thành Ra Có Vẽ Nghĩ Như Thế.

Nếu Không Được Ngay Các Điều Họ Tìm, Họ Đâm Ra Lo Âu, Mất Hết Kiên Nhẫn, Thay Vì Cứu Họ Thoát Khỏi Sự Dữ, Thái Dộ Đó Lại Làm Thêm Trầm Trọng, Linh Hồn Lâm Cơn Khắc Khoải Khốn Cực, Bị Dồn Vào Thế Mất Hết Can Đảm Và Nghị Lực Đến Nỗi Tưởng Chừng Cái Khó Của Mình Vô Phương Điều Trị. Qua Trình Bày Trên Ta Thấy Sự Buồn Rầu Ban Đầu Đúng, Sau Sinh Ra Lo Âu, Lo Âu Sinh Ra Buồn Bã Não Nề : Mà Đó Là Tình Trạng Nguy Hại Vô Cùng.

Trừ Tội, Lo Âu Là Sự Dữ Lớn Nhất Một Tâm Hồn Có Thể Gặp. Cũng Như Nội Loạn Và Nội Bộ Lủng Củng Đưa Quốc Gia Vào Con Đường Diệt Vong, Ngăn Cản Sức Chiến Đấu Với Ngoại Thù, Linh Hồn Bối Rối Và Lo Âu Bên Trong Cũng Tiêu Tan Hết Nhuệ Khí Để Giữ Vững Nhân Đức Đã Có, Và Mất Hết Phương Thế Ngăn Chặn Xâm Lăng Của Kẻ Thù Đang Dốc Hết Lực Lượng Để Lơi Dụng Tình Thế “đục Nước Béo Cò”.

Lo Âu Phát Sinh Từ Một Mong Ước Lộn Xộn Hỗn Loạn Muốn Thoát Khỏi Một Cái Khổ Mà Mình Dự Đoán Hoặc Chiếm Một Sự Lành Mà Mình Hy Vọng. Song Kỳ Thực Không Gì Lại Làm Sự Khổ Thêm Trầm Trọng Và Làm Sự Lành Nên Khó Chiếm Cho Bằng Cái Lo Âu Hối Hả Kia. Chim Càng Rãy Rụa, Càng Bị Mắc Chặt Vào Lưới.

Vậy Khi Nào Con Thấy Mình Muốn Cấp Bách Thoát Khỏi Sự Dữ Nào Hay Hối Hả Chiếm Đoạt Sự Lành Nào, Việc Đầu Tiên Là Hãy Để Tinh Thần Nghỉ Ngơi Bình Tĩnh, Để Phán Đoán Và Ý Chí Trấn Tĩnh Lại, Rồi Thong Thả Êm Đềm Hành Động Để Đi Tới Đích Bằng Cách Tuần Tự Sử Dụng Các Phương Tiện Ám Hạp. Khi Tôi Nói “thong Thả”, Không Có Ý Bảo “cẩu Thả” Song Là Đừng Hối Hả, Bồn Chồn, Lo Âu. Nếu Không Thế, Thay Vì Đạt Nguyện Vọng, Con Làm Hỏng Bét Hết Ráo Và Lại Đèo Thêm Bực Bội Vào Mình. Đavít Cầu : “Lạy Chúa, Hồn Con Luôn Gọn Ghẽ Trong Tay Con, Con Không Quên Lề Luật Chúa” (Thánh Vịnh 118, 109). Phần Con Hãy Xét Hỏi Mỗi Ngày Đôi Lần, Ít Nữa Buổi Sáng Và Buổi Chiều, Xem Hồn Con Có Gọn Ghẽ Trong Tay Con Không, Hay Một Dục Vọng Nào, Một Lo Âu Nào Đã Đánh Cắp Nó Đi Rồi ? Con Hãy Xem Trái Tim Có Còn Phục Tòng Mệnh Lệnh Con, Hay Đã Thoát Khỏi Tay Con Đi Theo Tiếng Gọi Cuồng Loạn Của Yêu, Của Ghét, Của Ghen Tị, Tham Vọng, Sợ Hãi, Chán Nản Hay Vui Vẻ ?

Nếu Nó Lạc Bước, Trước Hết Mọi Sự, Con Hãy Tìm Nó Và Nhẹ Nhàng Đưa Nó Về Trước Mặt Chúa, Trao Gửi Tâm Tình Và Ước Muốn Của Con Để Chúa Dẵn Dắt Theo Thánh Ý Ngài. Như Người Sợ Mất Báu Vật Thì Xiết Chặt Trong Tay, Ta Cũng Vậy, Bắt Chước Vua Thánh Đavít Ấy, Ta Hãy Nói Luôn Luôn Răng : “Lạy Chúa, Linh Hồn Con Dễ Hư Mất, Nên Con Luôn Giữ Chặt Trong Tay, Như Vậy Con Không Bỏ Lơi Luật Chúa”.^[78][78]

Con Đừng Để Các Ước Muốn, Dù Nhỏ Hay Ít Quan Trọng, Gây Xao Xuyến Nơi Con. Vì Sau Cái Nhỏ Ấy, Đến Phiên Các Cái Lớn Và Quan Trọng Sẽ Tìm Được Nơi Trái Tim Con Điều Kiện Thuận Tiện Dễ Dàng Để Quấy Phá Và Gây Lộn Xộn. Khi Nhận Thấy Lo Âu Xuất Hiện, Con Hãy Ký Thác Mình Trong Tay Chúa Và Quyết Tâm Không Làm Theo Những Gì Nó Xúi Giục, Bao Lâu Lo Âu Còn Đó, Trừ Phi Điều Đó Phải Thi Hành Ngay Không Trì Hoãn Được. Lúc Ấy Phải Cố Gắng Êm Ái Từ Từ Cầm Chừng Cho Triều Sóng Ồ Ạt Của Ước Muốn Giảm Dần, Rồi Con Làm Việc Kia Theo Lý Trí Chỉ Dẫn, Không Còn Theo Ước Muốn Đòi Hỏi Nữa. Nếu Con Có Thể Giãi Bày Mối Lo Âu Với Cha Linh Hướng, Hoặc Ít Nữa Với Người Bạn Thân Đạo Đức, Con Sẽ Thấy Hồn Con Được Yên Tĩnh Ngay. Vì Đối Với Hồn, Thổ Lộ Mối U Sầu Của Con Tim, Cũng Làm Thư Thái Như Lể Chích Đối Với Thân Thể Đang Bị Cảm Sốt. Một Món Thuốc Tiên Đó Con Ạ ! Cho Nên Vua Thánh Lu-Y Dạy Con Ngài : “Nếu Con Mắc Khốn Khó Trong Lòng, Hãy Bộc Lộ Với Cha Giải Tội Hay Người Tử Tế Nào Đó. Nhờ Họ Nâng Đỡ, Con Sẽ Dễ Dàng Chịu Đựng Nó.”

F

CHƯƠNG 12

SỰ BUỒN RẦU

Thánh Phaolô Nói : “Buồn Rầu Theo Lối Thiên Chúa Sẽ Tác Tạo Nên Lòng Thống Hối Cứu Rỗi, Còn Buồn Rầu Theo Lối Người Phàm Gây Nên Sự Chết.” (2Cor 7, 10). Cho Nên, Buồn Rầu Có Thể Tốt Hay Xấu Tùy Theo Những Hậu Quả Phát Sinh Nơi Ta. Phải Nhận Nó Thường Sinh Nhiều Hậu Quả Xấu Hơn Là Tốt. Nó Chỉ Có Hai Hậu Quả Tốt Là Lòng Thương Xót Và Thống Hối ; Còn Có Sáu Ác Quả : Khắc Khoải, Lười Biếng, Giận Dữ, Ghen Tương, Tị Hiềm, Và Nóng Ruột, Cho Nên Đấng Khôn Ngoan Đã Phải Nói : “Sự Buồn Rầu Giết Hại Mà Chẳng Sinh Lợi Gì.” (Huấn Ca 30, 23), Vì Xét Ra Chỉ Có Hai Lạch Nước Trong Mà Lại Có Những Sáu Lạch Nước Đục Bắt Nguồn Từ Buồn Bã.

Địch Thù Ta Lợi Dụng Buồn Rầu Để Cám Dỗ Người Lành: Cũng Như Nó Nỗ Lực Làm Người Xấu Vui Thú Trong Đường Tội Thì Nó Cũng Gắng Làm Người Tốt Buồn Bã Trong Đường Lành. Như Nó Chỉ Xúi Người Ta Theo Đường Tội Bằng Cách Làm Người Ta Lấy Tội Làm Thú, Thì Nó Cũng Chỉ Làm Người Ta Bỏ Đường Lành Bởi Xúi Người Ta Chán Ghét Sự Lành Ấy. Ma Quỷ Vui Thích Trong Buồn Bã U Sầu Vì Bản Chất Nó Buồn Bã U Sầu Và Mãi Mãi Đời Đời Nó Cứ Như Vậy, Nên Nó Muốn Ai Cũng Bị Như Nó Cả.

Buồn Rầu Làm Xáo Động Linh Hồn, Gây Lo Lắng, Sợ Hãi Hỗn Loạn, Làm Chán Nguyện Ngắm, Ru Ngủ Và Làm Tê Liệt Trí Óc, Làm Hồn Đâm Mù Quáng Không Biết Quyết Định, Phán Đoán Sai Lạc, Mất Can Đảm, Nghị Lực Tiêu Tan. Nói Tóm, Nó Như Giá Buốt Mùa Đông Làm Tàn Úa Mọi Cảnh Đẹp Trên Trái Đất, Làm Tê Cóng Súc Vật, Vì Nó Rút Hết Chất Êm Dịu Của Tâm Hồn, Làm Hồn Liệt Bại Và Bất Lực Không Hoạt Động Được Nữa.

Philôtê, Nếu Chẳng May Con Cảm Thấy Trong Con Cái Buồn Bã Khốn Nạn Đó, Con Hãy Dùng Những Phương Thế Sau Đây : Thánh Giacôbê Nói : “Ai Sầu Khổ Hãy Cầu Nguyện” (Giacôbê 5, 13). Cầu Nguyện Là Phương Thuốc Thần Diệu, Vì Nó Nâng Tâm Trí Lên Thiên Chúa Là Hoan Lạc Và An Ủi Độc Nhất Của Ta. Trong Khi Cầu Nguyện, Những Tâm Tình, Những Lời Nói Trong Lòng Hay Ngoài Miệng Phải Là Những Câu Thấm Nhuần Trông Cậy Và Yêu Mến, Như : “Ôi Chúa Từ Bi, Thiên Chúa Rất Nhân Lành Của Con. Lạy Chúa Cứu Thế Nhân Từ ! Thiên Chúa Của Lòng Con, Nguồn Vui, Nguồn Trông Cậy ! Bạn Tình Con, Đấng Chí Ái Của Lòng Con” ; Và Những Câu Giống Vậy…

Con Hãy Mạnh Dạn Chống Đối Những Xu Hướng Buồn Rầu. Và Dù Trong Thời Gian Ấy Con Làm Gì Cũng Chỉ Thấy Chán Ngán, Buồn Bã Và Uể Oải, Con Cũng Đừng Thôi Làm. Địch Thù Ta Chỉ Mong Làm Ta Vì Buồn Sầu Mà Chán Ngán Việc Lành. Nếu Thấy Ta Cứ Kiên Trì Làm Và Thấy Ta Làm Trong Tâm Trạng Gắng Gổ Nên Càng Có Giá Trị, Nó Sẽ Đâm Ngán Không Quấy Rầy Ta Nữa.

Con Hãy Hát Những Bài Thánh Ca, Vì Thường Thấy Ma Quỷ Rút Lui Hoạt Động Nó Vì Phương Thế Này, Đây Chứng Cớ : Khi Thần Khí Xâm Nhập Sa-Un, Sức Mãnh Liệt Của Thần Khí Bị Lời Thánh Vịnh Cầm Hãm Lại.

Làm Các Việc Phúc Đức Bên Ngoài Cũng Rất Tốt. Hãy Thay Đổi Các Công Việc Ấy Tùy Dịp Tiện Để Giải Khuây Linh Hồn Khỏi Buồn, Thanh Tẩy Và Hâm Nóng Tinh Thần Lên, Vì Buồn Rầu Là Một Tính Xấu Thường Gặp Nơi Những Người Bẩm Chất  Khô Khan, Lạnh Lẽo.

Con Hãy Làm Nhiều Cử Chỉ Đạo Đức Bề Ngoài, Dù Không Thấy Thích, Ví Dụ : Hôn Thánh Giá, Ấp Trên Ngực, Hôn Chân Và Tay Chúa, Giơ Tay Và Ngước Mắt Lên Trời Nói Với Chúa Những Câu Yêu Đương Và Trông Cậy, Chẳng Hạn : “Đấng Chí Ái Thuộc Về Tôi Và Tôi Thuộc Về Ngài. Đấng Chí Ái Tôi Như Chùm Hoa Mộc-Dược Ủ Ấp Trên Ngực Tôi” (Diệu Ca 1, 13). “Mắt Con Mòn Mỏi Trông Nhìn Chúa, Lạy Chúa, Bao Giờ Sẽ An Ủi Con ?” “Lạy Chúa Giêsu, Xin Hãy Là Giêsu Đối Với Con. Hoan Hô Chúa Giêsu ! Linh Hồn Tôi Sẽ Sống Mãi Với Ngài. Ai Sẽ Phân Lìa Tôi Khỏi Tình Yêu Chúa Được ?” Và Các Câu Giống Vậy…

Đánh Tội Cách Điều Độ Cũng Là Điều Tốt Chống Tính Buồn Rầu, Vì Việc Đau Đớn Cố Tình Bên Ngoài Này Đem Đến Sự An Ủi Bề Trong. Hồn Cảm Đau Đớn Bên Ngoài Sẽ Quên Đau Đớn Bên Trong. Siêng Rước Lễ Là Điều Tối Hảo, Vì Bánh Trời Cao Ấy Rèn Đúc Trái Tim Cứng Cáp Và Làm Tinh Thần Tươi Vui. Với Tất Cả Khiêm Nhường Và Trung Thực Con Hãy Giải Bày Cho Vị Linh Hướng Biết Mọi Cảm Nghĩ, Mọi Tâm Tình Và Những Xúi Giục Do Buồn Rầu Gây Ra.

Trong Kỳ Này, Tìm Gặp Và Nói Chuyện Với Các Bạn Đạo Đức Được Bao Nhiêu Hay Bấy Nhiêu. Cuối Cùng, Con Hãy Nhẫn Nhục Phó Mình Trong Tay Thiên Chúa, Dọn Mình Chịu Đựng Sự Buồn Bã Khó Chịu Này Cách Kiên Nhẫn, Như Một Hình Phạt Con Đáng Chịu Vì Đã Nhiều Lần Chạy Theo Vui Thú Phù Vân. Song Con Hãy Vững Tin : Sau Giờ Thử Thách, Sẽ Điểm Giờ Chúa Giải Thoát Con Khỏi Cơn Khổ Cực Này.

F

CHƯƠNG 13

CÁCH CƯ XỬ TRONG KHI ĐƯỢC YÊN ỦI
THIÊNG LIÊNG VÀ GIÁC CẢM

Thiên Chúa Tiếp Tục Duy Trì Sự Sinh Tồn Của Vũ Trụ Theo Một Nhịp Thăng Trầm Biến Đổi, Lúc Ngày Lúc Đêm, Xuân Qua Hạ, Hạ Sang Thu, Thu Tới Đông Rồi Đông Trở Về Xuân. Ngày Nay Không Giống Ngày Mai Hay Ngày Nào Khác. Có Ngày Mây Phủ, Ngày Mưa, Ngày Ráo, Ngày Gió. Thay Đổi Ấy Là Một Vẻ Đẹp Của Vũ Trụ. Con Người Cũng Vậy, Theo Lời Cổ Nhân Thì Họ Là Vũ Trụ Thu Nhỏ, Họ Cũng Không Ở Luôn Mãi Trong Một Trạng Thái. Cuộc Sống Trôi Trên Trần Thế Như Làn Nước Uốn Lượn Trong Muôn Ngàn Xao Động, Lúc Thì Nâng Lên Tận Mây Xanh Hy Vọng, Lúc Lại Ghìm Xuống Vực Thẳm Sợ Hãi, Lúc Lượn Bên Phải Đầy Ủi An, Khi Liệng Bên Trái Tràn U Buồn. Chẳng Có Ngày Nào, Giờ Nào Giống Giờ Nào.

Đây Là Một Lời Căn Dặn Quan Trọng : Trong Cảnh Đổi Thay Không Ngừng Đó, Cần Nhất Phải Tự Tạo Cho Mình Một Sự Bình Tĩnh Tâm Hồn Thường Xuyên Và Không Thể Lay Chuyển. Dẫu Cho Muôn Sự Quay Cuồng Và Sao Dời Vật Đổi Quanh Ta, Phần Ta Vẫn Bất Di Dịch, Luôn Nhìn Lên Chúa, Hướng Về Ngài Và Ao Ước Được Ngài. Dù Con Tàu Hướng Mũi Phía Nào, Tiến Về Đông Hay Sang Tây, Xuôi Nam Hay Ngược Bắc, Nương Theo Ngọn Gió Nào Đẩy Cánh Buồm Đi, Có Một Cái Không Hề Thay Đổi Đó Là Chiếc Kim Địa Bàn Luôn Chỉ Sao Bắc Hải Và Hướng Bắc. Mọi Sự Đảo Lộn Nháo Nhào Không Riêng Gì Quanh Ta, Mà Ngay Ở Trong Ta Nữa, Nghĩa Là Dù Hồn Ta Có Buồn Hay Vui, Êm Ái Hay Cay Đắng, Bình An Hay Rối Bời, Tươi Sáng Hay Tối Tăm, Bị Cám Dỗ Hay Được An Nhàn, Toại Chí Hay Khó Chịu, Bị Khô Khan Hay Được An Ủi, Nóng Chảy Hay Sương Mát… Luôn Luôn Và Mãi Mãi Trái Tim, Tâm Trí, Ý Chí Ta, Là Địa Bàn Của Ta, Phải Luôn Hướng Thẳng Về Tình Yêu Thiên Chúa, Là Tạo Hóa, Là Đấng Cứu Chuộc, Là Của Độc Nhất Và Cao Quý Nhất Của Nó.  Thánh Tông Đồ Viết : “Sống Hay Chết, Ta Thuộc Về Thiên Chúa. Ai Sẽ Phân Lìa Ta Khỏi Tình Yêu Của Thiên Chúa Được?” (Rôma 14, 8.). Không, Không Bao Giờ Có Gì Có Thể Tách Ta Ra Khỏi Tình Mến Ấy, Dù Gian Truân, Khắc Khoải, Sự Chết, Sự Sống, Đau Đớn Hiện Thời, Lo Sợ Rủi Ro Tương Lai, Các Trò Xảo Trá Quyến Rũ Của Ma Quỷ, An Ủi Bay Bổng Hay Vực Thẳm U Sầu, Lúc Sốt Sắng Hăng Say, Lúc Khô Khan Chán Ngán… Không Gì Có Thể Phân Rẽ Chúng Ta Ra Khỏi Tình Yêu Thánh Mà Nền Tảng Là Chúa Giêsu Kitô.

Cái Quyết Định Tuyệt Đối Không Bao Giờ Rời Thiên Chúa, Bỏ Yêu Mến Ngài Sẽ Hóa Thành Cán Cân Thăng Bằng Để Giữ Hồn Ta Trong Tình Trạng Bình Tĩnh Giữa Mọi Xao Động Không Thể Tránh Của Cái Kiếp Phù Sinh Này. Loài Ong Chợt Thấy Gió Lộng Nơi Đồng Nội Liền Bám Chắc Vào Hòn Đá Để Khỏi Bị Cuồng Phong Cuốn Đi ; Hồn Ta Cũng Vậy, Nhất Quyết Bám Chắc Vào Tình Yêu Chúa, Nên Luôn Yên Hàn Vững Chãi Giữa Mọi Thăng Trầm Của Yên Ủi Hay U Buồn, Thiêng Liêng Cũng Như Thế Tạm, Bên Ngoài Cũng Như Bên Trong.

Ngoài Nguyên Tắc Tổng Quát Đó, Ta Cần Thêm Vài Điểm Riêng Biệt Nữa.

1. Lòng Đạo Đức Không Ở Tại Nỗi Vui Sướng, Ngọt Ngào Yên Ủi, Cảm Thấy Trong Trái Tim, Làm Ta Trào Lệ Hay Thở Than Và Gây Cho Ta Cái Cảm Giác Khoan Khoái Thú Vị Khi Làm Các Việc Đạo Đức. Không, Philôtê, Cái Đó Không Phải Là Lòng Đạo Đức. Vì Có Nhiều Linh Hồn Được Những Ngọt Ngào Yên Ủi Ấy, Song Vẫn Là Những Tâm Hồn Xấu Nết Lắm, Và Vì Thế, Chẳng Có Tình Mến Thiên Chúa Thật, Huống Hồ Là Lòng Đạo Đức Chân Chính. Vua Sa-Un Tìm Giết Đavít, Đavít Trốn Lánh Sang Sa Mạc Xứ En-Ga-Đi. Sa-Un Đuổi Theo, Một Lần Kia Đi Vào Một Động Đá Trong Đó Đavít Và Các Tùy Tùng Đang Náu Thân.[79][79] Đavít Có Thể Nhờ Dịp Sa-Un Một Thân Một Mình Mà Báo Thù Dễ Dàng, Nhưng Đã Để Sa-Un Toàn Tính Mạng, Hơn Nữa Không Muốn Làm Cho Ông Ấy Sợ. Đến Sau, Khi Để Cho Sa-Un Ra Khỏi Hang Rồi, Đavít Mới Lên Tiếng Gọi Và Trình Bày Cho Thấy Sự Trong Sạch Vô Tội Của Mình Bằng Cách Cho Sa-Un Biết Lúc Nãy Ông Đang Ở Trong Tay Mình Mà Mình Chẳng Giết. Thấy Vậy, Sa-Un Làm Gì Để Tỏ Lòng Cảm Mến Đavít ? Ông Gọi Đavít Là Con, Ông Khóc Lóc Và Tuyên Xưng Lòng Nhân Hậu Của Đavít, Rồi Cầu Xin Thiên Chúa Cho Đavít, Đồng Thời Cũng Báo Trước Sự Nghiệp Vinh Quang Sau Này Của Đavít Và Xin Đavít Thương Đến Con Cháu Mình Sau Này (Sách Samuel 1, Đoạn 24).

Sa-Un Đã Chẳng Tỏ Ra Hiền Từ Và Dịu Dàng Đấy Ư ? Vậy Mà Ông Ta Đâu Có Đổi Lòng, Ông Vẫn Chẳng Thôi Bắt Bớ Đa-Vít Dữ Dằn Như Vẫn Làm Từ Trước. Cũng Vậy, Nhiều Người, Lúc Suy Ngắm Lòng Nhân Lành Và Cuộc Tử Nạn Chúa Cứu Thế, Thì Thấy Xúc Động Mủi Lòng, Thở Than Não Nùng, Trào Lệ Thương Tâm, Cầu Xin Và Cảm Ơn Cảm Động Lắm, Đến Nỗi Người Ta Cho Họ Có Lòng Đạo Đức Thâm Sâu. Nhưng Khi Gặp Thử Thách, Lúc Ấy Người Ta Mới Thấy Lòng Đạo Đức Kia Như Mưa Rào Mùa Hạ Ào Ào Đổ Xuống, Rồi Chảy Đi Mà Không Thấm Vào Lòng Đất Và Chỉ Làm Nảy Các Loại Nấm. Những Giọt Nước Mắt Và Những Nỗi Yên Ủi Kia Rơi Trên Quả Tim Hư Nết Mà Không Thấm Vào Trong Thì Chẳng Có Ích Lợi Gì. Ngọt Ngào Yên Ủi Mà Làm Chi, Khi Hạng Người Đó Chẳng Đền Trả Một Xu Nhỏ Về Của Cải Họ Đã Lấy Bất Công, Chẳng Từ Bỏ Một Đam Mê Tội Lỗi Nào Của Họ, Cũng Chẳng Muốn Chịu Phiền Toái Nhỏ Nào Để Phục Vụ Chúa Mà Họ Đã Cảm Động Khóc Thương. Như Thế, Các Tâm Tình Tốt Kia Chỉ Giống Như Loại Nấm Thiêng Liêng, Chúng Chẳng Những Không Là Lòng Đạo Đức Thực Sự, Mà Thường Lại Còn Là Mưu Mô Của Địch Thù Xúi Dại Người Ta Ham Thích Các Yên Ủi Mềm Yếu Đó, Làm Họ Toại Chí Thoả Lòng Rồi, Không Cần Tìm Lòng Đạo Đức Đức Chân Chính Và Vững Vàng. Lòng Đạo Đức Chân Chính Là Việc Của Ý Chí Vững Bền, Cương Quyết, Mau Mắn Và Tích Cực Hoạt Động Để Thi Hành Điều Ta Biết Là Đẹp Lòng Chúa.

Một Đứa Bé Khóc Oà Khi Thấy Người Ta Cầm Dao Lể Máu Của Mẹ Nó, Nhưng Lúc Ấy, Nếu Mẹ Nó Xin Quả Táo Hay Chiếc Kẹo Nó Cầm Nơi Tay, Nó Cũng Chẳng Cho. Các Kiểu Đạo Đức Tình Cảm Của Ta Cũng Tương Tự Như Vậy ! Thấy Cạnh Sườn Chúa Bị Đâm Thủng Tới Tim, Chúng Ta Khóc Lóc Thương Xót. Ôi Philôtê, Khóc Sự Thương Khó Đau Đớn Và Cái Chết Của Chúa Và Đấng Cứu Chuộc Ta Là Điều Phải Lắm. Nhưng Tại Sao Không Dâng Hiến Thật Cho Ngài Quả Táo Nghĩa Là Quả Tim Ta, Tức Là Tình Yêu Độc Nhất Mà Chúa Cứu Thế Thân Mến Hằng Tha Thiết Xin Ta ? Chớ Chi Ta Trao Phú Cho Ngài Những Tâm Tình, Những Cái Cảm Xúc, Những Thích Thú (Không Tốt) Nho Nhỏ Mà Ngài Muốn Diệt Trừ Khỏi Lòng Ta Mà Không Được, Vì Đó Là Kẹo Của Ta Đó, Kẹo Mà Ta Thèm Hơn Là Khao Khát Ơn Huệ Thiêng Liêng Của Ngài. Ôi, Tình Mến Của Ta Là Những Thứ Tình Mến Của Con Nít Tuy Êm Ái, Song Yếu Đuối, Lem Nhem Chẳng Đi Đến Đâu. Lòng Đạo Đức Không Hệ Tại Những Xúc Động, Những Ngọt Ngào Ấy, Nhiều Khi Chỉ Do Bẩm Tính Yếu Mềm Dễ Cảm Xúc Trước Những Ấn Tượng Người Ta Gây Ra, Đôi Khi Còn Do Chính Kẻ Thù Ta Gây Nên Trong Trí Tưởng Tượng Ta.

2) Các Tâm Tình Ngọt Ngào Ấy Tuy Vậy Nhiều Khi Rất Tốt Và Hữu Ích. Chúng Kích Thích Tâm Hồn Thêm Khao Khát, Củng Cố Tâm Trí, Và Dặm Thêm Nét Vui Vẻ Và Hoan Lạc Thánh Thiện Vào Lòng Đạo Đức Vốn Đã Cần Mẫn ; Làm Tăng Vẻ Đẹp Và Đáng Mến Cho Các Hành Động Ngay Cả Bên Ngoài. Đó Là Cái Thi Vị Thiêng Liêng, Như Đa-Vít Nói : “Ôi Lạy Chúa, Lời Chúa Dịu Ngọt Dường Bao Nơi Lưỡi Con ! Thơm Ngon Hơn Mật Ong Trong Miệng!” (Thánh Vịnh 119, 103). Đã Hẳn, Một Chút Yên Ủi Nhỏ Của Lòng Đạo Đức Còn Quý Hơn Tất Cả Các Vui Thú Trần Tục. Sữa, Nghĩa Là Các Ơn Huệ Của Bạn Tình Thánh, Thì Dịu Ngọt Cho Hồn Hơn Rượu Khoái Lạc Say Sưa Nhất Của Thế Gian. Ai Đã Nếm Thử, Sẽ Coi Các Yên Ủi Khác Chỉ Là Mật Đắng, Gừng Cay. Như Kẻ Ngậm Cam Thảo, Vị Ngọt Dịu Làm Họ Không Còn Thiết Ăn Uống Gì Nữa, Thì Người Thiên Chúa Đã Cho Nếm Mana Trên Trời Là Các Ngọt Ngào Và Yên Ủi Bên Trong, Sẽ Không Còn Mong Ước Hay Thèm Khát Các Yên Ủi Của Trần Gian, Để Bắt Mùi, Để Đem Tâm Trí Vào Đấy. Đó Là Những Món Khai Vị Cho Ta Nếm Trước Những Sự Dịu Ngọt Bất Diệt Đời Sau Mà Thiên Chúa Ban Cho Hồn Tìm Kiếm Ngài. Đó Là Những Viên Kẹo Ngon Ngài Ban Cho Trẻ Nhỏ Để Dỗ Dành Chúng ; Là Thứ Nước Bổ Huyết Ngài Đưa Uống Để Tăng Sức Mạnh. Đôi Khi Còn Là Những Bảo Đảm Trước Về Phần Thưởng Đời Đời Của Ta.

Người Ta Truyền Tụng Rằng A-Lịch-Sơn Đại-Đế Đang Ngự Thuyền Trên Biển Cả, Đã Theo Làn Hương Thơm Ngào Ngạt Mà Gió Lùa Tới Làm Tinh Thần Ông Phấn Chấn Và Tăng Thêm Cam Đảm Cho Các Thủy Thủ, Nhờ Đó Ông Là Người Đầu Tiên Khám Phá Được Xứ Ả-Rập Phì Nhiêu. Trên Biển Đời Tạm Này Nhiều Khi Ta Cũng Được Hưởng Ngọt Ngào, Yên Ủi Báo Trước Những Hoan Lạc Của Quê Hương Thiên Đàng Mà Ta Ước Vọng Trông Chờ.

3) Vì Có Những Sự An Ủi Giác Cảm (Sensibles) Tốt Lành Và Do Thiên Chúa Gửi Đến, Mặt Khác Cũng Có Những An Ủi Vô Ích, Có Hại Và Nguy Hiểm Do Tính Tự Nhiên Hoặc Do Kẻ Thù Mang Đến, Do Đó Có Khi Con Sẽ Nói : Làm Sao Phân Biệt Cái Xấu Hay Cái Vô Ích Với Cái Tốt ? Đây, Philôtê Rất Thân Mến, Một Nguyên Tắc Chung Cho Các Tâm Tình Và Thị Dục Của Hồn Ta Là : Xem Quả Thì Biết Cây. Tim Ta Là Cây, Các Tâm Tình Và Thị Dục Là Cành, Và Các Công Việc Hay Hành Động Là Hoa Quả. Trái Tim Tốt Sẽ Sinh Tâm Tình Tốt, Tâm Tình Và Thị Dục Tốt Trổ Sinh Nơi Ta Hiệu Quả Và Hành Động Tốt. Nếu Các Sự Ngọt Ngào, Êm Ái Và Yên Ủi Làm Ta Thêm Khiêm Nhường, Kiên Nhẫn, Dễ Bảo, Bác Ái Và Thương Xót Hơn Đối Với Đồng Loại; Sốt Sắng Hơn Trong Việc Hãm Dẹp Các Tà Dục Và Xu Hướng Xấu; Bền Vững Hơn Trong Việc Đạo Đức; Mềm Dẻo Dễ Dạy Hơn Đối Với Người Ta; Tuân Phục Đơn Sơ Hơn Trong Đời Sống : Thì Chắc Mười Mươi Là Chúng Do Thiên Chúa Mà Đến. Nhưng Nếu Những Ngọt Ngào Ấy Chỉ Đánh Động Tình Cảm Ta, Còn Vẫn Làm Ta Hay Ganh Tị, Chua Cay, Chi Li Xét Nét, Nóng Nảy, Bướng Bỉnh, Kiêu Hãnh, Tự Phụ, Cứng Cỏi Với Đồng Loại, Và Tưởng Mình Đã Là Ông Thánh Bà Thánh Rồi, Nên Ta Không Muốn Nhận Hướng Dẫn, Sửa Dạy, Thì Không Còn Hồ Nghi Gì Những Cái Yên Ủi Ấy Là Giả Trá Và Nguy Hiểm. Cây Lành Chỉ Có Thể Sinh Quả Tốt.

4) Khi Ta Được Những Ngọt Ngào, Yên Ủi Ấy, Ta Phải Hạ Mình Khiêm Nhường Trước Mặt Thiên Chúa :

1. A) Đừng Bao Giờ Nói : “Ồ, Tôi Khá Rồi !”. Không, Philôtê, Những Cái Đó Tự Chúng Không Làm Ta Nên Khá Đâu, Như Tôi Nói Trên, Lòng Đạo Đức Không Ở Tại Sự Đó. Nhưng Ta Hãy Nói : “Ôi Chúa Tốt Lành Dường Nào Đối Với Kẻ Trông Cậy Ngài, Với Hồn Tìm Kiếm Ngài” ! Ai Đã Ngậm Đường Trong Miệng, Không Bảo Là Miệng Mình Ngọt, Song Đường Ngọt. Dẫu Các Yên Ủi Thiêng Liêng Rất Tốt Lành Và Thiên Chúa Đấng Ban Cho Ta Rất Tốt Lành, Thì Chưa Chắc Kẻ Nhận Hưởng Đã Là Người Tốt.
2. B) Hãy Tự Nhận Mình Còn Là Những Trẻ Nhỏ Còn Đang Ăn Sữa Và Những Miếng Đường Ban Cho Ta Kia Là Vì Tinh Thần Ta Còn Non Yếu, Mỏng Manh, Cần Nhử Mồi Để Ham Thích Mến Chúa.
3. C) Nhưng Sau Đó, Ta Cứ Khiêm Nhường Nhận Các Ơn Sủng, Các Ơn Huẹ Ấy Coi Là Của Quý Trọng Hết Sức, Không Phải Vì Tại Bản Chất Các Ơn Ấy, Nhưng Vì Tay Chúa Ban Xuống Lòng Ta Như Mẹ Hiền Dỗ Con Đưa Tận Miệng Con Từng Viên Kẹo. Đứa Trẻ Nếu Tinh Ý, Sẽ Thích Cái Êm Ái Của Cử Chỉ Chiều Chuộng Mơn Trớn Kia Của Người Mẹ, Hơn Sự Ngọt Ngào Của Viên Kẹo. Vậy Philôtê, Được Các Ngọt Ngào Thiêng Liêng Là Điều Quý Hóa, Song Còn Quý Hóa Hơn Ngàn Lần Khi Tự Tay Yêu Đương Và Từ Mẫu, Thiên Chúa Ban Ơn Ấy Vào Hồn Ta.

Đ) Khi Đã Khiêm Nhường Nhận Lãnh Các Ơn Hụê Ấy Rồi, Hãy Đem Dùng Cẩn Thận, Theo Ý Người Ban. Vì Sao Thiên Chúa Ban Các Sự Ngọt Ngào Ấy Cho Ta ? Thưa : Cốt Để Làm Ta Nên Hiền Từ Với Mọi Người Và Đầy Yêu Mến Đối Với Chúa. Mẹ Cho Con Kẹo Là Để Con Hôn Mẹ. Vậy Ta Hãy Tôn Kính Đấng Cứu Thế Đã Ban Cho Ta Bao Sự Ngọt Ngào. Hôn Ngài, Nghĩa Là Vâng Phục Ngài, Giữ Giới Răn, Tuân Theo Thánh Ý Ngài, Chiều Theo Ước Muốn Ngài, Tắt Một Lời, Âu Yếm Hôn Kính Ngài Trong Niềm Vâng Phục Và Trung Tín. Hôm Nào Được Yên Ủi Thiêng Liêng, Hôm Ấy Ta Phải Cần Mẫn Làm Việc Lành Hơn Và Khiêm Nhường Hơn.

1. E) Ngoài Ra, Thỉnh Thoảng Nên Khước Từ Vài Sự Ngọt Ngào Và Yên Ủi, Để Lòng Ta Đừng Luyến Tiếc Chúng, Đồng Thời Ta Xác Nhận Rằng Dẫu Đã Lãnh Nhận Trong Khiêm Nhường, Và Yêu Quý Những Sự Ấy Vì Thiên Chúa Đã Gởi Đến Và Vì Chúng Thúc Giục Ta Yêu Mến Ngài, Song Đó Không Là Những Cái Ta Tìm Kiếm, Nhưng Chỉ Tìm Kiếm Thiên Chúa Và Tình Mến Ngài; Không Tìm Các Yên Ủi, Song Tìm Đấng Yên Ủi ; Không Tìm Sự Êm Ái, Song Đấng Cứu Thế Êm Ái ; Không Tìm Sự Ngọt Ngào, Song Chính Đấng Là Sự Ngọt Ngào Của Thiên Đàng Và Trần Thế. Trong Tâm Tình Ấy, Ta Hãy Quyết Chí Sống Vững Vàng Trong Tình Mến Chúa, Dẫu Suốt Đời Không Được Chút Yên Ủi Nào, Và Dù Trên Núi Sọ Hay Núi Tabo (Nơi Chúa Tỏ Mình Sáng Láng) Ta Vẫn Có Thể Nói : “Lạy Chúa, Ở Với Chúa Thích Lắm, Dù Nơi Chúa Bị Treo Trên Thập Giá, Hay Nơi Chúa Tỏ Mình Trong Vinh Quang”.
2. G) Sau Cùng, Xin Dặn Trước Nếu Thấy Tràn Đầy Yên Ủi, Êm Ái, Nước Mắt Và Ngọt Ngào Hoặc Có Chuyện Phi Thường Trong Đó, Con Hãy Cặn Kẽ Trình Lại Cho Vị Linh Hướng Hầu Ngài Chỉ Bảo Cho Biết Phải Điều Hòa Làm Sao, Phải Cư Xử Thế Nào, Như Lời Kinh Thánh Nói : “Nếu Ngươi Tìm Được Mật Ong, Hãy Dùng Vừa Đủ Cho Mình Thôi” (Cách Ngôn 25, 16).

 

CHƯƠNG 14

TÌNH TRẠNG KHÔ KHAN,
LẠT LẼO TÂM HỒN

Philôtê Thân Mến, Con Hãy Cư Xử Như Trên Kia Khi Được Yên Ủi. Nhưng Buổi Đẹp Trời Thú Vị Ấy Không Kéo Dài Vô Tận Đâu, Trái Lại Có Lúc Con Bị Mất Tất Cả Tâm Tình Đạo Đức Đến Nỗi Con Tưởng Hồn Con Là Một Mảnh Đất Hoang Vu, Không Sinh Hoa Quả, Đã Đâm Cằn Cỏi, Không Có Đường Đi Lối Lại Để Tìm Chúa, Không Lạch Nước Ơn Sủng Nào Tưới Gội Cho Tình Yêu, Vì Khô Khan Hình Như Đã Gây Nên Tình Trạng Hoang Dại Ấy Rồi. Linh Hồn Trong Tình Trạng Ấy Đáng Thương Thật, Nhất Là Khi Nỗi Cơ Cực Ấy Lại Mạnh Mẽ. Lúc Đó, Giống Như Vua Đavít Xưa, Ngày Đêm Hồn Sẽ Như Đầm Đìa Trong Nước Mắt, Đang Khi Kẻ Thù Vận Dụng Muôn Ngàn Xúi Giục Để Làm Linh Hồn Ngã Lòng, Tỷ Dụ Nó Nhạo : “À, Con Bé Khốn Nạn, Chúa Mày Đâu Rồi? Mày Sẽ Tìm Chúa Cách Nào ? Ai Sẽ Ban Lại Cho Mày Niềm Vui Trong Ơn Thánh ?”

Con Sẽ Phải Làm Gì Trong Thời Gian Đó, Hả Philôtê? Con Hãy Để Ý Xem Nỗi Cơ Cực Ấy Bởi Đâu Đến, Nhiều Khi Chính Ta Là Căn Nguyên Của Các Khô Khan Lạt Lẽo Của Ta Đó.

1) Như Người Mẹ Không Cho Con Ăn Của Ngọt Vì Nó Có Giun Sán, Thiên Chúa Cũng Cất Các Yên Ủi Khỏi Ta Khi Ta Tìm Hưởng Những Thỏa Thích Riêng Tư, Tức Là Mắc Bệnh Giun Sán Ngạo Mạn. “Lạy Chúa, Con Đáng Chúa Hạ Con Xuống, Vâng, Trước Khi Bị Hạ Nhục Thì Con Đã Xúc Phạm Đến Chúa” (Thánh Vịnh 118, 71).

2) Khi Ta Chểnh Mảng Thu Nhặt Những Ngọt Ngào Và Hoan Lạc Của Tình Mến Chúa Đang Lúc Chúa Ban, Thì Ngài Sẽ Cất Đi Để Phạt Tính Biếng Trễ Ấy. Thánh Kinh Kể : Người Do Thái Nào Sáng Tinh Sương Không Lo Lượm Mana, Khi Mặt Trời Đã Mọc Không Còn Lượm Được Nữa Vì Mana Tan Rồi.

3) Nhiều Khi Ta Lặn Lội Ham Sống Theo Vui Thú Giác Quan Và Yên Ủi Phù Vân Thế Tục, Như Người Hôn Thê Nói Trong Sách Diệu Ca. Bạn Tình Của Linh Hồn Đến Gõ Cửa, Ngài Soi Sáng Để Ta Chăm Lo Việc Đạo Đức Lại, Nhưng Ta Cò Kè Mặc Cả Với Ngài, Nhất Là Ta Bực Bội Vì Phải Bỏ Các Thú Vui Vô Ích Kia, Phải Vĩnh Biệt Các Thỏa Thích Giả Dối Ấy. Vì Đó Người Đã Đi Qua Và Để Mặc Ta Trong Cảnh Tù Hãm Khốn Đốn. Đến Khi Muốn Tìm Ngài, Khó Mà Kiếm Được Nữa. Ta Đã Đáng Chịu Cảnh Cơ Cực Ấy, Vì Đã Khinh Rể Tình Chúa Mà Chuộng Phù Vân Thế Gian, Vì Đã Thất Tín Thất Trung Với Tình Ngài, Đã Từ Chối Thi Hành Việc Yêu Mến Để Chạy Theo Yêu Thích Sự Vật Thế Tạm. Như Thế Dĩ Nhiên Là Ta Chỉ Có Bột Bánh Thường Của Ai-Cập Như Dân Xưa Mà Không Được Mana Của Trời Ban. Con Ong Ghét Các Mùi Thơm Nhân Tạo, Các Sự Ngọt Ngào Của Chúa Thánh Thần Ban Cũng Không Đi Đôi Với Các Khoái Lạc Giả Trá Của Thế Gian.

4) Tính Hai Lòng, Úp Mở Và Khôn Khéo Trong Lúc Xưng Tội Và Trình Bày Việc Thiêng Liêng, Những Trò Đó Cũng Gây Khô Khan Lạt Lẽo. Vì Con Đã Nói Dối Chúa Thánh Thần, Chẳng Trách Ngài Khước Từ Không Ban Yên Ủi Cho ! Con Đã Không Muốn Đơn Sơ Và Thật Thà Như Trẻ Nhỏ, Con Sẽ Không Được Kẹo Ngon Ngọt Ban Cho Trẻ Nhỏ.

5) Con Đã No Đầy Các Thỏa Thích Phàm Tục, Chẳng Lạ Gì Các Hoan Lạc Thiêng Liêng Trở Nên Lạt Lẽo Đối Với Con. Người Xưa Có Câu Cách Ngôn Rằng : “Bồ Câu Khi Đã No Nê, Dâu Chín Đào Ngon Cũng Chê Là Đắng”. Đức Mẹ Cũng Nói : “Thiên Chúa Ban No Đầy Cho Kẻ Đói Khát, Còn Kẻ Giàu, Ngài Đuổi Về Tay Không” (Luca 1, 53. Kinh Magnificat). Kẻ Giàu Vui Thú Trần Gian, Không Thể Nếm Hoan Lạc Thiêng Liêng.

6) Nếu Con Đã Khéo Gìn Giữ Các Hoa Quả Yên Ủi Đã Được, Con Sẽ Nhận Lãnh Thêm, Vì Kẻ Đã Có Lại Được Cho Thêm, Kẻ Không Có, Song Vì Lỗi Mình Đánh Mất Cái Người Ta Cho, Thì Người Ta Sẽ Lấy Đi Cả Cái Nó Không Có, Nghĩa Là Sẽ Cất Các Ơn Sủng Đã Dọn Sẵn Cho Nó. Hiển Nhiên Là Cây Nào Còn Xanh Tươi, Mưa Mới Làm Cho Tươi Tốt, Cây Nào Chết Khô, Mưa Chỉ Làm Cho Thêm Mục Đi, Tức Là Lấy Mất Cái Sức Sống Mà Nó Không Có. Vì Những Lý Lẽ Giống Như Trên Mà Ta Mất Các Yên Ủi Trong Đời Đạo Đức, Rơi Vào Khô Khan Lạt Lẽo Tâm Thần. Vậy, Ta Hãy Kiểm Điểm Lương Tâm Xem Có Thấy Những Lỗi Lầm Giống Vậy Không. Nhưng Philôtê, Hãy Nhớ Rằng Đừng Khảo Xét Cách Quá Lo Lắng Và Tọc Mạch. Song, Khi Đã Cẩn Thận Suy Xét Về Thái Độ Cư Xử Ta Về Đàng Ấy, Nếu Thấy Nguyên Do Sự Cơ Cực Kia Là Tại Ta, Phải Cảm Ơn Chúa, - Vì Tìm Được Căn Bệnh Là Đã Khỏi Một Nửa Rồi. Nếu Ngược Lại, Con Không Thấy Gì Đặc Biệt Có Vẻ Đã Là Căn Nguyên Của Sự Khô Khan Kia, Đừng Tiếp Tục Tìm Tòi Muốn Biết Thêm Làm Gì Nữa, Song Con Hãy Hết Lòng Đơn Sơ Làm Như Sau Đây :

1. A) Con Hãy Hạ Mình Thẳm Sâu Trước Mặt Thiên Chúa, Và Nhận Biết Sự Hư Không Và Hèn Hạ Của Mình. “Hỡi Ôi, Tự Mình Tôi, Tôi Là Gì ? Lạy Chúa, Nếu Chẳng Phải Con Là Nắm Đất Khô, Nứt Nẻ Tứ Bề, Khát Khao Mưa Trời, Ấy Thế Mà Gió Lộng Làm Nó Tan Đi Mất”.
2. B) Con Khẩn Cầu Thiên Chúa Và Xin Ngài Ban Hoan Lạc Cho Con : “Lạy Chúa, Hãy Ban Lại Cho Con Hoan Lạc Ơn Cứu Rỗi” (Thánh Vịnh 50, 14). “Lạy Cha, Nếu Có Thể Được, Xin Cất Chén Này Xa Khỏi Con” (Mat 26, 39) “Xéo Đi, Hỡi Gió Nồm Vô Dụng Chỉ Làm Khô Cháy Hồn Ta. Hỡi Gió Mát Niềm An Ủi Hãy Đến ! Và Thổi Vào Vườn Tôi, Và Tỏa Muôn Hương Dịu Dàng.”
3. C) Con Đến Cùng Cha Linh Hướng Hay Cha Giải Tội, Mở Lòng Cho Ngài Thấy Mọi Ngõ Ngách Của Hồn. Nhận Chỉ Giáo Ngài Ban, Với Lòng Đơn Sơ Và Khiêm Nhường Hết Sức. Vì Thiên Chúa Yêu Thích Sự Vâng Phục Các Lời Khuyên Bảo Mình Lãnh Nơi Kẻ Khác, Nhất Là Nơi Vị Linh Hướng, Ngài Sẽ Làm Chúng Sinh Ích Lợi, Mặc Dầu Xem Bên Ngoài Không Có Vẻ Gì Lớn Lao, To Tát Cả, Cũng Như Xưa, Ngài Đã Làm Cho Nước Sông Gio-Đa-Nô Có Sức Chữa Bẹnh Cho Naa-Man, Khi Ông Vâng Lệnh Tiên Tri Ê-Li-Dêu Truyền Tắm Ở Đó, Dù Theo Lẽ Thường, Nước Đó Chẳng Có Đặc Tính Trị Bệnh.
4. D) Khi Đã Làm Các Việc Trên, Chẳng Có Gì Hữu Ích Và Sinh Lợi Trong Các Cơn Khô Khan, Cay Đắng Ấy Cho Bằng Đừng Ương Ngạnh Cố Quyết Muốn Thoát Ra Khỏi Cảnh Đó. Tôi Không Bảo : Ta Không Được Mong Ước Như Thế, Chỉ Nói Đừng Đặt Hết Tâm Trí Vào Đó, Song Phú Thác Hoàn Toàn Cho Chúa Quan Phòng Định Đoạt, Ngõ Hầu Bao Lâu Ngài Muốn, Ngài Cứ Việc Để Ta Giữa Các Gai Góc, Giữa Các Cay Đắng Đó. Lúc Đó, Ta Hãy Thưa Với Ngài : “Lạy Cha, Nếu Có Thể Được, Xin Cất Chén Đắng Này Xa Khỏi Con”, Nhưng Ta Hãy Can Đảm Nói Tiếp : “Song Đừng Theo Ý Con, Mà Theo Ý Cha” (Mat 26, 39). Rồi Ta Hãy Ngừng Lại Đó, Giữ Tâm Hồn Cho Hết Sức Bình An Chừng Nào Hay Chừng Nấy. Khi Thiên Chúa Thấy Ta Có Tâm Tư Bình Thản An Nhiên Như Vậy, Ngài Sẽ Đem Nhiều Ơn Sủng Đến An Ủi Biệt Đãi Ta. Như Khi Ngài Thấy A-Bra-Ham Bằng Lòng Hy Sinh Con Một Là Isaac, Ngài Hài Lòng Vì Thấy Ông Bình Tâm Vâng Theo Ý Ngài Như Thế, Ngài Đã Yên Ủi Ông Bằng Cách Cho Ông Thấy Trước Tương Lai Dòng Dõi (Đông Như Cát Biển Sao Trời) Sau Này Và Tuôn Xuống Tràn Trề Muôn Phúc Lành (Sách Sáng Thế 22, 1-18).

Vậy Trong Mọi Nỗi U Buồn Xác Hồn, Những Chia Trí Hay Mất Những Cảm Giác Êm Ái Về Sự Đạo Đức, Ta Hãy Đem Hết Lòng Và Hết Tâm Tình Vâng Phục Sâu Xa Mà Nói : “Chúa Đã Ban Cho Tôi Các Yên Ủi, Ngài Lại Cất Đi, Ngợi Khen Danh Thánh Ngài” (Xem Sách Gióp 1, 21). Nếu Ta Bền Đỗ Sống Tâm Tình Khiêm Nhường Ấy. Ngài Sẽ Ban Lại Các Ơn Huệ Xưa, Như Đã Ban Lại Cho Ông Gióp, Vì Ông Thường Dùng Những Lời Như Vậy Trong Các Cơn Đau Đớn U Sầu.

1. E) Sau Hết, Philôtê, Ta Đừng Mất Can Đảm Giữa Mọi Khô Khan Lạt Lẽo. Hãy Kiên Tâm Đợi Các Yên Ủi Trở Lại. Đang Lúc Ấy Cứ Lo Tròn Bổn Phận Mình. Đừng Vì Thế Bỏ Qua Một Việc Đạo Đức Nào. Hơn Thế, Hãy Tăng Số Các Việc Phúc Đức Lên. Nếu Không Thể Dâng Đấng Bạn Thánh Quý Mến Những Món Đồ Nước Ngọt, Ta Hãy Tiến Dâng Món Bánh Khô, Tựu Chung, Hai Thứ Ấy Như Nhau, Cái Chính Yếu Là Lòng Người Dâng Hoàn Toàn Chỉ Vì Yêu Mến Ngài. Mùa Xuân Đẹp, Con Ong Tiết Mật Nhiều Mà Đẻ Ít. Vì Trời Đẹp Chúng Thích Bay Lượn Trên Hoa Để Hút Mật Thành Ra Bớt Sinh Đẻ. Nhưng Mùa Đông Xấu Và U Ám, Chúng Sinh Đẻ Nhiều, Tiết Mật Ít, Vì Không Thể Ra Ngoài Hút Nhụy Hoa, Nên Để Giờ Mà Sinh Sản Đầy Đàn Đầy Đống. Đó Philôtê, Đã Bao Lần Linh Hồn Nhởn Nhơ Giữa Mùa Xuân Phơi Phới Yên Ủi Thiêng Liêng, Chỉ Thích Thu Tích Và Hưởng Thụ Các Yên Ủi, Nên Giữa Các Vui Thú Tràn Trề Đã Trổ Sinh Rất Ít Việc Lành. Còn Trái Lại, Quằn Quại Giữa Những Khô Khan, Cay Cực Thiêng Liêng, Chừng Nào Thấy Mình Thiếu Thốn Những Tâm Tình Vui Sướng Đạo Đức, Linh Hồn Lại Càng Tăng Số Những Việc Dày Công Nghiệp Chừng Ấy, Lại Càng Trổ Sinh Trong Lòng Những Nhân Đức Chân Chính Như Kiên Nhẫn Khiêm Nhường, Khinh Chê Mình, Nhẫn Nhục Và Dứt Quyến Luyến V.V…

Vậy, Thật Là Một Sự Lầm Lẫn Lớn Nhiều Người Mắc Phải - Đặc Biệt Là Phụ Nữ - Tưởng Rằng Làm Việc Phụng Sự Thiên Chúa Mà Trong Lòng Không Cảm Thấy Thích Thú, Không Vui Sướng Ngọt Ngào Hay Yên Ủi Thì Ít Đẹp Lòng Chúa. Trái Lại, Các Công Việc Ta Ví Như Hoa Hồng, Khi Tươi Thì Thắm Xinh, Nhưng Lúc Khô Lại Thơm Đậm Đà. Đã Đành Khi Làm Công Việc Đạo Đức Mà Tâm Hồn Thấy Cảm Động Thì Dễ Chịu Cho Ta Hơn, Tôi Nói “cho Ta”, Vì Thế Ta Dễ Chỉ Chú Ý Đến Cái Gì Vui Sướng Cho Mình, Nhưng Khi Làm Trong Tâm Trạng Khô Khan Lạt Lẽo, Chúng Lại Thơm Tho Và Giá Trị Hơn Trước Mặt Thiên Chúa. Đúng Thế Đấy Philôtê, Trong Thời Khô Khan, Ý Chí Ta Bắt Ta, Hầu Như Cưỡng Bách Ta Phụng Sự Thiên Chúa, Vì Thế Nên Nó Phải Cương Nghị Và Nỗ Lực Hơn Thời Êm Ái Ủi An. Phục Vụ Nhà Vua Trong Thời Bình Và Giữa Các Xa Hoa Lạc Thú Của Triều Đình, Chẳng Công Trạng Gì Bao Lăm. Nhưng Vẫn Một Chữ Trung Quân Ái Quốc Trong Gian Truân Cơ Cực Của Thời Giặc Giã, Giữa Biến Loạn Và Khói Lửa, Đó Mới Là Dấu Bền Chí, Là Kẻ Trung Thần. Thánh Nữ An-Gê-La Phô-Li-Nhô Nói : “Việc Nguyện Ngắm Đẹp Lòng Thiên Chúa Hơn Cả Là Nguyện Ngắm Khi Ép Mình Và Gắng Sức”, Tức Là Việc Mà Ta Làm Không Vì Thoả Thích Tư Riêng, Xu Hướng Tự Nhiên, Song Hoàn Toàn Chỉ Vì Muốn Đẹp Lòng Thiên Chúa ! Ý Chí Ta Bắt Phải Làm Việc Đó Ngược Sở Thích, Cưỡng Ép Ta Và Như Dùng Bạo Lực Mà Thắng Các Khô Khan, Ngại Ngùng Đang Muốn Gàn Ta Lại.

Về Các Việc Phúc Đức Khác, Ta Cũng Phải Nói Như Vậy. Vì Càng Bị Phản Đối, Bên Ngoài Hay Bên Trong Mà Cứ Làm, Các Việc Ấy Nên Tôn Quý Trọng Vọng Trước Thiên Chúa. Càng Ít Có Tư Lợi Của Ta Bao Nhiêu Trong Việc Thực Hành Nhân Đức, Tình Mến Chúa Càng Sáng Rực Tinh Tuyền Bấy Nhiêu. Con Hôn Mẹ Vừa Cho Kẹo, Đó Là Chuyện Thường, Nhưng Nếu Nó Hôn Mẹ Sau Khi Mẹ Cho Uống Bạc Hà, Thuốc Đắng, Đó Mới Là Dấu Nó Yêu Mẹ Nhiều.

 

CHƯƠNG 15

ĐÔI GƯƠNG SÁNG VÀ ĐÔI ĐIỀU
THÊM CHO VẤN ĐỀ TRÊN

Để Sáng Tỏ Các Điều Đã Bàn Trên, Tôi Muốn Thuật Lại Đây Một Mẩu Truyện Do Thánh Bê-Na-Đô Kể. Thường Thường, Hầu Hết Các Người Khởi Sự Đi Đàng Nhân Đức, Mà Chưa Từng Trải Về Các Sự Thăng Trầm Trong Đời Thiêng Liêng, Khi Họ Thấy Thiếu Cái Cảm Giác Vui Sướng Trong Việc Đạo Đức, Thấy Thiếu Ánh Sáng An Ủi Thúc Giục Họ Tiến Mau Trên Đường Chúa, Họ Đột Nhiên Thấy Mất Hứng Chí Và Đâm Hèn Nhát, Buồn Chán Trong Lòng. Những Đấng Thông Thái Lý Giải Rằng : Bản Tính Có Lý Trí Của Con Người Không Thể Sống Mà Không Có Một Vui Khoái Nào Hoặc Cao Thượng Hay Thấp Hèn. Chỉ Có Tâm Hồn Đã Vượt Lên Trên Chính Mình, Vì Đã Được Tiếp Xúc Với Các Khoái Lạc Cao Siêu, Mới Từ Bỏ Dễ Dàng Các Sự Hữu Hình Thấp Kém. Đối Với Các Linh Hồn Còn Chập Chững, Khi Chúa Cất Các Niềm Vui Đi, Họ Thấy Mình Hết Các Yên Ủi, Đang Lúc Đó Lại Chưa Biết Kiên Nhẫn Chờ Đợi Mặt Trời Chiếu Sáng Lại, Họ Tưởng Họ Lửng Lơ Giữa Trời Giữa Đất, Hình Như Đang Quờ Quạng Trong Một Đêm Tối Đen Vĩnh Viễn Vô Hạn. Họ Đã Trở Nên Giống Các Trẻ Thơ Mà Mẹ Cai Sữa, Đâm Ra Lả Lướt Yếu Nhược, Rên Rỉ Và Quấy Rầy, Bực Mình.

Câu Chuyện Sau Đây Sẽ Minh Chứng Rõ. Ông Gióp-Fơ-Roa Pê-Ron (Geoffroy De Péronne) Là Người Mới Vào Tập Đàng Trọn Lành. Bỗng Dưng Bị Khô Khan Lạt Lẽo, Mất Hết Yên Ủi, Đầy Những Tối Tăm Trong Lòng Trong Trí. Nhớ Đến Các Bạn Hữu Ngoài Đời, Đến Cha Mẹ Bà Con, Đến Của Cải Mà Ông Vừa Bỏ, Ông Đâm Bị Cám Dỗ Nặng Nề Đến Nỗi Một Người Bạn Đã Nhận Thấy. Người Bạn Lân La Đến Dùng Lời Khéo Léo Hỏi Han Ông : “Gióp-Fơ-Roa, Chuyện Gì Đó ? Tại Sao Anh Tỏ Ra Trầm Ngâm Và Rầu Rĩ Khác Hẳn Thói Thường ?” Gióp-Fơ-Roa Thở Dài : “A, Anh Bạn Ơi, Suốt Đời Tôi Sẽ Không Còn Vui Vẻ Nữa”. Người Bạn Nghe Thế, Động Lòng Trắc Ẩn, Và Đã Lấy Tình Anh Em Đem Bày Tỏ Câu Chuyện Này Cho Vị Cha Chung Là Thánh Bê-Na-Đô. Trước Cơn Quẫn Bách Ấy, Thánh Nhân Đã Vào Nhà Nguyện Gần Đó Cầu Nguyện Cho Gióp-Fơ-Roa. Đang Lúc Ấy, Ông Này Chán Ngán Buồn Bã Gối Đầu Trên Một Hòn Đá Rồi Ngủ Quên Mất. Một Lúc Sau, Cả Hai Đều Chỗi Dậy, Vị Thánh Chỗi Dậy Khỏi Chỗ Nguyện Ngắm Vì Đã Chắc Được Ơn Mình Xin, Và Gióp-Fơ-Roa Khỏi Giấc Ngủ, Nét Mặt Tươi Cười, Hân Hoan, Đến Nỗi Người Bạn Thân Ngạc Nhiên Vì Sự Thay Đổi Bất Chợt Ấy, Nên Đã Trách Đùa Bạn Mình Sao Lúc Nãy Nói Khác. Lúc Ấy, Ông Đáp Lại : “Lúc Nãy Tôi Có Nói : Không Bao Giờ Sẽ Vui Nữa, Bây Giờ Tôi Xin Anh Tin Rằng Không Bao Giờ Tôi Còn Buồn Nữa”.

Đến Đó Kết Liễu Cơn Cám Dỗ Của Ông. Philôtê, Xin Con Hãy Chú Ý Điều Này Trong Câu Chuyện Đó :

1) Thường Thiên Chúa Ban Cho Nếm Trước Đôi Sự Ngọt Ngào Thiên Đàng Cho Những Kẻ Mới Vào Sống Đàng Thánh Đức Ngõ Hầu Lôi Kéo Họ Ra Khỏi Các Lạc Thú Phàm Trần Và Khích Lệ Họ Hăng Hái Bước Theo Tình Mến Chúa, Cũng Như Người Mẹ Muốn Cho Con Thèm Bú, Thì Bôi Mật Trên Núm Vú.

2) Song Cũng Chính Thiên Chúa Tốt Lành Ấy, Đôi Khi Đã Khôn Ngoan An Bài Cách Khác : Cất Hết Sữa Các Yên Ủi, Cũng Ví Như Cai Sữa Cho Ta, Như Thế Là Có Ý Dạy Ta Ăn Bánh Cứng Chắc Của Lòng Đạo Đức Mạnh Mẽ, Biết Làm Quen Với Những Thử Thách Do Các Chán Nản Và Cám Dỗ Gây Nên.

3) Đôi Lần, Có Những Dông Tố Kéo Đến Trong Cơn Khô Khan Lạt Lẽo Ấy, Lúc Đó Phải Chiến Đấu Bền Gan Với Các Bão Bùng Cám Dỗ, Vì Chúng Không Bởi Chúa Đến. Nhưng Còn Các Khô Khan, Ta Phải Nhẫn Nại Chịu Đựng, Vì Do Thiên Chúa Đã Xếp Đặt Như Vậy Để Luyện Tập Ta.

4) Giữa Các Cực Phiền Bên Trong Ấy, Đừng Bao Giờ Ngã Lòng, Đừng Nói Như Ông Gióp-Fơ-Roa : “Không Bao Giờ Tôi Sẽ Vui Vẻ Nữa”, Dù Ở Giữa Bóng Tối Vây Phủ, Ta Cứ Chờ Ánh Sáng. Ngược Lại, Trong Thời Tươi Đẹp Nhất Của Đời Thiêng Liêng, Cũng Không Nên Nói : “Tôi Sẽ Không Bao Giờ Buồn Rầu”. Vì Đấng Khôn Ngoan Đã Nói : “Trong Những Ngày Hạnh Phúc, Hãy Nhớ Đến Những Bất Hạnh. Phải Hy Vọng Lúc Ở Giữa Lao Lung Và Phải Sợ Hãi Khi Được Thịnh Vượng”. Bất Cứ Ở Dịp Nào, Cũng Luôn Phải Ở Khiêm Nhường.

5) Một Linh Dược : Đó Là Ta Hãy Bày Tỏ Cái Cơ Cực Của Ta Cho Người Bạn Tâm Hồn Nào Có Thể An Ủi Ta.

Sau Hết, Để Kết Luận Những Điều Căn Dặn Cần Thiết Này, Tôi Nhận Xét Thấy Trong Việc Này Cũng Như Trong Mọi Việc Khác, Thiên Chúa Nhân Lành Của Ta Và Kẻ Thù Của Ta Hai Bên Đều Có Dự Định Cả, Song Trái Nghịch Nhau. Thiên Chúa Thì Muốn Nhờ Các Cái Cay Cực Đó Mà Làm Tâm Hồn Ta Trong Sạch Hơn, Biết Từ Bỏ Các Ích Kỷ Của Ta Hơn Trong Viêc Phục Vụ Ngài, Và Làm Ta Hoàn Toàn Từ Bỏ Chính Mình. Còn Ma Quỷ Nỗ Lực Điều Động Mọi Mưu Mô Làm Ta Mất Can Đảm, Làm Ta Chạy Theo Các Lạc Thú Giác Quan, Và Cuối Cùng Đưa Ta Đến Chỗ Chán Ngán Mình Và Các Kẻ Khác, Ngõ Hầu Hạ Giá Và Làm Ta Nhàm Chán Đời Thánh Đức. Nếu Con Giữ Các Điều Chỉ Bảo Trên, Con Sẽ Thêm Hoàn Thiện Khi Sống Giữa Các Cơn Não Nề Tâm Hồn Ấy.

Tôi Còn Muốn Nói Thêm Câu Này : Đôi Khi Những Chán Ngán, Khô Khan, Lạt Lẽo Là Do Thể Xác Bất An Chẳng Hạn Như Vì Thức Khuya, Công Việc Nhiều Hay Chay Lòng Quá Mức, Ta Thấy Bạc Nhược, Uể Oải, Nặng Nề, Khó Chịu,.V.V… Tuy Là Những Khó Chịu Thể Xác, Nó Cũng Ảnh Hưởng Đến Tinh Thần, Vì Hồn Xác Liên Kết Chặt Chẽ. Vậy Trong Những Trường Hợp Ấy, (Ngoài Việc Chấn Chỉnh Lại Những Cái Quá Mức, Còn) Phải Lấy Hết Tinh Thần Và Ý Chí Làm Nhiều Việc Nhân Đức. Mặc Dầu Hồn Như Mê Ngủ Và Uể Oải Mệt Mỏi, Các Việc Tâm Trí Ta Gắng Làm Lúc Ấy Vẫn Làm Đẹp Lòng Chúa Lắm. Lúc Ấy, Ta Có Thể Nói Như Vị Hiền Thê Thánh : “Tôi Ngủ Mà Lòng Tôi Thức” (Diệu Ca 5, 2). Như Tôi Nói Trên Kia, Dù Làm Các Việc Ấy Không Mấy Hứng Thú, Nhưng Công Nghiệp Và Nhân Đức Lại Càng Nhiều Hơn. Song Phải Lo Sao Cho Thân Thể Khỏe Mạnh Lại, Nhờ Giải Trí Và Giảm Bớt Các Việc Quá Hao Sức. Vì Thế Thánh Fan-Xi-Cô Truyền Các Tu Sĩ Dòng Người Phải Điều Độ Trong Lao Động Để Sự Hăng Hái Của Tinh Thần Khỏi Bị Giảm Sút. Có Một Lần Người Bị Một Cơn Sầu Não Tâm Trí Ám Ảnh Nặng Nề Đến Nỗi Người Không Thể Giữ Miệng Làm Thinh Được. Người Muốn Nói Chuyện Với Anh Em, Cũng Không Yên, Xa Lánh Đi Lại Càng Thấy Khốn Đốn Hơn. Trai Giới Và Hành Hạ Thân Xác Càng Làm Cho Thân Thể Thêm Bạc Nhược. Nguyện Ngắm Cũng Chẳng Làm Cho Khuây Khỏa. Người Sống Hai Năm Trong Tình Trạng Ấy, Tưởng Chừng Thiên Chúa Hoàn Toàn Bỏ Rơi. Song Sau Cùng, Khi Đã Khiêm Nhường Chịu Đựng Cảnh Não Nề Ấy, Chúa Cứu Thế Đã Cho Người Đột Nhiên Được Lại Bình An Hạnh Phúc. Gương Đó Cho Thấy Các Vị Tôi Tá Lớn Nhất Của Chúa Còn Phải Chịu Các Lao Tâm Khổ Trí Ấy, Nên Các Kẻ Đầy Tớ Nhỏ Hèn (Như Chúng Ta) Đừng Nên Ngạc Nhiên Nếu Gặp Đôi Chút Thử Thách Như Vậy!

 

F F F

 

 

PHẦN THỨ NĂM

-----------------------------------------------------------------------------

 

Các Lời Chỉ Dẫn Để Canh Tân Và

Duy Trì Linh Hồn Trong Đời Đạo Đức.

 

CHƯƠNG 1

MỖI NĂM PHẢI LẶP LẠI CÁC ĐIỀU
QUYẾT ĐỊNH NHỜ NHỮNG VIỆC LÀM SAU ĐÂY

ĐIỂM THỨ NHẤT Của Các Việc Làm Ấy Là Nhận Định Rõ Ràng Tầm Quan Trọng Của Chúng. Bản Tính Con Người Dễ Sút Giảm Dần Dần Trong Các Tâm Tình Tốt, Nguyên Do Là Tại Tính Mỏng Dòn Và Tại Các Khuynh Hướng Xấu Của Xác Thịt Ta Làm Nặng Bước Của Hồn Và Kéo Ghì Hồn Xuống, Trừ Phi Hồn Cố Gắng Vươn Lên Cao Luôn Luôn Nhờ Những Nỗ Lực Liên Tiếp, Cũng Như Chim Trời Nếu Không Liên Tiếp Vỗ Cánh Để Nâng Bổng Mình Lên, Sẽ Rơi Xuống Đất.

- Chính Vì Thế, Philôtê Thân Mến, Con Cần Phải Lặp Đi Lặp Lại Đều Đặn Những Điều Dốc Lòng Làm Tôi Phục Vụ Thiên Chúa, Nếu Không E Rằng Con Sẽ Rơi Xuống Tình Trạng Đầu Tiên, Hay Tình Trạng Tệ Hơn Trước. Vì Đặc Điểm Của Sự Sa Sút Thêng Liêng Là Làm Ta Rơi Xuống Thấp Hơn Tình Trạng Xưa Kia Ta Đã Vượt Lên Để Sống Đời Đạo Đức.

Đồng Hồ Tốt Mấy Mặc Lòng Vẫn Phải Lên Dây Cót Mỗi Ngày. Ngoài Ra, Mỗi Năm, Phải Tháo Hết Cả Để Lau Chùi Sét Rỉ, Thay Thế Các Bộ Phận Mòn Hư, Sửa Sang Các Phần Sai Lệch. Kẻ Chăm Nom Đến Linh Hồn Mình Cũng Vậy, Phải Nâng Lòng Lên Thiên Chúa Sáng Chiều, Nhờ Những Việc Đạo Đức Nói Trên Kia. Ngoài Ra, Nhiều Lần Còn Phải Xem Xét Lại Tình Trạng Linh Hồn, Nếu Cần Phải Sửa Lại, Uốn Nắn Lại. Sau Cùng Ít Ra Mỗi Năm Một Lần Phải Tháo Ra Và Xem Xét Từng Phần, Nghĩa Là Từng Tâm Tình, Từng Xu Hướng Của Lòng Để Mà Sữa Chữa Cái Hư, Cái Xấu. Thợ Đồng Hồ Dùng Dầu Rất Tinh Sạch Để Nhỏ Vào Các Bánh Xe, Lò Xo Và Mọi Bộ Phận Chuyển Động Của Đồng Hồ, Để Sự Xoay Chuyển Được Êm Nhẹ Hơn, Và Không Bị Sét Rỉ ; Người Đạo Đức Cũng Vậy, Khi Đã Tháo Rời Từng Phần Của Trái Tim Ra Rồi, Muốn Cho Nên Mới Thì Phải Cho Dầu Mỡ Bằng Bí Tích Xá Giải Và Thánh Thể. Việc Này Sẽ Bồi Dưỡng Các Sức Lực Đã Hao Mòn Qua Thời Gian, Sẽ Hâm Nóng Trái Tim, Làm Xanh Tươi Các Dốc Lòng Và Làm Nhân Đức Của Linh Hồn Lại Nở Hoa.

Các Bổn Đạo Ngày Xưa Vẫn Cẩn Thận Thực Hành Việc Đó Ngày Kỷ Niệm Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa Như Phúc Âm Đã Kể Lại, Và Theo Lời Thánh Grê-Gô-Riô, Giám Mục Thành Na-Diăng, Họ Tuyên Lại Các Lời Hứa Khi Chịu Phép Rửa Tội. Philôtê Rất Thân Mến, Ta Cũng Hãy Làm Như Vậy, Đem Hết Thành Tâm Và Cẩn Thận Nghiêm Chỉnh Mà Làm.

- Sau Khi Lãnh Ý Kiến Của Cha Linh Hướng Và Chọn Thời Giờ Thuận Tiện, Đồng Thời Con Hãy Tìm Một Nơi Thanh Vắng Trước Hết Là Ở Trong Linh Hồn, Nghĩa Là Bớt Lo Lắng Bận Bịu, Và Ở Bên Ngoài Là Tránh Nơi Ồn Ào, Đông Người, Cho Khác Mọi Ngày Thường, Ở Đó Con Sẽ Suy Ngắm Một Hay Hai Bài Sau Đây, Theo Cách Tôi Đã Chỉ Bảo Trong Phần Thứ Hai.

                         F

“Bản Tính Con Người Dễ Sút Giảm Dần Dần Trong Các Tâm Tình Tốt…, Làm Nặng Bước Của Hồn Và Kéo Ghì Hồn Xuống, Trừ Phi Hồn Cố Gắng Vươn Lên Cao Luôn Luôn…”, Vì Thế Cũng Như MỖi Ngày Phải Soi Gương Để Tẩy Sạch Vết Bẩn Và Sửa Sắc Đẹp Cho Thêm Duyên Dáng, Linh Hồn Cũng Phải Mỗi Dịp Xét Mình Lại, Sửa Chữa Và Canh Tân…

                                         (Phần 5, Chương 1)

CHƯƠNG 2

SUY VỀ HỒNG ÂN CHÚA BAN CHO TA,
KHI KÊU GỌI TA PHỤNG SỰ NGÀI,
CHIẾU THEO BẢN TUYÊN NGÔN TRÊN KIA^[80][80]

1) Con Hãy Suy Về Các Điểm Của Lời Tuyên Ngôn Của Con : Điểm Nhất Là Con Đã Hứa Lìa Bỏ, Ghớm Ghét Và Từ Bỏ Cho Đến Mãn Đời Mọi Tội Trọng. Điểm Hai, Là Đã Tận Hiến Linh Hồn, Trái Tim, Thân Xác Và Mọi Sự Thuộc Về Con Để Yêu Mến Và Phụng Sự Thiên Chúa. Điểm Ba, Là Nếu Lỡ Làm Việc Xấu, Con Sẽ Nhờ Ơn Chúa Mà Chỗi Dậy Tức Khắc. Chẳng Phải Đó Là Những Dốc Lòng Tốt Đẹp, Chính Đáng, Đại Độ Ư ? Vậy Con Hãy Suy Cho Kỹ Về Giá Trị Thánh Thiện Hợp Lý Và Đáng Ước Ao Của Lời Tuyên Ngôn Ấy.

 2) Con Hãy Suy Đến Người Nhận Lời Tuyên Ngôn Con Dâng Lên, Tức Là Thiên Chúa. Một Lời Danh Dự Nói Với Người Đời Còn Bó Buộc Ta Chặt Chẽ, Huống Chi Các Lời Hứa Với Thiên Chúa ? Đavít Nói : “Ôi Lạy Chúa ! Lòng Con Đã Thưa Điều Ấy Với Chính Chúa”, Không Bao Giờ Con Sẽ Quên Bỏ” (Thánh Vịnh 26, 8).

3) Con Hãy Suy : Các Đấng Nào Đã Chứng Kiến Lời Tuyên Ngôn Cam Kết Của Con ? Tất Cả Triều Đình Thiên Quốc Đã Chứng Kiến : Thánh Nữ Đồng Trinh, Thánh Giuse, Thiên Thần Giữ Mình, Thánh Lu-Y, Tất Cả Đoàn Thể Các Đấng Hiển Phúc Ấy Nhìn Con Và Khen Ngợi, Tán Thành Các Lời Của Con. Với Cặp Mắt Đầy Trìu Mến, Các Đấng Nhìn Trái Tim Con Đến Phục Dưới Chân Chúa Cứu Thế, Dâng Mình Phụng Sự Ngài. Đó Là Cả Một Niềm Hân Hoan Lớn Lao Cho Đô Thành Giêrusalem Thiên Quốc. Giờ Đây, Thiên Đàng Mừng Lại Kỷ Niệm Nếu Con Hết Lòng Tuyên Hứa Lại Các Điều Quyết Định Ấy.

4) Hãy Suy Đến Những (Hoàn Cảnh Và) Phương Thế Đã Giúp Con Tuyên Ngôn. Ôi Trong Thời Ấy, Thiên Chúa Tỏ Ra Hiền Hậu Và Thân Tình Chừng Nào ! Chẳng Phải Con Bị Hấp Dẫn Bởi Vẻ Khả Ái Của Chúa Thánh Thần Đó Ư ? Thiên Chúa Kéo Con Thuyền Bé Bỏng Của Con Đến Bên Ơn Cứu Rỗi Bởi Những Dây Gì Nếu Chẳng Phải Dây Tình Yêu Thân Ái ? Ngài Đã Chẳng Cho Con Nếm Các Ngon Ngọt Của Tình Ngài Trong Các Bí Tích, Các Sách Đạo Đức Và Nguyện Ngắm Để Nuôi Dưỡng Con Đấy Ư ? Ôi Philôtê Thân Mến, Có Khi Con Ngủ, Song Thiên Chúa Thức Và Coi Sóc Con, Và Chỉ Có Toàn Những Ý Tưởng Bình An, Ý Nghĩ Yêu Đương Đối Với Con.

5) Hãy Suy Thiên Chúa Thúc Giục Con Dốc Lòng Như Thế Trong Thời Buổi Nào ? Đó Là Thời Tươi Trẻ Nhất Đời Con. Ôi Sung Sướng Cho Ta Chưa, Ta Được Học Biết Điều Mà Tự Ta, Ta Chỉ Được Biết Khi Quá Muộn ! Thánh Au-Gu-Ti-Nô, Lúc Ba Mươi Tuổi Mới Được Ơn Biết Và Mến Chúa. Người Đã Nói : “Ôi ! Sự Thiện Mỹ Ngàn Xưa Sao Tôi Biết Muộn Quá Thế ? Than Ôi, Tôi Đã Thấy Người, Song Tôi Lại Không Lưu Tâm Đến !” Phần Con, Con Có Thể Nói : “Ôi Sự Ngọt Ngào Ngày Xưa Kia, Tại Sao Tôi Không Sớm Nếm Được ?” Buồn Thay, Lúc Ấy Con Không Xứng Đáng Được Hưởng ! Cho Nên, Bây Giờ Khi Nhận Biết Thiên Chúa Đã Ban Ơn Đặc Biệt Thế Nào Khi Lôi Kéo Con Tới Ngài Trong Tuổi Thanh Xuân, Con Hãy Nói Cùng Thánh Vương Đavít : “Lạy Chúa, Chúa Đã Soi Sáng Và Đánh Động Lòng Con Từ Thời Niên Thiếu. Con Sẽ Tuyên Dương Lòng Thương Xót Chúa Đến Muôn Đời”. (Thánh Vịnh 20, 17). Nếu Con Được Ơn Kia Lúc Tuổi Già, Thật Đáng Buồn Philôtê, Nhưng Dù Vậy Đó Cũng Là Ơn Rất Lớn Lao, Vì Sau Bao Năm Làm Hư Ơn Nghĩa, Thiên Chúa Đã Kêu Gọi Con Trước Giờ Chết, Đã Kịp Thời Ngăn Chặn Đà Nguy Hiểm, Nếu Không Con Sẽ Bị Khốn Nạn Trầm Luân Muôn Kiếp.

6) Con Hãy Suy Về Những Hậu Quả Của Sự Kêu Gọi Ấy. Tôi Chắc Con Thấy Nhiều Điều Thay Đổi Nơi Con So Với Cách Sống Xưa. Chẳng Phải Con Thấy Sung Sướng Vì Biết Nói Chuyện Cùng Chúa Bởi Nguyện Ngắm Ư ? Thấy Vui Thích Muốn Yêu Mến Ngài ? Được Bình An Và Thanh Thản Trong Cõi Lòng Trước Kia Xáo Động Bởi Bao Tình Dục ? Đã Tránh Được Bao Tội Trọng Và Bao Khúc Mắc Vò Rối Lương Tâm ? Và Cuối Cùng, Đã Được Rước Lễ Nhiều, Tức Là Được Kết Hợp Với Nguồn Của Muôn Ơn Huệ Đời Đời Đấy Ư ? Phải, Các Ơn Ấy Lớn Lao Thật ! Hỡi Philôtê, Con Phải Cân Các Ơn Ấy Với Cái Cân Vàng Của Đền Thờ. Chính Tay Toàn Năng Thiên Chúa Đã Thực Hiện Những Việc Ấy ! Đavít Nói : “Tay Thiên Chúa Đã Biểu Dương Quyền Phép, Tay Vạn Năng Đã Nâng Đỡ Tôi Chỗi Dậy, Tôi Không Muốn Chết, Song Muốn Sống Mãi Để Môi Miệng, Để Tâm Trí Và Việc Làm Tôi Sẽ Kể Lại Những Kỳ Công Của Lòng Nhân Hậu Thiên Chúa”. (Thánh Vịnh 117, 16-17),

Sau Những Điều Suy Nghĩ Có Sức Làm Phát Sinh Nhiều Tâm Tình Tốt Trong Ta, Phải Kết Thúc Bằng Việc Tạ Ơn Và Một Lời Nguyện Tha Thiết Xin Từ Nay Sẽ Lợi Dụng Những Điều Ấy. Đồng Thời Con Hãy Chấm Dứt Việc Suy Ngắm Này Trong Niềm Tin Cậy Nơi Thiên Chúa Và Lòng Khiêm Nhường. Con Sẽ Dành Việc Chọn Các Dốc Lòng Ra Sau Điểm Thứ Hai Của Việc Đạo Đức Này.

F

 

CHƯƠNG 3

XÉT MÌNH VỀ TIẾN BỘ
TRONG ĐỜI THÁNH ĐỨC

ĐIỂM NHÌ Của Việc Đạo Đức Này Khá Dài, Nên Lúc Thực Hành, Con Không Cần Làm Một Hơi Cho Hết, Song Chia Làm Nhiều Chặng. Chặng Nhất : Bàn Về Cách Con Ăn Ở Đối Với Chúa ; Chặng Hai : Đối Với Chính Mình ; Chặng Ba : Đối Với Đồng Loại ; Chặng Bốn : Bàn Về Các Tình Dục. Cũng Chẳng Cần Phải Quỳ Gối Mà Làm, Trừ Lúc Đầu Và Lúc Cuối, Nên Quỳ Để Dâng Các Tâm Tình Cảm Mến. Các Điểm Khác Của Bản Xét Mình, Con Có Thể Vừa Đi Bách Bộ Vừa Làm; Cũng Có Thể Làm Khi Nằm Trên Giường, Miễn Là Phải Tỉnh Chứ Đừng Ngủ. Song Muốn Làm Cho Thành Công, Phải Đọc Kỹ Trước. Con Liệu Thế Nào Để Có Thể Thi Hành Điểm Nhì Của Việc Đạo Đức Này Trong Khoảng Thời Gian Dài Nhất Là Ba Ngày Hai Đêm : Mỗi Ngày Và Mỗi Đêm Ấy Con Lấy Một Giờ, Hai Giờ, Nghĩa Là Một Lúc Lâu, Tùy Sức Con. Lý Do Là Nếu Làm Việc Này Dây Dưa Cách Quãng Xa Nhau, Nó Mất Sức Hiệu Nghiệm, Và Chỉ Gây Những Cảm Tưởng Yếu Ớt. Sau Mỗi Điểm Xét Mình, Con Sẽ Thấy Con Lỗi Trong Điều Gì, Con Đã Thiếu Sót Gì, Con Đã Sai Trệch Chỗ Nào Ngõ Hầu Biết Rõ Mà Đi Bàn Hỏi, Dốc Lòng Và Củng Cố Tinh Thần Lại.

Tuy Những Ngày Con Làm Việc Xét Mình Này Và Các Việc Sau, Không Đòi Con Phải Cấm Phòng Nghiêm Nhặt Trong Thinh Lặng. Song Tốt Nhất Là Ban Tối Con Phải Bớt Chuyện Trò Để Lên Giường Sớm Mà Nghỉ Ngơi Tâm Trí Cũng Như Thân Xác, Là Điều Cần Thiết Để Có Đủ Sức Suy Xét Cách Chu Đáo. Ban Ngày, Con Phải Nâng Lòng Nhiều Lần Lên Chúa, Đức Mẹ, Các Thiên Thần Và Tất Cả Triều Thần Thánh Trên Trời. Con Hãy Làm Tất Cả Việc Đó Với Một Lòng Mến Chúa Tha Thiết Và Đầy Ước Muốn Tiến Bộ.

Để Khởi Sự Xét Mình, Con Hãy :

1. Đặt Mình Trước Mặt Thiên Chúa.
2. Cầu Khẩn Chúa Thánh Thần, Ban Ơn Soi Sáng Để Con Được Hiểu Rõ Về Chính Mình, Như Thánh Au-Gu-Ti-Nô Đã Hết Lòng Khiêm Nhường Kêu Xin : “Lạy Chúa ! Xin Cho Con Được Biết Chúa Và Hiểu Chính Mình Con !”, Và Như Thánh Phan-Xi-Cô Hỏi Chúa : “Chúa Là Ai Và Con Là Ai ?” Con Hãy Tuyên Ngôn : Con Chỉ Muốn Biết Sự Tiến Bộ Của Con Không Để Tự Mãn, Song Để Vui Thoả Trong Chúa, Không Để Vênh Vang Tự Đắc, Song Để Vinh Quang Thiên Chúa Và Tạ Ơn Ngài.
3. Nếu Nhận Xét Mình Đã Ít Cố Gắng, Hoặc Đã Lùi, Con Quyết Tâm Không Vì Thế Mà Chán Nản, Hay Thối Chí Buông Trôi ; Trái Lại, Con Muốn Khích Lệ, Thối Thúc Mình Can Đảm Hơn, Hạ Mình Và Nhờ Ơn Chúa Tu Bổ Các Thiếu Sót.

Làm Xong Việc Khởi Đầu Trên Đây, Con Hãy Êm Đềm, Bình Tĩnh Suy Xét Cách Ăn Ở Từ Trước Đến Nay Của Con Đối Với Thiên Chúa, Với Đồng Loại, Và Với Chính Mình.

 

CHƯƠNG 4

XÉT MÌNH VỀ CÁCH ĂN Ở ĐỐI VỚI CHÚA

1. Con Có Những Tâm Tình Nào Trước Tội Trọng ?

Con Có Dốc Lòng Mạnh Mẽ Không Bao Giờ Phạm Dù Bất Cứ Sự Gì Xảy Đến Không  ?

Dốc Lòng Ấy, Con Có Nắm Giữ Được Đều Đều Từ Ngày Con Tuyên Bố Cho Đến Bây Giờ Không ?

Điều Dốc Lòng Này Là Nền Tảng Cho Sinh Hoạt Thiêng Liêng Của Con.

2. Con Có Thái Độ Nào Đối Với Giới Luật Của Thiên Chúa ?

Con Có Cho Chúng Là Tốt, Êm Ái, Dễ Chịu Không ?

Con Ơi ! Ai Có Bao Tử Tốt, Lại Sành Ăn, Thì Chọn Món Ngon Và Bỏ Món Dở.

3. Tâm Trạng Con Thế Nào Đối Với Các Tội Nhẹ ?

Ta Khó Mà Không Phạm Chúng Đôi Lần, Song Trong Con Có Hướng Chiều Riêng Nào Về Tội Nhẹ Nào Không ?

4. Lòng Con Thế Nào Đối Với Các Việc Đạo Đức ?

Con Yêu Thích ? Quý Trọng ? Hay Khó Chịu Tức Bực ? Hay Chán Ngán ?

Con Thích Việc Nào Hơn, Hay Không Thích Việc Nào ?

Nghe Lời Chúa, Đọc Lời Chúa, Suy Ngắm, Nâng Lòng Lên Chúa, Xưng Tội, Bàn Hỏi Việc Thiêng Liêng, Dọn Rước Lễ, Rước Lễ, Hãm Bớt Các Tâm Tình Xúc Động, Trong Số Các Việc Ấy, Cái Gì Con Chê Ghét ?

Nếu Con Thấy Không Ưa Thích Một Điều Gì Trong Số Đó, Hãy Xét Xem Nguyên Cớ Tại Sao ?

5. Tâm Hồn Con Ăn Ở Sao Đối Với Chính Thiên Chúa ?

Lòng Con Có Vui Thích Nhớ Đến Ngài Không ?

Con Có Còn Cảm Thấy Hương Vị Êm Ngọt Sau Đó Không? Vua Đavít Nói : “Tôi Tưởng Nghĩ Đến Chúa Và Lòng Tôi Rộn Ràng Vui”.

Con Có Cảm Thấy Lòng Con Dễ Dàng Yêu Mến Chúa, Và Ưa Thích Được Nếm Hương Vị Của Tình Mến Ấy Không ?

Lòng Con Có Phấn Chấn Khi Nghĩ Đến Sự Cao Cả Vô Biên Của Thiên Chúa ? Đến Lòng Nhân Từ Và Hiền Hậu Của Ngài ?

Nếu Đang Khi Mải Lo Việc Đời Và Giữa Các Phù Vân Thế Gian Mà Con Chợt Nhớ Đến Chúa, Nhớ Tưởng Ấy Có Được Con Đón Nhận Không ? Có Làm Tâm Hồn Con Lưu Luyến Không ? Một Người Chồng Từ Xa Trở Về Gia Đình, Thoạt Khi Vợ Biết Tin Và Nghe Thấy Tiếng Chàng, Dù Có Bận Việc Gì Hay Tâm Trí Lo Âu Suy Nghĩ Gì Đi Nữa, Nàng Sẽ Gạt Bỏ Mọi Suy Tưởng Khác Để Chỉ Còn Nghĩ Đến Người Nàng Yêu. Các Linh Hồn Yêu Chúa Nhiều Cũng Vậy, Dù Bận Việc, Khi Chợt Tưởng Nhớ Đến Chúa, Họ Liền Quên Mọi Sự, Chỉ Còn Vui Sướng Được Nhớ Đến Chúa. Đó Là Một Dấu Rất Tốt !

Con Có Thấy Trái Tim Con Như Hướng Về Thiên Chúa ? Và Một Cách Nào Như Muốn Vươn Tới Ngài Không ? Nên Biết, Nhiều Linh Hồn Vẫn Sống Như Thế.

6. Con Có Lòng Thế Nào Đối Với Chúa Giêsu Kitô, Là Thiên Chúa Làm Người ?

Con Có Thích Ở Bên Ngài ? Ong Mật Vui Thích Sống Quanh Bên Mật, Và Ong Vẽ Xúm Quanh Chỗ Nhơ Bẩn ; Các Linh Hồn Tốt Lành Cũng Vui Thích Sống Gần Chúa Giêsu Kitô, Đem Hết Tình Âu Yếm Đối Với Ngài. Còn Các Linh Hồn Xấu Xa Thì Tìm Vui Thú Nơi Các Phù Vân Giả Trá.

7. Lòng Con Thế Nào Đối Với Thánh Nữ Đồng Trinh Maria, Các Thánh Và Thiên Thần Giữ Mình Của Con ?

Con Có Yêu Mến Các Đấng Nhiều Không ?

Con Có Trông Cậy Đặc Biệt Nơi Lòng Ưu Ái Của Các Đấng Không ?

Con Có Thích Các Ảnh Tượng, Ham Thích Và Ca Ngợi Các Đấng Không ?

8. Xét Về Miệng Lưỡi :

• Con Nói Năng Thế Nào Về Thiên Chúa ?
• Con Có Thích Ca Tụng Thiên Chúa Theo Địa Vị Và Hoàn Cảnh Của Con Không ?
• Con Có Thích Dâng Lên Chúa Những Bài Thánh Ca Không ? 

9. Xét Về Các Viêc Làm :

• Con Có Lưu Tâm Làm Sáng Danh Thiên Chúa Và Làm Đôi Việc Bên Ngoài Để Tôn Kính Ngài Không ? Vì Ai Yêu Mến Thiên Chúa Cũng Yêu Lây Cả Sự Trang Hoàng Cung Điện Ngài.
• Con Có Nhận Thấy Mình Đã Dứt Bỏ Đôi Tình Luyến Ái, Khước Từ Đôi Sự Gì Vì Thiên Chúa Chưa ? Bởi Vì Hy Sinh Đôi Cái Vì Người Yêu Là Dấu Yêu Thật.
• Từ Trước Đến Nay Con Đã Từ Bỏ Gì Vì Mến Chúa ?

F

CHƯƠNG 5

TỰ VẤN VỀ BỔN PHẬN ĐỐI VỚI CHÍNH MÌNH

1. Con Yêu Mình Thế Nào ?

• Con Có Yêu Mình Quá Về Sự Đời Này Chăng ? Nếu Quả Tình Có Thế, Chắc Con Sẽ Ước Ao Sống Mãi Ở Trần Gian, Và Sẽ Lo Lắng Hết Sức Mình Để Định Cư Ở Đời.

Nếu Con Yêu Mình Vì Thiên Đàng Chắc Con Sẽ Ước Ao, Ít Nữa Con Sẽ Bằng Lòng Chấp Nhận Dễ Dàng Rời Khỏi Trần Gian Này Giờ Nào Chúa Muốn.

2. Con Có Tôn Trọng Thứ Tự Trong Sự Yêu Mình Không ? Vì Yêu Mình Cách Hỗn Độn Sẽ Làm Hư Hại Cho Mình. Còn Yêu Mình Cách Trật Tự Đòi Ta Yêu Hồn Hơn Xác, Đòi Ta Chăm Lo Tập Nhân Đức Hơn Lo Tìm Sự Gì Khác, Và Ta Phải Lo Được Danh Giá Trên Trời Hơn Là Được Danh Giá Mau Tàn Nơi Thế Gian.

Tấm Lòng Có Trật Tự Sẽ Luôn Tự Nhủ Mình : “Nếu Tôi Lo Về Việc Này Việc Nọ, Các Thiên Thần Sẽ Nghĩ Sao ? Chứ Không Phải : “người Ta Sẽ Nghĩ Sao ?”.

3. Con Dành Tình Thương Nào Cho Trái Tim Con ?

Con Có Tức Bực Khi Phải Giúp Đỡ Nó Và Chịu Đựng Các Tật Xấu Của Nó ? Than Ôi ! Con Phải Chăm Nom, Phải Cứu Giúp Và Tìm Cách Cứu Vớt Nó Khi Các Tình Dục Quấy Phá Nó. Con Hãy Để Mọi Sự Khác Ra Một Bên Để Lo Việc Này Trước.

4. Con Cho Mình Là Gì Trước Mặt Thiên Chúa ? Đã Hẳn Không Là Gì Cả !

Một Con Ruồi Tự Nhận Mình Là Không Trước Một Hòn Núi, Xét Ra Chẳng Có Gì Là Quá Khiêm Nhường, Một Giọt Nước Sánh Với Biển Cả, Một Tia Lửa Sánh Với Mặt Trời Cũng Vậy. Nhưng Khiêm Nhường Là Ở Chỗ Đừng Cho Ta Trọng Hơn Kẻ Khác, Và Đừng Muốn Kẻ Khác Quá Trọng Ta, Chuộng Ta. Về Điểm Này, Con Thấy Mình Thế Nào ?

5. Về Miệng Luỡi :

• Con Có Khoe Mình Con, Cách Này Hay Cách Khác Không ?
• Con Có Tặng Khen Mình Khi Con Nói Về Mình Không?

6. Về Việc Làm :

• Con Có Tìm Những Thú Vui Làm Hại Sức Khỏe Không ? Tôi Muốn Nói Đến Các Thú Vui Vô Ích, Vô Chủ Đích, Như Thúc Khuya, Mà Không Có Cớ Cần Thiết V.V…

F

CHƯƠNG 6

XÉT CÁCH CƯ XỬ ĐỐI VỚI ĐỒNG LOẠI

          Vợ Chồng Với Nhau, Thì Phải Thương Yêu Nhau Cách Êm Ấm Bình Tĩnh, Bền Vững Và Liên Lỉ, Yêu Trước Mọi Người Khác, Vì Thiên Chúa Truyền Và Muốn Vậy. Ta Cũng Nói Như Vậy Về Con Cái, Bà Con Thân Gần, Cả Đến Các Bạn Hữu, Mỗi Người Theo Thứ Bậc Họ.

Nói Cách Chung, Con Yêu Thương Người Đồng Loại Thế Nào ?

Con Có Yêu Họ Thật Lòng Và Vì Mến Chúa Không ? Để Có Thể Nhận Xét Rõ Về Điểm Ấy, Con Hãy Nghĩ Đến Đôi Người Thường Quấy Rầy Và Có Tính Khó Chịu : Chính Ở Đây Ta Thực Hành Đức Yêu Người Vì Mến Chúa, Càng Hơn Nữa Nếu Đó Là Kẻ Làm Hại Ta, Hoặc Bằng Lời Nói Hay Việc Làm.

Con Hãy Xét Xem Lòng Con Có Thành Thật Với Họ Không?

Xét Xem Con Có Phải Khó Khăn Chiến Đấu Lắm Mới Yêu Họ Được Không ?

Con Có Mau Miệng Nói Xấu Người Ta, Nhất Là Kẻ Con Không Yêu Chăng ?

Con Có Làm Hại Người Khác Trực Tiếp Hay Gián Tiếp Không ? Chỉ Cần Suy Nghĩ Một Chút, Con Sẽ Nhận Thấy Điều Ấy Ngay.

 

CHƯƠNG 7

XÉT VỀ CÁC TÂM TÌNH CỦA LINH HỒN

Tôi Đã Nói Dài Về Các Điểm Này Là Cốt Để Nhờ Đó Ta Xét Mình Mà Biết Ta Đã Tiến Hay Lùi. Còn Xét Mình Về Các Tội Lỗi Thì Chỉ Là Chuyện Xưng Tội Mà Những Người Không Ham Mộ Sự Tiến Đức Cũng Vẫn Làm.

Tuy Vậy, Xét Mình Về Mỗi Điểm Sau Đây, Con Cần Phải Chú Ý Lưu Tâm, Song Cách Êm Ái Nhẹ Nhàng, Nhận Xét Tình Trạng Của Tâm Hồn Về Mỗi Điểm Từ Khi Ta Dốc Lòng Lần Trước, Rồi Xem Ta Đã Lỗi Phạm Khá Nặng Về Điểm Nào.

Song Muốn Cho Gọn, Ta Chỉ Cần Xét Về Các Thị Dục Của Ta. Nếu Ta Sốt Ruột Không Thể Xét Từng Chi Tiết Cách Tỉ Mỉ Như Đã Nói, Ta Có Thể Xét Đại Khái Xưa Ta Thế Nào Và Ta Đã Đối Xử Cách Nào Trong Những Điều Tỉ Dụ Như :

• Trong Tình Mến Đối Với Thiên Chúa, Với Người Đồng Loại Với Chính Mình.
• Trong Lòng Ghớm Ghét Tội Lỗi Nơi Ta, Nơi Kẻ Khác, Vì Ta Phải Mong Muốn Tiêu Diệt Chúng Nơi Ta Và Nơi Người Khác.
• Trong Các Ước Ao Tiền Của, Thú Vui Và Danh Giá.
• Trong E Sợ Các Dịp Hiểm Nghèo Phạm Tội, Và Sợ Mất Của Cải Trần Gian Này : Người Ta Sợ Cái Này Quá Mà Không Sợ Cái Kia Cho Đủ.

          - Trong Lòng Trông Cậy Có Khi Hơi Quá Nhiều Nơi Của Cải Thế Gian Và Nơi Các Thụ Tạo, Và Quá Ít Ỏi Nơi Thiên Chúa Và Các Của Đời Đời.

- Trong Tính Buồn Rầu, Có Khi Buồn Quá Đáng Về Các Sự Phù Vân.

- Trong Niềm Vui Thú, Có Khi Vui Quá Đáng Về Các Sự Bất Xứng.

Sau Cùng, Những Tình Luyến Ái Nào Còn Cầm Buộc Lòng Ta ? Những Dục Vọng Nào Còn Choán Chỗ Trong Trái Tim Ta ? Trái Tim Ta Bị Đảo Lộn Vì Đâu Hơn Cả ?

Nhờ Biết Các Tình Dục Và Mỗi Một Tình Dục Của Hồn Mà Ta Biết Tình Trạng Linh Hồn. Chúng Cũng Giống Như Người Gảy Đàn, So Từng Dây Để Coi Dây Nào Chưa Đúng Cung, Thì Tuỳ Theo Mà Vặn Lên Hay Buông Xuống. Sau Khi Ta Đã So Từ Lòng Yêu Cho Đến Lòng Ghét, Sợ Hãi Đến Hy Vọng, Buồn Rồi Đến Vui Thú Của Hồn, Nếu Ta Thấy Chúng Sai Cung Bài Ca Vinh Quang Thiên Chúa Ta Có Thể So Cho Chúng Hoà Cung Lại Nhờ Ơn Chúa Và Sự Chỉ Bảo Của Cha Linh Hướng.

F

CHƯƠNG 8

TÂM TÌNH CẢM MẾN PHẢI CÓ
SAU KHI XÉT MÌNH

Khi Đã Êm Ái Cân Nhắc Từng Điểm Của Bản Xét Mình Và Thấy Rõ Hiện Trạng Của Con, Con Hãy Có Những Tâm Tình Sau Đây :

- Con Cám Ơn Thiên Chúa Vì Con Đã Sửa Đổi Dù Chút Ít, Từ Ngày Con Dốc Lòng. Hãy Nhận Biết Chính Lòng Thương Xót Chúa Đã Thực Hiện Sự Ấy Nơi Con Và Cho Con.

- Hãy Hết Sức Hạ Mình Trước Mặt Chúa, Và Chân Nhận: Nếu Con Không Tiến Mấy, Là Vì Lỗi Con, Vì Con Đã Không Trung Tín, Không Can Đảm Và Vững Bền Tuân Theo Ơn Soi Sáng Thúc Giục Chúa Ban Cho Con Trong Buổi Nguyện Ngắm Hay Lúc Khác.

- Hãy Hứa Cùng Chúa Sẽ Luôn Mãi Ca Ngợi Ngài Vì Các Ơn Sủng Ngài Đã Ban Cho Con, Ngõ Hầu Giúp Con Khử Trừ Những Xu Hướng Xấu Mà Sửa Mình.

- Xin Chúa Tha Lỗi Bất Trung Trước Sự Ân Cần Của Chúa.

- Hãy Dâng Lòng Con Lên Chúa, Để Ngài Làm Chủ Nó Hoàn Toàn.

- Xin Ngài Ban Cho Con Từ Nay Hoàn Toàn Trung Tín.

- Hãy Cầu Khẩn Đức Mẹ, Thiên Thần Hộ Thủ, Thánh Quan Thầy, Thánh Giuse Và Các Thánh Khác.

F

CHƯƠNG 9

VÀI SUY NIỆM GIÚP DỐC LÒNG LẠI

Khi Đã Xét Mình Và Bàn Hỏi Với Cha Linh Hướng Về Các Tính Xấu, Các Lỗi Lầm Và Những Phương Thế Để Bổ Cứu, Con Hãy Dùng Mấy Điều Suy Niệm Như Sau : Mỗi Ngày, Giờ Nguyện Ngắm, Con Suy Nghĩ Một Trong Các Điều Sau Đây, Theo Phương Pháp Đã Chỉ Để Suy Ngắm, Ở Phần Nhất. Trước Hết Mọi Sự Con Phải Nhớ Mình Ở Trước Mặt Thiên Chúa, Và Cầu Xin Ngài Cho Con Được Ơn Bền Vững Trong Tình Yêu Và Phụng Sự Ngài.

 

CHƯƠNG 10

SUY NIỆM THỨ NHẤT :
GIÁ TRỊ CAO QUÝ CỦA LINH HỒN

Con Hãy Suy Vẻ Cao Quý, Tuyệt Hảo Của Hồn Con. Linh Hồn Có Trí Thông Minh, Không Những Thấu Triệt Mọi Sự Trong Thế Giới Hữu Hình, Mà Còn Biết Các Thiên Thần, Biết Có Thiên Đàng, Có Thiên Chúa Chí Tôn Tuyệt Đối Nhân Lành Và Siêu Việt Cao Cả, Biết Có Đời Đời, Và Hơn Nữa, Biết Điều Cần Để Sống Ở Đời Này, Để Được Hợp Với Các Thiên Thần Trên Trời, Và Để Được Hưởng Chúa Đời Đời.

Ngoài Ra Linh Hồn Còn Có Một Ý Muốn Rất Cao Quý, Có Khả Năng Yêu Mến Thiên Chúa Và Không Thể Ghét Ngài Vì Tại Ngài. Con Hãy Xem Lòng Con Có Tính Quảng Đại Biết Bao. Cũng Như Ngoài Các Thứ Hoa, Không Có Gì Hư Thối Có Thể Làm Con Ong Lưu Luyến, Thì Lòng Con Cũng Chẳng Tìm Nơi An Nghỉ Nào Ngoài Thiên Chúa, Chẳng Loài Thụ Sinh Nào Có Thể Thoả Mãn Lòng Con. Con Cứ Mạnh Bạo Nghĩ Lại Các Thú Vui Say Mê Nhất Xưa Kia Đã Ngự Trị Lòng Con : Xét Xem Phải Chăng Chúng Chỉ Đem Lại Phiền Muộn, Gây Nhiều Cảm Nghĩ Xót Xa Và Lo Lắng Ngổn Ngang. Con Có Thấy Lòng Con Khổ Sở Điêu Đứng Giữa Các Buồn Lo Ấy Không ?

Than Ôi ! Khi Lòng Ta Chạy Theo Các Vật Thụ Tạo Cách Xoắn Xít Ân Cần, Tưởng Chừng Đem Lại Thỏa Mãn Cho Nguyện Vọng Của Mình. Nhưng Thoạt Gặp, Thì Ảo Tưởng Tan Tành, Chẳng Có Gì Có Thể Thỏa Mãn Lòng Ta. Thiên Chúa Muốn Cho Lòng Ta Chẳng Tìm Được Nơi Nào Yên Nghỉ Như Con Bồ Cầu Của Ông Noe Thả Ra Khỏi Tàu, Rốt Cuộc Phải Quay Về Với Chúa Là Nguồn Gốc. Ôi ! Lòng Ta Chan Chứa Bao Vẻ Đẹp Cao Quí ! Tại Sao Ta Bắt Nó Phụng Sự Các Thụ Tạo Ngược Ý Nó ?

Hỡi Linh Hồn Tốt Đẹp Của Tôi – Con Hãy Nói Thế – Ngươi Có Thể Hiểu Biết Và Ước Ao Chúa, Tại Sao Ngươi Đi Vui Thú Với Các Vật Thấp Hèn ? Ngươi Có Thể Mong Đạt Đời Đời, Tại Sao Lại Tìm Lạc Thú Mau Qua ? Đứa Con Hoang Đàng Nói Trong Phúc Âm Hối Hận Vì Đáng Lẽ Nó Có Thể Ăn Uống Sung Sướng Nơi Nhà Cha Mẹ, Bây Giờ Lại Phải Ăn Vụng Đồ Ăn Bẩn Thỉu Của Lợn Heo. Hỡi Hồn Tôi, Ngươi Có Thể Được Thiên Chúa ; Khốn Kiếp Cho Ngươi Nếu Ngươi Mãn Nguyện Với Các Vật Thấp Hèn Dưới Thiên Chúa.

Con Hãy Cố Gắng Nâng Hồn Con Với Những Ý Tưởng Ấy. Hãy Chỉ Cho Hồn Thấy Bản Tính Trường Cửu Của Nó Và Nó Xứng Đáng Sống Đời Đời. Nhờ Ý Đó Con Thúc Giục Lòng Thêm Can Đảm.

 

CHƯƠNG 11

SUY NIỆM THỨ HAI :

CAO TRỌNG CỦA NHÂN ĐỨC

Con Hãy Suy : Chỉ Có Nhân Đức Và Lòng Đạo Mới Làm Linh Hồn Vui Sướng Hạnh Phúc Ở Đời Này ; Và Hãy Suy Nhân Đức Tốt Đẹp Ngần Nào. Con Đem Nhân Đức Đối Chiếu Với Các Tính Hư, Nết Xấu Tương Phản Thì Sẽ Thấy ! Đức Nhẫn Nại Dịu Dàng Biết Bao So Với Giận Dữ ; Đức Hiền Từ So Với Nóng Nảy Và Buồn Phiền, Đức Khiêm Nhường Ngược Hẳn Với Kiêu Hãnh Và Tham Vọng ; Lòng Quảng Đại Trái Hẳn Với Hà Tiện Bủn Xỉn, Ganh Tị ; Đức Tiết Độ Tương Phản Với Tính Buông Tuồng Phóng Túng ! Khi Đã Tập Tành Thuần Thục, Các Nhân Đức Có Đặc Tính Kỳ Diệu Làm Cho Linh Hồn Nếm Thấy Ngọt Ngào, Êm Ái Vô Song. Ngược Lại Các Tính Hư Gây Nơi Hồn Cảm Giác Vô Cùng Mệt Mỏi, Chán Ngán. Ta Còn Đợi Gì Mà Không Giơ Tay Thu Tích Lấy Các Ngọt Ngào Thú Vị Ấy ?

Về Các Tính Nết Xấu, Ai Có Ít, Thì Không Thỏa, Kẻ Có Nhiều Thì Đâm Bất Mãn. Còn Về Nhân Đức, Ai Mới Có Chút Ít, Đã Được Thỏa Lòng, Càng Có Nhiều Càng Tăng Vui Thích. Ôi Đời Thánh Đức, Đời Đẹp Biết Bao, Êm Dịu, Dễ Chịu Và Ngọt Ngào ! Cực Phiền Sẽ Bớt Đắng Cay, Yên Ủi Thêm Êm Ái ! Không Có Ngươi, Cái Lành Cũng Thành Khốn Khó, Và Lạc Thú Chứa Chan Phiền Muộn, Xao Xuyến Và Sa Ngã. Ai Biết Ngươi, Đều Phải Nói Như Đàn Bà Xứ Sa-Ma-Ri-A Kia : “Lạy Ngài, Ban Cho Con Nước Ấy !”. Đó Là Lời Than Thở, Khao Khát Mà Hai Thánh Nữ Tê-Rê-Xa Và Ca-Ta-Ri-Na Thành Giênơ (Genes) Quen Làm, Tuy Về Vấn Đề Khác.

F

CHƯƠNG 12

SUY NIỆM THỨ BA : GƯƠNG CÁC THÁNH

Con Hãy Xem Gương Các Thánh : Có Gì Mà Các Đấng Ngần Ngại Không Làm Để Yêu Mến Thiên Chúa Và Nên Thánh? Kìa Các Đấng Tử Đạo Kiên Gan Bền Chí : Có Hình Khổ Nào Mà Các Đấng Đã Không Phải Chịu, Mà Sao Vẫn Giữ Vững Lòng Trung ? Song Nhất Là Những Thanh Nữ, Phụ Nữ Xinh Đẹp Khả Ái Kia, Trắng Trong Hơn Huệ, Hồng Hào Hơn Hoa Hồng Vì Đức Mến, Có Người Mới Chỉ Có 12 Tuổi Thơ, Người Khác 13, 15, 20 Hay 25. Các Đấng Thà Chịu Trăm Nghìn Cực Hình Còn Hơn Từ Chối Đức Tin, Và Còn Hơn Từ Bỏ Quyết Định Sống Đời Thánh Đức.

Nên Có Đấng Thà Chết Chẳng Thà Mất Đức Trinh Khiết, Còn Đấng Khác Đành Hy Sinh Mạng Sống Chẳng Thà Bỏ Sự Giúp Đỡ Kẻ Hoạn Nạn, Yên Ủi Kẻ Ưu Sầu Và Chôn Cất Kẻ Chết. Ôi Lạy Chúa ! Phái Đào Tơ Liễu Yếu Đã Tỏ Ra Can Trường Biết Bao Trong Các Trường Hợp Đó !

Con Hãy Xem Các Thánh Hiển Tu. Các Ngài Đã Có Can Đảm Biết Bao Khi Khinh Bỏ Trần Gian ! Các Ngài Đã Làm Thế Nào Để Kiên Gan Bền Chí Trong Các Điều Quyết Định ! Không Gì Có Thể Làm Các Ngài Đổi Lòng ! Các Ngài Đã Không Sẻn So Ôm Ẵm Lấy Các Điều Dốc Lòng, Và Đã Thực Hành Không Thiếu Sót.

Thánh Au-Gu-Ti-Nô Đã Nói Về Mẹ Ngài Là Bà Thánh Mô-Ni-Ca : Bà Đã Trung Kiên Thờ Phượng Kính Mến Thiên Chúa Trong Bậc Đôi Bạn Cũng Như Trong Lúc Góa Bụa ! Còn Thánh Hiê-Rô-Mi-Nô Nói Gì Về Con Thiêng Liêng Ngài Là Paola : Nàng Vững Vàng Giữa Bao Ngang Trái Cuộc Đời, Phải Trải Qua Bao Biến Cố, Tai Nạn ! Song Phần Ta, Xem Gương Các Thánh Ấy, Ta Sẽ Làm Gì ? Các Ngài Cũng Giống Như Ta Bây Giờ : Các Ngài Đã Hoạt Động Cho Cũng Một Thiên Chúa, Cho Cũng Các Nhân Đức Như Ta, Thì Tại Sao, Ta Lại Không Làm Như Các Ngài Trong Địa Vị Hiện Thời, Theo Bậc Sống Ta Để Giữ Vững Quyết Định Quý Báu Và Lòng Cương Quyết Phụng Sự Chúa ?

                               F

 CHƯƠNG 13

SUY NIỆM THỨ TƯ :

TÌNH YÊU CHÚA GIÊSU ĐỐI VỚI TA

            Con Hãy Suy Đến Lòng Chúa Giêsu Yêu Ta Chừng Nào, Đến Nỗi Đã Đau Khổ Vô Ngần Ở Dưới Trần, Nhất Là Ở Vườn Cây Dầu, Và Trên Thập Giá. Tình Yêu Ấy Là Để Cho Con. Tình Yêu Ấy Đã Bằng Lòng Chịu Khổ Đau, Khó Nhọc Ngõ Hầu Xin Chúa Cha Ban Cho Con Có Những Dốc Lòng, Những Quyết Định Sống Thánh, Và Ban Cho Tất Cả Những Gì Cần Để Giữ Vững, Nuôi Dưỡng, Củng Cố Và Hoàn Thành Các Quyết Định Kia. Ôi Các Quyết Định Quý Báu ! Các Ngươi Là Con Đẻ Của Cuộc Tử Nạn Đau Thương Của Chúa Cứu Chuộc Ta ! Linh Hồn Ta Phải Quý Chuộng Biết Bao Vì Các Ngươi Rất Cao Trọng Trước Mặt Chúa Giêsu Ngần Ấy ! “Than Ôi, Lạy Đấng Cứu Thế Của Hồn Con, Chúa Đã Chịu Chết Để Con Được Ơn Có Các Quyết Định Ấy, Xin Hãy Ban Cho Con Thà Chết Còn Hơn Bất Trung Không Giữ.”

Philôtê Thân Mến, Con Có Biết Không, Từ Trên Thập Giá Trái Tim Chúa Giêsu Chắc Chắn Đã Thấy Trái Tim Con Và Đã Yêu Mến, Và Vì Yêu, Đã Lập Công Để Con Được Mọi Ơn Huệ Cho Đến Chết, Và Cách Riêng Ơn Dốc Lòng Quyết Định. Phải, Philôtê, Tất Cả Chúng Ta Có Thể Nói Như Tiên Tri Giê-Rê-Mia : “Lạy Chúa, Trước Khi Con Sinh Ra, Chúa Đã Nhìn Con Và Gọi Đích Danh Con”. Lòng Nhân Hậu Của Chúa Đã Yêu Đương Thương Xót Mà Sắm Sẵn Cho Mọi Phương Thế Cứu Rỗi Chung Và Riêng, Tức Là Các Quyết Định Của Con ! Như Thiếu Phụ Có Mang Dọn Nôi, Dọn Tã Và Đôi Khi Mướn Vú Nuôi Cho Con Mình Sắp Chào Đời, Chúa Chúng Ta Cũng Thế, Khi Lòng Nhân Lành Ngài Cưu Mang Con, Và Mong Đợi Sinh Con Ra Trong Ánh Sáng Ơn Cứu Rỗi, Làm Con Nên Con Ngài, Thì Đã Dọn Trên Cây Thập Giá Tất Cả Mọi Sự Cần Cho Con : Nôi Thiêng Liêng, Tã Lót, Vú Nuôi Và Mọi Cái Cần Cho Hạnh Phúc Con, Nghĩa Là Tất Cả Những Phương Tiện, Những Ơn Thúc Giục Lôi Kéo Ngài Dùng Để Dẫn Dắt Hồn Con Và Đem Lên Tới Đỉnh Trọn Lành.

Thật Ta Phải Khắc Sâu Vào Ký Ức Điều Này : Có Thể Nào Mà Tôi Lại Được Đấng Cứu Chuộc Thương Yêu, Và Thương Yêu Cách Tha Thiết Như Thế, Đến Nỗi Ngài Nghĩ Cách Riêng Đến Tôi, Đến Các Trường Hợp, Hoàn Cảnh, Phương Thế Riêng Kia Để Nhờ Đó Ngài Lôi Kéo Tôi Đến Cùng Ngài ? Còn Đáp Lại Ta Phải Yêu Mến, Quý Chuộng Và Sử Dụng Thế Nào Tất Cả Những Cái Đó Để Mưu Ích Cho Ta !

Ý Tưởng Này Thật Êm Dịu Quá ! Trái Tim Khả Ái Của Thiên Chúa Đã Nghĩ Đến Philôtê, Đã Yêu Thương Và Tạo Ra Cho Philôtê Muôn Nghìn Phương Thế Cứu Rỗi, Như Thể Ngài Chẳng Còn Phải Lo Lắng Cho Linh Hồn Nào Khác Trên Trần Gian Này Nữa. Như Mặt Trời Soi Chiếu Một Mảnh Đất Nào Thì Soi Chiếu Hoàn Toàn Như Thể Không Soi Chiếu Chỗ Nào Nữa, Thì Chúa Chúng Ta Cũng Nghĩ Tưởng Và Lo Lắng Săn Sóc Cho Tất Cả Các Con Cái Yêu Dấu Của Ngài, Và Cho Từng Người Một Cách Lạ Lùng Như Thể Không Còn Nghĩ Về Ai Khác Nữa. Thánh Phaolô Nói : “Ngài Đã Yêu Tôi Và Đã Phú Nộp Mình Vì Tôi”. (Galát 2, 20). Thánh Nhân Như Có Ý Nói : … Như Thể Ngài Chẳng Làm Gì Khác Nữa Cho Ai Hết. Điều Này, Philôtê, Con Hãy Ghi Vào Tâm Khảm Để Quý Chuộng Và Củng Cố Quyết Định Của Con, Quyết Định Đã Được Trái Tim Chúa Cứu Thế Quý Vô Ngần.

F

 

 

CHƯƠNG 14

SUY NIỆM THỨ NĂM : TÌNH YÊU MUÔN THUỞ

THIÊN CHÚA ĐỐI VỚI TA

Con Hãy Suy Đến Tình Yêu Vạn Đại Thiên Chúa Đã Yêu Con. Từ Trước Khi Chúa Kitô Làm Người Chịu Tử Nạn Thập Giá Vì Con, Đấng Chí Tôn Đã Ấp Ủ Con Trong Lòng Nhân Ái Cao Siêu Của Ngài, Đã Yêu Con Vô Hạn. Vậy Ngài Bắt Đầu Yêu Con Khi Nào ? Thưa : Khi Ngài Bắt Đầu Là Thiên Chúa. Mà Ngài Bắt Đầu Là Thiên Chúa Khi Nào ? Thưa : Từ Muôn Thuở ! Từ Trước Vô Cùng, Ngài Vẫn Luôn Là Thiên Chúa, Vô Thủy Vô Chung. Nên Ngài Đã Yêu Con Từ Trước Vô Cùng, Từ Đời Đời… Vì Thế, Ngài Đã Dọn Sẵn Cho Con Các Ân Sủng, Các Ơn Huệ Mà Con Đã Thấy Ngài Ban Cho Con. Ngài Nói Bởi Miệng Tiên Tri Cho Con Cũng Như Cho Mỗi Người : “Ta Đã Yêu Con Với Mối Tình Muôn Thuở, Và Bởi Tình Thương Ấy Ta Đã Đoái Nhìn Ban Ơn Cho Con” (Giêrêmia 31, 3). Trong Số Các Ơn Đó, Ngài Đã Nghĩ Cách Riêng Đến Việc Giúp Con Có Những Dốc Lòng Phụng Sự Ngài.

Ôi Chúa Tôi ! Dốc Lòng Kia Là Gì Mà Thiên Chúa Đã Nghĩ Đến, Đã Nghiền Gẫm Và Đã Dự Định Từ Đời Đời ? Những Điều Ấy Phải Nên Trọng Vọng Và Châu Báu Cho Ta Chừng Nào ! Và Ta Thà Phải Chịu Muôn Nỗi Đau Khổ Còn Hơn Bỏ Qua Một Nét Nhỏ ! Dầu Tất Cả Vũ Trụ Này Phải Tan Vỡ, Vì Tất Cả Vũ Trụ Chẳng Sánh Bằng Một Linh Hồn, Song Linh Hồn Sẽ Chẳng Đáng Giá Gì Nếu Không Có Các Dốc Lòng Quyết Định !

F

 

CHƯƠNG 15

CÁC TÂM TÌNH CẢM MẾN CHUNG

CHO CÁC ĐIỀU SUY NIỆM TRÊN

VÀ KẾT THÚC VIỆC ĐẠO ĐỨC NÀY

Ôi Dốc Lòng Cao Quí ! Các Ngươi Là Cây Xanh Tươi Đầy Sự Sống Mà Thiên Chúa Đã Tự Tay Vun Trồng Giữa Vườn Lòng Ta, Chúa Cứu Thế Đã Tưới Bón Bằng Máu Ngài Để Nó Đâm Hoa Kết Quả. Thà Chết Ngàn Lần Hơn Là Để Gió Bão Nhổ Nó Đi ! Không ! Không Sự Phù Hoa Nào, Không Lạc Thú Nào, Của Cải Giàu Sang, Hay Gian Khổ Nào Có Thể Cướp Mất Quyền Quyết Định Của Tôi Được !

Lạy Chúa, Chúa Đã Trồng Nó, Và Từ Đời Đời Đã Gìn Giữ Trong Lòng Chúa Cái Cây Tốt Đẹp Đó Để Cấy Vào Vườn Con. Biết Bao Linh Hồn Chẳng Được Ơn Huệ Đó ? Nên, Con Biết Hạ Mình Thế Nào Để Cảm Tạ Lòng Thương Xót Chúa Cho Đủ Được?

Ôi Quyết Định Đẹp Đẽ Và Thánh Thiện, Nếu Tôi Nắm Giữ Các Ngươi, Các Ngươi Sẽ Giữ Gìn Tôi. Nếu Các Ngươi Sống Trong Hồn Tôi, Hồn Tôi Sẽ Sống Trong Các Ngươi. Vậy, Hỡi Các Quyết Định Của Tôi, Hãy Sống Mãi Như Các Ngươi Đã Sống Từ Đời Đời Trong Lòng Lân Ái Của Thiên Chúa. Hãy Sống Đời Đời Trong Tôi, Chớ Gì Tôi Không Bao Giờ Bỏ Các Ngươi.

- Sau Những Tâm Tình Ấy, Con Hãy Kén Chọn Những Phương Thế Thích Hợp Để Bảo Vệ Những Quyết Định Kia. Con Cũng Hãy Cả Quyết Trung Thành Dùng Các Phương Thế Đó, Là :

Siêng Năng Nguyện Ngắm, Lãnh Các Bí Tích, Làm Việc Lành Phúc Đức, Sửa Đổi Các Lỗi Lầm, Tính Xấu Đã Nhận Xét Được Ở Điểm Thứ Hai (Chương 3 Của Phần Thứ 5 Này), Xa Lánh Mọi Dịp Tội, Và Trung Thành Nghe Theo Những Lời Hướng Dẫn Về Vấn Đề Đó.

Làm Mọi Việc Đó Rồi, Con Hãy Quả Quyết Mạnh Mẽ Quyết Liệt Sẽ Tiếp Tục Giữ Các Dốc Lòng Của Con. Và Như Thể Đang Cầm Trong Tay Trái Tim Con, Hồn Con, Ý Chí Con, Con Hãy Dâng, Hãy Cung Hiến, Hãy Tế Lễ Tất Cả Cho Thiên Chúa, Đồng Thời Con Tuyên Ngôn Không Bao Giờ Sẽ Lấy Lại, Song Gửi Gắm Vào Tay Chúa Cao Cả, Để Luôn Tuân Theo Tất Cả Các Mệnh Lệnh Của Ngài Trong Mọi Sự. Con Xin Chúa Hãy Đổi Mới Toàn Thân Con, Xin Ngài Chúc Phúc Cho Lời Thề Lại Của Con, Xin Ngài Củng Cố Lời Tuyên Thệ Ấy. Con Hãy Kêu Cầu Đức Nữ Trinh, Thiên Thần Giữ Mình, Thánh Lu-Y Và Các Thánh Khác.

Trong Tâm Tình Nóng Nảy Quả Cảm Đó, Con Hãy Đến Quỳ Dưới Chân Cha Linh Hướng, Cáo Những Tội Chính Mà Con Xét Thấy Đã Phạm Từ Khi Xưng Tội Chung, Rồi Con Hãy Nhận Lấy Ơn Xá Giải Cũng Như Lần Xưng Tội Chung Đầu Hết. Trước Mặt Ngài, Con Đọc Lời Tuyên Ngôn Và Con Hãy Ký Tên Vào. Sau Cùng, Con Hãy Đem Tấm Lòng Đổi Mới Ấy Kết Hiệp Với Đấng Là Căn Nguyên Và Cứu Chuộc, Trong Phép Bí Tích Thánh Thể.

F

CHƯƠNG 16

NHỮNG TÂM TÌNH CẦN GIỮ LẠI

SAU VIỆC ĐẠO ĐỨC TRÊN

Ngày Con Lặp Lại Lời Tuyên Ngôn Và Các Ngày Sau, Con Hãy Nói Nhiều Lần Trong Lòng Hay Ngoài Miệng Những Lời Nóng Nảy Của Thánh Phaolô, Thánh Ao-Gu-Ti-Nô, Ca-Ta-Ri-Na Thành Gênơ Và Các Vị Khác. Chẳng Hạn : “Tôi Không Còn Thuộc Về Tôi; Sống Hay Chết Tôi Thuộc Về Đấng Cứu Chuộc. Tôi Không Có Gì Bởi Tôi, Hoặc Thuộc Về Tôi Nữa. Linh Hồn Tôi, Là Chúa Giêsu. Của Cải Tôi, Là Được Thuộc Về Ngài. Hỡi Thế Gian, Ngươi Luôn Là Ngươi, Cũng Như Trước Kia Ta Vẫn Là Ta, Song Từ Nay, Ta Không Còn Là Ta Nữa”.

Phải, Từ Đây Chúng Ta Không Còn Là Chúng Ta Nữa Vì Lòng Chúng Ta Đã Thay Đổi. Thế Gian Kia Từ Trước Đã Bao Lần Lừa Dối Ta, Nó Sẽ Bị Đánh Lừa Nơi Ta, Vì Khi Chỉ Thấy Ta Thay Đổi Từ Từ Chút Ít, Nó Tưởng Ta Vẫn Là Esau Mà Kỳ Thực Ta Đã Đổi Thành Giacóp Rồi. [81][81]

Phải Làm Sao Để Lòng Ta Vẫn Luôn Giữ Được Các Việc Đạo Đức Kia, Ngõ Hầu Khi Rời Buổi Nguyện Ngắm, Ta Từ Từ Đi Lo Các Công Việc, Lo Giao Tiếp Mà Không Sợ Nước Ngọt Của Các Điều Đã Dốc Lòng Sóng Sánh Ra Ngoài. Làm Sao Cho Nó Thấm Vào Tất Cả Mọi Phần Linh Hồn. Song Cũng Đừng Để Thân Thể Hay Tinh Thần Phải Quá Gắng Gỗ, Căng Thẳng.

         F

CHƯƠNG 17

ĐÁP HAI VẤN NẠN VỀ CUỐN SÁCH NHỎ NÀY

Philôtê Thân Mến, Thế Gian Sẽ Nói : Các Việc Tập Luyện Nhân Đức Và Các Lời Chỉ Dạy Nhiều Như Thế, Nếu Ai Muốn Tuân Giữ Thì Hẳn Phải Bỏ Hết Mọi Công Việc Khác. Philôtê Thân Mến, Cho Đi Ta Không Còn Làm Được Việc Gì Khác Vì Ta Đang Làm Cái Mà Ta Phải Làm Lúc Sống Ở Đời Này, Nhưng Con Có Thấy Mưu Độc Trong Câu Vấn Nạn Kia Không ? Nếu Mỗi Ngày Ta Phải Làm Tất Cả Các Việc Tập Nhân Đức Kia, Đã Hẳn Ta Chẳng Còn Rảnh Rang Mà Làm Việc Khác. Nhưng Thật Ra Có Bao Giờ Bắt Buộc Phải Làm Tất Cả Đâu, Chỉ Cần Làm Lúc Nào Việc Ấy Thôi. Trong Bộ Dân Luật, Có Biết Cơ Man Nào Là Luật, Luật Nào Cũng Phải Giữ Cả. Nhưng Đâu Có Phải Thi Hành Tất Cả Một Trật Mỗi Ngày, Song Trường Hợp Nào Thì Giữ Luật Ấy Thôi.

Hãy Xem Vua Đavít, Tuy Bận Biết Bao Việc Triều Chính Khó Khăn, Vẫn Làm Nhiều Việc Tập Đức Hơn Tôi Đã Trình Bày Cho Con. Thánh Lu-Y, Vị Anh Quân Lỗi Lạc Trong Thời Bình Cũng Như Thời Loạn, Hằng Chu Đáo Lo Xét Xử Các Kiện Tụng Và Điều Khiển Quốc Vụ, Thế Mà Mỗi Ngày Dự Hai Thánh Lễ, Đọc Kinh Chiều Và Kinh Tối Với Vị Tuyên Úy Nhà Nguyện, Nguyện Ngắm, Thăm Các Bệnh Nhân, Xưng Tội Mỗi Thứ Sáu Và Đánh Tội, Rất Chăm Nghe Giảng Dạy, Và Siêng Năng Đàm Đạo Chuyện Thiêng Liêng. Với Tất Cả Các Việc Đạo Đức Ấy, Người Không Bê Trễ Một Công Vụ Nào Của Quốc Gia, Việc Nào Người Cũng Chu Toàn. Triều Đình Người Lại Huy Hoàng, Rực Rỡ Hơn, Như Chưa Từng Thấy Ở Các Triều Đại Khác.

Vậy Con Hãy Mạnh Bạo Thi Hành Các Việc Đạo Đức Tôi Đã Chỉ Dạy. Thiên Chúa Ban Cho Con Đủ Thời Giờ Và Sức Lực Để Chu Toàn Các Công Việc Khác Của Con. Giả Sử Chúa Có Cần Phải Bắt Mặt Trời Dừng Lại, Ngài Cũng Không Ngần Ngại Như Xưa Đã Làm Cho Ông Giô-Xuê (10, 12-14). Khi Thiên Chúa Làm Với Ta, Ta Luôn Làm Đủ Việc.

Thế Gian Sẽ Nói Tôi Có Vẻ Gán Bừa Cho Philôtê Là Có Ơn Nguyện Ngắm Trong Trí, Mà Trái Lại Đâu Có Phải Ai Cũng Có Ơn Ấy Được. Cho Nên Cuốn Sách Này Không Có Ích Cho Tất Cả Mọi Người. Quả Tình, Tôi Có Giả Định Như Thế, Và Thực Sự, Không Phải Bất Kỳ Ai Đều Có Ơn Nguyện Ngắm Trong Trí. Đàng Khác, Cũng Rõ Ràng Là Hầu Như Ai Cũng Có Thể Có Ơn Ấy, Cả Những Người Đần Độn Nhất, Miễn Là Họ Có Ai Hướng Dẫn Sáng Suốt Và Quyết Thi Công Chiếm Được Ơn Ấy. Mà Giả Có Ai Không Được Ơn Ấy Dù Chút Ít Đi Nữa (Điều Này Tôi Tưởng Rất Khó Xảy Ra), Cha Linh Hướng Sáng Suốt Sẽ Giúp Họ Bù Đắp Dễ Dàng Các Thiếu Sót Đó Bằng Cách Bảo Họ Chú Ý Đọc Hay Nghe Đọc Những Điều Suy Niệm Đã Trình Bày Trong Các Bài Suy Ngắm.

F

CHƯƠNG 18

BA LỜI KHUYÊN DẶN

CHÍNH YẾU CUỐI CÙNG CHO CUỐN SÁCH NÀY

1. Mỗi Ngày Đầu Tháng Sau Giờ Nguyện Ngắm, Con Hãy Lặp Lại Lời Tuyên Ngôn Ở Phần Nhất. Trong Mọi Lúc, Hãy Dùng Lời Này Của Thánh Vương Đavít Mà Quả Quyết Con Sẽ Tuân Giữ Trung Thành : “Không Bao Giờ Con Quên Lề Luật Chúa, Lạy Chúa, Vì Bởi Đó Mà Chúa Ban Sự Sống Cho Con” (Thánh Vịnh 118. 93). Khi Nào Con Thấy Có Gì Lủng Củng Trong Hồn, Con Hãy Cầm Lấy Lời Tuyên Ngôn Nơi Tay, Và Quỳ Xuống Với Lòng Khiêm Nhường Mà Đọc Cách Sốt Sắng Hết Tình. Con Sẽ Cảm Thấy Nhẹ Nhàng Thư Thái Ngay.
2. Con Hãy Tỏ Ra Bên Ngoài Con Muốn Sống Đời Thánh Đức. Con Chú Ý : Tôi Không Nói Con Đã Là Thánh Song Muốn Sống Thánh. Con Đừng Ngần Ngại Làm Các Việc Tầm Thường, Song Cần Thiết Để Đem Con Tới Tình Mến Chúa. Con Hãy Bạo Dạn Tỏ Ra Con Đang Tập Suy Ngắm, Con Thà Chết Còn Hơn Phạm Tội Trọng, Con Muốn Siêng Năng Lãnh Các Bí Tích Và Tuân Theo Các Chỉ Giáo Của Vị Linh Hướng, Dầu Thường Thường Vì Nhiều Lý Do Không Cần Phải Nói Đích Danh Ngài Ra.

Vì Khi Thành Thật Tỏ Ra Bên Ngoài Là Ta Muốn Phụng Sự Thiên Chúa Và Thành Tâm Tận Hiến Cho Tình Yêu Ngài, Cái Đó Làm Đẹp Lòng Chúa Chí Tôn Lắm ! Ngài Không Muốn Ta Hổ Thẹn Về Ngài Và Về Thập Giá Của Ngài. Đàng Khác, Việc Đó Chận Đứng Nhiều Tiếng Thị Phi Của Thế Gian, Và Bó Buộc Ta Nắm Giữ Lời Cam Kết Danh Dự Của Ta. Các Bậc Hiền Triết Tự Xưng Là Hiền Triết Ngõ Hầu Người Ta Để Cho Họ Sống Theo Tôn Chỉ Của Họ. Phần Ta, Ta Cũng Phải Tỏ Cho Người Đời Biết Ta Đang Ước Ao Sống Thánh. Nếu Có Ai Bảo Con : Người Ta Có Thể Sống Đạo Đức Mà Không Cần Thực Hành Các Điều Chỉ Dẫn, Các Việc Tập Đức Kia, Con Đừng Chối, Song Hãy Tử Tế Trả Lời Họ : Con Quá Yếu Đuối Nên Cần Phải Có Nhiều Trợ Lực, Nhiều Nâng Đỡ Hơn Các Kẻ Khác.

3. Sau Cùng, Philôtê Quý Mến, Tôi Nài Van Con Nhân Danh Tất Cả Những Gì Thánh Thiện Trên Trời Dưới Đất, Nhân Danh Phép Rửa Tội Con Đã Chịu,  Lòng Dạ Đã Nuôi Dưỡng Chúa Giêsu Kitô, Trái Tim Từ Ái Mà Ngài Đã Yêu Con, Và Lòng Từ Bi Lân Tuất Mà Con Đã Trông Cậy : Con Hãy Tiếp Tục, Hãy Bền Bỉ Trong Công Cuộc Sống Thánh Đức Quý Báu Này. Ngày Sống Trôi Qua, Cái Chết Đã Kề Nơi Cửa : “Kèn Đồng Đã Vang Lệnh Thu Quân. Mỗi Người Hãy Chuẩn Bị Vì Phán Xét Đã Gần”, Như Lời Thánh Grê-Gô-Riô Na-Diăng Nói.

Thân Mẫu Của Thánh Sym-Phô-Ria-Nô Khi Thấy Con Bị Điệu Đi Tử Đạo, Chạy Theo Bảo Con : “Con Ơi, Con Của Mẹ, Hãy Nhớ Đến Cuộc Sống Đời Đời. Hãy Nhìn Lên Trời, Xem Đấng Đang Ngự Trên Đó. Cuộc Chạy Đua Ngắn Ngủi Của Đời Này Sắp Chấm Dứt Rồi”. Philôtê, Tôi Cũng Nói Với Con Như Vậy : Con Hãy Nhìn Trời Và Đừng Đánh Đổi Lấy Thế Gian Này. Hãy Nhìn Hỏa Ngục, Đừng Lao Mình Xuống Vì Chút Khoái Lạc Thế Tạm Này. Hãy Nhìn Chúa Giêsu Kitô, Đừng Chối Bỏ Ngài Vì Thế Gian. Khi Đời Sống Thánh Xem Như Gây Cực Nhọc Khó Chịu, Hãy Ca Lên Với Thánh Phan-Xi-Cô :

“Của Thiên Vô Giá Chói Lòa,

Công Lao Trần Thế Chỉ Là Trò Chơi”.

Vạn Tuế Chúa Giêsu, Chúc Tụng Ngài, Cùng Với Chúa Cha, Và Chúa Thánh Thần, Danh Dự, Hiển Vinh, Bây Giờ Và Mãi Mãi Muôn Đời, Muôn Kiếp.

AMEN.

Lời Nhắn Gửi Của Dịch Giả

BẠN ĐỌC THÂN MẾN,

Bạn Đã Đọc Xong Cuốn Này. Mong Rằng Bạn Đã Được Hài Lòng Và Đã Thu Lượm Được Nhiều Điều Bổ Ích.

Chắc Bạn Đã Nhận Thấy : Thánh Phanxicô Quả Là Một Bậc Linh Hướng Lỗi Lạc, Thông Thái, Rất Sành Tâm Lý Và Kinh Nghiệm Đời Sống Thiêng Liêng. Qua Cuốn Này, Ngài Cho Người Đọc Cái Cảm Tưởng Tác Giả Là Một Thày Thuốc, Vừa Là Người Cha Đầy Yêu Thương Vừa Cũng Là Người Bạn Chí Thân, Với Những Lời Lẽ Đơn Sơ Bình Dân Và Đầy Hình Ảnh Màu Sắc, Đã Tỉ Mỉ Tìm Từng Căn Bệnh, Cặn Kẽ Dặn Bảo Từng Liều Thuốc, Ân Cần Theo Dõi Tất Cả Mọi Biến Chứng, Những Thay Đổi Của Tâm Hồn, Từ Bước Đầu Tiên Chập Chững Trên Đường Nên Thánh…

Đó Là Đặc Tính Đẹp Nhất Của Cuốn Sách Này.

Với Tất Cả Sự Kính Phục Giá Trị Riêng Biệt Của Cuốn Sách, Dẫu Vậy Chúng Tôi Cũng Thấy Rằng, Đối Với Tín Hữu Thời Nay, Cuốn Sách Chưa Đưa Ra Một Lối Sống Đạo Đức Toàn Vẹn, Nghĩa Là :

- Một Đời Sống Đạo Đức Quy Tụ Vào Phụng Vụ Và Thấm Nhuần Kinh Thánh Như Nguồn Dồi Dào Cao Cả, Chứ Không Chỉ Nặng Mầu Luân Lý.

- Một Đời Sống Không Chỉ Mang Tính Chất Cá Nhân, Song Đầy Tinh Thần Cộng Đoàn Và Hội Thánh Hơn.

- Và Dĩ Nhiên Đời Sống Ấy Phải Đưa Đến Hoạt Động Tông Đồ Và Truyền Giáo.

- Đồng Thời, Vì Kitô Hữu Là Những Người Sống Giữa Thế Gian, Đời Sống Đạo Đức Ấy Cũng Sẽ Đem Họ Dấn Thân Tham Gia Các Hoạt Động Trần Thế Và Xã Hội…

- Thêm Vào Các Điểm Đó, Một Nhận Xét Cần Bạn Đọc Lưu Ý : Mỗi Thời Đại Con Người Lại Mang Một Đặc Tính Riêng Biệt, Đang Khi Tính Tình Chung Của Con Người Thời Nào Cũng Giống Nhau. Đặc Tính Con Người Hiện Đại Là Tinh Thần Kiêu Hãnh, Hiên Ngang Trước Năng Lực Hầu Như Vô Tận Của Trí Óc, Của Tài Năng Và Khoa Học Kỹ Thuật. Đặc Tính Ấy Thường Đem Đến Tự Mãn, Tự Tôn Làm Chúa Tể, Rồi Không Cần Đếm Kể, Hay Tệ Hơn, Gạt Bỏ Thiên Chúa Ra Ngoài Lề Cuộc Sống, Như Thế Sẽ Sa Lầy Trong Vật Chất, Thành Duy Vật Và Vô Thần. Con Người Ngày Nay Đang Chứng Kiến Và Đang Ở Trong Những Hiện Tượng Của Đảo Lộn Mọi Nền Luân Lý, Của Suy Sụp Mọi Giá Trị… Cho Nên Đường Lối Đạo Đức Của Kitô Hữu Thời Đại Này Cần Đặt Nặng Về Lòng Tin Sáng Suốt Và Vững Mạnh, Đi Đôi Với Tinh Thần Kiêm Nhường, Đơn Sơ Phó Thác Mà Thiên Chúa Nêu Gương Trong Thánh Nữ Têrêsa Thành Lisieux Như Vị Hướng Đạo.

Thực Tình, Tác Giả Có Đề Cập Tới Tất Cả Các Điểm Nói Trên Đây, Song Không Đủ. Đã Hẳn Không Thể Nói Mọi Chuyện Trong Một Cuốn Sách. Chúng Tôi Gợi Ra Những Thiếu Sót Đó Để Bạn Đọc Bổ Túc Thêm Từ Nơi Khác. Chúng Tôi Cũng Mong Sau Này Khi Có Dịp Sẽ Cống Hiến Bạn Đọc Một Cuốn Tiếp Theo Cuốn Này, Ngõ Hầu Bổ Khuyết Những Điểm Thiếu Sót. Tuy Có Những Thiếu Sót Như Thế, Cuốn Sách Này Vẫn Có Giá Trị Riêng Của Nó, Và Vẫn Cần Thiết Trong Phạm Vi Của Nó, Vẫn Có Chỗ Đứng Trong Công Việc Tu Đức Và Nên Thánh, Mà Người Ta Không Thể Bỏ Qua, Thời Nay Cũng Như Thời Nào Khác.

Tuy Phải Nêu Ra Những Thiếu Sót Của Một Cuốn Sách Đã Lừng Danh Hơn Ba Thế Kỷ Và Đã Giúp Ích Thiêng Liêng Cho Bao Thế Hệ Tín Hữu, - Thiết Sót Quả Tình Không Do Tại Tác Giả Cho Bằng Do Quan Niệm Và Tư Tưởng Của Thời Ngài, Trong Đà Tiến Triển Của Hội Thánh Thời Ấy -, Chúng Tôi Vẫn Mạo Muội Lấy Nhan Đề Là :

“SỐNG THÁNH GIỮA ĐỜI”

Nhan Đề Này Vượt Quá Phạm Vi Của Cuốn Sách Và Quá Mục Đích Của Tác Giả Khi Soạn Nó, Chỉ Để Giúp “Những Bước Đầu Trong Đời Thánh Đức” (Introduction À La Vie Dévote), Và Dành Một Cuốn Thứ Hai Để Đưa Tâm Hồn Tới Bậc Cao Sâu Trong “Tình Yêu Thiên Chúa” (Traité De L’Amour De Dieu). Song Chọn Nhan Đề Đó, Chúng Tôi Chỉ Muốn Làm Nổi Bật Cái Hướng, Cái Chủ Ý Căn Bản Của Cuốn Sách Là Soạn Riêng Cho Người Kitô Hữu “SỐNG GIỮA ĐỜI”, Và Cũng Vì Tin Tưởng Cuốn Này Sẽ Giúp Họ Rất Nhiều Trên Đường “Sống Thánh” Nhờ Những Lời Chỉ Dạy Đơn Giản, Bình Dân, Dễ Hiểu Trong Những Bước Đầu Tiên Là Những Lúc Ngần Ngại Nhất, Nên Cần Mềm Dẻo Ngọt Ngào Nhất.

Vậy Bạn Đọc Thân Mến,

Nếu Bạn Thấy Cuốn Sách Có Ích, Bạn Hãy Đọc Một Đoạn Ngắn Mỗi Ngày Trong Gia Đình Bạn, Vào Lúc Kinh Tối Chẳng Hạn… Đọc Xong Bạn Hãy Giới Thiệu Cho Người Khác, Như Thế Cuốn Sách Bạn Mua Có Thể Làm Ích Cho Nhiều Người, Đó Là Bạn Làm Một Việc Tông Đồ Cao Đẹp Và Làm Một Việc Ích Lớn Lao Cho Linh Hồn Người Khác.

Nhân Tiện, Chúng Tôi Cũng Chân Thành Ngỏ Lời Cám Ơn Tất Cả Những Người Đã Khuyến Khích Hoặc Giúp Đỡ Để Cuốn Sách Này Được Ra Mắt Bạn Đọc. Cám Ơn Cách Riêng Một Người Bạn, Cô Têrêsa Phạm Thị Thu Hương, Đã Để Nhiều Công Nhiều Giờ Sửa Chữa Bản Dịch Này Đe Thêm Phần Lưu Loát Và Đi Sát Với Nguyên Tác Hơn.

                                                  Dịch Giả,

                                        Nha Trang, Đầu Hè 1965

 

PHỤ CHƯƠNG I

  

CÁCH LẦN HẠT SỐT SẮNG,
ĐỂ TÔN SÙNG ĐỨC TRINH NỮ MARIA

(Theo Thánh Phanxicô Salêdiô)

Làm Dấu Thánh Giá Xong, Con Hãy Hôn Kính Tượng Chuộc Tội Ở Đầu Tràng Hạt. Rồi Nhớ Mình Trước Mặt Chúa, Con Hãy Đọc Kinh Tin Kính.

Khi Lần Các Hột Lớn Đầu Tràng Hạt, Con Xin Thiên Chúa Nhận Lấy Việc Làm Con Muốn Dâng Ngài, Và Xin Ngài Giúp Ơn Cho Con Lần Hạt Nên. Và Con Cũng Xin Đức Mẹ Bầu Cử, Con Chào Kính Mẹ Trước Hết Như Ái Nữ Chí Thiết Của Chúa Cha, Như Mẹ Của Chúa Con, Và Như Hiền Thê Khả Ái Của Chúa Thánh Thần.

Khi Lần Mỗi Một Chục Hạt, Con Hãy Suy Đến Một Mầu Nhiệm Của Phép Mân Côi, Tùy Tiện, Tùy Hoàn Cảnh. Nếu Bất Chợt Thấy Đôi Tâm Tình Nào Khác Như Lòng Đau Đớn Các Tội Quá Khứ, Sự Quyết Chí Sửa Đổi Đời Sống Và Đền Tội, Con Có Thể Suy Điều Ấy Suốt Cả Tràng Hạt. Con Sẽ Nhớ Đến Các Tâm Tình Ấy Hay Tâm Tình Nào Khác Chúa Soi Cho, Nhất Là Lúc Đọc Hai Tên Cực Thánh Giêsu Và Maria.

Lần Xong Năm Chục Hạt, Con Có Thể Có Những Tâm Tình Như Sau : Con Tạ Ơn Chúa Vì Ơn Ngài Ban Cho Con Được Lần Hạt Nên. Con Chào Đức Trinh Nữ Maria, Xin Người Dâng Trí Khôn Con Lên Chúa Cha Hằng Có Đời Đời, Hầu Cho Con Được Luôn Suy Nghĩ Đến Các Ơn Của Lòng Thương Xót Ngài; Dâng Trí Nhớ Con Lên Chúa Con, Để Luôn Tưởng Nhớ Đến Cuộc Khổ Nạn Và Cái Chết Của Ngài, Và Dâng Ý Muốn Con Cho Chúa Thánh Thần, Hầu Con Luôn Mãi Được Bừng Cháy Lửa Tình Mến Chúa.

Sau Hết Con Nài Xin Thiên Chúa Oai Nghi Nhận Lấy Việc Lần Hạt Này Để Vinh Hiển Ngài, Lợi Ích Cho Giáo Hội. Con Xin Ngài Gìn Giữ Con Sống Mãi Trong Lòng Mẹ Hội Thánh Và Xin Đem Tất Cả Những Người Lầm Lạc Trở Về. Đoạn Con Hãy Cầu Cho Các Bà Con Bạn Hữu…

  

Đức Mẹ Có Dạy : “Các Con Đừng Chỉ Đọc Tràng Hạt Mân Côi,    Song Hãy Cầu Nguyện Bằng Tràng Hạt Mân Côi”.                                  Vậy Khi Lần Mỗi Chục Hạt, Ta Hãy Suy Đến Một Mầu Nhiệm              Của Phép Mân Côi Để Giúp Sự Cầu Nguyện.

                                      (Phu Chương 1)

 

PHỤ CHƯƠNG II

CÁCH NGUYỆN NGẮM DỄ DÀNG

(Theo Phương Pháp Thánh Anphongsô)

CHÂM NGÔN : “Nếu Một Người Tội Lỗi Cứ Vững Vàng Nguyện Ngắm, Thế Nào Chúa Cũng Đem Đến Cõi Hằng Sống Đời Đời” (Thánh Anphongsô).

“Ngày Nào Anh Chị Em Cũng Cứ Nguyện Ngắm Lấy Một Khắc Đồng Hồ, Tôi Dám Hứa Nước Thiên Đàng Cho” (Thánh Tê-Rê-Xa Avila).

 

1. NGUYỆN NGẮM CẦN VÀ CÓ ÍCH THẾ NÀO ?

Thánh Anphongsô Ước Ao Mỗi Người Giáo Hữu Yêu Mến Và Chăm Chỉ Nguyện Ngắm, Vì Nguyện Ngắm Có Nhiều Ích Lợi Rất Lớn ; Chính Những Ích Lợi Ấy Khiến Ta Yêu Mến Và Chăm Chỉ Làm Việc Đạo Đức Này Mọi Ngày. Nhưng Trên Hết, Vì Lòng Kính Mến Chúa Mà Ta Ao Ước Và Muốn Sống Đời Nguyện Ngắm. Thật Thế :

1) Không Nguyện Ngắm, Không Thấy Những Chân Lý Đời Đời, Là Những Sự Thiêng Liêng ; Không Hiểu Biết Việc Rỗi Linh Hồn Quan Trọng Đến Đâu Và Phải Dùng Những Phương Thế Nào Cho Được Lo Việc Ấy. Vì Thế Đã Có Nhiều Linh Hồn Hư Đi Khốn Nạn. Trái Lại, Linh Hồn Nào Luôn Suy Ngắm Những Chân Lý Đức Tin Dạy, Nghĩa Là Luôn Suy Ngắm Sự Chết, Sự Phán Xét, Thiên Đàng, Hỏa Ngục, Thì Chắc Sẽ Không Sa Ngã Phạm Tội. Chính Đức Chúa Thánh Thần Đã Phán : “Ngươi Hãy Nhớ Suy Đến Cùng Đích Của Đời Ngươi, Ngươi Sẽ Không Phạm Tội Bao Giờ “ (Huấn Ca 7, 40).

2) Không Nguyện Ngắm, Không Có Sức Chống Trả Các Kẻ Thù Linh Hồn, Không Tài Nào Giữ Được Các Nhân Đức. Nhờ Nguyện Ngắm, Ta Được Những Ơn Cần, Giúp Mau Mắn Vâng Theo Những Điều Chúa Soi Sáng Thúc Giục, Và Sẵn Sàng Tuân Giữ Các Điều Chúa Truyền Dạy.

3) Không Nguyện Ngắm, Không Biết Các Tính Hư Thói Xấu Của Mình, Cũng Không Biết Những Nguy Hiểm Linh Hồn Mình Có Thể Mắc Phải, Nhưng Khi Nguyện Ngắm Thì Trông Thấy Rõ Những Hiểm Họa Và Những Khuyết Điểm Mình, Nhờ Đấy Sửa Được Các Tật Hư Và Xa Tránh Những Nguy Hiểm Cho Linh Hồn.

4) Cầu Nguyện Và Cầu Nguyện Cho Nên Là Điều Rất Cần Cho Được Rỗi Linh Hồn.

“Không Cầu Nguyện Mà Ăn Ở Đạo Đức Tốt Lành Là Điều Không Thể Có Được !” Không Nguyện Ngắm Thì Thường Cầu Nguyện Không Nên. Về Điều Này, Thánh Ao-Gu-Ti-Nô Có Nói Một Lời Ta Cần Phải Hiểu Rõ. Người Nói : “Muốn Được Các Ơn Cầu Xin Mà Chỉ Cầu Nguyện Bằng Môi Miệng, Không Đủ, Cần Phải Cầu Nguyện Trong Lòng”. Thật Vậy, Nếu Ta Không Suy Ngắm, Mà Chỉ Suy Những Sự Đời Này, Thì Biết Sao Được Những Sự Cần Cho Linh Hồn ? Biết Sao Được Những Phương Thế Phải Dùng Để Thắng Chước Cám Dỗ ? Biết Sao Được Cầu Nguyện Là Việc Cần ? Nếu Không Biết Những Điều Ấy, Hỏi Ta Có Thể Cầu Nguyện Bền Mãi Chăng ? Mà Cho Đi Ta Bền Bỉ Cầu Nguyện Luôn Mãi, Hỏi Có Cầu Nguyện Nên Chăng ? Vì Thế Thánh Bel-Lar-Mi-Nô Đã Nói : “Không Nguyện Ngắm Thì Hầu Chắc Không Thể Nào Không Phạm Tội”.

5) Sau Hết, Nguyện Ngắm Là Phương Thế Rất Hiệu Nghiệm Các Thánh Đã Dùng Mà Nên Trọn Lành. Kinh Nghiệm Minh Chứng Rằng : Linh Hồn Nào Chăm Chỉ Nguyện Ngắm, Ít Khi Mất Nghĩa Cùng Chúa, Nhỡ Ra Có Mất,  Liền Nhờ Nguyện Ngắm Mà Ăn Năn Đau Đớn Và Trở Lại Cùng Chúa Ngay. Nguyện Ngắm Là Như Lò Lửa Cháy Ngùn Ngụt Làm Cho Linh Hồn Bốc Lửa Kính Mến Chúa . “Không Chăm Chỉ Nguyện Ngắm Cho Nhiều, Không Tài Nào Lên Cao Trên Đường Thánh Thiện”.

1. CÁCH NGUYỆN NGẮM

Việc Nguyện Ngắm Gồm Ba Phần Cốt Yếu, Là : Dọn Mình – Suy Ngắm – Kết Thúc .

DỌN MÌNH. Gồm 3 Việc :

1) Thờ Phượng Chúa Bằng Cách Nhớ Chúa Trước Mặt Mình. Ví Dụ Ta Than Thở : “Lạy Chúa, Con Tin Thật Chúa Đang Ngự Trước Mặt Con, Con Xin Thờ Lạy Chúa Hết Lòng”.^[82][82]

2) Hạ Mình Khiêm Nhường Trước Mặt Chúa Là Đấng Ta Không Đáng Nói Chuyện Và Gặp Gỡ Ngài. Ví Dụ Nói : “Lạy Chúa, Vì Muôn Vàn Tội Lỗi Con Đã Phạm, Lẽ Ra Bây Giờ Con Đang Ở Dưới Hỏa Ngục, Nhưng Lạy Chúa Nhân Lành Vô Cùng, Con Hết Lòng Ăn Năn Đau Đớn Vì Đã Xúc Phạm Đến Chúa, Và Cám Ơn Chúa Vì Còn Đoái Thương Ban Phúc Cho Con Than Thở Chuyện Trò Với Chúa”.

3) Cầu Xin Chúa Giúp Ta Nguyện Ngắm Nên, Ví Dụ Nói : “Lạy Chúa, Vì Lòng Yêu Mến Chúa Giêsu Và Đức Mẹ Maria, Xin Hãy Soi Sáng Và Giúp Sức Cho Con Được Nguyện Ngắm Nên Và Được Nhiều Ích Lợi Cho Hồn Con !” Rồi Đọc Một Kinh Kính Mừng… (Kính Đức Mẹ Và Xin Người Cầu Bầu Cho Ta).

- Ba Việc Trên Đây, Làm Vắn Tắt, Song Rất Sốt Sắng, Rồi Chuyển Sang Phần Sau Đây :

SUY NGẮM. Gồm Bốn Phần :

1) Trước Hết Hãy Suy Ngắm Về Chân Lý Ta Đã Chọn Làm Đề Tài. Muốn Làm Việc Ấy, Thường Nên Đọc Một Đoạn Sách Đạo Đức (Hoặc Ôn Nhớ Lại Một Đoạn Sách Hay, Một Bài Giảng, Sách Tốt Nhất Là Sách Kinh Thánh, Hay Phần Phúc Âm…), Và Đọc Cho Đến Khi Gặp Ý Tưởng Gì Tốt Lành Khiến Mình Cảm Động Mới Thôi (Cảm Động Đây Không Phải Là Tình Cảm, Song Là Thấy Ý Đánh Động Mình, Giúp Mình Có Ý Tưởng Mà Suy, Có Tâm Tình Mà Nói Chuyện Với Chúa. ^[83][83])

Thường Thì Chỉ Đọc Một Đoạn Nhỏ Cũng Đủ.

Đọc Xong Hỏi Mình Ba Điều Này :

- Tôi Vừa Đọc Gì ?

- Tôi Đã Làm Gì Về Điều Ấy ?

- Tôi Sẽ Làm Gì Về Điều Ấy ?

Ví Dụ Ta Đọc Một Đoạn Sách Dạy Về Sự Cần Phải Cầu Nguyện Và Ta Lấy Làm Cảm Động, Đánh Động Ở Đoạn Này : “Ai Cầu Nguyện, Chắc Sẽ Được Rỗi. Ai Không Cầu Nguyện Chắc Sẽ Hư Mất Đời Đời. Phàm Những Kẻ Đã Được Rỗi Linh Hồn Là Vì Đã Cầu Nguyện ; Còn Kẻ Đã Hư Mất, Vì Khinh Thường Không Cầu Nguyện. Và Điều Làm Cho Kẻ Ấy Đau Lòng Thất Vọng Nhất Là Thấy Xưa Kia Có Thể Cứu Linh Hồn Mình Dễ Dàng Như Thế Mà Chẳng Làm, Bây Giờ Hối Hận Muốn Làm, Nhưng Than Ôi ! Muộn Quá Rồi, Chẳng Còn Giờ Nữa !”

Đến Đây Ta Đừng Đọc Nữa, Hãy Tự Hỏi Mình Ba Điều Vừa Nói Trên.

- Tôi Vừa Đọc Gì ? – Tôi Vừa Đọc Lời Này : Chăm Chỉ Cầu Nguyện Là Phương Thế Chắc Chắn Nhất Để Cứu Linh Hồn Mình ; Kẻ Nào Khinh Thường Cầu Nguyện, Thì Sẽ Mất Ơn Chúa, Vì Thế Nó Sẽ Liều Mình Hư Đi Đời Đời.

-  Từ Xưa Đến Nay Tôi Đã Làm Gì Về Điều Này ? Than Ôi, Từ Xưa Đến Nay Tôi Đã Lo Về Hết Mọi Công Việc, Duy Có Việc Cầu Nguyện Là Việc Cần Thiết Nhất, Tôi Lại Khinh Bỏ, Biếng Nhác. Biết Bao Lần Tôi Bỏ Đọc Kinh Cầu Nguyện Trong Những Ngày Thường Ngay Cả Ngày Chúa Nhật Nữa. Biết Bao Lần Ở Nhà Thờ Tôi Đã Không Cầu Nguyện, Còn Chia Trí Chia Lòng Về Những Sự Đời Này.

- Tôi Phải Làm Gì Về Điều Này ? – Vì Sự Cầu Nguyện Cần Nhất, Cho Nên Tôi Buộc Mình Không Bao Giờ Bỏ Đọc Kinh Tối Sáng, Và Phải Luôn Cầu Nguyện, Nhất Là Khi Gặp Cơn Cám Dỗ Và Dịp Tội.

2) Giục Lòng Than Thở Cùng Chúa ^[84][84] (Nhờ Những Điều Than Thở Hợp Với Đoạn Đã Ngắm).

1. A) Giục Lòng Tin, Ví Dụ : “Lạy Chúa, Theo Lời Chúa Phán, Con Tin Thật Cầu Nguyện Rất Cần Cho Được Rỗi Linh Hồn, Con Lại Tin Thật Nếu Con Cứ Vững Vàng Cầu Nguyện Chắc Sẽ Được Rỗi. Vậy Lạy Chúa, Xin Ban Cho Con Được Tin Chân Lý Này Hơn Nữa”.
2. B) Giục Lòng Cậy, Ví Dụ : “Lạy Chúa, Con Trông Cậy Vững Lòng, Chúa Sẽ Ban Cho Con Bền Chí Cầu Nguyện ; Nhờ Sự Cầu Nguyện Con Trông Cậy Sẽ Được Kính Mến Chúa Và Được Rỗi Linh Hồn. Xin Chúa Ban Cho Con Thêm Lòng Trông Cậy Vào Sự Cầu Nguyện Là Phương Thế Thần Hiệu Giúp Con Rỗi Linh Hồn…”
3. C) Giục Lòng Kính Mến : “Lạy Chúa, Con Kính Mến Chúa, Và Vì Kính Mến Chúa Con Thích Cầu Nguyện, Là Phương Thế Giúp Con Thêm Lòng Yêu Mến Chúa. Xin Ban Cho Con Nhờ Việc Cầu Nguyện Ngày Càng Yêu Mến Chúa Tha Thiết Hơn. Lạy Chúa, Con Kính Mến Chúa Vì Chúa Tốt Lành Vô Cùng, Và Đáng Kính Vô Cùng, Con Kính Mến Chúa, Vì Chúa Rộng Rãi Vô Cùng, Chúa Chỉ Đợi Con Cầu Xin Một Lời, Chúa Liền Ban Các Ơn Cần Cho Con Ngay”.
4. D) Giục Lòng Ăn Năn Tội : “Lạy Chúa, Con Phàn Nàn Vì Đã Nhiều Biếng Trễ Việc Cầu Nguyện ; Con Cũng Phàn Nàn Về Các Tội Đã Phạm Bởi Khinh Thường Chẳng Cầu Nguyện. Con Xin Chúa Hãy Tha Tội Lười Biếng Cầu Nguyện Và Hết Các Tội Khác Con Đã Phạm Từ Xưa Tới Nay”.

3) Cầu Xin. Trong Số Các Việc Làm Lúc Nguyện Ngắm Thì Lời Cầu Nguyện, Cầu Xin Có Thể Coi Là Việc Quan Trọng Nhất: Vậy Ta Hãy Cầu Nguyện Nhiều, Đem Hết Lòng Trông Cậy Xin Chúa Ban Các Ơn Soi Sáng, Ơn Giúp Sức Kính Mến, Ơn Bền Đỗ Và Ơn Chết Lành.

1. A) Hãy Xin Ơn Giữ Điều Đã Dốc Lòng Cho Cẩn Thận Hơn. “Lạy Chúa, Xưa Chúa Đã Phán Cùng Các Tông Đồ Rằng : ‘Ai Xin Thì Sẽ Được…’ Con Cũng Xin Thưa Cùng Chúa Với Các Thánh Ấy Rằng : Xin Dạy Con Biết Cầu Nguyện, Xin Ban Cho Con Được Dùng Thời Giờ Mà Cầu Nguyện…”
2. B) Hãy Xin Các Ơn Khác : Xin Ơn Sửa Tính Hư Nết Xấu Này Nọ ; Xin Ơn Này… Ơn Kia… Vì Con Đang Cần, Giúp Con Thắng Chước Cám Dỗ Đang Xông Đánh ; Hãy Giúp Con Làm Tròn Việc Bổn Phận. Hãy Ban Cho Con Được Lòng Thương Yêu Anh Em… Biết Hy Sinh Điều Này Nọ, Biết Vâng Theo Ý Chúa Dù Cay Đắng Gian Khổ V.V…
3. C) Nhất Là Xin Ơn Kính Mến Chúa Giêsu Và Ơn Bền Đỗ: “Lạy Chúa Giêsu, Nếu Con Kính Mến Chúa, Ắt Là Con Thích Dùng Sự Cầu Nguyện Mà Nói Chuyện Cùng Chúa, Vậy Xin Chúa Hãy Ban Thêm Lòng Kính Mến Chúa Cho Con, Vì Nếu Con Kính Mến Chúa, Con Sẽ Được Mọi Sự. Lạy Chúa, Xin Ban Cho Con Được Vững Vàng Kính Mến Chúa Cho Đến Chết, Để Sau Này Con Được Lên Thiên Đàng Hát Mừng Và Kính Mến Chúa Đời Đời, Chẳng Cùng…”

4) Dâng Những Dốc Lòng Cho Chúa :

1. A) Dốc Lòng Chung : Hãy Dốc Lòng Xa Tránh Hết Các Tội Cố Tình Phạm, Ví Dụ : “Lạy Chúa, Con Ước Ao Thà Chết Ngàn Lần Còn Hơn Cố Tình Phạm Một Tội Mất Lòng Chúa. Con Ước Ao Lánh Hết Mọi Tội Song Xin Chúa Hãy Ban Ơn Giúp Sức Cho. Con Xin Hứa Cùng Chúa Từ Nay Sẽ Ra Sức Làm Trọn Nghĩa Vụ Cách Chu Đáo”.
2. B) Dốc Lòng Riêng : Như Xa Lánh Tính Xấu Nọ ; Hoặc Quyết Tập Nhân Đức Kia, Ví Dụ : Xin Hứa Siêng Năng Cầu Nguyện Hơn Để Tinh Thần Khỏi Mất Sức Mạnh, Và Được Nhiệt Thành Làm Trọn Các Việc Bổn Phận Hơn. Cần Nhất Là Chọn Một Dốc Lòng Cụ Thể Nhỏ, Dễ Làm Và Thiết Thực.

KẾT THÚC

1) Hãy Cảm Ơn Chúa Vì Đã Ban Ơn Soi Sáng, Và Vì Các Ơn Chúa Ban Trong Giờ Nguyện Ngắm.

2) Nhắc Lại Các Điều Dốc Lòng : “Lạy Chúa, Con Xin Dốc Lòng Lại Lần Nữa Sẽ Chăm Chỉ Cầu Nguyện Từ Nay”.

3) Xin Ơn Vững Vàng Giữ Các Điều Đã Dốc Lòng : “Lạy Đức Mẹ Maria, Xin Ban Ơn Này Cho Con” (Có Thể Xin Thánh Quan Thày Bầu Cử, Thánh Thiên Thần Hộ Thủ).

- Rồi Đọc Một Kinh Lạy Cha, Kính Mừng, Cầu Cho Các Linh Hồn Nơi Luyện Ngục, Cho Hội Thánh, Cho Hàng Giáo Sĩ, Cho Cha Mẹ Anh Chị Em, Bà Con Bạn Hữu Và Cho Những Kẻ Tội Lỗi.

BÓ HOA THIÊNG LIÊNG

Ở Đây Thánh Phan-Xi-Cô Khuyên : Trước Khi Dời Vườn Hoa Thơm Ngát Của Nguyện Ngắm, Hãy Bắt Chước Người Đi Xem Vườn Thăm Hoa Không Ra Khỏi Mà Không Hái Một Vài Bông Hoa Để Đem Về Kỷ Niệm, Làm Cho Cả Ngày Đó Thơm Ngát Mùi Hoa Của Điều Nguyện Ngắm Đã Làm. Cụ Thể : Đúc Một Câu Châm Ngôn Để Nhắc Nhở Mình Luôn Trong Ngày ; Hoặc Một Vài Tư Tưởng Gì Rút Ra Từ Bài Nguyện Ngắm Ban Nãy.

 

MỤC LỤC

 

Kính Dâng...................................................................... 3

Lời Nguyện Dâng Hiến.................................................. 7

Lời Tựa ........................................................................  9

 

PHẦN THỨ NHẤT

• Gồm Những Chỉ Dẫn Và Thực Hành Cần Thiết
  Để Dẫn Linh Hồn Từ Ý Muốn Sống Thánh Thiện Đầu Tiên Đạt Đến Quyết Định Vào Hẳn Cuộc Sống Đó.

Chương   1 - Phác Họa Đời Sống Thánh Thiện.................... 17

Chương   2 - Đặc Tính Và Tuyệt Hảo Của Lòng Đạo Đức..... 20

Chương   3 - Đời Thánh Đức Thích Hợp Với Mọi Bậc
Và Mọi Chức Nghiệp ......................................  24

Chương   4 - Cần Người Hướng Dẫn Để Bước
Và Tiến Bộ Trong Đời Đạo Đức....................... 27

Chương   5 - Trước Hết Phải Thanh Tẩy Linh Hồn............. 30

Chương   6 - Đợt Thanh Tẩy Đầu Tiên : Tẩy Trừ Tội Trọng  32

Chương   7 - Thứ Hai : Phải Tẩy Trừ Lòng Quyến Luyến
Tội Lỗi............................................................... 33

Chương   8 - Cách Thi Hành Đợt Thanh Tẩy Thứ Nhì.......... 35

Chương   9 - Bài Suy Ngắm Thứ Nhất : Về Sự Tạo Thành.. 36

Chương 10 - Bài Suy Ngắm Hai : Vì Mục Đích Nào
Ta Được Dựng Nên ?.......................................... 41

Chương 11 - Bài Suy Ngắm 3 : Các Ơn Huệ Của 
Thiên Chúa ....................................................  43

Chương 12 - Bài Suy Ngắm 4 : Suy Về Tội Lỗi ..................  46

Chương 13 - Bài Suy Ngắm 5 : Suy Về Sự Chết ................. 48

Chương 14 - Bài Suy Ngắm 6 : Cuộc Phán Xét.................. 51

Chương 15 - Bài Suy Ngắm 7 : Hỏa Ngục .......................... 53

Chương 16 - Bài Suy Ngắm 8 : Thiên Đàng ....................... 55

Chương 17 - Bài Suy Ngắm 9 : Chọn Thiên Đàng............ 57

Chương 18 - Bài Suy Ngắm 10 : Linh Hồn Chọn
Đời Sống Thánh Đức ........................................ 60

Chương 19 - Cách Xưng Tội Chung ...................................... 62

Chương 20 - Bản Tuyên Ngôn Chân Chính Để Ghi Tạc
Sự Quyết Tâm Phụng Sự Thiên Chúa
Và Để Kết Thúc Việc Thống Hối ..................... 64

Chương 21 - Kết Thúc Việc Thanh Tẩy Đầu Tiên Ấy........... 66

Chương 22 - Phải Thanh Tẩy Các Vấn Vương Tội Nhẹ........ 67

Chương 23 - Phải Tẩy Trừ Lòng Yêu Chiều Các Cái Vô Ích
Và Nguy Hiểm.................................................... 70

Chương 24 - Phải Tẩy Trừ Xu Hướng Xấu ............................ 71

PHẦN THỨ HAI

• Gồm Những Chỉ Dẫn Về Nguyện Ngắm Và Các Bí Tích, Để Giúp Linh Hồn Lên Cùng Chúa.

Chương   1 - Nguyện Ngắm Cần Thiết ................................ 73

Chương   2 - Phương Pháp Vắn Giúp Nguyện Ngắm
Việc Chuẩn Bị : Trước Hết : Nhớ Mình
Trước Mặt Chúa .............................................. 78

Chương   3 - Điểm Thứ Hai Của Việc Chuẩn Bị Là Cầu Khẩn 81

Chương   4 - Điểm Thứ Ba Của Việc Chuẩn Bị Là
Trình Bày Mầu Nhiệm ................................... 82

Chương   5 - Phần Thứ Hai Của Việc Nguyện Ngắm :
Các Điều Suy Niệm .......................................... 83

Chương   6 - Phần Thứ Ba Của Việc Nguyện Ngắm :
Các Tâm Tình Cảm Mến Và Điều Dốc Lòng .. 84

Chương   7 - Phần Kết Luận ; Và Bó Hoa Thiêng Liêng ...  85

Chương   8 - Đôi Lời Dặn Hữu Ích Về Việc Suy Ngắm ......  86

Chương   9 - Sự Khô Khan Lúc Nguyện Ngắm.................... 91

Chương 10 - Các Việc Đạo Đức Buổi Sáng ........................  93

Chương 11 - Việc Đạo Đức Buổi Chiều. Việc Xét Mình.... 95

Chương 12 - Việc Tĩnh Tâm, Cầm Trí.................................. 96

Chương 13 - Các Khát Vọng, Lời Nguyện Tắt
Và Ý Tưởng Lành Thánh.................................... 99

Chương 14 - Thánh Lễ Và Cách Dự..................................... 105

Chương 15 - Việc Đạo Đức Chung Và Công Khai............... 110

Chương 16 - Lòng Tôn Sùng Và Cầu Khẩn Các Thánh...... 111

Chương 17 - Cách Nghe Và Đọc Lời Chúa........................ 113

Chương 18 - Biết Lãnh Các Ơn Soi Sáng Thúc Giục........... 117

Chương 19 - Xưng Tội.......................................................... 120

Chương 20 - Siêng Năng Rước Lễ...................................... 123

Chương 21 - Cách Dọn Mình Rước Lễ............................... 129

PHẦN THỨ BA

• Gồm Các Lời Chỉ Dẫn Giúp Thực Hành Nhân Đức.

Chương   1 - Tập Nhân Đức, Phải Biết Chọn Lựa............. 132

Chương   2 - Tiếp Chương Trên : Chọn Lựa Các Nhân Đức 137

Chương   3 - Đức Kiên Nhẫn............................................... 141

Chương   4 - Đức Khiêm Nhường Bên Ngoài ................... 145

Chương   5 - Đức Khiêm Nhường Bên Trong..................... 149

Chương   6 -  Khiêm Nhường Làm Ta Yêu Quý Sự
Hèn Hạ Của Mình .......................................... 154

Chương   7 - Cách Bảo Vệ Thanh Danh Khi Tập
Đức Khiêm Nhường ....................................... 158

Chương   8 - Đức Hiền Từ Đối Với Đồng Loại;
Phương Thế Chữa Tính Nóng .......................  162

Chương   9 - Hiền Từ Với Chính Mình............................... 166

Chương 10 - Phải Lo Công Việc Cách Chu Đáo,
Không Hấp Tấp Và Xao Xuyến....................... 169

Chương 11 - Sự Vâng Phục................................................. 171

Chương 12 - Đức Thanh Khiết Cần Thiết........................... 176

Chương 13 - Lời Khuyên Bảo Giúp Giữ Đức Thanh Khiết 181

Chương 14 - Tinh Thần Nghèo Khó Giữa Giàu Sang......... 184

Chương 15 - Cách Thực Hành Đức Khó Nghèo Thực Tế,
Dù Sống Trong Giàu Sang............................... 187

Chương 16 - Cách Sống Giàu Trong Tinh Thần
Tuy Nghèo Về Của Cải ................................... 191

Chương 17 - Tình Bằng Hữu
Trước Hết : Tình Bè Bạn Xấu Và Lố Lăng .. 193

Chương 18 - Ái Tình Lãng Mạn........................................... 195

Chương 19 - Tình Bạn Chân Chính.................................... 199

Chương 20 - Tình Bạn Tốt Xấu Khác Nhau Chỗ Nào ?..... 202

Chương 21 - Lời Dặn Và Phương Pháp
Chữa Tình Bạn Xấu........................................ 205

Chương 22 - Vài Điều Khuyên Dặn Thêm .......................  208

Chương 23 - Các Việc Hãm Xác Bên Ngoài ...................... 211

Chương 24 - Trò Chuyện Và Cô Tịch ................................. 217

Chương 25 - Cách Ăn Mặc.................................................. 220

Chương 26 - Cách Nói Chuyện .......................................... 222

Chương 27 - Lương Chính Trong Lời Nói,
Và Tôn Trọng Người Khác ............................. 224

Chương 28 - Đoán Xét Liều................................................. 226

Chương 29 - Nói Hành......................................................... 232

Chương 30 - Đôi Điều Căn Dặn Thêm Về Lời Nói ............ 237

Chương 31 - Về Tiêu Khiển, Giải Trí ; Trước Hết :
Những Cái Được Phép Và Đáng Khen ......... 239

Chương 32 - Những Trò Chơi Cấm...................................... 241

Chương 33 - Về Khiêu Vũ Và Các Loại Tiêu Khiển
Được Phép Nhưng Nguy Hiểm....................... 242

Chương 34 - Khi Nào Có Thể Dự Cuộc Vui Và Khiêu Vũ ? 245

Chương 35 - Phải Trung Tín Trong Việc Lớn Và Nhỏ........ 246

Chương 36 - Phải Có Công Bằng Và Hợp Lý...................... 252

Chương 37 - Về Các Ước Muốn........................................... 254

Chương 38 - Lời Khuyên Các Người Kết Bạn ................... 257

Chương 39 - Đức Liêm Chính Trong Tình Chăn Gối.......... 268

Chương 40 - Lời Khuyên Bảo Các Quả Phụ....................... 272

Chương 41 - Đôi Lời Với Người Đồng Trinh....................... 278

 

PHẦN THỨ TƯ

• Các Điều Chỉ Dẫn Để Chống Lại
  Các Chước Cám Dỗ Thông Thường

Chương   1 - Không Nên Để Tai Nghe Lời Bình Phẩm
Của Người Đời................................................. 280

Chương   2 - Phải Có Can Đảm........................................... 283

Chương   3 - Về Chước Cám Dỗ : Cảm Thấy Và Ưng Theo
Là Hai Điều Khác Nhau................................... 284

Chương   4 -  Hai Gương Mẫu Đẹp Về Điểm Trên............ 287

Chương   5 - Để Khích Lệ Hồn Trong Cơn Cám Dỗ............ 290

Chương   6 - Khi Nào Cám Dỗ Và Khoái Cảm
Trở Thành Tội ?............................................... 291

Chương   7 - Phương Thế Chống Trả
Cơn Cám Dỗ Nặng Nề..................................... 294

Chương   8 - Phải Chống Trả Các Cám Dỗ Lặt Vặt............ 296

Chương   9 - Làm Thế Nào Chống Các Cám Dỗ Lặt Vặt.... 297

Chương 10 - Làm Sao Lòng Kiên Vững Trước Cám Dỗ ?... 299

Chương 11 - Sự Lo Âu........................................................... 300

Chương 12 - Sự Buồn Rầu .................................................. 303

Chương 13 - Cách Cư Xử Khi Được Yên Ủi Thiêng Liêng
Và Giác Cảm ................................................... 306

Chương 14 - Tình Trạng Khô Khan, Lạt Lẽo Tâm Hồn ..... 314

Chương 15 - Đôi Gương Sáng Và Đôi Điều Thêm
Cho Vấn Đề Trên ............................................ 320

PHẦN THỨ NĂM

• Các Lời Chỉ Dẫn Để Canh Tân
  Và Duy Trì Linh Hồn Trong Đời Đạo Đức.

Chương  1 - Mỗi Năm Phải Lặp Lại Các Điều Quyết Định
Nhờ Những Việc Làm Sau Đây ...................... 324

Chương   2 - Suy Về Hồng Ân Chúa Ban Cho Ta,
Khi Kêu Gọi Ta Phụng Sự Ngài,
Chiếu Theo Bản Tuyên Ngôn Trên Kia ......... 328

Chương   3 - Xét Mình Về Tiến Bộ Trong Đời Thánh Đức 331

Chương   4 - Xét Mình Về Cách Ăn Thói Ở Đối Với Chúa 332

Chương   5 - Tự Vấn Về Bổn Phận Đối Với Chính Mình.. 335

Chương   6 - Xét Cách Cư Xử Với Đồng Loại ..................... 337

Chương   7 - Xét Mình Về Các Tâm Tình Của Linh Hồn.... 338

Chương   8 - Tâm Tình Cảm Mến Phải Có

...................... Sau Khi Xét Mình........................................... 339

Chương   9 - Vài Suy Niệm Giúp Dốc Lòng Lại.................. 340

Chương 10 - Suy Niệm Thứ Nhất :
Giá Trị Cao Quý Của Linh Hồn....................... 341

Chương 11 - Suy Niệm Thứ Hai :
Cao Trọng Của Nhân Đức............................... 342

Chương 12 - Suy Niệm Thứ Ba : Gương Các Thánh ......... 343

Chương 13 - Suy Niệm Thứ Tư :
Tình Yêu Chúa Giêsu Đối Với Ta................. 345

Chương 14 - Suy Niệm Thứ Năm : Tình Yêu
Muôn Thuở Thiên Chúa Đối Với Ta.............. 347

Chương 15 - Các Tâm Tình Cảm Mến Chung
Cho Các Điều Suy Niệm Trên
Và Kết Thúc Việc Đạo Đức Này..................... 348

Chương 16 - Những Tâm Tình Còn Giữ Lại
Sau Việc Đạo Đức Trên................................... 349

Chương 17 - Đáp Hai Vấn Nạn Về Cuốn Sách Nhỏ Này... 350

Chương 18 - Ba Lời Khuyên Dặn Chính Yếu Cuối Cùng
Cho Cuốn Sách Này......................................... 352

LỜI NHẮN GỬI CỦA DỊCH GIẢ.................................... 355

Phụ Chương 1 - Cách Lần Hạt Sốt Sắng
Để Tôn Sùng Đức Trinh Nữ Maria

 .................... (Theo Th. Phanxicô Salêdiô)....................... 358

Phụ Chương 2 - Cách Nguyện Ngắm Dễ Dàng

...................... (Theo Phương Pháp Th. Anphongsô)......... 362

 

MỤC LỤC........................................................................... 370

 

 

IN LẦN THỨ NHẤT 5.000 CUỐN TẠI NHÀ IN BÁO ĐỨC MẸ HCG, 38 KỲ ĐỒNG, SAIGON, 1965. BẢN TU BỔ, 2007.

  

[1][1] (Các Chú Thích Là Của Dịch Giả). Lịch Sử Thời Đó Cho Biết Đời Sống Thánh Thiện Hình Như Được Coi Là Đặc Ân Của Tu Sĩ, Sống Ần Dật, Xa Lánh Thế Gian. Người Giáo Hữu Lo Được Rỗi Linh Hồn Là May Mắn Lắm Rồi.

^[2][2]  Thời Tác Giả Viết Là Thời Quân Chủ.

[3][3]  Tác Giả Dùng Nhiều Hình Ảnh, Ví Von, Sự Tích Hay Thói Tục Bên Nước Pháp Và Phương Tây Thời Đó, Rất Xa Lạ Với Độc Giả Việt Nam.

[4][4] Thực Ra Chữ E-Lét-Ta (Electa) Đây - Có Nghĩa Là Kẻ Được Chúa Tuyển Chọn - Là Một Danh Từ Chung, Thánh Gioan Dùng Mà Gọi Giáo Đoàn Ông Gửi Thư Cho, Chứ Không Phải Tên Riêng Của Một Người.

[5][5] Người Đời Xưa Mang Chất Thuốc Thơm Trong Một Cái Túi Nhỏ Đeo Trong Mình.

[6][6] Về Vài Nhân Vật Trên Đây : Ly-Đi-A, Buôn Bán Ở Thành Phi-Li-Phê, Được Thánh Phao-Lô Giúp Trở Lại. A-Ki-La Và Pri-Xi-La, Xin Xem Thư Rôma. Cor-Nê-Li-Ô, Xin Xem Công Vụ Tông Đồ, Chương 10. Chân Phúc A-Mê-Đê IX, Bá Tước Xứ Savoie, Bên Pháp, Qua Đời Năm 1472.

[7][7]  Sách Sáng Thế 19.30-38. Lời Phê Bình Của T. Grêgôriô Quá Nặng. Thật Ra Lot Vô Tội Trong Việc Này: Hai Cô Con Gái Của Ông Đã Chuốc Rượu Cho Ông Say Để Ngủ Với Ông, Bởi Khát Vọng Có Con Cho Dòng Giống Khỏi Tuyệt Tự. Do Đó, Theo Phong Tục Thời Xưa Ấy, Hai Cô Con Gái Của Ông Cũng Không Bị Coi Như Đĩ Thõa Vô Luân. (Cũng Giống Trường Hợp Bà Thamar, Xem Sách Sáng Thế Ch.38)

[8][8] Tác Giả Viết : “Khi Chất Tội Luỵ”, Theo Kiểu Văn Của Y Khoa Thời Đó.

[9][9] Đây Là Một Câu Pháp Ngôn Đáng Ghi Nhớ Cho Nhiều Tâm Hồn Dễ Bối Rối, Không Biết Đã Phạm Tội Hay Chưa. Xem Sau Này, Phần Thứ 4, Chương 3, Sẽ Giải Rõ Hơn.

[10][10] Các Bài Suy Ngắm Về Tứ Chung Sau Đây, Tác Giả Theo Cách Thông Thường Ở Các Thời Trước, Đánh Mạnh Vào Trí Tưởng Tượng Và Tâm Lý Để Gây Sự Sợ Hãi.

[11][11] Lời Này Ở Sách Tiên Tri Ysaia 33, 14 Thì Đúng Hơn.

[12][12] “Con Sâu Làm Rầu Nồi Canh”

[13][13] “Nazir” : Những Người Biệt Hiến Cho Thiên Chúa Trong Dân Do Thái Xưa. Xem Sách Dân Số : Chương 6 Câu 1 Và Tiếp.

[14][14] Thời Nay, Cuôc Sống Dồn Dập Hối Hả, Một Giờ Suy Ngắm Hẳn Quá Dài, Nhất Là Cho Ai Bận Công Việc. Có Thể Chia Đôi : Nửa Sáng, Nửa Chiều.

[15][15]  Bỏ Một Đoạn Không Còn Hợp Thời.

[16][16]  Thật Vậy, Lần Hạt Là Một Việc Suy Ngắm Các Mầu Nhiệm Đời Chúa Và Đức Mẹ. Miệng Đọc, Trí Suy. Xem Phụ Chương 1 : Cách Lần Hạt.

[17][17] Tuy Việc Nguyện Ngắm Đã Được Thực Hành Ở Trên Kia, Xem Phần 1, Chương 9 – 18, Song Ở Đây, Tác Giả Mới Cho Những Chỉ Dẫn Cặn Kẽ.

[18][18] Thánh Têrêsa Avila Nói : “Điều Có Ich Cho Linh Hồn Nhất Trong Buổi Nguyện Ngắm Không Phải Là Suy Nghĩ Nhiều, Song Là Yêu Mến Nhiều”, Vì Yêu Nhiều Là Do Quyết Định Hành Động Nhiều Vì Chúa.

[19][19] Xin Giới Thiệu Thêm Một Phương Pháp Nguyện Ngắm Bổ Túc Thêm. Xen Cuối Sách, Phụ Trương 2 : Cách Nguyện Ngắm Dễ Dàng Theo Phương Pháp Thánh Anphongsô.

[20][20] Đây Cũng Là Một Cách Giúp Nguyện Ngắm Cho Những Người Mà Trí Óc Ít Thích Hay Ít Biết Suy Luận : Dùng Một Cuốn Sách Tốt, Và Đọc Từng Đoạn, Thấy Chỗ Nào Hay Thì Dừng Lại Suy Đôi Chút Và Than Thở Cầu Nguyện, Xong Lai Sang Đoạn Khác – Xem Hồi Ký Của Thánh Têrêsa Avila, Chương 4.

[21][21] Dù Chia Trí Nhiều, Hoặc Khô Khan, Cũng Đừng Bỏ Nguyện Ngắm. Thánh Anphongsô Khuyên Ta Đề Phòng Sự Chán Nản Ấy. Thánh Têrêsa Avila Nói : “Một Linh Hồn Trung Thành Nguyện Ngắm, Thì Dù Họ Bị Cám Dỗ Phạm Tội Nhiều, Tôi Cũng Tin Rằng Cuối Cùng Chúa Sẽ Cứu Rỗi Họ”.

[22][22]  “Việc Đạo Đức” Chỉ Là Những Phương Thế Giúp Sự Cầu Nguyện, Giúp Ta Mến Chúa. Ta Đừng Nên Tưởng, Hễ Làm Nhiều Là Đã Nên Thánh Thiện Và Trọn Lành Rồi, Nói Cách Khác Đừng Lẫn Lộn Việc Đạo Đức Với Sự Thánh Thiện.

[23][23] Chương Này Và Chương Sau Đề Cập Đến Một Vấn Đề Có Thể Nói Là Căn Bản Cho Nếp Sống Đạo Đức Trong Dòng Cũng Như Ngoài Đời : Đó Là Cầm Trí Nhớ Chúa Hiện Diện Trước Mặt Hoặc Trong Linh Hồn Để Chuyện Vãn Liên Lỉ Với Ngài – Bạn Có Thể Xem Thêm Về Vấn Đề Quan Trọng Này Trong Bất Cứ Sách Tu Đức Nào. Tỉ Dụ : Cuốn Nữ Tu Thánh Thiện, Của T. Anphongsô – Cách Đặc Biệt Cuốn Sống Trước Uy Nhan Thiên Chúa.

[24][24] Ở Aosta, Thành Piemont, Năm 1033.

[25][25] Gaston Dutil : “Đạo Trong Đời Bạn” (Nhị Bằng Dịch) 1963; Hoặc Bạn Đọc Có Thể Tìm Ở Nhà Sách Công Giáo Thời Nay Những Cuốn Sách Tương Đương. Những Cuốn Nhỏ Ấy Có Thể Giúp Bạn Biết Đem Đời Sống Vào Cầu Nguyện, Cũng Như Đem Cầu Nguyện Vào Đời Sống. Xem Cuốn “Cách Tâm Sự Với Chúa” (Manière Pour Converser Avec Dieu), Của Thánh Anphongsô.

[26][26] Đã Có Thời – Và Hiện Nay Còn Ở Đôi Nơi – Các Việc Phụng Vụ, Kể Cả Thánh Lễ – Đều Chỉ Được Coi Như Những Việc Đạo Đức Giúp Vào Việc Thánh Hoá, Giúp Ta Rỗi Linh Hồn.

[27][27] Trước Đây, Phụng Vụ Của Giáo Hội Công Giáo Cử Hành Bằng Tiếng La Tinh, Giáo Dân Không Hiểu Linh Mục Chủ Tế Đọc Gì Trong Thánh Lễ, Nên Phải Bày Ra Cách Suy Ngắm Từng Phần Như Nói Trên. Với Hiểu Biết Về Thánh Lễ Của Ta Ngày Nay, Và Nhất Là Phụng Vụ Được Cử Hành Bằng Tiếng Bản Quốc, Cho Nên Việc Dự Thánh Lễ Đã Dễ Dàng Hơn, Không Còn Cần Phải Dùng Kiểu Suy Ngắm Từng Phần Ấy Nữa. - Để Giúp Bạn Hiểu Và Dự Thánh Lễ : Xem Cuốn “Đạo Trong Đời Bạn” Chương 6, Gaston Dutil, Nhị Bằng Dịch, Tái Bản 1963; Hoặc Những Sách Tương Đương Ngày Nay Có Nhiều.

[28][28]  Về Đoạn Này, Cũng Áp Dụng Lời Giải Thích Của Cước Chú Trước.

[29][29] Về Đời Sống Phụng Vụ, Tác Giả Chỉ Bàn Đến Các Việc Làm Thực Tế, Cụ Thể : Đó Là Một Thiếu Sót Chung Của Thời Đại Ấy. – Xem “lời Nhắn Gửi Quan Trọng” Ở Cuối Sách. 

[30][30] Tác Giả Cũng Như Bao Thầy Dạy Nhân Đức Thời Đó, Không Đề Cập Đến Việc Đọc Lời Chúa Trực Tiếp Trong Quyển Kinh Thánh, Ít Ra Trong Quyển Tân Ước. Đối Với Một Tín Hữu Ý Thức Thời Nay, Việc Đọc Và Suy Gẫm Thánh Kinh Là Điều Không Thể Bỏ Qua, Nếu Muốn Sống Dồi Dào Và Hợp Với Tinh Thần Hội Thánh Hiện Tại. Xem “Lời Nhắn Gửi Quan Trọng…” Ở Cuối Sách.

[31][31] Xem Thêm Cuốn : “Gương Chúa Giê-Su” Của Tôma Kem-Pi; Cuốn “Nữ Tu Thánh Thiện” ; “Dẫn Đàng Mến Chúa” Của Thánh Anphongsô ; “Tin Ở Tình Yêu Thiên Chúa” Của Sơ Jean Baptiste, Dòng Chúa Quan Phòng; “Đời Tận Hiến” Của Jos. Schrijvers, CssR ; V.V…

[32][32]  Bỏ Một Dòng Không Hợp Với Độc Giả.

[33][33] Thời Ấy, Việc Rước Lễ Hàng Ngày Không Được Dễ Dàng Như Ngày Nay.

[34][34] Câu Trích Trên Đây Không Phải Của Thánh Ao-Gu-Ti-Nô, Song Theo Ý Kiến Thánh Anphongsô Ligôriô, Là Của Grenade, Trong Cuốn De Ecclesiasticis Dogmatibus, Và Chữ “Quyến Luyến Gì Với Tội” Là Nói Quyến Luyến Với Tội Trọng Như Thánh Tômasô Cắt Nghĩa.

Vấn Đề Rước Lễ Hàng Ngày, Xưa Không Được Dễ Dàng, Do Đó Ta Đọc Thấy Những Chỉ Dẫn Của Thánh Phanxicô Phản Ánh Sự Khắt Khe Ấy. Nay Việc Rước Lễ Hàng Ngày Rất Được Khuyến Khích, Vì Coi Là Đúng Với Ý Muốn Của Chúa Ki-Tô Và Ích Lợi Cho Tín Hữu Hơn. Bất Kỳ Tín Hữu Nào, Không Mắc Tội Trọng, Có Lòng Ao Ước Đến Bàn Thánh Để Lãnh Nguồn Sống Và Sức Mạnh Cho Đời Mình, Đều Có Thể Rước Hàng Ngày. Tội Nhẹ Không Ngăn Trở Việc Rước Lễ, Hơn Thế, Càng Phải Rước Lễ, Để Có Sức Chừa, Miễn Là Ta Ăn Năn Thống Hối Trước Khi Lên Bàn Thánh Rước Chúa Với Tâm Tính Đạo Đức Tốt Lành.

[35][35] Xin Xem Cước Chú 34 – Không Có Luật Nào Cấm Rước Lễ Khi Ta Có Quyến Luyến, Xu Hướng Về Tội Nhẹ, (Dù Quyến Luyến Này Là Điều Ta Phải Sớm Tiễu Trừ), Còn Phải Nói : Quyến Luyến Về Tội Nhẹ Ấy Không Ngăn Trở Bí Tích Thánh Thể Phát Sinh Hiệu Quả Trong Hồn, Tuy Ít Hơn, Đó Là Ý Kiến Của Thánh Tômasô Và Thánh Anphongsô. Đối Với Người Sống Đôi Bạn, Ta Cũng Có Thể Chiếu Theo Giải Thích Của Hai Cước Chú Trên Đây Mà Luận : Không Có Gì Ngăn Trở Họ Rước Lễ Hàng Ngày Cả. – Trong Cả Chương Này, Ta Thấy Thánh Phan-Xi-Cô Có Vẻ Hơi Ngặt Quá, Nhưng Chỉ Là Vì Ngài Theo Quan Niệm Đạo Đức Của Thời Ngài.

[36][36] Cám Ơn Sau Khi Rước Lễ Là Một Việc Cao Quý, Ích Lợi, Vì Chính Lúc Ấy Linh Hồn  Được Kết Hiệp Đặc Biệt Với Chúa Giê-Su Hơn Lúc Nào Khác. Song Nhiều Tín Hữu Không Biết Lợi Dụng Những Phút Quý Báu Này, Thường Bỏ Qua.

[37][37] Thời Đó, Nhiều Nhà Vạn Vật Học Tin Như Thế.

[38][38] Ám Chỉ Thiên Chúa Là Đấng Dạy Sự Khôn Ngoan.

[39][39] Luân Đức Là Các Nhân Đức Luân Lý : Như Nghèo Khó, Thanh Tịnh, Khiêm Nhường V.V… Qua Đó, Ta Hành Động Trực Tiếp Trên Các Sự Việc Ngoài Thiên Chúa Song Vì Thiên Chúa. Khác Với Thần Đức Là Các Nhân Đức Thần Giao Như Tin, Cậy, Mến, Nghĩa Là Khi Ta Tin, Cậy, Mến, Ta Trực Tiếp Lấy Chúa Làm Đối Tượng Của Lòng Tin, Cậy, Mến Của Ta, Ta Trực Tiếp Giao Cảm Với Thiên Chúa.

[40][40] Đây Là Một Tin Tưởng Bình Dân Thời Đó.

[41][41] Các Đảo Trong Vịnh Ba-Tư.

[42][42] Người Ta Đồn Rằng Thánh Phao-Lô Dùng Chất Thuốc Mỡ Này Trong Trường Hợp Ngài Bị Rắn Cắn Kể Ở Sách Công Vụ Tông Đồ Đoạn 18

[43][43] Không Phải  Như Vậy Là Ta Quên Chúa, Vì Công Việc Mà Ta Làm Do Ý Chúa, Cũng Là Điều Đẹp Lòng Chúa. Cho Nên, Làm Việc Đó Tức Là Ta Đang Kết Hiệp Với Chúa Rồi, Ngay Trong Việc Ấy, Vì Ta Thi Hành Thánh Ý Ngài. Ở Đây Ta Kết Hiệp Với Chúa Bằng Việc Làm, Lúc Suy Ngắm Ta Kết Hiệp Với Chúa Bằng Trí Khôn Và Tâm Tình.

[44][44] Vì Thời Đó Chế Độ Quân Chủ Và Chế Độ Xã Hội Phải Vậy: “Con Vua Thì Lại Làm Vua”, Vua Là Vì Dòng Dõi Mà Lên Ngôi, Chồng Là Do Cha Mẹ Gả.

[45][45]  Thánh Phanxicô Lấy Lời Chúa Giêsu Nói Về Sự Thanh Sạch Tâm Hồn Khỏi Mọi Tội Lỗi Cách Chung, Để Áp Dụng Riêng Vào Đức Thanh Khiết Không Phạm Tội Dâm Ô.

[46][46] Các Tác Giả Đạo Đức Cắt Nghĩa Các Câu Thánh Kinh Cách Đạo Đức Thiêng Liêng Rất Xa Với Nghĩa Đen Của Văn Bản.

[47][47] Bỏ Một Câu Không Thích Hợp.

[48][48] Đây Là Một Tin Tưởng Thời Xưa.

[49][49]  1 Tm 6.9 : “Những Kẻ Muốn Làm Giàu Thì Sa Vào Cám Dỗ Với Cạm Bẫy Và Lắm Đam Mê Ngông Cuồng Nguy Hại Mà Trầm Luân Diệt Vong Hư Khốn”.

[50][50] Bỏ Một Câu Không Thích Hợp.

[51][51]  Thi Hào Nguyễn Du Đã Có Câu : “Thiện Căn Ở Tại Lòng Ta”. (Truyện Kiều).

[52][52]  Đánh Tội, Ăn Chay, Chộn Cỏ Đắng Vào Thức Ăn, Mặc Áo Nhặm Hay Đeo Xiềng Sắt V.V… Là Những Thói Quen Hãm Mình Phạt Xác Thời Ấy Hay Thực Hành. Sống Trong Thời Ấy, Thánh Phanxicô Không Thể Không Nói Đến Các Việc Đó, Song Nếu Bạn Đọc Kỹ Các Điều Ngài Nói Trên Đây, Thấy Ngài Tỏ Vẻ Không Khuyến Khích Những Việc Hãm Xác Bên Ngoài Nhiều Lắm, Luôn Luôn Thấy Ngài Nói Phải Chừng Mực, Điều Độ… Ngài Nhắm Thay Đổi Con Người Từ Trái Tim: “Trái Tim Là Nơi Ta Bắt Đầu Việc Cải Tổ Con Người, Đòi Ta Huấn Luyện Nó Để Nó Biết Điều Khiển Cách Cư Xử Và Cử Chỉ Bên Ngoài, Ngõ Hầu Người Ta Nhìn Thấy Ở Đó Không Chỉ Sự Thánh Đức, Mà Còn Cả Sự Khôn Ngoan Và Xử Sự Ý Tứ Nữa.” Câu Chuyện Ông Ba-La-Am Được Đưa Ra Làm Tỷ Dụ Và Kết Thúc Với Lời Rất Ý Nghĩa Này: “Con Thấy Chưa, Philôtê, Ba-La-Am Là Nguyên Nhân Tội Ác, Thế Mà Ông Ta Lại Đánh Đập Con Lừa Đáng Thương Kia Khụy Xuống”.

[53][53] “Epieikês” (Hi Lạp). “Khiêm Tốn” Là Dịch Theo Bản La Tinh Phổ Thông: “modestia”. Có Lẽ Nên Dịch “sự Hoà Nhã Điềm Đạm”, Là Thái Độ Của Kitô Hữu Trước Mọi Sự Xao Động Thế Trần, Vì Họ An Vui Chờ Mong Chúa Đang Đến.

[54][54] Một Thứ Cây Thuốc Theo Tin Tưởng Bình Dân Thời Đó.

[55][55]  Sách Thánh Do Chúa Thánh Thần Linh Hứng, Vì Thế Khi Sách Thánh Nói, Thì Coi Là Thánh Thần Chúa Nói.

[56][56] Nếu Tác Giả Sống Ở Thời Đại Của Công Đồng Vaticanô II Ngày Nay, Với Tinh Thần Cởi Mở Và Thông Cảm, Chắc Ngài Sẽ Dùng Câu Nói Nhẹ Nhàng Và Dễ Nghe, Thấm Tình Huynh Đệ Hơn Là Tinh Thần Chống Lạc Giáo Thời Đó.

[57][57] Vấn Đề Khiêu Vũ Tác Giả Nói Đây Là Nói Theo Thói Tục Âu-Mỹ. Chương Này Cũng Như Chương Sau, Khiêu Vũ Có Ý Nói Về Loại “Ban Gia Đình” (Bal Familial) Thời Đó.

[58][58] Đây Cũng Là Một Tin Tưởng Sai Lầm Của Các Nhà Vạn Vật Học Xưa.

[59][59] Riê-Ti Là Thành Phố Trong Nước Toà Thánh.

[60][60] Hai Vị Thần Của Thần Thoại Hy-Lạp, Thường Được Nói Đến Trong Chuyện Ái Tình.

[61][61]  Trọn Cả Câu Ấy Thế Này: “Chồng Phải Biết Điều Mà Sống Cảnh Gia Thất Với Vợ, Hợp Với Thân Phận Mỏng Dòn Chiếu Theo Nữ Tính Của Họ; Đối Với Họ, Phải Biết Kính Nể Như Những Kẻ Đồng Thừa Hưởng Cơ Nghiệp Ơn Sự Sống Đời Đời”.

[62][62]  Pli-Nô Hay Phi-Lô ?

[63][63] Vì Các Bà Đã Vì Kính Sợ Thiên Chúa Mà Không Tuân Lệnh Của Ác-Vương Ai Cập : Giết Con Sơ Sinh Của Người Do Thái (Sách Xuất Hành, Chương 1.21).

[64][64]   Thánh Phanxicô Theo Quan Niệm Cựu Trào Thời Trước, Chỉ Nói Đến Một Mục Đích Của Hôn Nhân, Là Sinh Sản Con Cái ; Ngày Nay Người Ta Chú Trọng Đến Một Mục Đích Nữa Là Hạnh Phúc Và Sự Thăng Tiến Của Đôi Vợ Chồng.

[65][65]  Ở Đây, Đụng Chạm Đến Vấn Đề Điều Hoà Sinh Sản : Tất Cả Đoạn Nói Về Việc Sinh Hoạt Vợ Chồng, Tác Giả Đã Chỉ Nêu Những Quy Luật Căn Bản, Không Đả Động Đến Những Vấn Đề Phức Tạp Mà Con Người, Nhất Là Thời Nay, Đang Gặp Phải : Vấn Đề Nhân Mãn, Nhà Ở Chật Chội, Sức Khoẻ Suy Yếu Của Người Mẹ, Đồng Lương Eo Hẹp Của Người Cha, Vấn Đề Giáo Dục Con Cái Khi Quá Đông V.V...… Những Vấn Đề Này Đã Là Những Lý Do Chính Đáng Để Vợ Chồng Có Phép Dùng Sự Điều Hoà Sinh Sản, (Tiếng Hội Thánh Thường Dùng Là : “sinh Sản Có Trách Nhiệm”), Miễn Là Với Những Phương Pháp (Tự Nhiên) Hợp Pháp. Trong Việc Này Những Phát Minh Của Khoa Học Tân Tiến Ngày Nay Có Thể Giúp Rất Nhiều. Các Khoá Chuẩn Bị Hôn Nhân Có Trình Bày. Trong Trường Hợp Ai Không Biết, Tốt Nhất Nên Đi Hỏi Các Bác Sĩ Chuyên Ngành, Cùng Lắm, Có Thể Vào Toà Giải Tội Hỏi Linh Mục…

Công Đồng Chung Vaticanô II Đã Đề Cập Tới Vấn Đề Này, Và Các Đức Giáo Chủ Cũng Đưa Ra Nhiều Điều Dạy Bảo. Hiện Nay Chúng Ta Biết Hội Thánh Một Đàng Nhìn Vào Trật Tự Thiên Chúa Đã Lập Là Vợ Chồng Sống Chung Để Sinh Và Dưỡng Dục Con Cái ; Song Cũng Phải Dung Hoà Với Một Chủ Đích Khác Của Hôn Nhân Là Hạnh Phúc Của Hai Vợ Chồng, Mà Việc Chăn Gối Là Một Yếu Tố Cần Thiết, Ngõ Hầu Qua Tất Cả Cuộc Đời Yêu Đương, Họ Nâng Đỡ Nhau Tiến Đến Chúa. Xét Như Thế, Quan Niệm Đôi Vợ Chồng Sống Chung Với Nhau Chỉ Để Sinh Con Đẻ Cái Là Một Quan Niệm Thủ Cựu Lỗi Thời. Mặt Khác, Hội Thánh Cũng Không Bao Giờ Chủ Trương Thuyết “sinh Nhiều Con Càng Đông Càng Tốt” Vì Khả Năng Giáo Dục Của Cha Mẹ Có Hạn, Tiền Của Sức Lực Và Phương Tiện Giáo Dục Có Hạn, Con Người Không Phải Là Bầy Súc Vật Đẻ Ra Bao Nhiêu Cũng Được Miễn Là Có Sống. Con Người Cần Nhiều Điều Kiện Để Thành Con Người Xứng Đáng. Cũng Như Ngược Lại Hội Thánh Luôn Chống Lại Với Chủ Thuyết Khoái Lạc Dưới Mọi Hình Thức : Khoái Lạc Vì Khoái Lạc, Khoái Lạc Được Núp Dưới Chiêu Bài Yêu Đương, Khoái Lạc Ích Kỷ Gạt Ra Ngoài Những Hy Sinh Cực Nhọc Phiền Luỵ Vì Có Con Cái, V.V...… Đang Khi Khoái Lạc Chính Đáng Của Hôn Nhân Chỉ Được Coi Như Một Yếu Tố Trợ Giúp, Một Phần Thưởng Nếu Có Thể Nói Được, Cho Người Chu Toàn Bổn Phận Thiên Nhiên Trao Phó.

Biết Như Thế, Một Đôi Vợ Chồng Dù Cố Gắng Đại Độ Với Thiên Chúa Trong Việc Sinh Con Cái Và Không Đề Cao Khoái Lạc Ích Kỷ Trong Đời, Họ Vẫn Có Thể Gặp Những Khó Khăn Phức Tạp Trong Các Vấn Đề Chúng Tôi Đã Nêu Trên Đầu. Để Vượt Qua Những Giai Đoạn Khó Khăn Gay Cấn Ấy, Không Chỉ Nên Ỷ Lại Vào Các Phương Pháp Khoa Học (Tự Nhiên) Hợp Pháp Để Điều Hoà Sinh Sản, Song Cần Thiết Đôi Vợ Chồng Phải Biết Chuẩn Bị Cuộc Hôn Nhân Và Tự Luyện Ý Chí Mạnh Mẽ Để Biết Tự Chủ Mình, Thêm Vào Đó Một Ý Thức Về Sự Tôn Trọng Con Người Của Bạn Đời Mà Tình Yêu Chân Chính Nào Cũng Nhất Thiết Phải Có, Đi Đôi Với Sự Hy Sinh Những Tư Lợi, Ích Kỷ Riêng Mình Để Tìm Hạnh Phúc Cho Bạn. Tất Cả Những Đức Tính Đó Chỉ Có Thể Có Được Nhờ Nỗ Lực Học Hỏi Và Trui Rèn Bản Thân, Và Nhất Là Nhờ Siêng Năng Cầu Nguyện, Cậy Nhờ Vào Ơn Đặc Biệt Thiên Chúa Đã Dành Sẵn Trong Phép Bí Tích Hôn Phối Để Ban Cho Đôi Bạn Khi Họ Cần.

Vài Hàng Này Không Thể Cho Phép Nói Hết Tất Cả Sự Phức Tạp Tế Nhị Của Vấn Đề, Xin Độc Giả Liên Lạc Với Linh Mục Để Bàn Hỏi Thêm. Cũng Như Tham Khảo Ý Kiến Các Bác Sĩ, Các Sách Vở Công Giáo Ngày Nay Không Thiếu Gì.

[66][66] Tội Này Gọi Là “hư Dâm”.

[67][67] Bỏ Một Đoạn Không Thích Hợp Và Không Cần Thiết.

[68][68] Bỏ Một Đoạn Không Thích Hợp.

[69][69] Thánh Phaolô Có Ý Nói Là Thời Gian Trước Khi Chúa Kitô Quang Lâm Đã Rút Ngắn Lại Chẳng Còn Bao Lâu… Vậy Hãy Sống Thanh Thoát, Sẵn Sàng Đón Chúa.

[70][70] Bỏ Một Đoạn.

[71][71] Nguyên Văn Phải Viết Là : “Mùa Hoa Nở, Mùa Hoà Ca, Tiếng Cu Gáy…”

[72][72] Có Thể Đơn Giản Hóa Như Sau : Muốn Thành Tội Phải Có Hai Điều Này : 1) Biết Rõ Là Tội Thực Sự. 2) Cố Tình Ưng Theo.

[73][73] Các Nhà Luân Lý Gọi Trường Hợp Này Là : “Phạm Tội Trong Nguyên Nhân”, Nghĩa Là Biết Việc Mình Làm Sẽ Đưa Đến Tội, Thế Mà Cứ Làm, Tức Là Liều Mình Phạm Cái Tội Ấy Rồi, Dù Đôi Khi Thực Tế, Cái Tội Mình Đã Thấy Trước Ấy Không Xảy Ra. Ví Dụ: Một Cô Gái, Biết Rằng Mình Đến Gặp Chàng Thanh Niên Nọ, Sẽ Bị Lôi Kéo Vào Tội Lỗi, Biết Vậy Mà Cứ Đi Đến Với Chàng Ta. Nhưng Hôm Ấy Vì Một Cớ Gì Hay Ngăn Trở Gì Đó, Chàng Ta Không Thể Thi Hành Việc Phạm Tội Được.

[74][74]   Đây Th. Phanxicô Có Ý Nói Về “ve Vãn” Theo Nghĩa Xấu (“flirt”), Chỉ Là Chuyện Ong Bướm Qua Đường, Không Có Ý Nghiêm Chỉnh Tiến Đến Hôn Nhân Đàng Hoàng. Đừng Lầm Với Việc “đeo Đuổi Và Tìm Hiểu Nhau” Để Tìm Đối Tượng Xứng Đáng Làm Bạn Đời Của Mình.

[75][75]  Nhớ Lại Dụ Ngôn “Người Quản Lý Bất Lương” (Lc 16.1-9) Sẽ Dễ Hiểu Chuyện Đây Hơn: Chúa Giêsu Không Khen Sự Bất Lương Của Anh Ta, Song Khen Cái Tài Khéo Xoay Sở Của Anh Ta (C.8) Và Còn Bảo Con Cái Sự Sáng Cũng Phải Biết Khôn Khéo Như Thế Trong Cuộc Sống Đạo (C.9).

[76][76] Bí Tích Hôn Phối Không Bao Giờ Thành Sự Được, Vì Thiếu Điều Kiện Quan Trọng, Là Sự Ưng Thuận Của Nàng.

[77][77]  Điều Này Dễ Hiểu : Yêu Thương Ai, Ta Gắng Sức Từ Bỏ Những Gì Làm Cho Mình Yêu Khó Chịu Hay Đau Khổ !

[78][78] Ở Đây, Và Nhiều Đoạn Khác Như Các Bạn Đã Thấy Cách Trích Dụng Thánh Kinh Của Tác Giả Thường Theo Nghĩa Thích Ứng, Nhiều Khi Không Đúng Với Nghĩa Đen.

[79][79]    Đúng Hơn, Vua Sa-Un Và Tùy Tùng Đang Nghỉ Trong Một Cái Động, Ngủ Say Đến Nỗi Đavít Lẻn Vào Mà Không Ai Hay. Có Thể Giết Vua Để Báo Thù Song Đavít Đã Không Làm Như Vậy, Vì Trọng Kính Vua Là Con Người Được Thiên Chúa Xức Dầu.

[80][80] Phần Thứ Nhất, Chương 20.

[81][81] Sách Sáng Thế, Chương 27 : Bà Rêbêca Yêu Thương Giacop Con Thứ Hơn Con Trưởng Là Êsau, Nên Đã Cải Trang Cho Giacop Giống Như Êsau, Để Đoạt Chúc Lành Của Cha Là Ông Isaác, Chúc Lành Này Thường Dành Cho Trưởng Nam.  

[82][82] Nếu Ta Nhớ Chúa Ở Trước Mặt Với Đức Tin Mạnh, Sẽ Bớt Chia Trí. Một Vị Đạo Đức Nói : “Nếu Ta Hay Chia Trí Lúc Nguyện Ngắm, Là Dấu Ta Làm Việc Nhớ Chúa Trước Mặt Cách Chưa Tử Tế”.

[83][83] Thêm Vào Sách Nói Trên, Hiện Nay Các Nhà Sách Công Giáo Có Bán Nhiều Sách Có Thể Giúp Suy Ngắm : Dẫn Đàng Mến Chúa – Tên Lửa Yêu Dấu – Dọn Mình Chết Lành. (Ba Sách Trên Là Của Thánh Alphong) – Từ Thánh Thể Đến Chúa Ba Ngôi (Cha V.Bernadot, Thiên An Dịch) – Trước Uy Nhan Chúa (Thiên An Dịch) – Tin Ở Tình Yêu Thiên Chúa (Sơ J. Baptiste) – Đời Tận Hiến (Cha Schrijvers, Dịch – Chúa Ki-Tô Là Tất Cả (Thiên An Dịch) – Phút Suy Niệm (Nhiều Tập, Dich) – Con Thơ Phó Thác – (Sơ J. Baptiste, Dịch) – Lay Chúa, Con Nghe Đây ! (Dich) – V.V…

[84][84] Đã Hẳn Không Buộc Phải Gò Bó Theo Các Thứ Tự Tâm Tình Như Đã Nói Ở Đây. Có Thể Có Nhiều Tâm Tình Cảm Mến Khác Nữa, Tuỳ Lòng Sốt Sắng.